Zwycięstwo bez walki i wojownicy udający kupców : podstęp Olafa Świętego w Saudungssundzie

Rutkowski, Rafał (1986– )

doi:2451-1315

Download

Title: Zwycięstwo bez walki i wojownicy udający kupców : podstęp Olafa Świętego w Saudungssundzie

Abstract:

The subject of the article is the story of the skirmish between St Olaf and Jarl Hákon Eriksson at Saudungssund (c. 1015) as recorded in Theodoricus Monachus’ Chronicle and the royal sagas. The comparative analysis highlights three aspects of the encounter: its bloodless nature, the deceit of stopping the ships with stretched ropes, and above all, the deception of Hákon by Olaf’s people posing as merchants.

References:

Adamska Anna, „Czy Pan wie, kto ja jestem?”. Kilka uwag o mechanizmach percepcji wzrokowej i skuteczności kodów westymentarnych w późnośredniowiecznej Europie, w: Habitus facit hominem. Społeczne funkcje ubioru w średniowieczu i w epoce nowożytnej, red. Ewa Wółkiewicz, Monika Saczyńska, Marcin R. Pauk, Wydawnictwo IAE PAN, Warszawa 2016, s. 19–34.
Arduini Beatrice, Messer Torello’s Magic Carpet Ride as Synecdoche for Decameron 10.9, „Heliotropia” 16–17, 2019–2020, s. 189–204.
Bagge Sverre, Nordic Uniqueness in the Middle Ages? Political and Literary Aspects, „Gripla” 20, 2009, s. 49–76.
Bagge Sverre, Theodoricus Monachus – Clerical Historiography in Twelfth-Century Norway, „Scandinavian Journal of History” 14, 1989, 2, s. 113–133.
Bagge Sverre, Theodoricus Monachus. The Kingdom of Norway and the History of Salvation, w: Historical Narratives and Christian Identity on a European Periphery. Early History Writing in Northern, East-Central and Eastern Europe (c. 1070–1200), red. Ildar H. Garipzanov, Brepols, Turnhout 2011, s. 71–90.
Banaszkiewicz Jacek, „Zamach stanu w Gnieźnie”, czyli kilka uwag do wydania drugiego książki Podanie o Piaście i Popielu, w: idem, Podanie o Piaście i Popielu. Studium porównawcze nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi, wyd. 2, PWN, Warszawa 2010, s. 9–24.
Banaszkiewicz Jacek, Atrybuty i społeczne ordines. Kilka obrazków z X–XI wieku, w: idem, Trzy po trzy o dziesiątym wieku, Avalon, Kraków 2014, s. 221–240.
Barthes Roland, Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań, tłum. Wanda Błońska, „Pamiętnik Literacki” 59, 1968, 4, s. 327–359.
Bartusik Grzegorz, „Rómverja Saga – Saga o Rzymianach. Studium nad recepcją kultury łacińskiej w średniowiecznej Skandynawii”, praca doktorska, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice 2019.
Baskins Cristelle L., Scenes from a Marriage. Hospitality and Commerce in Boccaccio’s Tale of Saladin and Torello, w: The Medieval Marriage Scene. Prudence, Passion, Policy, red. Cristelle L. Baskins, Sherry Roush, Arizona Center for Medieval and Renaissance Studies, Tempe 2005, s. 81–99.
Bornholdt Claudia, Engaging Moments. The Origins of Medieval Bridal-Quest Narrative, de Gruyter, Berlin–New York 2005.
Brzozowska Magdalena, „Mnich czy arystokrata? Wzór świętości w «Żywocie św. Geralda» autorstwa Odona z Cluny”, praca doktorska, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2016.
Burns E. Jane, Sea of Silk. A Textile Geography of Women’s Work in Medieval French Literature, University of Pennsylvania Press, Philadelphia 2009.
Carreto Carlos F.C., Na encruzilhada dos signos. Imaginário urbano e retórica da cidade na litteratura medieval (séculos XII–XIII), „Discursos”, ser. 3 (Língua, cultura e sociedade), 7, 2006, s. 51–84.
Czamańska Ilona, Kampania mołdawska Samuela Koreckiego 1615–1616 r., w: Si vis pacem, para bellum. Bezpieczeństwo i polityka Polski. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Tadeuszowi Dubickiemu, red. Robert Majzner, Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza, Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Częstochowa–Włocławek 2013, s. 125–140.
Dubuisson Daniel, Twentieth Century Mythologies. Dumézil, Lévi-Strauss, Eliade, Routledge, London–New York 2014.
Duczko Władysław, Moce wikingów, t. 1: Światy i zaświaty wczesnośredniowiecznych Skandynawów, Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa 2016.
Duczko Władysław, Zajęcie? Wiking. O ekonomicznej stronie ekspansji Skandynawów we wczesnym średniowieczu, w: Targi, jarmarki i odpusty. Wykłady popularnonaukowe zorganizowane w ramach X Ogólnopolskiego Festiwalu Kultury Słowiańskiej i Cysterskiej w Lądzie nad Wartą w dniach 31 maja – 1 czerwca 2014 roku, red. Michał Brzostowicz, Maciej Przybył, Jacek Wrzesiński, Muzeum Archeologiczne, Poznań–Ląd 2014, s. 43–51.
Dumézil Georges, Bogowie Germanów. Szkice o kształtowaniu się religii skandynawskiej, tłum. Anna Gronowska, wstęp Jacek Banaszkiewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006.
Ferme Valerio C., Torello and the Saladin (X, 9). Notes on Panfilo, Day X, and the Ending Tale of the Decameron, w: Scales of Connectivity, red. Paul M. Clogan, Lanham [etc.] 2009, s. 33–56.
Fido Franco, Il sorriso di Messer Torello („Decameron”, X,9), „Romance Philology” 23, 1969, 2, s. 154–171.
Foote Peter, Introduction, w: Theodoricus Monachus, An Account of the Ancient History of the Norwegian Kings, tłum. David McDougall, Ian McDougall, Viking Society for Northern Research, University College London, London 1998, s. VII–XXXI.
Gaunt Simone, L’inquiétante étrangeté de la littérature de voyage en français au moyen âge, „Medioevo Romanzo” 34, 2010, 1, s. 1–25.
Grisward Joël H., Archéologie de l’épopée médiévale. Structures trifonctionnelles et mythes indo-européens dans le cycle des Narbonnais, Payot, Paris 1981.
Gronowska Anna, „Fabuły rycerskie w Gesta ducum sive principum Polonorum Galla Anonima na tle wybranych przykładów piśmiennictwa średniowiecznego (do końca XIII w.)”, praca doktorska, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2009.
Helland Amund, Topografisk-statistik beskrivelse over Nordre Bergenhus Amt, t. 1, Kristiania 1901.
Jacobs Jason, An Inheritance of Violence. Patrimony, Vassal Service, and Conquest in the Charroi de Nîmes, „Exemplaria” 24, 2012, 4, s. 293–312.
Kinoshita Sharon, „Noi siamo mercatanti cipriani”. How to do Things in the Medieval Mediterranean, w: Philippe de Mézières and His Age. Piety and Politics in the Fourteenth Century, red. Renate Blumenfeld-Kosinski, Kiril Petkov, Brill, Leiden–Boston 2012, s. 41–59.
Kinoshita Sharon, Beyond Philology. Cross-Cultural Engagement in Literary History and Beyond, w: A Sea of Languages. Rethinking the Arabic Role in Medieval Literary History, red. Suzanne Conklin Akbari, Karla Mallette, University of Toronto Press, Toronto–Buffalo 2013, s. 25–42.
Kinoshita Sharon, Romance in/and the Medieval Mediterranean, w: Thinking Medieval Romance, red. Katherine C. Little, Nicola McDonald, Oxford University Press, Oxford, UK–New York 2018, s. 187–202.
Kristjánsson Jónas, Um Fóstbrœðrasögu, Reykjavík 1972.
Kuźmiuk-Ciekanowska Agnieszka, Święty i historia. Dynastia Przemyślidów i jej bohaterowie w dziele mnicha Krystiana, Avalon, Kraków 2007.
Lange Gudrun, Die Anfänge der isländisch-norwegischen Geschichtsschreibung, Bókaútgáfa Menningarsjóđs, Reykjavík 1989.
Lönnroth Lars, Njáls Saga. A Critical Introduction, University of California Press, Berkeley 1976.
Losnegård Gaute, Askvoll during the Viking Period, (dostęp: 8 XII 2021)
Maddox Donald, Sturm-Maddox Sara, Inter textual Discourse in the William Cycle, „Olifant” 7, 1979, 2, s. 131–148.
Mallette Karla, Lingua Franca, w: A Companion to Mediterranean History, red. Peregrine Horden, Sharon Kinoshita, Wiley Blackwell, Chichester 2014, s. 330–344.
Manikowska Halina, Topos czy rzeczywistość? O czarnej śmierci w Dekameronie raz jeszcze, „Studia Źródłoznawcze” 53, 2015, s. 17–54.
Masques et déguisements dans la littérature médiévale, red. Marie-Louise Ollier, Les Presses de l’Université de Montréal, Librairie philosophique J. Vrin, Montréal– Paris 1988.
McLanathan Richard B.K., „Achilles on Skyros” by Nicolas Poussin, „Bulletin of the Museum of Fine Arts” 45, 1947, 259, s. 2–11.
Meulder Marcel, Le „cheval de Troie” sous une autre forme. Le guerrier déguisé en marchand. Exemples antiques et médiévaux, „Nouvelle Mythologie Comparée” 2013, 1, s. 1–42.
Michalski Wojciech, Robert Bruce i jego kompania w eposie pióra Johna Barboura. The Bruce około 1376 roku, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2020.
Moos Peter von, Das mittelalterliche Kleid als Identitätssymbol und Identifikationsmittel, w: Unverwechselbarkeit. Persönliche Identität und Identifikation in der vormodernen Gesellschaft, red. Peter von Moos, Böhlau, Köln [etc.] 2004, s. 123–146.
Pac Grzegorz, Problem świętości władców we wczesnym i pełnym średniowieczu – przypadek Polski na tle europejskim, „Historia Slavorum Occidentis” 2016, 2 (11), s. 90–121.
Pauk Marcin R., Habitus facit hominem – wprowadzenie do problematyki społecznych funkcji ubioru w epoce przednowoczesnej, w: Habitus facit hominem. Społeczne funkcje ubioru w średniowieczu i w epoce nowożytnej, red. Ewa Wółkiewicz, Monika Saczyńska, Marcin R. Pauk, Wydawnictwo IAE PAN, Warszawa 2016, s. 7–17.
Perfetti Lisa R., Dialogue of Laughter. Bakhtin’s Theory of Carnival and the Charroi de Nîmes, „Olifant” 17, 1993, 3–4, s. 177–195.
Renard John, Islam and the Heroic Image. Themes in Literature and the Visual Arts, University of South Carolina Press, Macon, GA 1999.
Rutkowski Rafał, Norweska kronika Mnicha Teodoryka. Północna tradycja historyczna wprowadzona w nurt dziejów powszechnych (koniec XII wieku), Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2019.
Schach Paul, Instant Saga Style. The Evidence of the Manuscripts, „Journal of English and Germanic Philology” 85, 1986, 3, s. 404–420.
Suard François, Le Motif du déguisement dans quelques chansons du cycle de Guillaume d’Orange, „Olifant” 7, 1980, 4, s. 343–358.
van Sweringen Baur Grace, The Disguise Motif in the Germanic Hero-Sagas, „Scandinavian Studies and Notes” 4, 1917, 3, s. 220–239.
Tanase Gabriela, Le marchand et la Sarassin – des miroirs déformants de Guillaume d’Orange?, (dostęp: 17 VI 2019)
Ulset Tor, Det genetiske forholdet mellom „Ágrip”, „Historia Norwegiæ” og „Historia de antiquitate regum Norwagiensium”. En analyse med utgangpunkt i oversettelsesteknikk samt en diskusjon omkring begrepet „latinisme” i samband med norrøne tekster, Novus, Oslo 1983.
Yorke Barbara, Wessex in the Early Middle Ages, Leicester University Press, London– New York 1995.
Żmudzki Paweł, Wędka króla Rusinów (Gall Anonim, ks. 1, rozdz. 7), „Studia Źródłoznawcze” 55, 2017, s. 27–50.
Żmudzki Paweł, Władca i wojownicy. Narracje o wodzach, drużynie i wojnach w najdawniejszej historiografii Polski i Rusi, Wydawnictwo UWr, Wrocław 2009.
Żmudzki Paweł, Wojewodowie w Polsce i na Rusi. Współbrzmienie narracji historiograficznych a problem polsko-ruskich relacji kulturowych we wczesnym średniowieczu, w: Granica wschodnia cywilizacji zachodniej w średniowieczu, red. Zbigniew Dalewski, IH PAN, Warszawa 2014, s. 435–465.
Агишев Сергей Ю., Теодорик Монах и его „История о древних норвежских королях”, Русский Фонд Содействия Образованию и Науке, Москва 2013.
Орловъ Александр С., Сказочныя повѣсти объ Азовѣ. „Исторія” 7135 года, Варшава 1906.
Рыдзевская Елена А., К вопросу об устных преданиях в составе древнейшей русcкой летописи, w: eadem, Древняя Русь и Скандинавия IX–XIV вв., Наука, Москва 1978, s. 159–236.
Толочко Петр П., Дворцовые интриги на Руси, Алетейя, Киев 2001.