Subtitle:

Przegląd Geograficzny T. 93 z. 2 (2021)

Publisher:

IGiPZ PAN

Place of publishing:

Warszawa

Description:

24 cm

Abstract:

W artykule przedstawiono analizę zmian poziomu rozwoju, jakie zaszły w 913 gminach-miastach w Polsce na tle ich położenia względem korytarzy transportowych. W tym celu wykorzystano bazę danych i wyniki ewaluacji (2004‑2014, 2008‑2018), wykonanych dla potrzeb monitorowania stanu rozwoju miast i prowadzenia polityki regionalnej w tym zakresie. Wartości wskaźników syntetycznych z tych lat porównywano z położeniem względem głównych tras szybkiego ruchu (węzeł, lokalizacja w korytarzu, lokalizacja poza korytarzem) oraz względem dużych ośrodków miejskich (miasta aglomeracyjne i peryferyjne). Badano też zmiany w zaludnieniu w latach 2004‑2018 i do 2030 r. W przypadku dróg wzięto pod uwagę autostrady, drogi ekspresowe i drogi dwujezdniowe o ruchu przyśpieszonym. Wyniki wskazują na pozytywny wpływ położenia przy głównych szlakach komunikacyjnych na poziom rozwoju oraz rosnący dystans rozwojowy miast aglomeracyjnych względem miast peryferyjnych.

References:

Banister, D., Berechman, J. (2000). Transport investment and economic development. London: Routledge.
Brdulak, J., Pawlak, P., Krysiuk, C., & Zakrzewski, B. (2014). Domykanie sieci dróg ekspresowych i autostrad czynnikiem mnożnikowym gospodarczego rozwoju regionów. Logistyka, 3, 716‑722.
Churski, P. (2008). Czynniki rozwoju regionalnego i polityka regionalna w Polsce w okresie integracji z Unią Europejską. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Gorzelak, G. (2009). Fakty i mity rozwoju regionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 36(10), 5‑27.
Górka, Z., & Trzepacz, P. (2006), Węzły autostrady A4 jako czynnik rozwoju oraz przemian w zagospodarowaniu peryferyjnych osiedli Krakowa. W: I. Jażdżewska (red.), Nowe przestrzenie w mieście, ich organizacja i funkcje (s. 345‑372). Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 19. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
GUS. (2017). Prognoza ludności gmin na lata 2017‑2030 (opracowanie eksperymentalne). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Heffner, K. (2008). Funkcjonowanie miast małych w systemie osadniczym Polski w perspektywie 2033 r. W: K. Saganowski, M. Zagrzejewska, P. Żuber (red.), Ekspertyzy do koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2033. Tom 1 (s. 281‑333). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Klimek, R., & Słodczyk, J. (2006). Wpływ autostrady A-4 na strategie rozwoju i planowanie przestrzenne w gminach na przykładzie regionu opolskiego. W: D. Strahl (red.), Gospodarka lokalna w teorii i praktyce (s. 96‑106). Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Komornicki, T. (2000). Geograficzny aspekt niepowodzenia rządowego programu budowy autostrad. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 6, 53‑72.
Komornicki, T., Rosik, P., Stępniak, M., Śleszyński, P., Goliszek, S., Pomianowski, W., & Kowalczyk, K. (2018). Ewaluacja i monitoring zmian dostępności transportowej w Polsce z wykorzystaniem wskaźnika WMDT. Warszawa: Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju.
Komornicki, T., Rosik, P., Śleszyński, P., Solon, J., Wiśniewski, R., Stępniak, M., Czapiewski, K., Goliszek, S., & Regulska, E. (2013). Wpływ budowy autostrad i dróg ekspresowych na rozwój społeczno-gospodarczy i terytorialny Polski. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Komornicki, T., & Śleszyński, P. (2006). Docelowy układ autostrad a wewnętrzny i zewnętrzny popyt na nowoczesny transport drogowy. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 12, 95‑108.
Komornicki, T., & Śleszyński, P. (2007). Popytowe uwarunkowania przebiegu trasy Via Baltica w Polsce. Przegląd Komunikacyjny, 46(2), 3‑9.
Komornicki, T., Śleszyński, P., & Węcławowicz, G. (2006). O potrzebie nowej wizji rozwoju sieci infrastruktury transportowej Polski, Przegląd Komunikacyjny, 45(6), 13‑20.
Komornicki, T., Wiśniewski, R., Baranowski, J., Błażejczyk, K., Degórski, M., Goliszek, S., Rosik, P., Solon, J., Stępniak, M., & Zawiska, I. (2015). Wpływ wybranych korytarzy drogowych na środowisko przyrodnicze i rozwój społeczno-ekonomiczny obszarów przyległych. Prace Geograficzne, 249. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Korcelli, P. (1997). The urban system of Poland in an era of increasing inter urban competition. Geographia Polonica, 69, 45‑54.
Koziarski, S. (2004). Rozwój przestrzenny sieci autostrad na świecie. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Kozłowski, S. (1997). Potrzeba rewizji programu budowy autostrad. W: A. Stasiak (red.), Konflikty wokół przebiegu autostrad w Polsce (s. 37‑64), Biuletyn KPZK PAN, 179. Warszawa.
Kudłacz, T. (2001). Rozwój regionalny Polski lat 90. - ocena dominujących procesów oraz spodziewanych tendencji, W: J. Szomburg (red.), Polityka regionalna państwa pośród uwikłań instytucjonalno-regulacyjnych (s. 16‑51). Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
Lijewski, T. (2000). Problemy zagospodarowania przestrzennego Polski w świetle przebudowy infrastruktury komunikacyjnej. Dokumentacja Geograficzna, 18. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Perdał, R., Churski, P., Herodowicz, T., & Konecka-Szydłowska, B. (2020). Geograficzny wymiar (nie) sprawiedliwości społecznej - wyzwania rozwoju regionalnego i lokalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 3, 23‑50.
Potrykowski, M., & Taylor, Z. (1982). Geografia transportu. Zarys problemów, modeli i metod badawczych. Warszawa: PWN.
Rosik, P., & Szuster, M. (2008). Rozbudowa infrastruktury transportowej a gospodarka regionów. Poznań: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej.
Rosik, P., Stępniak, M., & Komornicki, T. (2015). The decade of the big push to roads in Poland: Impact on improvement in accessibility and territorial cohesion from a policy perspective. Transport Policy, 37, 134‑146.
Słodczyk, J., & Szafranek, E. (2008). Przemiany funkcjonalno-przestrzenne na obszarach położonych w pasie autostrady A4. W: S. Dołzbłasz, A. Raczyk (red.), Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno-przestrzennych. Europa bez granic - nowa jakość przestrzeni (s. 195‑200). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
Śleszyński, P. (2008). Propozycja modyfikacji przebiegu polskiego odcinka Pan-Europejskiego Korytarza Drogowego nr 2. Przegląd Komunikacyjny, 47(1), 12‑19.
Śleszyński, P. (2009). Rozwój nowoczesnej drogowej sieci transportowej a efektywność połączeń głównych ośrodków miejskich (1989‑2015). Autostrady, 7, 50‑53.
Śleszyński, P. (2013). Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2), 173‑197.
Śleszyński, P. (2017). Wyznaczenie i typologia miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze. Przegląd Geograficzny, 89(4), 565‑593.
Śleszyński, P. (2018). Polska średnich miast. Założenia i koncepcja deglomeracji w Polsce. Warszawa: Klub Jagielloński.
Śleszyński, P., Bański, J., Degórski, M., & Komornicki, T. (2017). Delimitacja Obszarów Strategicznej Interwencji Państwa: obszarów wzrostu i obszarów problemowych. Prace Geograficzne, 260. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Śleszyński, P., & Komornicki, T. (2016). Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego, Przegląd Geograficzny, 88(4), 469‑488.
Śleszyński, P., Komornicki, T., Rosik, P., Duma, P., Goliszek, S., Kubiak, Ł., Wiśniewski, R., Guzik, R., Fiedeń, Ł., Kocaj, A., Kołoś, A., & Wiedermann, K. (2019). Relacje funkcjonalno-przestrzenne między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem. Raport syntetyczny. Gdańsk: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.
Taylor, Z. (1998). Polish transport policy: An evaluation of the 1994/5 White Paper. Journal of Transport Geography, 6(3), 227‑236.
Węcławowicz, G., Bański, J., Degórski, M., Komornicki, T., Korcelli, P., & Śleszyński, P. (2006). Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku, Monografie, 6. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Węcławowicz, G., Degórski, M., Komornicki, T., Korzeń, J., Bański, J., Korzeń, J., Soja, R., Śleszyński, P., & Więckowski, M. (2006). Studia nad przestrzennym zagospodarowaniem obszaru wzdłuż granicy polsko-niemieckiej, Prace Geograficzne, 207. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Wolański, M., Kozłowska, P., Mrozowski, W., Pieróg, M., Widła-Domaradzki, Ł., & Krzewski, A. (2017). Efekty transportowe interwencji wspartych w ramach NSRO 2007‑2013. Raport końcowy, BDG-V.2611.27.2017.AD. Warszawa: Wolański sp. z o.o., EGO Evaluation for Goverment Organizations s.c., Michał Wolański.
Zioło, Z., & Piróg, S. (2000). Potencjał i struktura indywidualnych podmiotów gospodarczych zlokalizowanych wzdłuż drogi E-4 na odcinku Kraków-Przemyśl W: Z. Zioło (red.), Działalność człowieka i jego środowisko. Księga ku Czci Profesor Marianny Kozaneckiej w 70. Rocznicę Urodzin (s. 355‑373). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.

Relation:

Przegląd Geograficzny

Volume:

93

Issue:

2

Start page:

233

End page:

248

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:197288 ; 0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2021.2.5

Source:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Projects co-financed by:

Program Operacyjny Polska Cyfrowa, lata 2014-2020, Działanie 2.3 : Cyfrowa dostępność i użyteczność sektora publicznego; środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz współfinansowania krajowego z budżetu państwa

Access:

Otwarty