Subtitle:

Fasciculi Archaeologiae Historicae. Fasc. 34 (2021)

Publisher:

Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences ; Polish Academy of Sciences. Łódź Branch

Place of publishing:

Łódź

Description:

ill. ; 29 cm

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

Prehistoric stone objects (most often Neolithic) referred to as ‘thunderstones’ in the Middle Ages and modern times have been assigned various meanings – primarily they are supposed to have been used to protect against lightning, fire, and other natural disasters. They have also found application in folk medicine and healing magic (protection against the harmful effects of disease and loss of fertility, and neutralisation of misfortune when it has already occurred). Trust in their magical (apotropaic) properties was probably associated with the belief that these objects originated from outside the sphere of the ‘tame’ world. Folklore and ethnographic data, as well as traces of use preserved in archaeological monuments, support a long tradition of therapeutic use of thunderstones, which is a pan-European phenomenon

References:

Abramowicz A. 1979. Urny i ceraunie. Acta Archaeologica Lodziensia 27. Łódź
Aguirre Sorondo A. 2013. El rayo y el trueno en Euskalerria / Lightnings and thunders: Protection elements. Kobie. Antropología cultural” 17, 135-150
Andree R. 1889. Etnographische Parallelen und Vergleichen. Neue Folge. Leipzig
Barnaś-Baran E. 2018. Naturalne metody leczenia dzieci i dorosłych w XIX w. w świetle rękopisu Stosława Łaguny (1833–1900). “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J – Paedagogia-Psychologia” 31(2), 11-24
Barner W. 1957. Von Kultäxten, Beilzauber und rituellem Bohren. “Die Kunde. N.F” 8(3-4), 175-186
Bartels M. 1893. Beiträge zum Steinbeil-Aberglauben in Nord-Deutschland. “Verhandlungen der Berliner Gesellschaft für Anthropologie, Ethnologie und Urgeschichte” 1893, 558-564
Beuker J. 1997. Donderstenen in het museum. “Waardeel: Drents historisch tijdschrift” 17(4), 20-24
Biegeleisen H. 1929. Lecznictwo ludu polskiego. Kraków
Blas Cortina M. Á. de, Maya González J. L. 1974. Hachas pulimentadas en castros asturianos. “Boletín del Real Instituto de Estudios Asturianos” 28(81), 199-216
Blas Cortina M. Á. de, Villa Valdés Á. 2007. La presencia no accidental de un hacha de talón en un fondo de hogar en el castro del Chao Samartín (Grandas de Salime, Asturias). In: J. Celis Sánchez, G. Delibes de Castro, J. Fernández Manzano, L. A. Grau Lobo (eds.), El hallazgo leonés de Valdevimbre y los depósitos del Bronce Final Atlántico en la Península Ibérica. León, 280-289
Blinkenberg Ch. 1911. The Thunderweapon in Religion and Folklore. A Study in Comparative Archaeology. Cambridge
Boges Th. 1910. Aus der Heidenzeit des braunschweigischen Landes. Braunschweig
Burić T. 2015. “Strilni kamen” s Baba lokve / “Thunder stone” from Baba lokve site. “Archaeologia Adriatica” 9(1), 351-364
Burke P. 2009. Kultura ludowa we wczesnonowożytnej Europie. Warszawa
Carelli P. 1996. Blixtar och dunder, magiska under. Om åskstenstraditionen och förekomsten av stenåldersfynd i medeltida kulturlager. “Fornvännnen” 91(3), 153-170
Carelli P. 1997. Thunder and Lightning, Magical Miracles. On the Popular Myth of Thunderbolts and the Presence of Stone Age Artefacts in Medieval Deposits. In: H. Andersson, P. Carelli, L. Ersgård (eds.), Visions of the Past. Trends and Traditions in Swedish Medieval Archaeology. Lund Studies in Medieval Archaeology 19. Riksantikvarieämbetet Arkeologiska undersökningar Skrifter 24. Stockholm, 393-417
Cartailhac É. 1878. L’Âge de pierre dans les souvenirs et superstitions populaires. Paris
Chadwick A. M. 2012. Routine Magic, Mundane Ritual: Towards a Unified Notion of Depositional Practice. “Oxford Journal of Archaeology” 31(3), 283-315
Cherici A. 1989. Keraunia. “Archeologia Classica” 41, 329-382
Ciubotaru S. 2002-2003. Elemente magice legate de tratamentul hemoriniei. “Anuar de Lingvistică și Istorie Literară” 42-43, 197-202
Cosack E. 2004. Als die Steinbeile noch vom Himmel fielen. “Archäologie in Deutschland” 2004(1), 62-63
Domańska A. 2016. Metody leczenia chorób wśród ludu polskiego w XIX wieku. Próba bilansu. “Zeszyty Wiejskie” 22, 309-322
Duffin Ch. J., Pymm R. 2015a. A Survey of Artificial Pharmaceutical ‘Stones’ – Part 1. “Pharmaceutical Historian” 45(1), 2-9
Duffin Ch. J., Pymm R. 2015b. A Survey of Artificial Pharmaceutical ‘Stones’ – Part 2. “Pharmaceutical Historian” 45(2), 28-33
Durdík T. 1997. “Hromový klín” z hradu Křivoklátu. “Sborník Kruhu přátel muzea hl. m. Prahy” 1997(1), 107-110
Dynin V. I. 2013. O ponyatii apotropeya, ili oberega. “Vestnik Voronezhskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya: Istoriya. Politologiya. Sotsiologiya” 1, 90-94
Eijk G. van 2007. De dondersteen van Uden. Een neolithische bijl uit een middeleeuwse waterput. “Westerheem: Het tijdschrift voor Nederlandse archeologie” 56(4), 208-216
Ellis Davidson H. R. 1965. Thor’s Hammer. “Folklore” 76(1), 1-15
Evans J. 1897. The Stone Implements, Weapons and Ornaments of Great Britain. London, Bombay
Farkaš M., Gregor M. 2016. K otázke niektorých kamenných brúsených nástrojov z Bratislavy-Devína. In: I. Bazovský (ed.), Zborník na pamiatku Magdy Fichlerovej. Zborník Slovenského národného múzea. Archeológia Supplementum 11. Bratislava, 35-43
Foster G. M. 1976. Disease Etiologies in Non-Western Medical Systems. “American Anthropologist. New Series” 78(4), 773-782
Frazer J. G. 1971. Złota gałąź 1. Warszawa
Fröhlich J. 1992. Hromové klíny v jižních Čechách. “Výběr z prací členů Historického klubu při Jihočeském muzeu v Českých Budějovicích” 29(4), 237-245
García Castro J. A. 1988. Mitos y creencias de origen prehistórico: «Las Piedras de Rayo». “Espacio, Tiempo y Forma. Serie 1: Prehistoria” 1, 427-443
Gazin-Schwartz A. 2001. Archaeology and Folklore of Material Culture, Ritual, and Everyday Life. “International Journal of Historical Archaeology” 5(4), 263-280
Gazin-Schwartz A., Holtorf C. 2005. ‘As long as ever I’ve known it ...’ On folklore and archaeology. In: A. Gazin-Schwartz, C. Holtorf (eds.), Archaeology and Folklore. London, New York, 2-23
Geupel V. 1987. Ein Bauopfer aus Pockau, Kr. Marienberg. “Ausgrabungen und Funde” 32(1), 2-5
Górny K. 1996. Czas i przestrzeń w magii leczniczej. “Literatura Ludowa” 40(2), 19-29
Grønbeck I. A. 2016. En gave fra gudene? “Frá haug ok heiðni” 4, 19-22
Grünzweig F. E. 2004. Runeninschriften auf Waffen: Inschriften vom 2. Jahrhundert n. Chr. bis ins Hochmittelalter. Wiener Studien zur Skandinavistik 11. Wien
Hála J. 2016a. Alföldi adatok a „mennykövek”-ről. In: J. Hála, Különös kövek, csodás csontok. Kilenc dolgozat a népi geológia köréből. Rudabánya, 41-68
Hála J. 2016b. Ásványokkal és kőzetekkel kapcsolatos néprajzi adatok a Börzsönyből és környékéről. In: J. Hála, Különös kövek, csodás csontok. Kilenc dolgozat a népi geológia köréből. Rudabánya, 85-108
Hall M. A. 2005. Burgh mentalities: a town-in-the-country case study of Perth, Scotland. In: K. Giles, C. Dyer (eds.), Town and Country in the Middle Ages: Contrasts, Contacts and Interconnections, 1100-1500. Leeds, 211-228
Hammarstedt N. E. 1920. Svensk forntro och folksed i bild och ord. Stockholm
Hammarstedt N. E. 1925. Donnerkeil. In: M. Ebert (ed.), Reallexikon der Vorgeschichte 2. Berlin, 444-448
Heidelk-Schacht S. 1983. “Donnerkeile” aus dem Bezirk Neubrandenburg. “Ausgrabungen und Funde” 28(3), 105-109
Helwing G. A. 1717. Lithographia Angerburgica. Regiomonti
Hložek J., Menšík P. 2009. „Hromové klíny” z Kozího hrádku na Táborsku aneb „Účinné“ zajištění hradu před přírodní pohromou, nebo starší pravěké sídliště?. “Kuděj: Časopis pro kulturní dějiny” 1, 63-73
Hložek J., Menšík P., Procházka M. 2015. Bauopfer im mittelalterlichen Böhmen. “Fines Transire” 24, 271-280
Holtorf C. 2015. From Stonehenge to Las Vegas. Archaeology as Popular Culture. Walnut Creek, Lanham, New York, Toronto, Oxford
Horoszkiewicz R. 1950. Toporki neolityczne w lecznictwie ludowym na Opolszczyźnie. “Z Otchłani Wieków” 19(9-10), 159-160
Houlbrook C. 2019. ‘The Stone Axe from Way Back’: A Mutable Magical Object in Folklore and Fiction. “Folklore” (2), 192-202
Hraše J. K. 1898. Hromové klíny aneb kameny. “Český lid” 7(1), 82-83
Hukantaival S. 2016. “For a Witch Cannot Cross Such a Threshold!” Building Concealment Traditions in Finland c. 1200–1950. Archaeologia Medii Aevi Finlandiae 23. Turku
Hukantaival S. 2019. Ukonvaajojen monet kasvot – Luokittelu- ja tulkintakysymyksiä. In: J. Harjula, V. Immonen, J. Ruohonen (eds.), Puukenkien kopinaa.Henrik Asplundin juhlakirja. Karhunhammas 19. Turku, 345-381
Hutschemakers S. 2008. Vóór de veearts kwam...Volksdiergeneeskunde van weleer. Leiden
Jaguś I. 2001. Lecznictwo ludowe w Polsce w XX wieku – czynniki i kierunek przemian. “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I – Philosophia-Sociologia” 26(13). 175-187
Jastrzębski J. 1996. Z badań nad ludowym lecznictwem zwierząt w północno-wschodniej Polsce w XIX i XX wieku. “Studia Łomżyńskie” 6, 255-269
Jeszke J. 1993. Lecznictwo ludowe w Wielkopolsce w XIX i XX wieku. Czynniki i kierunki przemian. “Medycyna Nowożytna: Studia nad historią medycyny” 1(1), 83-120
Johanson K. 2009. The Changing Meaning of ‘Thunderbolts’. “Folklore. Electronic Journal of Folklore” 42, 129-174
Johanson K. 2018. Missing Interpretations. Natural and Residual Finds in Estonian Archaeological Collections. Dissertationes Archaeologiae Universitatis Tartuensis 8. Tartu
Kajkowski K. 2020. Między sferą niebiańską a zaświatami. Rola artefaktów pradziejowych w kulturze wczesnośredniowiecznych Pomorzan. In: A. Kasprzak, A. Kuczkowski, M. Krzepkowski (eds.), Archaeologia Pomoranica Musealia. Studia z okazji 80. urodzin Ignacego Skrzypka. Koszalin, 301-332
Kaufmann D. 1936. Vorgeschichtliche Steinwerkzeuge im Volksglauben. “Der Spatenforscher” 1(4), 29-35
Kędzierzawski W. 2009. Codzienność jako kategoria antropologiczna w perspektywie historii kultury. Opole
Kharuzin N. N. 1894. Iz materialov, sobrannykh sredi krest’yan Pudozhskogo uyezda Olonetskoy gubernii. “Olonetskiy sbornik. Materialy dlya istorii, geografii, statistiki i etnografii Olonetskogo kraya” 3, 302-346
Kieckhefer R. 2001. Magia w średniowieczu. Kraków
Klecanda J. 1901. Hromové kameny (předhistorické mlaty) v XV. a XVI věku. “Český lid” 10(3), 214-215
Kłonkowska A. M. 2006. Myślenie mityczne, magiczne i racjonalne. In: M. Gajewska, B. Lange, D. Nawrot (eds.), Między filozofią a przyrodoznawstwem. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Ludwikowi Kostro. Gdańsk, 231-244
Knight M. G., Boughton D., Wilkinson R. E. 2019. Objects of the Past in the Past. In: M. G. Knight, D. Boughton, R. E. Wilkinson (eds.), Objects of the Past in the Past Investigating the Significance of Earlier Artefacts in Later Contexts. Oxford, 1-18
Koudelka F. 1882. Die Donnersteine als Medicin bei den mährischen Slaven. “Mittheilungen der Anthropologischen Gesellschaft in Wien” 12 (NF 2), 159-160
Kunnas-Pusa L. 2016. Tärvellyt ja kaaputetut – Kivikautiset irtolöydöt Jaakkiman pitäjästä ja kivikauden esineiden keräily 1800–1900-lukujen vaihteessa. “Muinaistutki” 4, 2-17
Kurasiński T. 2021. Kamienie zrodzone z pioruna. O nietypowej formie recyklingu w średniowieczu i czasach nowożytnych. “Przegląd Archeologiczny” 69, 5-62
Kurasiński T. forthcoming. Proshloye sokhraneno v kamne. O neobychnom oruzhii srednevekov’ya i sovremennosti
Kurasiński T., Purowski T., Skóra K. 2015. Reuse of Prehistoric Items in the Early Middle Ages: The Example of the Cemetery in Lubień, Voivodeship Łódź. “Archaeologia Polona” 48(2010), 139-165
Kurasiński T., Skóra K. 2020. From the past into the future – archaica as a research problem (on the basis of medieval and modern period finds from Central-Eastern Europe) / Z przeszłości w przyszłość – archaika jako problem badawczy (na podstawie średniowiecznych i nowożytnych materiałów z Europy Środkowo-Wschodniej). In: M. Bogucki, A. Dymowski, G. Śnieżko (eds.), Silvers of the Antiquity. The Use of Ancient Coins in Central, Eastern and Northern Europe in the Medieval and Modern Periods / Okruchy starożytności. Użytkowanie monet antycznych w Europie Środkowej, Wschodniej i Północnej w średniowieczu i w okresie nowożytnym. Warszawa, 301-366
Kurtz H. 1928. Eine Steinaxt der ältesten Eisenzeit aus Lugnian Kreis Oppeln. “Oppelner Heimatblatt” 4(6), 1-2
Labatt M. A. 2018. Turning an Axe on Its Head. A Journal of Decorative Arts. “Design History and Material Culture” 25(2), 160-175
Libera Z. 2003. Znachor w tradycjach ludowych i popularnych XIX-XX wieku. Wrocław
Libera Z. 2014. Semiotyka medycyny we wczesnej nowożytności a etnosemiotyka w etnomedycynie XIX-XX wieku. “Rocznik Antropologii Historii” 4(1), 57-91
Lovisato D. 1878. Di alcune azze, scalpelli, martelli e ciottoli dell’epoca della pietra trovati nella Provincia di Catanzaro. “Bollettino della Societa Adriatica di Scienze Naturali in Triste” 3, 475-505
Łapo J. M. 2008. Ludowa wizja przeszłości Mazur. Stanowiska archeologiczne i miejsca o znaczeniu historycznym na dawnym pograniczu galindzko-jaćwieskim w świadomości Mazurów (XVI w. – I połowa XX w.). Olsztyn
MacLeod M., Mees B. 2006. Runic Amulets and Magic Objects. Woodbridge
Mainka-Mehling A. 2009. Hinweise auf frühmittelalterlichen „Aberglauben”? Eine Kritik am Beispiel der Altstücke im Grab. “Ethnographisch-Archäologische Zeitschrift” 50(1-2), 131-138
Malinowski B. 1990, Mit, magia, religia. Dzieła 7. Warszawa
Rustoiu A. 2015a. Magic and Memory: Prehistoric and Roman “Antiquities”: Avar Period Graves from the Carpathian Basin. “Transylvanian Review” 24, Supplement 2, 247-263
Marczewska M. 2019. Choroba – obraz utrwalony w tekstach folkloru polskiego. In: S. Konarska-Zimnicka, L. Kostuch, B. Wojciechowska (eds.), Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia – filozofia – religia. Kielce, 343-356
Mauss M. 2001. Socjologia i antropologia. Warszawa
Mehling A. 1998. Archaika als Beigaben. Studien an merowingerzeitlichen Gräberfeldern. Rahden/Westfalen
Meinecke M. 2014. Cerauniae – Donnerkeile. In: U. Veit, M. Wöhrl (eds.), Donnerkeil – Opfermesser – Thrängefäß. Die archäologischen Objekte aus der Sammlung der Leipziger Apothekerfamilie Linck (1670-1807) im Naturalienkabinett Waldenburg (Sachsen). Leipzig, 49-51
Menšík P. 2018. Nový nález „hromového klínu“ ze Železné Rudy, okr. Klatovy. “Archeologie západních Čech” 9(1), 29-31
Merrifield R. 1987. The Archaeology of Ritual and Magic. London
Montelius O. 1906. Kulturgeschichte Schwedens von den ältesten Zeiten bis zum elften Jahrhundert nach Christus. Leipzig
Moszyński K. 1967. Kultura ludowa Słowian 2: Kultura duchowa 1. Warszawa
Muhonen T. 2006. Kolme ajallista näkökulmaa ukonvaajoihin. Kivikauden kiviesineet myöhempien aikojen kuriositeetteina. “Kuriositeettikabi.net” 2006(3), 1-23
Musiatewicz J. 2003. Święte słowa i “biotoki”. Eklektyczny charakter lecznictwa ludowego. In: Ł. Smyrski, M. Zowczak (eds.), Podole i Wołyń. Szkice etnograficzne. Warszawa, 175-187
Musin A. E., Żeltowa M. N., Tarabardina O., Tianina E. A. 2018. Kamienne artefakty z epoki neolitu i wczesnej epoki żelaza jako amulety średniowiecznego Nowogrodu. In: S. Rosik, S. Jędrzejewska, K. Kollinger (eds.), Hierofanie, wierzenia, obrzędy... Kultura symboliczna w średniowieczu między pogaństwem a chrześcijaństwem. Materiały V Kongresu Mediewistów Polskich 2. Rzeszów, 13-41
Ofrim A. 2019. Attitudes Towards Prehistoric Objects in Romanian Folk Culture (19th-20th Century). “Swedish Journal of Romanian Studies” 2(1), 92-109
Olbrich K. 1987. Donnerkeil. In: H. Bächtold-Stäubli, E. Hoffmann-Krayer (eds.), Handwörterbuch des deutschen Aberglaubens 2. Berlin, New York, 325-331
Palliardi J. 1889. Zažehnávání hromovým kamenem. “Časopis Vlastivědného spolku muzejního v Olomouci” 6(22), 87
Pedrosa J. M. 2009. Jussieu, Feijoo y las piedras del rayo, o la razón moderna frente a la vieja superstición. “Revista Murciana de Antropología” 16, 245-270
Penkala-Gawęcka D. 1994a. Antropologiczne spojrzenie na chorobę jako zjawisko kulturowe. “Medycyna Nowożytna: Studia nad historią medycyny” 1(2), 5-16
Penkala-Gawęcka D. 1994b. Antropologia medyczna a etnofarmakologia. “Lud” 77, 13-21
Penkala-Gawęcka D. 1995. Medycyna ludowa i komplementarna w polskich badaniach etnologicznych. “Lud” 78, 169-191
Penney S. H. 1976. Axes, Arrowheads and Other Antiquities in Irish Folklore. “Ulster Folklife” 22, 70-75
Plessingerová A., Vařeka P. 1999. Bouře, hromový kámen v lidových představách, víře a obyčejích. In: L. Tarcalová (ed.), Kult a živly. Sborník příspěvků z konference karpatologické komise pro lidové obyčeje MKKK konané ve Vsetíně v roce 1999. Uherské Hradiště, 207-213
Pokrovskiy F. V. 1899. Arkheologicheskaya karta Kovenskoy gubernii. Vil’na
Pymm R. 2017. ‘Serpent stones’: myth and medical application. In: C. J. Duffin, C. Gardner-Thorpe, R. T. J. Moody (eds.), Geology and Medicine: Historical Connections. London, 163-180
Pymm R. 2020. Snakestones in Early Modern Medicine and Society. “Pharmaceutical Historian” 50(4), 129-145
Quast D. 2011. Ein Steinbeil mit magischer Inschrift aus der Sammlung des Prinzen Christian August von Waldeck. “Archäologisches Korrespondenzblatt” 41(2), 249-261
Quintía Pereira R. 2009. A pedra da pezoña e outras pedras sandadoras da cultura popular galega. Grupo de Estudos Etnográficos Serpe Bichoca. http://www.galiciaencantada.com/archivos/docs/1555_Apedradapezo%C3%B1aeoutraspedrassandadorasdaculturapopulargalega.pdf. Available online: 15.04.2020
Rajewski M. 2006. Antropologia i archeologia: wybrane problemy współpracy. In: W. Kozak-Zychman, J. Gurba (eds.), Rola i znaczenie nauk pomocniczych archeologii. Lublin, 81-99
Ramminger B. 2007. Blitzschutz und Fruchtbarkeitsspender: noch einmal zu den „Donnerkeilen”. “Denkmalpflege und Kulturgeschichte” 2007(4), 11-13
Rapan Papeša A. 2020. Magic or Practicality? “Antiquities” in Avar Period Graves in Eastern Croatia. In: S. Krznar, T. Sekelj Ivančan, J. Belaj, T. Tkalčec (eds.), Life and Death inMedieval and Early Modern Times. Proceedings of the 5th International Scientific Conference of Mediaeval Archaeology of the Institute of Archaeology Zagreb, 6th and 7th June 2018. Zagreb, 17-31
Reitinger J. 1976. “Donnerkeile” aus Oberösterreich und Salzburg. “Archaeologia Austriaca” 13-14, 511-546
Ribon P. 1993. Pierres qui guérissent (eaux, animaux, végétaux, divinités). Lyon
Rúa Aller F. J., García Armesto M. J. 2010. Usos y creencias de las piedras de rayo de León. “Revista de Folklore” 344, 61-68
Rustoiu A. 2015b. Shooting the Evil. “Scythian” Arrowheads in Avar Age Graves from the Carpathian Basin. In: C. Cosma (ed.), Warriors, Weapons, and Harness from the 5th-10th Centuries in the Carpathian Basin. Cluj-Napoca, 89-106
Sachße C. 2006. Donnerkeile in der Apotheke. “Deutsche Apothekenmuseum” 31(1), 5
Sachße C. 2008. Mit der Streitaxt gegen die Gelbsucht? Archaeologica als Arzneimittel in historischer Zeit. In: F. Falkenstein, S. Schade-Lindig, A. Zeeb-Lanz (eds.), Kumpf, Kalotte, Pfeilschaftglätter. Zwei Leben für die Archäologie. Gedenkschrift für Annemarie Häußer und Helmut Spatz. Internationale Archäologie – Studia honoraria 27. Rahden/Westf., 227-244
Saintyves P. 1936. Pierres magiques: Bétyles, Haches-Amulettes et Pierres de Foudre. Traditions savantes et Traditions populaires. Paris
Schoknecht U. 1964. Kurze Fundberichte 1963. Bezirk Neubrandenburg. “Bodendenkmalpflege in Mecklenburg” 1964, 353-389
Sedova M. V. 1957. Amulet iz drevnego Novgoroda. “Sovetskaya arkheologia” 1957(4), 166-167
Seyfahrt C. 1913. Aberglaube und Zauberei in der Volksmedizin Sachsens. Ein Beitrag zur Volkskunde des Königsreichs Sachsen. Leipzig
Sheridan A., Pailler Y., Pétrequin P., Errera M. 2011. Old Friends, New Friends, a Long-lost Friend and False Friends: Tales from Project JADE. In: V. Davis, M. Edmonds (eds.), Stone Axe Studies 3. Oxford, 411-426
Shevelev V. V. 2005. Gromovye strely” proroka Il’ia. Ėtnograficheskie realii. “Zhivaia starina” 1, 2-3
Sklenář K. 1999. Hromové klíny a hrnce trpaslíků. Z pokladnice české folklorní archeology. Praha
Skóra K., Kurasiński T. 2012 Nietypowe przedmioty w wyposażeniu dwóch pochówków z cmentarzyska wczesnośredniowiecznego w Radomiu, st. 4. “Światowit” 9(L)/B, 193-212
Skutil J. 1932. Dva přispěvky k československému folkloru prehistorickému. “Český lid” 32, 35-52
Søvsø M., Søvsø M. H., Siggaard A. L. 2016. Om hugorme, dyrekranier og tordensten – bygningsofre og andre skikke med dybe rødder i folketroen. “By Marsk og Geest” 28, 57-89
Søyland K. 2017. Toresteinar. Ei undersøking av utbreiinga av eldre gjenstander av stein, sekundært deponert i jernalderkontekstar i Vest-Noreg. Bergen. http://bora.uib.no/handle/1956/17518. Available online 10.04.2020
Stein R. L., Stein Ph. L. 2010. The Anthropology of Religion, Magic and Witchcraft. London, New York
Swienko H. 1981. Religia i religie. Warszawa
Szczepanik P. 2016. Choroba jako kara za wystąpienie przeciw bogom. Przykłady z przedchrześcijańskiej Słowiańszczyzny. In: E. Nowina-Sroczyńska, S. Latocha, T. Siemiński (eds.), Oblicza choroby w czasach płynnej nowoczesności. Bytów, Łódź, 24-35
Szczepański S. 2010. Kamień i skała w mitologii, wierzeniach i obyczajowości ludów indoeuropejskich. In: R. Klimek, S. Szczepański (eds.), Kamienie w historii, kulturze i religii. Olsztyn, 7-23
Šimek F. 1909. O hromovém kameni. “Český lid” 18, 458-459
Šimek M. 2010. „Kamena strela” u srednjovjekovnoj utvrdi?. “Zbornik Soboškega muzea” 15,135-149
Toeppen M. 1867. Aberglauben aus Masuren mit einem Anhange, enthaltend: Masurische Sagen und Mährchen. Danzig
Tolstoy N. I. 1995. Gromovaya strela. In: N. I. Tolstoy (ed.), Slavyanskie drevnosti 1. Moskva, 561-563
Tyanina E. A. 2018. K voprosu o kul’te Peruna v Novgorodskoy zemle (po materialam arkheologicheskogo issledovaniya Novgoroda). “Colloquia Russica” 1(8), 59-72
Ungerman Š. 2009. Archaika in den frühmittelalterlichen Gräbern in Mähren. In: P. Maříková Vlčková, J. Mynářová, M. Tomášek (eds.), My Things changed Things. Social Development and Cultural Exchange in Prehistory, Antiquity, and the Middle Ages. Prague, 224-256
Vasks A. 2003. The Symbolism of Stone Work-axes (Based on Material from the Daugava Basin). “Archaeologia Lituana” 4, 27-32
Verhart L. 2015. Vuurstenen werktuigen. In: T. Derks, B. de Fraiture (eds.), Een Romeins heiligdom en een vroegmiddeleeuws grafveld bij Buchten (L). Verslag van een archeologisch noodonderzoek (1976). Amersfoort, 83-86
Verhart L. 2016. Vondsten, vindplaatsen en verhalen: geneeskrachtige bijlen. “De Maasgouw” 135, 6-10
Verhart L., Creemers G., Dreesen R., Goemaere E. 2021. Een donderbijl tussen de panlatten: een hamerbijl van het Muntendam-type I met een bijzonder verhaal (Soerendonk, gemeente Cranendonck, prov. Noord-Brabant, Nederland). “LUNULA. Archaeologia protohistorica” 24, 7-11
Walęciuk-Dejneka B. 2005. Magiczne sposoby leczenia w tradycyjnej medycynie ludowej. Symbolika słów i gestów w aktach zażegnywania, zaklinania i zamawiania choroby. In: E. Łoch, G. Wallner (eds.), Między literaturą a medycyną. Lublin, 67-76
Waszk B. 2014. Lithoglyphi artefacti– Gemachte Formen oder Bildsteine. In: U. Veit, M. Wöhrl (eds.), Donnerkeil – Opfermesser – Thrängefäß. Die archäologischen Objekte aus der Sammlung der Leipziger Apothekerfamilie Linck (1670-1807) im Naturalienkabinett Waldenburg (Sachsen). Leipzig, 41-43
Watte J.-P., Jullien M. 2007. Un biface employe comme “ceraunie” ou “pierre de foudre” a Livet-sur-Authou (Eure). “Haute-Normandie Archéologique” 12, 5-8
Wdowiak L., Wysokiński P. 2013. Piorunowe strzałki, grzmoty i gromy w medycynie ludowej na ziemiach polskich w okresie rozbiorów. In: M. Z. Felsmann, J. Szarek, M. Felsmann (eds.), Dawna medycyna i weterynaria. Środowisko a człowiek. Chełmno, 519-545
Wójtowicz M. 2012. Magiczne funkcje liczby trzy w medycynie ludowej. “Acta Humana” 3(1), 111-122
Zając P. 2003. „Nadprzyrodzone” w kulturze ludowej. In: E. Przybył (ed.), Nadprzyrodzone. Kraków, 85-98
Zimoń H. 2011. Terminy „magia” i „czarownictwo” w świetle badań etnologicznych i religioznawczych. “Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii” 3(58), 167-197

Relation:

Fasciculi Archaeologiae Historicae

Volume:

34

Start page:

7

End page:

24

Detailed Resource Type:

Article

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:235552 ; 0860-0007 ; doi:10.23858/FAH34.2021.001

Source:

IAiE PAN, call no. P III 348 ; IAiE PAN, call no. P III 349 ; IAiE PAN, call no. P III 368 ; click here to follow the link

Language:

eng

Rights:

Creative Commons Attribution BY 4.0 license

Terms of use:

Copyright-protected material. [CC BY 4.0] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY 4.0 license, full text available at: ; -

Digitizing institution:

Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Library of the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Access:

Open