Twórca instytucjonalny:

Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN

Współtwórca:

Bola, Michał (1986– ) : Promotor

Wydawca:

Nencki Institute of Experimental Biology PAS

Miejsce wydania:

Warsaw

Opis:

[2], 53 strony, [7], nadbitki (wiele liczbowań) : ilustracje ; 30 cm ; Treść załączonych do dysertacji kopii artykułów dostępna wyłącznie w wersji drukowanej w zbiorach biblioteki ; Bibliografia ; Streszczenie w języku polskim

Uzyskany tytuł:

doktor nauk biologicznych

Dyscyplina :

nauki biologiczne

Instytucja nadająca tytuł:

Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN ; nadanie stopnia: 2024

Typ obiektu:

Praca dyplomowa

Abstrakt:

Ilość informacji zmysłowych, które napływają z naszego otoczenia przekracza możliwości ich skutecznego przetworzenia przez mechanizmy percepcyjne i poznawcze. Dlatego nawigowanie w codziennych sytuacjach wymaga mechanizmu selekcji, który wybiera treści najbardziej istotne dla naszego funkcjonowania. Tę właśnie rolę przypisuje się mechanizmowi selektywnej uwagi. W badaniach eksperymentalnych uwaga jest najczęściej badana przy pomocy uproszczonych, sztucznie wygenerowanych bodźców, tak więc czynniki, które mogą kierować alokacją uwagi w naturalnych warunkach nie są jeszcze dobrze zrozumiane. W przedstawionej rozprawie prezentuję wyniki badań przeprowadzonych w celu wytyczenia zakresu selekcji uwagowej dwóch rozpoznanych źródeł istotności percepcyjnej – semantycznej spójności i znaczenia emocjonalnego. W pierwszym badaniu sprawdzaliśmy, czy obiekty, które naruszają semantyczną strukturę scen z codziennego życia automatycznie angażują uwagę w większym stopniu, niż obiekty semantycznie spójne z kontekstem. W przeprowadzonym eksperymencie sceny zawierające obiekty były prezentowane centralnie, a peryferycznie wyświetlano niewielkie litery, które miały być rozpoznawane przez osoby badane. Prezentacja semantycznie niespójnych obiektów nie wydłużyła czasu odpowiedzi w zadaniu identyfikacji liter, co wskazuje na to, że obiekty te nie angażowały automatycznie uwagi. Jednocześnie prezentacja scen wywołujących obrzydzenie była związana z wyraźnym efektem przytrzymania uwagi. Otrzymane wyniki pokazują, że afektywnie nacechowane sceny, ale nie sceny zawierające semantyczne niespójności, mogą wywołać automatyczne zaangażowanie uwagi. W drugim badaniu zweryfikowaliśmy, czy bodźce sygnalizujące zagrożenie mogą być wzmacniane przez mechanizmy uwagowe już na przed-świadomym etapie przetwarzania wzrokowego. W przedstawionym eksperymencie użyliśmy metody potencjałów wywołanych, żeby porównać aktywność neuronalną związaną z podprogową i nad-progową percepcją twarzy wyrażających strach i neutralny stan emocjonalny. Otrzymane wyniki sugerują, że świadomie postrzegane twarze wyrażające strach były preferencyjnie kodowane i automatycznie przyciągały uwagę. Co ważne, podprogowo prezentowane przestraszone twarze były preferencyjnie kodowane, ale nie znaleźliśmy dowodów na to że angażowały uwagę. Zatem nasze wyniki pokazują, że automatyczna selekcja uwagowa bodźców zagrażających jest zależna od świadomości percepcyjnej. W trzecim badaniu ponownie przeanalizowaliśmy zebrane w badaniu drugim dane, aby sprawdzić wpływ uwagi na neuronalne korelaty świadomości wzrokowej. Zaproponowano, że wczesny potencjał wywołany nazwany Visual Awareness Negativity (VAN) stanowi specyficzny, niezależny od selekcji uwagowej neuronalny wskaźnik świadomości percepcyjnej. Zatem w przeprowadzonej analizie zbadaliśmy, czy rzeczywiście VAN nie podlega wpływowi uwagi egzogennej, związanej ze swoistą istotnością prezentowanego bodźca, oraz endogennej uwagi indukowanej wykonywanym zadaniem. Nasze wyniki pokazały, że VAN jest w dużej mierze zależny od manipulacji uwagą i to zarówno we wczesnym (140–200 ms) jak i w późnym oknie czasowym (200–350 ms). Zatem uzyskane rezultaty kwestionują pogląd jakoby VAN stanowił specyficzny, niezależny od uwagi mechanizm subiektywnego, świadomego doświadczenia. Podsumowując, zaprezentowane badania pozwalają na lepsze zrozumienie jak selekcja uwagowa działa w naturalnych warunkach poprzez wskazanie ograniczeń przyciągania i angażowania uwagi. Nasze wyniki pokazują, że percepcja złożonych bodźców wzrokowych jakich doświadczamy w codziennym życiu polega na integracji zarówno oddolnych jak i odgórnych ścieżek przetwarzania, które wspólnie kształtują zachowanie i odpowiedź neuronalną. Uzyskane wyniki ukazują także rolę świadomości w procesie poznawczej ewaluacji bodźca oraz stanowią istotny wkład do dyskusji na temat relacji między świadomością i uwagą.

Szczegółowy typ zasobu:

Autoreferat ; Praca doktorska

Identyfikator zasobu:

oai:rcin.org.pl:241445

Źródło:

IBD PAN, sygn. 20338 ; kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

eng

Język streszczenia:

pol

Zasady wykorzystania:

Zasób chroniony prawem autorskim. Korzystanie dozwolone w zakresie określonym przez przepisy o dozwolonym użytku.

Właściciel praw autorskich:

Zgoda na udostępnienie pracy w formie cyfrowej wyrażona oświadczeniem autora

Digitalizacja:

Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego Polskiej Akademii Nauk

Lokalizacja oryginału:

Biblioteka Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN

Dostęp:

Otwarty