Flint sickles from graves of the Strzyżów culturein the light of use-wear analysis

Hyrchała, Anna; Pyżewicz, Katarzyna; Bartecki, Bartłomiej

doi:0081-3834

Pobierz

Tytuł: Flint sickles from graves of the Strzyżów culturein the light of use-wear analysis

Abstrakt:

The presented article aims to interpret the function of selected flint sickles from the Early Bronze Age. For this purpose, we made a use-wear analysis of 13 sickles coming from the cemeteries of the Strzyżów culture in south-east Poland: Rogalin, site 15, Hrubieszów-Podgórze, site 1, Hrebenne, sites 10 and 31, and Świerszczów, site 5 (Hrubieszów district, Lublin province). All analyzed sickles were made of Volhynian flint and represent the sub-triangular type. As a result, we can conclude that analyzed tools were used mostly for harvesting cereals or other siliceous plants. They were placed in hafts made of hard organic materials, combined with hide/plant. Conducted studies also revealed that these objects, suitably altered (sickle tips were destroyed right before being deposited in a grave) became important grave goods.

Bibliografia:

Anderson-Gerfaud P. 1988. Using prehistoric stone tools to harvest cultivated wild cereals: preliminary observations of traces and impact. In S. Beyries (ed.), Industries Llithiques: Ttracéologie et Technologie (= BAR International Series 411). Oxford: BAR, 175-198.
Balcer B. and Schild R. 1978a. A jednak sierpy! Z Otchłani Wieków 44/1, 44-49.
Balcer B. and Schild R. 1978b. Sierpem i głowę można uciąć... Z Otchłani Wieków 44/2, 145-147.
Banasiewicz E. 1990. Badania na cmentarzysku kultury strzyżowskiej w Hrubieszowie-Podgórzu, woj. Zamość w latach 1983-1986. Sprawozdania Archeologiczne 42, 213-226.
Baron J. and Kufel-Diakowska B. 2013. Deposit of bifacial flint sickles from a late Bronze Age settlement in Korczowa, SE Poland. In J. Kolenda, A. Mierzwiński, S. Moździoch and L. Żygadło (eds), Z badań nad kulturą społeczeństw pradziejowych i wczesnośredniowiecznych. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gedidze, w osiemdziesiątą rocznicę urodzin przez przyjaciół, kolegów i uczniów. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, 567-574.
Bąbel J. T. 1974. Krzemienne kindżały kultury mierzanowickiej. Z Otchłani Wieków 40/2, 151-154.
Bąbel J. T. 2013. Cmentarzyska społeczności kultury mierzanowickiej na Wyżynie Sandomierskiej. Część 1. Obrządek pogrzebowy. Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Bąbel J. T. and Budziszewski J. 1978. Noże wielofunkcyjne! W sprawie ostrzy z Mierzanowic polemiki ciąg dalszy. Z Otchłani Wieków 44/2, 139-145.
Grużdź W., Migal W. and Pyżewicz K. 2015. Bifacial flint daggers from the Early Bronze Age in the Volhynia-Lesser Poland. In C. J. Frieman and B. V. Eriksen (eds), Flint Daggers in Prehistoric Europe. Oxford-Philadelphia: Oxbow Books, 116-132.
Grużdź W., Pyżewicz K. and Płaza D. K. 2017. Znalezisko dwóch sierpów z krzemienia ożarowskiego w Dwikozach, pow. sandomierski. Wiadomości Archeologiczne 68, 235-240.
Hyrchała A. 2015. Wojownik i księżniczka z Rogalina – nowy rozdział w dziejach badań nad kulturą strzyżowską. In A. Hyrchała and B. Bartecki (eds), Wojownik i księżniczka – Archeologia – medycyna sądowa – sztuka. Hrubieszów: Muzeum im. Stanisława Staszica w Hrubieszowie, 52-79.
Hyrchała A. 2021. Igranie z ogniem – rytuały pogrzebowe kultury strzyżowskiej na przykładzie wybranych pochowków z cmentarzyska w Rogalinie. Przegląd Archeologiczny 69, 63-83.
Jączek A. 2014. Sprawozdanie z nadzoru archeologicznego nad budową obwodnicy Hrubieszowa. Typescript in Rev. Stanisław Staszic Museum in Hrubieszów. Hrubieszów.
Juel Jensen H. 1994. Flint tools and plant working. Hidden traces of stone age technology. A use wear study of some Danish Mesolithic and TRB implements. Aarhus: Aarhus University Press.
Keeley L. H. 1980. Experimental Determination of Stone Tool Uses. A Microwear Analysis. Chicago: The University of Chicago Press.
Koman W. 1991. Hrebenne stan. 31, gm., Horodło – grób kultury strzyżowskiej. Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1991, 13-14.
Koman W. 1992. Badania ratownicze na Grzędzie Horodelskiej. Sprawozdania z badań terenowych w województwie zamojskim w roku 1991, 22-26.
Korobkowa G. F. 1999. Narzędzia w pradziejach. Podstawy badania funkcji metodą traseologiczną. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Libera J. 2001. Krzemienne formy bifacjalne na terenach Polski i zachodniej Ukrainy (od środkowego neolitu do wczesnej epoki żelaza). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Lorkiewicz-Muszyńska D., Kociemba W. and Rewekant A. 2015. Charakterystyka szczątków kostnych z cmentarzyska w Rogalinie. In A. Hyrchała and B. Bartecki (eds), Wojownik i księżniczka – Archeologia – medycyna sądowa – sztuka. Hrubieszów: Muzeum im. Stanisława Staszica w Hrubieszowie, 130-139.
Lorkiewicz-Muszyńska D., Sobol J., Kociemba W., Hyrchała A.and Glapinski M. 2021. Antropologia fizyczna. In A. Kurzawska and I. Sobkowiak-Tabaka (eds), Mikroprzeszłość. Badania specjalistyczne w archeologii. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 219-246.
Małecka-Kukawka J. 2001. Między formą a funkcją. Traseologia neolitycznych zabytków krzemiennych z ziemi chełmińskiej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Moss E. 1983. The Functional Analysis of Flint Implements. Pincevent and Pont d’Ambon: two case studies from the French Final Paleolithic (= BAR International Series 177). Oxford: BAR.
Niedźwiedź J., Niedźwiedź E. and Prusicka-Kołcon E. 2001. Dokumentacja z archeologicznych badań przedinwestycyjnych podczas budowy domu przy ul. Łąkowej w Hrubieszowie-Podgórzu stan. 1. Typescript in Rev. Stanisław Staszic Museum in Hrubieszów. Hrubieszów-Zamość.
Osipowicz G. 2010. Narzędzia krzemienne w epoce kamienia na ziemi chełmińskiej. Studium traseologiczne. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Polańska M. 1998. Badania ratownicze cmentarzysk kultury strzyżowskiej w Hrebennem, woj. zamojskie. Archeologia Polski Środkowowschodniej 3, 78-85.
Pyżewicz K. 2013. Inwentarze krzemienne społeczności mezolitycznych w zachodniej części niżu polskiego. Analiza funkcjonalna. Zielona Góra: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej. Sachse-Kozłowska E. 1973. Kraków Spadzista street, site C (An open Upper Palaeolithic site). Recherches Archéologiques De 1972, 5–7.
Pyżewicz K. and Grużdź W. 2019. Zastosowanie krzemiennych sztyletów i noży sierpowatych z wczesnej epoki brązu. Wybrane przykłady z obszaru małopolsko-wołyńskiego. In M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak and P. Makarowicz (eds), VIR BIMARIS. Od kujawskiego matecznika do stepów nadczarnomorskich. Studia z dziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko (= Archaeologia Bimaris. Dyskusje 5). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, 445-454.
Rots V. 2010. Prehension and Hafting Traces on a Flint Tools. A Methodology. Leuven: Leuven University Press.
Ścibor J., Kokowski A. and Koman W. 1991. Zespoły grobowe kultury amfor kulistych z zachodniej części Wyżyny Wołyńskiej. Sprawozdania Archeologiczne 43, 79-108.
Van Gijn A. 1988. The use of Bronze age flint sickles in the Netherlands: a preliminary report. In S. Beyries (ed.), Industries Lithiques. Traceologie et Technologie (= BAR International Series 411). Oxford: BAR, 197–218.
Van Gijn A. L. 1990. The Wear and Tear of Flint. Principles of Functional Analysis to Dutch Neolithic Assemblages. Analecta Praehistorica Leidensia 22.
Van Gijn A. 2010. Flint in Focus. Lithic Biographies in the Neolithic and Bronze Age. Leiden: Sidestone.
Vaughan P. C. 1985. Use-Wear Analysis of Flaked Stone Tools. Tucson: The University of Arizona Press.
Wolski D. 2020. Krzemieniarstwo wczesnobrązowe w Małopolsce w świetle analizy wybranych źródeł. Perspektywa traseologiczna. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.