Tajemnica śmierci Barbary Radziwiłłówny : źródła i historiografia

Januszek-Sieradzka, Agnieszka (1978– )

Skip to main menu
Skip to search engine
Skip to content
Skip to footer

Download

Title: Tajemnica śmierci Barbary Radziwiłłówny : źródła i historiografia

Abstract:

Almost 470 years after the death of Queen Barbara nee Radziwiłł, wife of King Sigismund II Augustus, the reasons for her premature death are still not fully explained. The alleged poisoning of the beautiful Lithuanian queen and the rumour that she died of syphilis were taken into account. Her contemporaries also speculated that the queen died of a “disease called cancer”. The first wave of scientific interest in the cause of Barbara’s death resulted from the discovery of a coffin with her earthly remains in the vaults of Vilnius Cathedral in 1931. It was then agreed that Barbara died of a “woman’s disease”. The discussion was resumed in the 1970s thanks to Zbigniew Kuchowicz, who regarded cervical cancer as the most probable cause of the queen’s death. This thesis - based on a comprehensive source basis - was supported by a team of Lithuanian researchers, historians and doctors, who in 2015 took another look at this still mysterious case.

References:

Basiński Jan, O przyczynie śmierci Barbary Radziwiłłówny w naświetleniu medycznym, „Archiwum Historii Medycyny” 39, 1976, nr 2, s. 251–256.
Bela Zbigniew, Materiały do historii stosowania wina w farmacji, „Farmacja Polska” 65, 2009, nr 12, s. 853–865
Besala Jerzy, Barbara Radziwiłłówna i Zygmunt August, Warszawa 2007
Bogucka Maria, Bona Sforza d’Aragona, w: Życiorysy historyczne, literackie i legendarne. Seria druga, red. Zofia Stefanowska, Janusz Tazbir, Warszawa 1989, s. 79–100
Bogucka Maria, Bona Sforza, wznow. na podst. wyd. 2, Wrocław 2004
Bojczuk Hanna, Bibliografia zawartości „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” za lata 1924–1998,„Archiwum Historii i Filozofii Medycyny. Suplementy” 8, 1999, s. 3–410
Česnys Gintautas–Jurgis, Jankauskas Rimantas, Urbanavičius Vytautas, Queen Barbora Radvilaitė: review of remains and reconstruction of documentary portrait, „Acta Medica Lituanica. Supplement” 8, 2001, s. 18–24
Fesser Dominika, Współczesna legenda Barbary Radziwiłłówny, w: Świat bliski i świat daleki w staropolskich przestrzeniach, red. Mariola Jarczykowa, Bożena Mazurkowa, Szymon Piotr Dąbrowski, Katowice 2015, s. 267–284
Gerliakienė Veronika, Vilniaus arkikatedros lotyniškieji epitafiniai įrašai (XVI–XVIII a.) ir jų literatūrinė raiška,„Literatūra” 45, 2003, s. 90–99
Giedroyć Franciszek, Zgon królowej Barbary, w: Księga pamiątkowa na uczczenie setnej rocznicy urodzin Adama Mickiewicza (1798–1898), t. 2, Warszawa 1898, s. 20–25
Hajdukiewicz Leszek, Piotr z Poznania (ok. 1504–1579), w: Polski Słownik Biograficzny, red. E. Rostworowski, t. 16, Wrocław etc. 1981, s. 417–419
Jankauskas Rimantas, Bioarcheologia pochówków elit litewskich, w: Kultura funeralna elit Rzeczypospolitej od XVI do XVIII wieku na terenie Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Próba analizy interdyscyplinarnej, red. Anna Drążkowska, Toruń 2015, s. 215–229
Januszek–Sieradzka Agnieszka, Zdrowie i choroba w korespondencji Zygmunta Augusta i jego sióstr w drugiej połowie XVI wieku, „Roczniki Humanistyczne” 57, 2009, z. 2, s. 37–67
Januszek–Sieradzka Agnieszka, Barbara Radziwiłłówna w listach króla Zygmunta Augusta do Mikołaja Radziwiłła Rudego z lat 1548–1551, w: Ad perpetuam rei memoriam. Jagiellonowie i ich czasy w historiografii polskiej XVI–XXI wieku, red. Agnieszka Januszek–Sieradzka, Sandomierz 2013 (Praeclara stirps Jagiellonica, t. 4), s. 133–150
Januszek–Sieradzka Agnieszka, W co wierzył król Zygmunt August?, w: Rycerze, wędrowcy, kacerze. Studia z historii średniowiecznej i wczesnonowożytnej Europy Środkowej, red. Beata Wojciechowska, Waldemar Kowalski, Kielce 2013, s. 277–290
Januszek–Sieradzka Agnieszka, Królowa Barbara Radziwiłłówna w dworskim mikroświecie, Lublin 2017
Januszek–Sieradzka Agnieszka, Trzy żony króla Zygmunta Augusta. Bezdzietność ostatniego Jagiellona a unia polsko–litewska w Lublinie w 1569 roku, w: Unia lubelska i jej dziedzictwo, red. S. Nabywaniec, B. Lorens, S Zabraniak, Rzeszów 2021, s. 28–44
Januszek–Sieradzka Agnieszka, Bona Sforza i Barbara Radziwiłłówna między rzeczywistością a legendą(w druku).Jarczykowa Mariola, Familijne „pisania” żon i córek Radziwiłłów z XVII wieku, „Napis” 23, 2017, s. 19–38
Jędrzejewski Przemysław, Elżbieta Austriaczka – królowa polska i wielka księżna litewska (1526–1545), „Res Gestae. Czasopismo Historyczne” 1, 2015, s. 107–127
Kienzler Iwona, Kobiety Zygmunta Augusta, Warszawa 2013
Kienzler Iwona, Romanse, które wstrząsnęły historią Polski, Warszawa 2014 (Historia z Alkowy, t. 13)
Kienzler Iwona, Jagiellonowie. Miłosne sekrety wielkiej dynastii, Warszawa 2017
Kolbuszewska Jolanta, Zbigniew Kuchowicz i jego wizja uprawiania nauki (z dziejów dyskusji wokół książki„O biologiczny wymiar historii”), „Rocznik Łódzki” 62, 2014, s. 121–135
Kornell Monique, Jan Steven van Calcar c. 1515–c. 1546, Vesalius’s Illustrator, w: Andreas Vesalius and the Fabrica in the Age of Printing. Art, Anatomy, and Printing in the Italian Rebessince, ed. Rinaldo Fernando Canalis, Massimo Ciavolella, Brepols, Turnhout 2018, s. 99–130
Korolko Mirosław, Seminarium Rzeczypospolitej Królestwa Polskiego. Humaniści w kancelarii królewskiej Zygmunta Augusta, Warszawa 1991
Kuchovičius Zbignievas, Barbora Radvilaitė, Vilnius 1991
Kuchowicz Zbigniew, Przyczyna śmierci Barbary Radziwiłłówny, „Archiwum Historii Medycyny” 38, 1975, nr 2, s. 121–133
Kuchowicz Zbigniew, Barbara Radziwiłłówna, wyd. 4, Łódź 1989
Kuklo Cezary, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2009
Lesiak Anna, Kobiety z rodu Radziwiłłów w świetle inwentarzy i testamentów (XVI–XVIII w.), w: Administracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów XVI–XVIII wieku, red. Urszula Augustyniak, Warszawa 2009 (Fasciculi Historici Novi, t. 9), s. 113–194
Levey Martin, Early Arabic Pharmacology. An Introduction Based on Ancien and Medieval Sources, Leiden 1973
Lewandowska Małgorzata, Adam J. Sybilski, Historia leczenia kamicy moczowej. History of the treatment of urolithiasis, „Problemy Lekarskie” 49, 2013, nr 1–2, s. 88–90
Liedke Marzena, Z badań nad prokreacją magnaterii Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVIII wieku, „Przeszłość Demograficzna Polski” 29, 2010, s. 7–27
Liedke Marzena, Demografia rodziny magnackiej w Wielkim Księstwie Litewskim na tle elit zachodnioeuropejskich. Wybrane problemy, „Przeszłość Demograficzna Polski” 37, 2015, nr 1, s. 37–70
Liedke Marzena, Rodzina magnacka w Wielkim Księstwie Litewskim w XVI–XVIII wieku. Studium demograficznospołeczne, Białystok 2016 (Dissertationes, t. 13; Prace Centrum Badań Struktur Demograficznych i Gospodarczych Przednowoczesnej Europy Środkowo-Wschodniej, t. 4)
Marchwińska Agnieszka, Królewskie dwory żon Zygmunta Augusta. Organizacja i składy osobowe, Toruń 2008 (Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, t. 92, z. 1)
Matušakaitė Marija, Karalienė Barbora ir jos atvaizdai, Vilnius 2008
Niedźwiedź Jakub, Kultura literacka Wilna (1323–1655). Retoryczna organizacja miasta, Kraków 2012 (Biblioteka Literatury Pogranicza, t. 20)
Pękacka-Falkowska Katarzyna, Driakiew, mitrydat i teriak, czyli wczesnonowożytne panacea, dostęp: 14.06.2020
Poprzęcka Maria, Historyczny melodram, w: Poprzęcka Maria, Kochankowie z masakrą w tle i inne eseje o malarstwie historycznym, Warszawa 2004, s. 112–117
Prioreschi Plinio, A History of Medicine, vol. 4: Byzantine and Islamic Medicine, Horatius Press Omaha 2001
Quirini-Popławska Danuta, Działalność Włochów w Polsce w I połowie XVI wieku na dworze królewskim, w dyplomacji i hierarchii kościelnej, Wrocław 1973
Rambuad Pierre, Un tarif imprimé de droguerie au XVIe siècle, „Bulletin de la Société d’histoire de la pharmacie” 7, 1919, no 24, s. 126–133
Ragauskienė Raimonda, Nadišauskienė Rūta, Vaitkienė Daiva, Maleckienė Laima, Railaitė Dalia Regina, Maleckas Almantas, Vitauskienė Astra, Mitai ir klausimai apie karalienės Barboros Radvilaitės (apie 1522–1551 m.) sveikatą. Istorinės žinios, „Lietuvos akešerija ir ginekologija” 18, 2015, nr 4, s. 290–300
Ragauskienė Raimonda, Z historii biologicznej magnaterii Wielkiego Księstwa Litewskiego: linia Radziwiłłów na Birżach i Dubinkach w XVI w.¸w: Sic erat in fatis. Studia i szkice historyczne dedykowane Profesorowi Bogdanowi Rokowi, t. 2, red. Elżbieta Kościk, Rościsław Żerelik, Piotr Badyna, Filip Wolański, Toruń 2012, s. 30–47
Ragauskienė Raimonda, Mirties nugalėti nepavyko: Biržų ir Dubingių kunigaikščių Radvilų biologinė istorija (XV a. pabaiga – XVII a.), Vilnius 2017
Ragauskienė Raimonda, Śmierci nie udało się pokonać. Historia biologiczna książąt Radziwiłłów na Birżach i Dubinkach (koniec XV wieku – XVII wiek), tłum. Irena Masojć, Romuald Naruniec, Kraków 2020
Roeske Wojciech, Teriak – najstarszy lek złożony, „Acta Poloniae Pharmaceutica” 20, 1963, nr 3, s. 249–255
Roeske Wojciech, Teriak – lek dwudziestu wieków, „Wszechświat. Pismo przyrodnicze” 1965, z. 10, s. 245–247
Rosset Tomasz F. de, Pyszna galeria obrazów hrabiego Paca, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo” 31, 2000, s. 61–117
Rudowska Irena, Choroba i śmierć Barbary Radziwiłłówny, „Problemy Lekarskie” 29, 1990, z. 3-4, s. 481–494
Sournia Jean-Charles, Troupeau Gérard, Mèdicine arabè. Biographies critiques de Jean Mésué (VIIIe siècle) et du pretendu „Mésuè le Jeune” (Xe siècle), „Clio Medica” 3, 1968, s. 109–117
Srebrakowski Aleksander, Wileńska powódź 1931 r. i jej echa, w: Wrocław – Śląsk – Polska – pomiędzy Zachodem a Wschodem. Księga dedykowana prof. Grzegorzowi Straucholdowi w 60. rocznicę urodzin, red. Wojciech Kucharski, Joanna Nowosielska-Sobel, Wrocław 2008 (Spotkania Dolnośląskie Nowe, t. 2), s. 298–326
Srogosz Tadeusz, Biologiczny wymiar historii w ujęciu Zbigniewa Kuchowicza, w: idem, Między biologiczną egzystencją człowieka w dziejach a historią nauki, Częstochowa 2003, s. 65–75
Sroka Stanisław A., Jan Radlica jako lekarz, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 57, 1994, nr 4, s. 463–478
Stabrawa Anna, Apteka Floriana Carborto, serwitora króla Zygmunta Augusta, w Krakowie przy ulicy Grodzkiej 36, „Krakowski Rocznik Archiwalny” 10, 2004, s. 53–76
Steinborn Bożena, Kopia portretu Barbary Radziwiłłówny w Zamku Królewskim w Warszawie, w: Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, red. Danuta Gawinowa et al., Warszawa 1991, s. 715–721
Studencki Eugeniusz, Opinie onkologa w dyskusji o przyczynie śmierci Barbary Radziwiłłówny, „Archiwum Historii Medycyny” 39, 1976, z. 2, s. 256–258
Sucheni-Grabowska Anna, Zygmunt August, król polski i wielki książę litewski 1520–1562, Warszawa 1996
Szujski Józef, Trzy żony Zygmunta Augusta, w: idem, Opowiadania i roztrząsania, t. 1, Kraków 1885 (Dzieła Józefa Szujskiego. Wydanie zbiorowe, ser. 2, t. 5), s. 108–124
Urbanik Monika, Rzepiela Agnieszka, Mumia cenniejsza niż złoto, „Farmacja Polska” 58, 2002, nr 12, s. 572–579
Wilkus Kazimierz, Odkrycie grobów królewskich w katedrze wileńskiej, „Studia do Dziejów Wawelu” 5, 1991, s. 530–550
Wilkus Kazimierz, Odkrycie grobów królewskich w katedrze wileńskiej, w: Wilno–Wileńszczyzna jako krajobraz i środowisko wielu kultur. Materiały I Międzynarodowej Konferencji, Białystok 21–24 IX 1989 (w czterech tomach), t. 1, red. Elżbieta Feliksiak, Białystok 1992 (Biblioteka Pamięci i Myśli, t. 3), s. 105–114
Wisner Henryk, [rec.] Raimonda Ragauskienė, Mirties nugalėti nepavyko. Biržų ir Dubingių kunigaikščių Radvilų biologinė istorija (XV a. pabaiga – XVII a.), Lietuvos edukologijos universiteto leidykla, Vilnius 2017, s. 735, il., tab., streszcz. w jęz. ang., ISBN 9786094711145, „Rocznik Lituanistyczny” 5, 2019, s. 295–296
Wojciechowska Beata, „O purgowaniu w ziołach, prochach i w korzeniu”, czyli o lekach i ich dozowaniu w Polsce XV i XVI wieku, w: Człowiek i przyroda w średniowieczu i wczesnym okresie nowożytnym, red. Wojciech Iwańczak, Krzysztof Bracha, Warszawa 2000, s. 195–207
Zarzycki Jakub, Wizualne (i nie tylko) konsekwencje pewnej łzy. O „Śmierci Barbary Radziwiłłówny” Józefa Simmlera słów kilka, „Quart” 2016, nr 3, s. 54–73
Ziembicki Witołd, Barbara Radziwiłłówna w oświetleniu lekarskim, w: Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Wilnie, 17–20 września 1935 r., t. 1: Referaty, przyg. do druku Feliks Pohorecki, Lwów 1935, s. 144–162