Wydawca:

Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk

Miejsce wydania:

Warszawa

Typ obiektu:

Czasopismo/Artykuł

Abstrakt:

W opracowaniu podjęto problem zmian zachodzących w użytkowaniu ziemi rolniczej w Polsce w latach 1990–2012. Badania wskazują na duże różnice między dynamiką ubytku tych zasobów a dynamiką ich ubytku w użytkowaniu gospodarstw rolnych. W omawianym okresie powierzchnia użytków rolnych zmniejszyła się o 0,7 mln ha, podczas gdy ich powierzchnia w użytkowaniu gospodarstw rolnych – o 3,2 mln ha. Jednocześnie w gospodarstwach zdecydowanie wzrasta powierzchnia użytków rolnych, na której w ogóle nie prowadzi się żadnej działalności rolniczej lub tylko prowadzi się ją w ograniczonej skali. W szybkim tempie postępuje więc proces deproduktywizacji ziemi rolniczej. Objęcie polskiego rolnictwa WPR UE, a w szczególności wprowadzenie dopłat obszarowych, proces ten znacząco wyhamowało. Jednak brak poprawy w rentowności produkcji rolnej, przy wzroście możliwości uzyskania dochodów spoza rolnictwa, proces ten w ostatnich latach wyraźnie ożywiło. Skala i dynamika zmian omawianych procesów jest silnie zróżnicowana regionalnie. Badania wskazują, że najmniejszym spadkiem powierzchni zasobów ziemi rolnej oraz najmniejszą skalą deproduktywizacji tych zasobów charakteryzują się województwa o korzystnej strukturze agrarnej i o wysokiej kulturze rolnej, tj. kujawsko-pomorskie, wielkopolskie, opolskie, a także podlaskie. Na drugim biegunie plasują się województwa o dużym rozdrobnieniu agrarnym, tj. podkarpackie, małopolskie, świętokrzyskie i śląskie. Skala tych procesów wyraźnie hamuje możliwość poprawy struktury agrarnej i wskazuje na brak instrumentów w polityce rolnej, umożliwiających zdecydowane ich ograniczenie.

Bibliografia:

Charakterystyka gospodarstw rolnych PSR 2010, 2012. GUS, Warszawa.
Dzun W., 2004: Gospodarstwa rolne w procesie transformacji systemowej (lata 1990-2002). „Wieś i Rolnictwo” 1: 43-64.
Dzun W., 2007: Gospodarowanie zasobami ziemi rolnej w Polsce. „Wieś i Rolnictwo” 2: 50-69.
Dzun W., 2011: Zmiany strukturalne w rolnictwie polskim. W: Rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Diagnozy, strategie, koncepcje polityki. Red. I. Nurzyńska, M. Drygas. IRWiR PAN, Warszawa.
Dzun W., 2012a: Zmiany skali wykorzystania zasobów gruntów rolnych w Polsce w procesie zmian systemowych i integracji z Unią Europejską. „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 1.
Dzun W., 2012b: Gospodarstwa rolne po wejściu Polski do UE. Analiza zmian strukturalnych na tle lat poprzednich. W: Uwarunkowania ekonomiczne polityki rozwoju polskiej i rolnictwa. Red. M. Drygas, K. Zawalińska. IRWiR PAN, Warszawa.
Dzun W., Józwiak W., 2008: Farms in Poland Before and After the EU Accession. In: Farms in Central and Eastern Europe – Today and Tomorrow. Institute of Agricultural and Food Economics – National Research Institute, Warsaw.
Dzun W., Józwiak W., 2009: Problemy poprawy struktury gospodarstw rolnych. „Wieś i Rolnictwo” 2: 73-92.
Jasikowska K., Gorlach K., 2012: „Czyńcie sobie ziemię poddaną” – czyli o różnych obliczach ponowoczesnego rolnictwa na przykładzie procesów zawłaszczania ziemi (land grabbing) w skali świata. „Wieś i Rolnictwo” 4: 9-35.
Józwiak W., 2005: Potrzebna jest rewizja pojęcia „gospodarstwo rolne” oraz związanych z nim praw i obowiązków. „Wieś i Rolnictwo” 2.
Krasowicz S., 2003: Kalkulacja regionalnych współczynników SGM „2000” dla działalności produkcji roślinnej. IUNG, Puławy.
Łukaszewicz A., 2012: Grabież ziem uprawnych (land grabbing) jako nowoczesna forma imperializmu ekonomicznego. „Wieś i Rolnictwo” 4: 36-52.
Musiał W., 2012: Kulturowe i ekonomiczne przesłanki odłogowania ziemi w regionach rozdrobnionych agrarnie. W: Gospodarstwa małotowarowe przed nowym okresem planistyczno-rozliczeniowym Unii Europejskiej. Red. A. Skarżyńska. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Poczta W., 2009: Wpływ integracji na sytuację strukturalną, produkcyjną i ekonomiczną polskiego rolnictwa W: Stan polskiej gospodarki żywnościowej po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Red. R. Urban. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Roczniki statystyczne z lat 1990–2012. GUS, Warszawa.
Zegar J.S., 2012: Gospodarstwa rodzinne wobec wyzwań wyżywienia i ochrony środowiska – ujęcie globalne. „Wieś i Rolnictwo” 4: 53-74.

Czasopismo/Seria/cykl:

Wieś i Rolnictwo

Zeszyt:

4 (161)

Strona pocz.:

62

Strona końc.:

78

Identyfikator zasobu:

oai:rcin.org.pl:242904 ; doi:10.53098/wir.2013.4.161/04 ; 0137-1673 (print); 2657-5213 (on-line)

Źródło:

kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

pl

Język streszczenia:

eng

Prawa:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Zasady wykorzystania:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem:

Digitalizacja:

Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk

Lokalizacja oryginału:

Biblioteka Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN

Dofinansowane ze środków:

Program "Rozwój czasopism naukowych"- Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (projekt numer RCN/SP/0473/2021/1)

Dostęp:

Otwarty