Reviving villages – a proposal for a concept and identification. A methodological approach

Latocha, Agnieszka; Szmytkie, Robert; Sikorski, Dominik; Tomczak, Przemysław; Kajdanek, Katarzyna; Miodońska, Paulina

doi:0016-7282 (print)

Przejdź do menu głównego
Przejdź do wyszukiwarki
Przejdź do treści
Przejdź do stopki

Pobierz

Tytuł: Reviving villages – a proposal for a concept and identification. A methodological approach

Abstrakt:

The methodological paper proposes a new concept of a reviving village and research methods to identify it. “Reviving” entails various symptoms of increasing intensity in socio-economic processes in areas which have long been in decline, and have been classified as problem regions with signs of marginality and peripherality. To identify the reviving villages we used a combination of diverse datasets and sources of information (i.e. statistical databases, cartographic materials, field research). We critically assessed the available data pointing out to its limitations. The new methodology was tested in the borderland of the Kłodzko region in the Sudetes Mountains (Poland). Proposed research procedure can be applied to any other marginal, depopulating rural areas to identify their potential current transformations.

Bibliografia:

Allison, H.E., Hobbs, R.J. (2004). Resilience, adaptive capacity, and the "Lock-in Trap" of the Western Australian agricultural region. Ecology and Society, 9(1), 3. https://dx.doi.org/10.5751/ES-00641-090103
Almeida, M., Loupa-Ramosb, I., Menezesa, H., Carvalho-Ribeiroa, S., Guiomara, N., Pinto-Correia, T. (2016). Urban population looking for rural landscapes: Different appreciation patterns identified in Southern Europe. Land Use Policy, 53, 44-55. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2015.09.025
Amin, A. (2002). Spatialities of globalisation. Environment and Planning A, 34(3), 385-400. https://doi.org/10.1068/a3439
André, M.F. (1998). Depopulation, land-use change and landscape transformation in the French Massif Central. Ambio, 27(4), 351-353.
Bański, J. (2008). Wiejskie obszary problemów demograficznych. In A. Harasim (Ed.), Wybrane zagadnienia systemów informacji przestrzennej i obszarów problemowych rolnictwa w Polsce (pp. 93-102). Puławy: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy.
Bański, J. (2014). Współczesne typologie obszarów wiejskich w Polsce - przegląd podejść metodologicznych. Przegląd Geograficzny, 86(4), 441-470. http://dx.doi.org/10.7163/PrzG.2014.4.1
Bański, J. (2016). Identyfikacja i wykorzystanie zasobów lokalnych w budowaniu przewagi konkurencyjnej - przykład regionu lubelskiego. Studia Obszarów Wiejskich, 44, 7-19. http://dx.doi.org/10.7163/SOW.44.1
Bański, J., Mazur, M. (2016). Classification of rural areas in Poland as an instrument of territorial policy. Land Use Policy, 54, 1-17. http://dx.doi.org/10.1016/j.landusepol.2016.02.005
Bański, J., Stola, W. (2002). Przemiany struktury przestrzennej i funkcjonalnej obszarów wiejskich w Polsce. Studia Obszarów Wiejskich, 3. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
Bański, J., Wesołowska, M. (2010). Transformations in housing construction in rural areas of Poland's Lublin region - Influence on the spatial settlement structure and landscape aesthetics. Landscape and Urban Planning, 94(2), 116-126. http://dx.doi.org/10.1016/j.landurbplan.2009.08.005
Batzing, W., Perlik, M., Dekleva, M. (1996). Urbanization and depopulation in the Alps. Mountain Research and Development, 16(4), 335-350. http://dx.doi.org/10.2307/3673985
Bednarek-Szczepańska, M. (2011). Organizacje pozarządowe na obszarach pozametropolitalnych na przykładzie wybranych regionów. Studia Obszarów Wiejskich, 36, 217-231.
Berkel van, D.B., Verburg, P.H. (2011). Sensitising rural policy: assessing spatial variation in rural development options for Europe. Land Use Policy, 28(3), 447-459. http://dx.doi.org/10.1016/j.landusepol.2010.09.002
Bernt, M., Colini, L. (2013). Exclusion, marginalization and peripheralization. Conceptual concerns in the study of urban inequalities. Working Paper, 49. Erkner: Leibniz Institute for Regional Development and Structural Planning.
Bezák, P., Mitchley, J. (2014). Drivers of change in mountain farming in Slovakia: From socialist collectivisation to the Common Agricultural Policy. Regional Environmental Change, 14, 1343-1356. http://dx.doi.org/10.1007/s10113-013-0580-x
Boesch, M., Renner, E., Siegrist, D. (2011). Strategies for preventing the decline of peripheral areas. Journal of Alpine Research / Revue de géographie alpine, 99-1. https://doi.org/10.4000/rga.1386
Bogdanov, N., Vasiljevic, Z. (2011). Role of agriculture and multifunctional rural development in Serbia. Applied Studies in Agribusiness and Commerce, 5(1-2), 47-55. https://doi.org/10.22004/ag.econ.104642
Brown, F., Hall, D. (2000). Tourism in peripheral areas: Case studies. Clevedon: Channel View. https://doi.org/10.21832/9781873150740
Celińska-Janowicz, D. (2016). Rejestry podmiotów jako źródła danych w analizach lokalizacji działalności gospodarczej w mikroskali. Wiadomości statystyczne, 61(1), 27-43.
Chachaj, J. (1978). Problem wsi zanikającej. Acta Universitatis Wratislaviensis, 324, Prace Instytutu Geograficznego, seria B, 2, 119-123.
Churski, P. (2010). Problem areas in Polish regional policy. Moravian Geographical Reports, 18(2), 23-35.
Ciok, S. (1991). Sudety: Obszar problemowy. Acta Universitatis Wratislaviensis, 1236, Studia Geograficzne, 51. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ciok, S. (1994). Rozwój osadnictwa na Dolnym Śląsku po II wojnie światowej. Tendencje i kierunki zmian. Acta Universitatis Wratislaviensis, 1591, Studia Geograficzne, 61, 9-49.
Ciok, S. (1995). Zmiany ludnościowe i osadnicze w Sudetach. Acta Universitatis Wratislaviensis, 1730, Prace Instytutu Geograficznego, seria B, 12, 51-64.
Collantes, F., Pinilla, V. (2011). Peaceful surrender: the depopulation of rural Spain in the twentieth century. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing. https://doi.org/10.1002/psp.1745
Copus, A.K. (2001). From core-periphery to polycentric development: concepts of spatial and aspatial peripherality. European Planning Studies, 9(4), 539-552. https://doi.org/10.1080/713666491
Courtney, P., Moseley, M. (2008). Determinants of local economic performance: Experience from rural England. Local Economy, 23(4), 305-318. https://doi.org/10.1080/02690940802408029
Crone, M. (2012). Re-thinking "peripherality" in the context of a knowledge-intensive, service-dominated. In M. Danson, P.D. Souza (Eds.), Regional development in Northern Europe. Peripherality, marginality and border issues (pp.67-82). London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203127247-10
Czarnecki, A. (2018). Going local? Linking and integrating second-home owners with the community's economy: A comparative study between Finnish and Polish second-home owners. Frankfurt am Main: Peter Lang Publishing. https://doi.org/10.3726/b11463
Di Figlia, L. (2016). Turnaround: abandoned villages, from discarded elements of modern Italian society to possible resources. International Planning Studies, 21(3), 278-297. https://doi.org/10.1080/13563475.2016.1186530
Eberhardt, P. (1989). Regiony wyludniające się w Polsce. Prace Geograficzne, 148. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
Eberhardt, P. (2015). Ethnic groups and population changes in twentieth century Eastern Europe: History, data and analysis. London - New York: Routledge.
Eder, J. (2018). Peripheralization and knowledge bases in Austria: Towards a new regional typology. European Planning Studies, 27(1), 42-67. https://doi.org/10.1080/09654313.2018.1541966
Eliasson, K., Westlund, H., Fölster, S. (2013). Does social capital contribute to regional economic growth? Swedish experiences. In H. Westlund, K. Kobayashi (Eds.), Social capital and rural development in the knowledge society (pp. 113-126). Cheltenham: Edward Elgar Publishing Limited. https://doi.org/10.4337/9781782540601.00012
Filipe, M., de Mascarenhas, J.M. (2011). Abandoned villages and related geographic and landscape context: guidelines to natural and cultural heritage conservation and multifunctional valorization. European Countryside, 1, 21-45. https://doi.org/10.2478/v10091-011-0002-3
Folke, C. (2006). Resilience: The emergence of a perspective for social-ecological systems analyses. Global Environmental Change, 16(3), 253-267. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2006.04.002
Gannon, A. (1994). Rural tourism as a factor in rural community economic development for economies in transition. Journal of sustainable tourism, 2(1-2), 51-60. https://doi.org/10.1080/09669589409510683
Gawryszewski, A. (2005). Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
Gleeson, B. (2008). Critical commentary. Waking from the dream: An Australian perspective on urban resilience. Urban Studies, 45(13), 2653-2668. https://doi.org/10.1177/0042098008098198
Gliński, P. (2004). Przemiany sektora obywatelskiego po roku 2000 - analiza porównawcza wybranych wyników badań empirycznych. In P. Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński (Eds.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie (pp. 57-79). Warszawa: IFiS PAN.
Gołata, E. (2012). Spis ludności i prawda. Studia Demograficzne, 1(161), 23-55. https://doi.org/10.2478/v10274-012-0002-y
Greffe, X. (1994). Is rural tourism a lever for economic and social development? Journal of Sustainable Tourism, 2(1-2), 22-40. https://doi.org/10.1080/09669589409510681
Güler, K., Kâhya, Y. (2019). Developing an approach for conservation of abandoned rural settlements in Turkey. ITU A/Z Journal of the Faculty of Architecture, 16(1), 97-115.
Heffner, K. (2016). Zmiany przestrzenne na obszarach wiejskich w Polsce w okresie transformacji i po wejściu do Unii Europejskiej. In K. Heffner, B. Klemens (Eds.). Obszary wiejskie. Wiejska przestrzeń i ludność. Aktywność społeczna i przedsiębiorczość (pp. 12-27). Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
Heffner, K. (2018), Rural labour markets and peripherization processes in Poland. In W. Leimgruber, D. Chang Yi (Eds.), Rural areas between regional needs and global challenges. Transformation in rural space (pp. 53-71). Cham: Springer Nature Switzerland AG.
Heffner, K., Czarnecki, A. (Eds.). (2011). Drugie domy w rozwoju obszarów wiejskich. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Herbst, J. (2018). Nieocenione, niedocenione. Skala działań organizacji społecznych na wsi. In J. Wilkin, I. Nurzyńska (Eds.), Polska wieś 2018. Raport o stanie wsi (pp. 181-205). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Holmes, J. (2006). Impulses towards a multifunctional transition in rural Australia: gaps in the research agenda. Journal of Rural Studies, 22(2), 142-160. https://dx.doi.org/10.1016/j.jrurstud.2005.08.006
Holmes, J. (2012). Cape York Peninsula Australia: A frontier region undergoing a multifunctional transition with indigenous engagement. Journal of Rural Studies, 28, 252-265. https://dx.doi.org/10.1016/j.jrurstud.2012.01.004
Humer, A. (2018). Linking polycentricity concepts to periphery: Implications for an integrative Austrian strategic spatial planning practice. European Planning Studies, 26(4), 635-652. https://doi.org/10.1080/09654313.2017.1403570
Ilnicki, D. (2009). Statystyczna i rzeczywista przestrzeń instytucjonalna miasta. In T. Marszał (Ed.) Struktura funkcjonalna małych miast (pp. 115-137). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Jepson, D., Sharpley, R. (2015). More than sense of place? Exploring the emotional dimension of rural tourism experiences. Journal of Sustainable Tourism, 23(8-9), 1157-1178. https://doi.org/10.1080/09669582.2014.953543
Jerkiewicz, A., Krawiec, K., Zagożdżon, A. (1979). Zmiany ludnościowe i osadnicze w Regionie Kłodzkim. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 223.
Kairytė, E. (2015). Greater globalization challenges - lesser rural responses: The case of Alytus County, Lithuania. In J. McDonagh, B. Nienaber, M. Woods (Eds.), Globalization and Europe's Rural Regions, 107. Farnham: Ashgate. https://doi.org/10.4324/9781315585086
Kajdanek, K. (2009). Rozwój strefy podmiejskiej Wrocławia w perspektywie socjologii miasta: społeczna charakterystyka przestrzeni podmiejskich. In I. Jażdżewska (Ed.), Strefa podmiejska i małe miasta w okresie transformacji (23-32). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kajdanek, K. (2011). Suburbanizacja w Polsce - pejzaż społeczno-przestrzenny. Przegląd Socjologiczny, 60(2-3), 303-321.
Kajdanek, K. (2012), Suburbanizacja po polsku. Kraków: Nomos.
Kerckhof, A., Spalevic, V., Van Eetvelde, V., Nyssen, J. (2016). Factors of land abandonment in mountainous Mediterranean areas: the case of Montenegrin settlements. Springer Plus, 5, 485, 1-15. http://dx.doi.org/10.1186/s40064-016-2079-7
Kłosowski, F. (2017). Problemy z wykorzystaniem pracujących jako miernika rozwoju usług (przykład województwa śląskiego). Space - Society - Economy, (13), 269-280. https://doi.org/10.18778/1733-3180.13.14
Konopińska, N. (2016). Negatywne procesy demograficzne charakteryzujące sudecki przygraniczny obszar górski. Ekonomia XXI Wieku, 1, (09), 151-159. https://doi.org/10.15611/e21.2016.1.09
Kościk, E. (1990). Osadnictwo wiejskie na Ziemi Kłodzkiej w latach 1945-1949. Acta Universitatis Wratislaviensis, 832, Historia, 53, 99-116.
Kościk, J. (1990). Przemiany demograficzno-osadnicze na Ziemi Kłodzkiej w XIX w. Acta Universitatis Wratislaviensis, 832, Historia, 53, 85-98.
Kučera, Z., Kučerova-Kuldova, S., Chromy, P. (2008). Landscape heritage between areal preservation and areal development - the case of Czechia. Geographia Polonica, 81(2), 5-23.
Kučera, Z., Chromý, P. (2012). Depopulation, resettlement and landscape changes in the peripheries of the Czech borderland. In A. Paniagua, R. Bryant, T. Kizos (Eds.). The political ecology of depopulation: Inequality, landscape and people (pp. 191-213). Zaragoza: Ceddar.
Kupková, L., Bičík, I. (2016). Landscape transition after the collapse of communism in Czechia. Journal of Maps, 12(1), 526-531. https://doi.org/10.1080/17445647.2016.1195301
Kutkowska, B. (2014). Rolnictwo dolnośląskie 10 lat po akcesji do Unii Europejskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, (361), 139-151. https://doi.org/10.15611/pn.2014.361.14
Lang, T., Henn, S., Ehrlich, K., Sgibnev, W. (Eds.) (2015). Understanding geographies of polarization and peripheralization: Perspectives from Central and Eastern Europe and beyond. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Latocha, A. (2012). Changes in the rural landscape of the Polish Sudety Mountains in the post-war period. Geographia Polonica, 85(4), 13-21. https://doi.org/10.7163/GPol.2012.4.21
Latocha, A. (2013). Wyludnione wsie w Sudetach. I co dalej? Przegląd Geograficzny, 85(3), 373-396. https://doi.org/10.7163/przg.2013.3.3
Latocha, A. (2015). Recovering the lost landscapes of abandoned villages in the Sudetes Mountains, southwest Poland. In V. Ivanišević, T. Veljanovski, D. Cowley, G. Kiarszys, I. Bugarski (Eds.), Recovering lost landscapes (pp. 45-56). Belgrade: Institute of Archaeology.
Latocha, A. (2016). Programy rolnośrodowiskowe a zmiany krajobrazu w Sudetach (na przykładzie powiatu kłodzkiego). Problemy Ekologii Krajobrazu, 43, 43-52.
Latocha, A. (2017). Odradzanie wsi? Przemiany ludnościowo-osadnicze na ziemi kłodzkiej w okresie powojennym. Studia Obszarów Wiejskich, 48, 29-50. https://doi.org/10.7163/SOW.48.3
Latocha, A., Szymanowski, M., Jeziorska, J., Stec, M., Roszczewska, M. (2016). Effects of land abandonment and climate change on soil erosion. An example from depopulated agricultural lands in the Sudetes Mts., SW Poland. Catena, 145, 128-141. https://doi.org/10.1016/j.catena.2016.05.027
Latocha, A., Szymanowski, M., Wieczorek, M. (2018). Wyludnianie powiatu kłodzkiego - przestrzenne zróżnicowanie i uwarunkowania. Przegląd Geograficzny, 90(2), 241-266. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.3
Larsen, K., Barker-Reid, F. (2009). Adapting to climate change and building urban resilience in Australia. Urban Agriculture Magazine, 22, 22-24.
Leimgruber, W. (2004). Between global and local. Marginality and marginal regions in the context of globalization and deregulation. Aldershot: Ashgate.
Li, Y., Westlund, H., Liu, Y. (2019). Why some rural areas decline while some others not: An overview of rural evolution in the world. Journal of Rural Studies, 68, 135-143. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2019.03.003
MacDonald, D., Crabtree, J.R., Wiesinger, G., Dax, T., Stamou, N., Fleury, P., … Gibon, A. (2000) Agricultural abandonment in mountain areas of Europe: Environmental consequences and policy response. Journal of Environmental management, 59(1), 47-69. https://doi.org/10.1006/jema.1999.0335
Mastalska-Cetera, B. (2006). Udział rolników w ochronie przyrody w Krajowym Programie Rolnośrodowiskowym na terenie Sudetów. In M. Furmankiewicz, P. Jadczyk (Eds.), Problemy współpracy na rzecz ekorozwoju Sudetów (pp. 129-144). Jelenia Góra - Wrocław: Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze Akademia Rolnicza we Wrocławiu.
Mazur, M., Bański, J., Czapiewski, K., Śleszyński, P. (2015). Wiejskie obszary funkcjonalne - próba metodyczna wyznaczenia ich obszarów i granic. Studia Obszarów Wiejskich, 37, 7-36. https://doi.org/10.7163/sow.37.1
McLeman, R.A. (2011). Settlement abandonment in the context of global environmental change. Global Environmental Change, 21, 108-120. http://dx.doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2011.08.004
Miszczuk, A., Wesołowska, M. (2012). Demographic and settlement transformations in peripheral regions (based on the example of eastern Poland). Annales UMCS, Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia, 67(1), 141-151. http://dx.doi.org/10.2478/v10066-012-0009-4
Miszewska, B. (1979). Tendencje zmian ludnościowych w Sudetach na przykładzie rejonu noworudzkiego. Czasopismo Geograficzne, 50(1-2), 75-86.
Miszewska, B. (1989). Zmiany zaludnienia Sudetów w okresie powojennym. Czasopismo Geograficzne, 60(2), 135-145.
Nørgaard, H. (2011). Futures of rural and peripheral areas: Challenges, strategies and policies. Landinspektoeren. Tidsskrift for kortlaegning og Arealforvaltning, 46(1), 81-95.
Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD). (2006). The New Rural Paradigm: Policies and Governance.
Pelc, S. (2017). Marginality and marginalization, In R. Chand, E. Nel, S. Pelc (Eds.), Societies, social inequalities and marginalization. Marginal regions in the 21st Century (pp. 13-28). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-50998-3_2
Pénzes, J. (2013). The dimensions of peripheral areas and their restructuring in Central Europe. Hungarian Geographical Bulletin, 62(4), 373-386.
Pezzi, M.G., Urso, G. (2016). Peripheral areas: conceptualizations and policies. Introduction and editorial note. Italian Journal of Planning Practice, 6(1), 1-19.
Pinto-Correia, T., Guiomar, N., Guerra, C.A., Carvalho-Ribeiro, S. (2016). Assessing the ability of rural areas to fulfil multiple societal demands. Land Use Policy, 53, 86-96. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2015.01.031
Plewniak, W. (1978). Zmiany w środowisku geograficznym doliny Dzikiej Orlicy w Górach Bystrzyckich wywołane wyludnianiem wsi. Acta Universitatis Wratislaviensis, 324, Prace Instytutu Geograficznego, seria B, 2, 97-109.
Plieninger, T., Draux, H., Fagerholm, N., Bieling, C., Bürgi, M., Kizos, T., … Verburg, P.H. (2016). The driving forces of landscape change in Europe: A systematic review of the evidence. Land Use Policy, 57, 204-214. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2016.04.040
Potocki, J. (2009). Funkcje turystyki w kształtowaniu transgranicznego regionu górskiego Sudetów. Wrocław: Wydawnictwo WTN.
Raczyk, A. (2009). Metody badania przedsiębiorczości oparte na rejestrze podmiotów gospodarki narodowej. In T. Zioło, T. Rachwał (Eds.), Rola przedsiębiorczości w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego (pp. 133-146), Warszawa - Kraków: Nowa Era.
Romano, B. (1995). National parks policy and mountain depopulation: A case study in the Abruzzo region of the central Apennines, Italy. Mountain Research and Development, 15(2), 121-132. https://doi.org/10.2307/3673876
Rosner, A. (2012). Zmiany rozkładu przestrzennego zaludnienia obszarów wiejskich. Wiejskie obszary zmniejszające zaludnienie i koncentrujące ludność wiejską. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
Salvatore, R., Chiodo, E., Fantini, A. (2018). Tourism transition in peripheral rural areas: Theories, issues and strategies. Annals of Tourism Research 68, 41-51. https://doi.org/10.1016/j.annals.2017.11.003
Salwicka, B. (1978). Zmiany w zaludnieniu i użytkowaniu ziem wsi górskich Masywu Śnieżnika w strefie granicy rolno-leśnej. Acta Universitatis Wratislaviensis, 324, Prace Instytutu Geograficznego, seria B, 2, 71-87.
Sánchez-Zamora, P., Gallardo-Cobos, R., Ceña-Delgado, F. (2014). Rural areas face the economic crisis: Analyzing the determinants of successful territorial dynamics. Journal of Rural Studies, 35, 11-25. http://dx.doi.org/10.1016/j.jrurstud.2014.03.007
Schmidt, M. (2007), Some reflections on the definition and delimitation of geographical marginality (Papers presented during the Commission Meeting 2001-2004). In G. Jones, W. Leimgruber, E. Nel (Eds.), Issues in Geographical Marginality, Grahamstown, South Africa: Rhodes University.
Serra, P., Vera, A., Tulla, A.F. (2014). Spatial and socio-environmental dynamics of Catalan regional planning from a multivariate statistical analysis using 1980s and 2000s data. European Planning Studies, 22(6), 1280-1300. http://dx.doi.org/10.1080/09654313.2013.782388
Shrinking regions: a paradigm shift in demography and territorial development. Study (2008). Brussels: European Parliament.
Sikorski, D. (2020). Organizacje pozarządowe w powiecie kłodzkim po 2000 roku. In A. Marek, Ziemia kłodzka w kulturze, architekturze i przyrodzie (pp. 147-167). Pelplin: Bernardinum.
Sikorski, D., Latocha, A., Szmytkie, R., Kajdanek, K., Miodońska, Tomczak, P. (2020). Functional changes in peripheral mountainous areas in east central Europe between 2004 and 2016 as an aspect of rural revival? Kłodzko County case study. Applied Geography, 122, 102223. https://doi.org/10.1016/j.apgeog.2020.102223
Skokanová, H., Falťan, V., Havlíček, M. (2016). Driving forces of main landscape change processes from past 200 years in Central Europe-differences between old democratic and post-socialist countries. Ekológia, 35(1), 50-65. https://doi.org/10.1515/eko-2016-0004
Sørensen, Jens, F.L. (2018). The importance of place-based, internal resources for the population development in small rural communities. Journal of Rural Studies, 59, 78-87. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2018.01.011
Stacherzak, A., Hełdak, M. (2013). Przemiany funkcjonalne obszarów wiejskich Dolnego Śląska w latach 1996-2010. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 320, 186-195.
Stacherzak, A., Hełdak, M. (2019). Borough development dependent on agricultural, tourism, and economy levels. Sustainability, 11(2), 415. http://dx.doi.org/10.3390/su11020415
Strijker, D. (2005). Marginal lands in Europe - causes of decline. Basic and Applied Ecology, 6(2), 99-106. https://doi.org/10.1016/j.baae.2005.01.001
Sukała, Ł., Dej, M. (Eds.) (2018). Odnowa wsi jako narzędzie rozwoju lokalnego. Ujęcie teoretyczne i praktyczne. Warszawa: Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
Szmytkie, R. (2008). Nieistniejące wsie w Sudetach. In M. Kulesza (Ed.). Czas i przestrzeń w naukach geograficznych. Wybrane problemy geografii historycznej (pp. 225-242). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Szmytkie, R. (2015). Wiejska baza noclegowa powiatu kłodzkiego. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu, 15(2), 245-260.
Szmytkie, R., Tomczak, P. (2015). Współczesne tendencje zmian ludnościowych i funkcjonalnych na obszarach wiejskich Ziemi Kłodzkiej. Studia Obszarów Wiejskich, 37, 181-194. https://dx.doi.org/10.7163/SOW.37.11
Szmytkie, R., Tomczak, P. (2017). Revival of rural settlements in Kłodzko land. Geographia Polonica, 90(3), 319-333. https://dx.doi.org/10.7163/GPol.0097
Szmytkie, R., Tomczak, P. (2018). Rozwój działalności gospodarczej jako wyraz "odradzania się" wsi na ziemi kłodzkiej. Studia Obszarów Wiejskich, 49, 39-57. https://dx.doi.org/10.7163/SOW.49.3
Śleszyński, P. (2007). Szacowanie liczby i rozmieszczenia pracujących w Warszawie. Przegląd Geograficzny, 79(3-4), 401-433.
Śleszyński, P. (2011). Oszacowanie rzeczywistej liczby ludności gmin województwa mazowieckiego z wykorzystaniem danych ZUS. Studia demograficzne, 2, 35-58.
Śleszyński, P., Komornicki, T. (2016). Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego. Przegląd Geograficzny, 88(4), 469-488. http://dx.doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.3
Tomaszewski, J. (1968). Zmiany ludnościowe w osiedlach sudeckich ze szczególnym uwzględnieniem powiatów Jelenia Góra i Bystrzyca Kłodzka. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 6, 163-192.
Vaishar, A. (2006). Regional periphery: What does it mean?. Europa XXI, 15, 7-12.
Vaishar, A., Zapletalova, J., Hubačíková, V., Dvořák, P. (2013). Contemporary development of peripheral parts of the Czech-Polish borderland: Case study of the Javorník area. Geographia Polonica, 86(3), 237-254. https://doi.org/10.7163/ GPol.2013.21
van Eupen, M., Metzger, M.J., Pérez-Soba, M., Verburg, P.H., van Doorn, A., Bunce, R.G.H. (2012). A rural typology for strategic European policies. Land Use Policy, 29(3), 473-482. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2011.07.007
Ventura-Lucas, M.R., Marques, C., Martins, M.D.B., Fragoso, R. (2011). Portuguese agriculture and its role in multifunctional rural development. APSTRACT: Applied Studies in Agribusiness and Commerce, 5(1033-2016-84123), 39-46. https://doi.org/10.19041/APSTRACT/2011/1-2/5
Wesołowska, M. (2016). Depopulacja wsi - szansa czy zagrożenie dla przestrzeni wiejskiej? Studia KPZK, 167, 250-273.
Wesołowska, M. (2018). Polarization of rural settlements in the Lubelskie voivodeship as a result of population changes. Barometr Regionalny, 16(2), 161-171.
Wesołowska, M. (2018). Wsie zanikające w Polsce. Stan, zmiany, modele rozwoju. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Wesołowska, M., Flaga, M. (2018). Demographic and social degradation in the Lublin province as a peripheral area of East Poland. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 41(41), 7-27. https://doi.org/10.2478/bog-2018-0023
Więckowski, M. (2010). Tourism development in the borderland of Poland. Geographia Polonica, 83(2), 67-81. https://doi.org/10.7163/GPol.2010.2.5
Więckowski, M. (2013). Eco-frontier in the mountainous borderlands of Central Europe: the case of Polish border parks. Journal of Alpine Research, 101-2. https://doi.org/10.4000/rga.2107
Więckowski, M. (2018), Political borders under ecological control on the Polish borderlands. Geographia Polonica, 91(1), 127-138. https://doi.org/10.7163/gpol.0105
Wight, J.B. (1983). From centre/periphery to territory/function: John Friedmann in transition. In J.C. Hansen, J. Naustdalslid, J. Sewel (Eds.), Centre-Periphery Theory: Theory and Practice, Sogndal.
Wilczyński, R. (2008). Programy odnowy wsi w Polsce. In J. Wilkin., I. Nurzyńska (Eds.), Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi (pp. 99-116). Warszawa: FDPA - Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.
Woods, M. (2007). Engaging the global countryside: Globalization, hybridity and the reconstitution of rural place. Progress in Human Geography, 31(4), 485-507. https://doi.org/10.1177/0309132507079503
Woods, M. (2013). Rural development, globalization and European regional policy: Perspectives from the DERREG project. Geographia Polonica, 86(2), 99-109. https://doi.org/10.7163/GPol.2013.11
Wolski, J. (2007). Przekształcenia krajobrazu wiejskiego Bieszczadów Wysokich w ciągu ostatnich 150 lat. Prace Geograficzne, 214. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN.
Wolski, O. (2017). Odnowa wsi jako przedmiot badań. Ewolucja i systematyzacja pojęcia. Wieś i Rolnictwo, 2(175), 119-146. https://doi.org/10.7366/wir022017/06
Wyposażenia miast i miejscowości wiejskich w podstawowe placówki i urządzenia w województwie wałbrzyskim (1988). Wojewódzki Urząd Statystyczny we Wrocławiu.
Zagożdżon, A. (1988). Kilka uwag o obszarach problemowych. In B. Jałowiecki (Ed.) Gospodarka przestrzenna, region, lokalność (pp. 137-147). Biuletyn KPZK PAN, 138. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zagożdżon, A. (1990). Wybrane problemy ludnościowe Sudetów na tle rozwoju regionalnego, Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Polska Akademia Nauk, (96), 95-111.