Kapitał społeczny wsi pomorskiej: o sposobach pomiaru, bilansie i perspektywach rozwoju

Goszczyński, Wojciech; Knieć, Wojciech

doi:doi:10.53098/wir.2015.3.168/02

Download

Title: Kapitał społeczny wsi pomorskiej: o sposobach pomiaru, bilansie i perspektywach rozwoju

Abstract:

Streszczenie: Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań nad kapitałem społecznym wsi pomorskiej, wraz z przedstawieniem oryginalnego oprzyrządowania metodologicznego, służącego ustaleniu bilansu tegoż kapitału oraz jego odniesieniu do potencjału rozwojowego wiejskich społeczności lokalnych Pomorza. Wyniki badań przeprowadzonych w dziewiętnastu wspólnotach wiejskich Pomorza jednoznacznie wskazują, że problemem rozwojowym jest nie tyle niski poziom, co raczej negatywny bilans poszczególnych składowych kapitału społecznego. Badani mieszkańcy łączą zdolność do podejmowania działań nieformalnych z brakiem relacji i bardzo niską oceną sektora publicznego i organizacji pozarządowych o charakterze ponadlokalnym. Spycha to społeczności w kierunku typu nieefektywnego, co w praktyce oznacza, że wszelkie inicjatywy, środki z zewnątrz, polityki rozwoju nie mają większych szans na realizację zakładanych rezultatów. Co więcej, specyficzny bilans zasobów społecznych utrudnia instytucjonalizację działań społeczności, ogranicza potencjał Trzeciego Sektora wciąż nie do końca zakorzenionego w społecznym i kulturowym krajobrazie wsi. Drastycznie ogranicza to instytucjonalne zaplecze wspólnot, zmniejsza gęstość sieci relacji łączących społeczność z instytucjami zarządzającymi ich rozwojem. Badanie wykazało, że największym zaufaniem obdarzany jest lokalny samorząd, choć stosunkowo rzadko mieszkańcy aktywnie biorą udział w jego pracach. Z badanych zmiennych, analizy wykazały silną zależność między bilansem kapitału społecznego a sytuacją ekonomiczną respondenta, nie sprawdziły się natomiast nasze przewidywania dotyczące silnego wpływu tożsamości lokalnych na charakter i dynamikę społeczności.

References:

Bednarek-Szczepańska M., 2013: Zróżnicowanie przestrzenne kapitału społecznego w Polsce – ujęcie przeglądowe. Przegląd Geograficzny t. 85, z. 4.
Bartkowski J., 2007: Kapitał społeczny i jego oddziaływanie na rozwój w ujęciu socjologicznym. [w]: Kapitał ludzki i kapitał społeczny a rozwój regionalny, M. Herbst (red.). Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Czapiński J., 2007: Kapitał społeczny. [w]: Diagnoza społeczna 2007, J. Czapiński, T. Panek (red.). Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
Dudwick N., Kuehnast K., Nyhan-Jones V., Woolcock M., 2006: Analyzing Social Capital in Context: a Guide to Using Qualitative Methods and Data. World Bank Working Papers.
Działek J., 2011: Kapitał społeczny – ujęcia teoretyczne i praktyka badawcza. Studia Regionalne i Lokalne, tom 45.
Ellison N., Steinfeld Ch., Lampe C., 2007: The benefits of Facebook „Friends”. Social Capital and College Students’ Use of Online Social Networks Sites. Journal of Computer – Mediated Communications, vol. 12, issue 4.
Fedyszak-Radziejowska B., 2005: Wiarygodność metod jakościowych i sondaży w badaniach kapitału społecznego wsi. [w:] Wielozawodowość na obszarach wiejskich, K. Gorlach, G. Foryś (red.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Field J., 2008: Social Capital. Routledge, London.
Fine B., 2010: Theories of Social Capital: Researchers Behaving Badly. Pluto Press, London.
Fox J., 1996: How does civil society thicken? The political construction of social capital in rural Mexico. World Development, vol. 24.
Frykowski M., Starosta P., 2005: Kapitał społeczny na terenie województwa łódzkiego. [w:] Wielozawodowość na obszarach wiejskich, K. Gorlach, G. Foryś (red.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Furmankiewicz M., Janc K., 2011: Wpływ Programu Pilotażowego LEADER+ na aktywność gmin należących do partnerstw terytorialnych. Wieś i Rolnictwo, nr 1/2011.
Furmankiewicz M., Stefańska J., 2010: Partnerstwo terytorialne jako sieci organizacyjne. Analiza powiązań w trzech wybranych lokalnych grupach działania w Polsce. Studia Regionalne i Lokalne, tom 89.
Grootaert Ch., Narayan D., Nyhan-Jones V., Woolcock M., 2004: Measuring Social Capital: an Integrated Questionnaire. World Bank Working Paper no. 18.
Halamska M., 2008: Kapitał społeczny wsi: próba rekonstrukcji. Przegląd Socjologiczny, Tom LVII.
Hauberer J., 2011: Social Capital Theory: towards a methodological foundation, VS Research Springer fachmedien. Wiesbaden.
Healy T., 2001: The measurement of social capital at international level. OECD Papers.
Herbst J., 2008: Inny trzeci sektor. Organizacje pozarządowe na terenach wiejskich. [w:] Wiejskie organizacje pozarządowe, M. Halamska (red.). IRWiR PAN, Warszawa.
Janc K., 2009: Zróżnicowanie przestrzenne kapitału ludzkiego i społecznego w Polsce. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Knieć W., Goszczyński W., Obracht-Prondzyński C., 2013: Kapitał społeczny wsi pomorskiej. Kaszubski Uniwersytet Ludowy, Wieżyca.
Portes A., 1998: Social capital: Its origins and applications in modern sociology. Annual Reviews of Sociology, vol. 24.
Psyk-Piotrowska E. (red.), 2009: Kapitał społeczny, partycypacja obywatelska, rozwój lokalny. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Putnam R., 2000: Bowling Alone: the collapse and revival of American community. Simon & Schuster, New York.
Putnam R., 1995: Bowling Alone: America’s Declining Social Capital. Journal of Democracy, vol. 1 (6).
Seręga Z., 2006: Nieufni klienci demokracji. Atrofia kapitału społecznego wspólnot lokalnych w Polsce dzisiejszej doby. [w:] Jednostkowe i społeczne zasoby wsi, K. Szafraniec (red.). IRWiR PAN, Warszawa
Storberg J., 2002: The evolution of capital theory; a critique of a theory of social capital and implications for human resources development. Human Resource Development Review, vol. 1.
Trutkowski C., Mendes S., 2005: Kapitał społeczny w małych miastach. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Van Oorschot W., Arts W., Gelissen J., 2006: Social capital in Europe. Acta Sociologica.
Wiktorzak A., 2009: Kapitał społeczny szkoły. [w:] Badania zagraniczne i wzory międzynarodowe w diagnostyce edukacyjnej, B. Niemierko, M. Szmigel (red.). OPRDE, Kraków.
Woolcock M., 1998: Social capital and economic development: toward a theoretical synthesis and policy framework. Theory and Society, vol. 27.
Zajda K., 2011: Czym jest kapitał społeczny mieszkańców polskiej wsi, jak go mierzyć i czy warto inwestować w jego wzmacnianie. Acta Universitas Lodziensis, tom 37.
Zajda K., Kretek-Kamińska A., 2014: Wykorzystanie zasobów lokalnych grup działania. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.