Wydawca:

Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk

Miejsce wydania:

Warszawa

Typ obiektu:

Czasopismo/Artykuł

Abstrakt:

Artykuł poświęcony jest próbie rekonstrukcji kosmologii autorki wspomnień opisanych w Pamiętnikach chłopów z lat 30. XX wieku. Inspirację dla podjęcia tej problematyki stanowiły dokonania historyków należących do nurtu nowej historii kulturowej zainteresowanych, jak sama nazwa wskazuje, kulturą, w tym życiem codziennym, mentalnością oraz codziennymi troskami żyjących w przeszłości ludzi. Instrumentarium nauk społecznych oraz humanistycznych oferuje bogate zasoby możliwych ujęć teoretycznych, w ramach których możliwe byłoby analizowanie wspomnianej problematyki. Wydaje się jednak, że najbardziej stosowne narzędzie służące do analizy wybranego pamiętnika stanowi koncepcja „siatki i grupy” Mary Douglas, uzupełniona o przemyślenia innych badaczy, w tym m.in. Pierre’a Bourdieu oraz Chrisa Schillinga. Najważniejsze pojęcia w koncepcji Mary Douglas to kontekst społeczny, siatka, grupa oraz kosmologia. Zasadniczy zamysł schematu sprowadza się do śledzenia, w jaki sposób określone kosmologie powstają w specyficznych, możliwych do opisania przez zmienne siatki i grupy kontekstach społecznych – wszystkie te pojęcia zostały w artykule krótko omówione. Przeprowadzone analizy wskazują na to, że kosmologia wiejskiej kobiety wpisuje się w segment C schematu, charakteryzujący się silną siatką i silną grupą. W warunkach silnej grupy życie ludzi jest silnie kontrolowane przez społeczność, podczas gdy silna siatka wskazuje na istnienie precyzyjnie określonych przepisów ról społecznych. W narracji pamiętnikarki widoczne jest stanowiące jeden z ważniejszych wątków w naukach społecznych napięcie istniejące pomiędzy wspólnotą a jednostką – napięcie, którego konsekwencje bywają dramatyczne.

Bibliografia:

Bourdieu P., 2004: Męska dominacja. Oficyna Naukowa, Warszawa.
Bourdieu P., 2005: Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Burke P., 1997: Varieties of Cultural History. Polity Press, Cambridge.
Burke P., 2011: Fabrykacja Ludwika XIV. Wydawnictwo UW, Warszawa.
Burke P., 2012: Historia kulturowa. Wydawnictwo UJ, Kraków.
Burke P., 2012a: Naoczność: materiały wizualne jako świadectwa historyczne. Wydawnictwo UJ, Kraków.
Chałasiński J., 1938: Młode pokolenie chłopów: procesy i zagadnienia kształtowania się warstwy chłopskiej w Polsce, t. 1. Spółdzielnia Wydawnicza „Pomoc Oświatowa”, Warszawa.
Chartier R., 1993: Cultural History: between Practices and Representations. Cambridge: Polity Press,
Darnton R., 2012: Wielka masakra kotów i inne epizody francuskiej historii kulturowej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Davies N.Z., 2012: Kobiety na marginesach: trzy siedemnastowieczne życiorysy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Douglas M., 1978: Cultural Bias. Royal Anthropological Institute, London.
Douglas M., 2004: Symbole naturalne. Rozważania o kosmologii. Wydawnictwo UJ, Kraków.
Douglas M., 2008: W obronie zakupów. [w:] Socjologia codzienności, P. Sztompka, M. Boguni-Borowska (red.). Wydawnictwo Znak, Kraków.
Elias N., 2011: O procesie cywilizacji: analizy socjo- i psychogenetyczne. Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Geertz C., 2005: Interpretacja kultur: wybrane eseje. Wydawnictwo UJ, Kraków.
Ginzburg C., 1989: Ser i robaki: wizja świata pewnego młynarza z XVI w. PIW, Warszawa.
Hastrup K., 2008: Droga do antropologii: między doświadczeniem a teorią. Wydawnictwo UJ, Kraków.
Ladurie Le Roy E., 1988: Montaillou, wioska heretyków 1294–1324. PIW, Warszawa.
Lister R., 2007: Bieda. Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Pamiętniki chłopów: nr 1–51, 1935: Instytut Gospodarstwa Społecznego, Warszawa.
Pamiętniki chłopów: Serja Druga, 1936: Instytut Gospodarstwa Społecznego, Warszawa.
Pawłowska K., 2009: Metoda pamiętnikarska w polskiej socjologii wsi – ujęcie antropologiczne. Wieś i Rolnictwo nr 1, IRWiR PAN, Warszawa.
Ranzetti C., Curran D., 2005: Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Schütz A., 2008: O wielości światów: szkice z socjologii fenomenologicznej. Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Shilling Ch., 2010: Socjologia ciała. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Środa M., 2003: Indywidualizm i jego krytycy: współczesne spory między liberałami, komunitarianami i feministkami na temat podmiotu, wspólnoty i płci. Fundacja „Aletheia”, Warszawa.
Thomas W., Znaniecki F., 1976: Chłop polski w Europie i Ameryce, t. 1. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa.

Czasopismo/Seria/cykl:

Wieś i Rolnictwo

Zeszyt:

1.2 (166.2)

Strona pocz.:

51

Strona końc.:

65

Identyfikator zasobu:

oai:rcin.org.pl:243152 ; doi:10.53098/wir.2015.1.2.166.2/04 ; 0137-1673 (print); 2657-5213 (on-line)

Źródło:

kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

pl

Język streszczenia:

eng

Prawa:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Zasady wykorzystania:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem:

Digitalizacja:

Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk

Lokalizacja oryginału:

Biblioteka Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

Dofinansowane ze środków:

Program "Rozwój czasopism naukowych"- Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (projekt numer RCN/SP/0473/2021/1)

Dostęp:

Otwarty