Dwadzieścia lat później : datacja „urbarza cieszyńskiego z 1621 r.”

Morys-Twarowski, Michael

doi:2451-1331

Pobierz

Tytuł: Dwadzieścia lat później : datacja „urbarza cieszyńskiego z 1621 r.”

Abstrakt:

Urbarz cieszyńskiego klucza dóbr książęcych, funkcjonujący w literaturze jako „urbarz cieszyński z 1621 r.”, nie zachował się w oryginale, ale jedynie w odpisie z 1653 r. W urbarzu został odnotowany Adam Matloch, który nabył grunt w Marklowicach w 1644 r., co każe postawić pytanie, czy zawarte tam dane oddają stan z 1621 r. Szczegółowa analiza odsłania złożoność informacji zamieszczonych w tym urbarzu, a także metodę pracy nad sporządzaniem odpisów tego rodzaju źródeł – gdzie uwzględniano aktualizacje i pomijano fragmenty skreślone. Okazuje się, że wbrew utartej nazwie urbarz stanowi kompilację zapisów z lat 1621–1643, a większość wpisów oddaje stan z ok. 1640 r.

Bibliografia:

Bogus M., Kotulowie i ich działania oświatowe na Śląsku Cieszyńskim w XIX i XX wieku, Ostrava 2006
Borowski J.P., Duński okres wojny trzydziestoletniej w księstwie cieszyńskim, „Cieszyńskie Studia Muzealne”, 7, 2020, s. 239–250
Chlebowczyk J., Gospodarka Komory Cieszyńskiej na przełomie XVII–XVIII oraz w pierwszej połowie XVIII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966
Davídek V., Těšínsko zvláště Jablunkovsko za feudalismu. O společenských a hospodářských základech česko-slezsko-slovenské okrajiny. S urbářem těšínského knížectví z roku 1621, Praha 1951
Gojniczek W., Elita władzy w Cieszynie na przełomie XVI i XVII wieku, w: Samorządowość i elity władzy w Cieszynie na przestrzeni dziejów, red. I. Panic, Cieszyn 2002, s. 73–88
Gojniczek W., Okupacja szwedzka księstwa cieszyńskiego w czasie wojny trzydziestoletniej i stosunek do niej miejscowego społeczeństwa, w: Po obu stronach Bałtyku. Wzajemne relacje między Skandynawią a Europą Środkową, t. 1, red. J. Harasimowicz, P. Oszczanowski, M. Wisłocki, Wrocław 2006, s. 103–108
Gojniczek W., Urzędy książęce i ziemskie w ustroju księstwa cieszyńskiego (1477–1653), Katowice 2014
Grabny B., Zacharyasz E., Chałupa z Bażanowic, Chorzów 2017
Iwanek W., Słownik artystów na Śląsku Cieszyńskim, Bytom 1967
Morys-Twarowski M., Dzieje chłopskiego rodu Zająców z Ogrodzonej koło Cieszyna od XVII do początku XX wieku, „Rocznik Muzeum «Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie»”, 4, 2016, s. 99–137
Olesiak I., Sześć pokoleń wójtów dziedzicznych. Genealogia rodu Peterków z Leskowca koło Frydka, „Pamiętnik Cieszyński”, 23, 2019, s. 57–89
Panic I., Śląsk Cieszyński w początkach czasów nowożytnych (1528–1653), Cieszyn 2011
Poloczkowa B., Cieszyńskie karty do gry z XVII wieku, „Mówią Wieki”, 26, 1982, nr 1, s. 34–36
Popiołek F., Historia osadnictwa w Beskidzie Śląskim, Katowice 1939
Popiołek F., Urbarze – najważniejsze źródło do badania stosunków społecznych na Śląsku Cieszyńskim, „Zwrot”, 1950, 11, s. 3–5
Prasek V., Gruntovni a sirotčí registra na Těšísku, „Selský archiv”, 6, 1907, nr 2, s. 93–106
Przybyla M., Sociální a hospodářská situace poddaných panství Těšínské komory v 17. a 18. století (příklad vesnice Guty), Brno 2012, bakalářská diplomová práce, [dostęp: 12.12.2020]
Spyra J., Sprawa Wacława Pilutka. Przyczynek do dziejów sądownictwa książęcego w księstwie cieszyńskim w czasach piastowskich, w: Sršatý Prajz. Erich Šefčík (1945–2004). Sborník k nedožitým 65. narozeninám historika a archiváře, red. J. Hanzal, O. Šefčík, Praha 2010, s. 85–94
Spyra J., Śląsk Cieszyński w okresie 1653–1848, Cieszyn 2012
Spyra J., Wisła. Dzieje beskidzkiej wsi do 1918 roku, Wisła 2007
Żurek A., Chłopska genealogia, „Kalendarz Cieszyński”, 2001, s. 60–63