Rediscovering a Middle Bronze Age cemetery – the barrow necropolis in Pidhoroddya, Western Ukraine

Romaniszyn, Jan; Niebieszczański, Jakub; Cwaliński, Mateusz; Rud, Vitalii; Kochkin, Ihor; Makarowicz, Przemysław

doi:0081-3834

Pobierz

Tytuł: Rediscovering a Middle Bronze Age cemetery – the barrow necropolis in Pidhoroddya, Western Ukraine

Abstrakt:

The following article presents the archaeological revaluation of the Middle Bronze Age Komarów culture cemetery of Pidhoroddya in Western Ukraine in the Pre-Carpathian region. By examining scarce archival information from the pre-Second World War period, the Polish-Ukrainian research team brought to light evidence of a vast cemetery complex in Pidhoroddya, consisting of 39 barrows. The applied combination of archaeological survey, drilling, and magnetometry prospection revealed aspects of the spatial arrangement of the Komarów culture necropolis, as well as details of the funeral architecture, which allowed associating the burial mounds with the known canon of Komarów culture rites. This study presents the results of the archival research, followed by non-invasive survey, and their potential for revaluating the present state of knowledge regarding this barrow cemetery.

Bibliografia:

Berezanska S. and Samoljuk V. 2004. Kolektsyi arkheologichnikh znahidok tshinetskoy kulturi dobi bronzi, sviderskoy kulturi finalnogo paleolitu, i odney z zneoloitichnykh kultur z rozkopok kurgannogo nasipu 1 polblizhu sela Poljan Slavutzkogo raionu, Chmelnitskoy obl. V. O. Samoljuk private materials.
Bourgeois Q. 2013. Monuments on the horizon. The formation of the barrow landscape throughout the 3rd and 2nd millennium BC. Leiden: Sidestone Press.
Czebreszuk J., Jaeger M., Pospieszny Ł., Cwaliński M., Niebieszczański J. and Stróżyk M. 2013. Modelowe badania nieinwazyjne obszarów leśnych – Las Krotoszyn. Z badań nad przemianami krajobrazu kulturowego pradziejach Wielkopolski. Fontes Archaeologici Posnanienses 49, 157-175.
De Reu J. 2012. Land of the Dead. A comprehensive study of the Bronze Age burial landscape in the north-western Belgium. Gent: Ghent University.
Dergachev V. and Sava E. 1984. Rozkopki kurhanov u s. Medviezha. In I. Artemenko, I. Borziak, V. Dergachev, E. Yarovoy, and S. Agulnikov (eds), Kurgany v zonach novostroek Moldavii. Kishinev: Shtiintsa, 3-36.
Fontijn D. 1996. Socializing Landscape. Second thoughts about the cultural biography of urnfields. Archaeology Dialogues 3, 77-87. DOI: https://doi.org/10.1017/S1380203800000611
Gamchenko S. 1930. Mogilniki nekropili bilia st. Polonnogo na Volyni. In V. Kozlovska (ed.), Hronika arkheologichna. Ta mistechtv I. Kiev, 27.
Garwood P. 2007. Before The Hills in Order Stood: chronology, time and history in the interpretation of Early Bronze Age round barrows. In J. Last (ed.), Beyond the grave, new perspectives on barrows. Oxford: Oxbow Books, 30-52.
Górski J. 1996. Uwagi o znaczeniu kurhanów dla społeczności kultury trzcinieckiej z obszarów lessowych zachodniej Małopolski. In J. Chochorowski (ed.), Problemy epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Europie Środkowej. Księga jubileuszowa poświęcona Markowi Gedlowi. Kraków: Cracovia, 203-211.
Hildebrandt-Radke I., Makarowicz P., Matviishyna Z., Parkhomenko A., Lysenko S. and Kochkin I. 2019. Late Neolithic and Middle Bronze Age barrows in Bukivna, Western Ukraine as a source to understand soil evolution and its environmental significance. Journal of Archaeological Science: Reports 27, 101972. https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2019.101972 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2019.101972
Hildebrandt-Radke I., Stróżyk M., Czebreszuk J., Jaeger M., Pospieszny Ł., Cwaliński M., Niebieszczański J. and Rotnicka J. 2018. Wykorzystanie metody litologicznej do weryfikacji rezultatów nieinwazyjnych badań kurhanów z epoki brązu na pograniczu śląsko-wielkopolskim (Las Krotoszyn, Wielkopolska). Acta Geographica Lodziensia 107, 73-92.
Ignat M. 2003. Quelques vestiges de l’Ăge du Bronze du nord de la Moldavie. Studia Antiqua et Archaelogica 9, 155-166.
Krištuf P. and Švejcar O. 2015. Potential of spatial structure analysis of the Early and Middle Bronze Age cemeteries in Bohemia. In J. Bátora and P. Tóth (eds), Ked’ bronze vystriedal med (= Archaeologica Slovaca Monographiae 18). Bratislava, Nitra: Archeologický ústav Slovenskej Académie Vied, 355-370.
Król D. and Niebieszczański J. 2019. Skołoszów 16 – A Spatial Arrangement of the Eneolithic Settlement of the Funnel Beaker Culture in the Rzeszów Foothills (South-Eastern Poland) in the Light of Previous Excavations and Geophysical Survey. Interdisciplinaria Archaeologica – Natural Sciences in Archaeology 10, 121-128. DOI: https://doi.org/10.24916/iansa.2019.2.2
Lysenko S. D and Lysenko S. S. 2018. Kurgannaya gruppa 3 Voytsekhovskogo mogilnika (po rezultatam issledovaniy 2011-2012 hh). In V. S. Sinika and R. A. Rabinovici (eds), Drevnosti. Issledovaniya. Problemy. Sbornik statey v chest 70-letiya N.P. Telnova. Kishinev-Tiraspol: Stratum Library, 89-112.
Lysenko S. D., Shklarevskiy E. I., Razumov S. M. and Makarowicz P. 2015. Kurgannyi mogilnik komarivskoi kulturi bilia s. Bukivna. Archeołogija 3, 58-78.
Łanczont M., Boguckyj A., Kravčuk J. and Yacyšyn A. 2002. Budowa geologiczna i środowisko przyrodnicze Naddniestrza halickiego. Studia Geologica Polonica 119, 9-15.
Makarowicz P. Trzciniecki krąg kulturowy – wspólnota pogranicza Wschodu i Zachodu Europy (= Archaeologia Bimaris, Monografie 3). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Makarowicz P. 2012. Ekspedycja górnodniestrzańska Instytutu Prahistorii UAM. Perspektywy polsko-ukraińskiego projektu badawczego. Folia Praehistorica Posnaniensia 17, 287-302.
Makarowicz P. 2019. Dom zmarłych z kurhanu 6 w Bukivnej. Z badań nad architekturą podkurhanową w górnodniestrzańskiej enklawie kultury komarowskiej. In M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak M and P. Makarowicz (eds), Vir Bimaris. Od kujawskiego matecznika do stepów nadczarnomorskich. Studia z dziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko (= Archaeologia Bimaris, Dyskusje 5). Poznań: Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 737-754.
Makarowicz P., Lysenko S. and Kočkin I. 2013a. Kurhany z epoki brązu nad górnym Dniestrem – polsko-ukraińskie projekty badawcze. Folia Praehistorica Posnaniensia 18, 151-176. DOI: https://doi.org/10.14746/fpp.2013.18.09
Makarowicz P., Łysenko S. and Kočkin I. 2013b. Wyniki badań cmentarzyska kultury komarowskiej w Bukiwnej nad górnym Dniestrem w 2010 roku. Materiały Archeologiczne 39, 101-120.
Makarowicz P., Kochkin I., Niebieszczański J., Romaniszyn J., Cwaliński M., Staniuk R., Lepionka H., Hildebrandt-Radke I., Panakhyd H., Boltryk Y., Rud V., Wawrusiewicz A., Tkachuk T., Skrzyniecki R. and Bahyrycz C. 2016a. Katalog cmentarzysk kurhanowych kultury komarowskiej w dorzeczu górnego Dniestru (dawne województwo stanisławowskie) (= Archaeologia Bimaris, Monographies. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Makarowicz P., Kochkin I., Niebieszczański J., Romaniszyn J., Cwaliński M., Staniuk R., Lepionka H., Hildebrandt-Radke I., Panakhyd H., Boltryk Y., Rud V., Wawrusiewicz A., Tkachuk T., Skrzyniecki R. and Bahyrycz C. 2016b. Catalogue of Komarów Culture Barrow Cemeteries in the Upper Dniester Drainage Basin (former Stanisławów Province). Poznań, Kyiv, Ivano-Frankivsk: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Makarowicz P., Kochkin I., Niebieszczański J., Romaniszyn J., Cwaliński M., Staniuk R., Lepionka H., Hildebrandt-Radke I., Panakhyd H., Boltryk Y., Rud V., Wawrusiewicz A., Tkachuk T., Skrzyniecki R. and Bahyrycz C. 2016c. Kataloh kurhannyh mohylnikiv komarivskoi kultury v baseyni Vernioho Dniestera (kolyshne Stanislavske voievodstvo). Poznań, Kyiv, Ivano-Frankivsk: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza.
Makarowicz P., Cwaliński M. and Romaniszyn J. 2016d. Absolute chronology of the Komarów culture in the Upper Dniester basin in light of research at the Bukivna cemetery. Analecta Archaelogica Ressoviensia 11, 131-164. DOI: https://doi.org/10.15584/anarres.2016.11.7
Makarowicz P., Cwaliński M., Niebieszczański J. and Romaniszyn J. 2017. Barrows from the Late Neolithic and Bronze Age in the Upper Dniester Basin in Ukraine. Geophysical Research and Archaeological Investigations. Analecta Archaeologica Ressoviensia 12, 59-74. DOI: https://doi.org/10.15584/anarres.2017.12.5
Makarowicz P., Goslar T., Niebieszczański J., Cwaliński M., Kochkin I., Romaniszyn J., Lysenko S. and Ważny T. 2018. Middle Bronze Age societies and barrow line chronology. A case study from the Bukivna ‘necropolis’, Upper Dniester Basin, Ukraine. Journal of Archaeological Science 95, 40-51. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jas.2018.04.010
Makarowicz P., Niebieszczański J., Cwaliński M., Romaniszyn J., Rud V., Kochkin I. 2019. Barrows in action. Late Neolithic and Middle Bronze Barrow Landscapes in the Upper Dniester Basin, Ukraine. Prahistorische Zeitschrift 94/1, 92-115. DOI: https://doi.org/10.1515/pz-2019-0013
Makarowicz P., Romaniszyn J. and Rud V. 2021. The ‘barrow cultures’ of the Upper Dniester Basin in the 3rd and 2nd millenia BC. The Polish-Ukrainian research projects. In D. Żurkiewicz (ed.), Treasures of time. Research of the Faculty of Archaeology of Adam Mickiewicz University in Poznań. Poznań: Faculty of Archaeology, Adam Mickiewicz University in Poznań, 177-194. DOI: https://doi.org/10.14746/WA.2021.13.978-83-946591-9-6
Mazurkevych A., Hookk D. and Fasbinder J. 2009. Magnetometry and susceptibility prospecting on Neolithic-early Iron Age sites at Serteya, Northwest Russia. Archaeo Sciences, revue d’archeometrie 33, 81-84. DOI: https://doi.org/10.4000/archeosciences.1328
Niculică B. 2010. Les premiers tumuli de la Bucovine. Les reserches de la fin du XIXe siecle et le debut du XXe siecle de la zone Horodnic de Joş (Dep. de Suceava). Studia Antiqua et Archeologica 16, 71-92.
Niculică B. 2015. Epoca Bronzului in Podişul Sucevei. Suceava: Editura Karl A. Romstofer.
Pasternak J. 1937. Moje badania terenowe w 1936 roku. Z otchłani wieków 12, 109.
Rogozińska R. 1959. Cmentarzysko kultury komarowskiej w Bukównie. Materiały Archeologiczne 1, 97-114.
Romaniszyn J. 2015. Obrzędowość pogrzebowa społeczności kultury komarowskiej w międzyrzeczu Dniestru i Prutu. Materiały Archeologiczne 40, 35-51.
Romaniszyn J. 2018. Rytuał pogrzebowy społeczności kultury komarowskiej. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (manuscript of PhD dissertation).
Romaniszyn J., Niculică B. and Ignat I. 2017. Funeral rites on the southern boundary of the Komarov culture. Sprawozdania Archeologiczne 69, 83-112. DOI: https://doi.org/10.23858/SA69.2017.005
Romaniszyn J., Niebieszczański J., Cwaliński M., Rud V., Hildebrandt-Radke I., Spychalski W., Kochkin I., Jarosz P., Bahyrycz C., Staniuk R., Panakhyd H. and Makarowicz P. 2021. Middle Bronze Age cemeteries, ‘double barrows’ and mortuary houses in the Upper Dniester Basin, Western Ukraine: Geophysical prospection and archaeological verification. Archaeological Prospection, 1-14. DOI 10.1002/arp.1821 DOI: https://doi.org/10.1002/arp.1821
Schmidt A. 2009. Electrical and magnetic methods in archaeological prospection. In S. Campana and S. Piro (eds), Seeing the unseen. Geophysics and landscape archaeology, London: Taylor & Francis, 67-81. DOI: https://doi.org/10.1201/9780203889558.pt2
Schneiderhofer P., Nau E., McGraw J., Tonnig C., Draganits E., Gustavsen L., Trinks I., Filzwieser R., Aldrian L., Gansum T., Bill J., Neubauer W. and Paasche K. 2017. Geoarchaeological evaluation of ground penetrating radar and magnetometry surveys at the Iron Age burial mound Rom, in Norway. Archaeological Prospection 24, 425-443. DOI: https://doi.org/10.1002/arp.1579
Siwkówna I. 1937. Tymczasowe wyniki badań terenowych w Bukównej, pow. tłumacki. Z otchłani wieków 13, 67-70.
Šmejda L. 2011. Burial mounds in West Bohemia. The current state of research. Ancestral Landscapes. Maison de l’Orient et de la Méditerranée 58, 119-126.
Smekalova T. and Bevan B. 2002. The magnetic anomaly of a mound (a technical report). DOI: doi.org/10.13140/RG.2.2.31023.94888
Stróżyk M. 2019. Pejzaż z kurhanami. Krajobraz funeralny społeczności kręgu kultur mogiłowych na pograniczu śląsko-wielkopolskim. Bibliotheca Fontes Archaeologici Posnanienses 23. Poznań: Muzeum Archeologiczne w Poznaniu.
Sulimirski T. 1935. Z działalności lwowskiego ośrodka prehistorycznego. Z otchłani wieków 10, 20-28.
Sulimirski T. 1936. Cmentarzysko kurhanowe w Komarowie koło Halicza i kultura komarowska. Sprawozdania PAU 16/9, 273-277.
Sulimirski T. 1939. Kurhany komarowskie. Złoty Szlak 4, 25-33.
Sulimirski T. 1964. Barrow-Grave 6 at Komarów. University of London Institute of Archaeology Bulletin 4, 171-188.
Sulimirski T. 1968. Corded Ware and Globular Amphorae North-East of the Carpathians. London: The Athlone Press.