Subtitle:

Przegląd Archeologiczny T. 68 (2020)

Publisher:

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk ; Ośrodek Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza

Place of publishing:

Wrocław

Description:

ill. ; 29 cm

Type of object:

Journal/Article

Abstract:

This paper discusses the hypotheses developed by Polish researchers on the mechanisms behind the formation of the Piast state. All issues are discussed from the perspective of medieval history, the views of which were until recently prominent in the literature on the subject, and also from the perspective of the more recent findings of early medieval archaeology. The proposals tabled by archaeologists from particular Polish research centres (in Poznań, Warsaw and Wroclaw) are confronted with the results of historical research. A representative of the Poznań centre, the author presents his ideas on the subject as based, e.g., on the results of absolute dating, which are not always consistent with the views of other scholars

References:

Banaszkiewicz J. (2006). History and archaeology – together or separate? Some remarks by a Medieval historian on the uses and misuses of history by archaeologists. Archaeologia Polona, 44, 195-201
Banaszkiewicz J. (2016). Giecz na Gallowej liście wielkich grodów Bolesława Chrobrego. In: M. Kara, T. Krysztofiak, A.M. Wyrwa (eds), Gród piastowski w Gieczu. Geneza – funkcja – kontekst (75-90). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii PAN & Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Banaszkiewicz J., Kara M., Mamzer H. (eds) 2015. Instytucja ‘wczesnego państwa’ w perspektywie wielości i różnorodności kultur. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, edition 2. Bieniak J. (1963). Rola Kujaw w Polsce Piastowskiej. Ziemia Kujawska, 1, 27-71
Buko A. (2000). Małopolska ‘czeska’ i Małopolska ‘polańska’. In: H. Samsonowicz (ed.), Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy (143-168). Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS
Buko A. (2005). Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Odkrycia – hipotezy – interpretacje. Warszawa: Wydawnictwo TRIO
Buko A. (2012). Ośrodki centralne a problem najstarszego patrymonium dynastii Piastów. Archeologia Polski, 57(1-2), 133-159
Buko A. (2013). Old ties, new challenges. The power centres and the rise of the oldest Piast’s patrimony in archaeological perspective. In: S. Moździoch, P. Wiszewski (eds), Consensus or Violence? Cohesive Forces in Early and High Medieval Societies (9th–14th c.) (67-81). Wrocław: Institute of History at the University of Wroclaw & Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences
Claessen H.J.M., Skalník P. (eds). (1978). The Early State. The Hague: Mouton
Gieysztor A. (1954). Geneza państwa polskiego w świetle nowszych badań. Kwartalnik Historyczny, 61(1), 103-136
Gieysztor A. (1970a). Polanie. In: G. Labuda, Z. Stieber (eds), Słownik starożytności Słowiańskich (181-182), 4(1). Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich & Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk
Gieysztor A. (1970b). Polska. Nazwa kraju – Podstawy geograficzne – Historia i ustrój polit. – Kultura. In: G. Labuda, Z. Stieber (eds), Słownik starożytności słowiańskich (187-193), 4(1). Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich & Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk
Józefowiczówna K. (1963). Z badań nad architekturą przedromańską i romańską w Poznaniu. Polskie badania archeologiczne, 9. Wrocław: Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk & Zakład Narodowy imienia Ossolińskich & Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk
Kara M. (2000). Anfänge der Bildung des Piastenstaates im Lichte neuer archäologischer Ermittlungen. Quaestiones Medii Ævi Novae, 5, 57-85
Kara M. (2004). Archeologia o początkach państwa Piastów (wybrane zagadnienia). In: W. Fałkowski (ed.), Kolory i struktury średniowiecza (253-317). Warszawa: Wydawnictwo DiG
Kara M. (2009). Najstarsze państwo Piastów – rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Kara M. (2010). Medieval historical studies and medieval archaeology about the origin of the Piast State. An overview. Archaeologia Polona, 48, 2015, 37-58
Kara M. (2014). The Conquest Involving Viking War-Bands in the Process of the Piast State Formation. A Critique. Slavia Antiqua, 55, 125-143
Kara M. (2016). Relikty osadnictwa ze starszych faz wczesnego średniowiecza oraz przełomu faz starszych i młodszych (od około VI/VII do pierwszej połowy XI w.) z obszaru obecnej tzw. małej aglomeracji miasta Poznania. Próba zarysu przemian osadniczych według nowszych ustaleń archeologii. In: M. Kara, M. Makohonienko, A. Michałowski, Przemiany osadnictwa i środowiska przyrodniczego Poznania i okolic od schyłku starożytności do lokacji miasta (71-132). Ekologia Historyczna Poznania, 1. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe
Kara M. (2018). Transformations of Elite Culture in Wielkopolska Related to the Process of the Piast State Formation (with a Particular Emphasis on Strongholds). An Archaeological Perspective. In: P. Kouřil, R. Procházka et al., Moravian and Silesian Strongholds of the Tenth and Eleventh Centuries in the Context of Central Europe (307-318). Spisy Archeologického ústavu AV ČR Brno, 57. Brno: The Czech Academy of Sciences, Institute of Archaeology – Brno
Kowalczyk E. (2000). Momenty geograficzne państwa Bolesława Chrobrego. Na styku historii i archeologii. Kwartalnik Historyczny, 107(2), 41-76
Kowalczyk-Heyman E. (2018). Archeologia dla historyków, historia dla archeologów, czyli kilka uwag o programie kształcenia mediewistów. In: A. Buko, K. Kollinger, S. Jędrzejewska (eds), Badania interdyscyplinarne (13-21). Materiały V Kongresu Mediewistów Polskich, 4. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Kóčka-Krenz H. (2008). Najstarszy Poznań – wciąż odkrywany. In: T. Sawicki (ed.), Studia nad dawną Polską (35-53), 1. Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego
Kóčka-Krenz H., Kara M., Makowiecki D. (2004). The Beginnings, Development and the Character of the Early Piast Stronghold in Poznań In: P. Urbańczyk (ed.), Polish Lands at the Turn of the First and the Second Millennia (125-166). Warsaw: Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences
Krąpiec M., Krysztofiak T. (2003). Potwierdzenie plemiennej genezy grodu w Gieczu. Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne, 6, 32-51
Krysztofiak T. (2007). Rozwój wczesnośredniowiecznego ośrodka grodowego w Gieczu w świetle źródeł archeologicznych. In: A. Grygorowicz, K. Milecka, K. Tobolski (eds), Architektoniczno-przestrzenne i przyrodnicze podstawy rekonstrukcji wczesnośredniowiecznych założeń obronnych Giecza (15-39). Poznań: Instytut Architektury i Planowania Przestrzennego Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej
Krysztofiak T. (2009). Giecz. Gródek przedpaństwowy ‒ wczesnopiastowski gród centralny ‒ ośrodek kasztelański. In: A.M. Wyrwa (ed.), Custodia Meomoriae. Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. XL lat istnienia (1969-2009) (111-139). Lednica: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
Krysztofiak T. (2016). Ośrodek grodowy w Gieczu w okresie przed- i wczesnopaństwowym. In: M. Kara, T. Krysztofiak, A.M. Wyrwa (eds), Gród piastowski w Gieczu. Geneza – funkcja – kontekst (115-154). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii PAN & Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Kurnatowska Z. (2002). Początki Polski. Mała Biblioteka PTPN, 9. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Kurnatowska Z. (2005). Kraków i ziemia krakowska w procesie formowania się państwowości na ziemiach polskich. In: J. Gadomski, A. Małkiewicz, T. Rodzińska-Chorąży, A. Włodarek (eds), Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Księga dedykowana Profesor Klementynie Żurowskiej (21-27). Kraków: Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego & Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Kurnatowska Z. (2008). Początki i rozwój państwa. In: M. Kobusiewicz (ed.), Pradzieje Wielkopolski. Od epoki kamienia do średniowiecza (297-395). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Kurnatowska Z., Kara M. (2004). Początki architektury sakralnej na grodzie poznańskim w świetle nowych ustaleń archeologicznych. In: T. Janiak, D. Stryniak (eds), Początki architektury monumentalnej w Polsce. Materiały z sesji naukowej Gniezno, 20-21 listopada 2003 roku (47-70). Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego
Kurnatowska Z., Kara M. (2010). Wczesnopiastowskie regnum – jak powstało i jaki miało charakter? Próba spojrzenia od strony źródeł archeologicznych. Slavia Antiqua, 51, 23-96
Kurnatowska Z., Kurnatowski S. (2012). Parę uwag o odkrywaniu rzeczywistości kulturowej poprzez źródła archeologiczne. In: A. Pleszczyński, J. Sobiesiak, M. Tomaszek, P. Tyszka (eds), Historia Narrat. Studia mediewistyczne ofiarowane Profesorowi Jackowi Banaszkiewiczowi (21-64). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Labuda G. (1989). Pierwsze państwo polskie. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa-Książka-Ruch”
Labuda G. (2002). Mieszko I. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo
Leciejewicz L. (2000). Nowa postać świata. Narodziny średniowiecznej cywilizacji europejskiej. Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej
Lübke Ch. (1997). Forms of Political Organisation of the Polabian Slavs (until the 10th Century A.D.). In: P. Urbańczyk (ed.), Origins of Central Europe (115-124). Warsaw: Scientific Society of Polish Archaeologists & Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences
Łosiński W. (2008). Pomorze Zachodnie we wczesnym średniowieczu. Studia archeologiczne. Seria: A. Janeczek (ed.), Collectio archaeologica, historica et ethnologica, 3. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Łowmiański H. (1957). Zagadnienie roli Normanów w genezie państw słowiańskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Łowmiański H. (1973). Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e., 5. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Łowmiański H. (1976). Problematyka początków państwa polskiego w nowszych badaniach historycznych. Slavia Antiqua, 23, 75-110
Łowmiański H. (1985). Początki Polski. Polityczne i społeczne procesy kształtowania się narodu do początku wieku XIV, 6 (1-2). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Łowmiański H. (2002a). Dynastia Piastów we wczesnym średniowieczu. In: K. Tymieniecki, G. Labuda, H. Ł owmiański (eds), Początki państwa polskiego. Księga tysiąclecia (111-162), 1. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, reprint from 1962 edition
Łowmiański H. (2002b). Zagadnienia gospodarcze wczesnofeudalnego państwa polskiego. In: K. Tymieniecki, G. Labuda, H. Łowmiański (eds), Początki państwa polskiego. Księga tysiąclecia (15-36), 2. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, reprint from 1962 edition
Michałowski R. (2010). Pałace monarsze na tle geografii sakralnej pierwszej monarchii piastowskiej. Uwagi wstępne. In: A. Bartoszewicz, G. Myśliwski, J. Pysiak, P. Żmudzki (eds), Świat średniowiecza. Studia ofiarowane Profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi (454-467). Warszawa: Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego & Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego
Michałowski R. (2016). Kontekst historyczny znaleziska w Bodzi. In: A. Buko (ed.), Bodzia. Elitarny cmentarz z początków państwa polskiego (33-39). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Modzelewski K. (2004). Barbarzyńska Europa. Warszawa: Wydawnictwo ISKRY
Moździoch S. (2002). Castrum munitissimum Bytom. Lokalny ośrodek władzy w państwie wczesnopiastowskim. Warszawa: Wydawnictwo DiG
Moździoch S. (2011). ’Bodaj się Piastów rządy nam święciły’. Archeologia o początkach państwa piastowskiego. In: M. Rębkowski, S. Rosik (eds), Populi Terrae Marisque. Prace poświęcone pamięci Profesora Lecha Leciejewicza (67-81). Wrocław: Wydawnictwo Chronicon
Moździoch S. (2013). Consensus or violence? Archaeology and the beginnings of the Piast State. In: S. Moździoch, P. Wiszewski (eds), Consensus or Violence? Cohesive Forces in Early and High Medieval Societies (9th–14th c.) (299-314). Wrocław: Institute of History at the University of Wroclaw & Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences
Pieczyński Z. (1962). Materiały z warstw przedsakralnych odsłoniętych w katedrze poznańskiej w latach 1951-1956. Fontes Archaeologici Posnanienses, 13, 1963, 246-288
Pleszczyński A. (2008). Niemcy wobec pierwszej monarchii piastowskiej (963-1034). Narodziny stereotypu. Postrzeganie i cywilizacyjna klasyfikacja władców Polski i ich kraju. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Pohl W. (2006). Staat und Herrschaft in Frühmittelalter. Überlegungen zum Forschungsstand. In: S. Airlie, W. Pohl, H. Reimitz (eds), Staat im frühen Mittelalter (9-38). Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften
Pohl W. (2009). ‘Regnum’ und ‘gens’. In: W. Pohl, V. Wieser (eds), Der frühmittelalterliche Staat – europäische Perpektiven (435-450). Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften
Rębkowski M. (2008). Czy archeolog odczytuje historię średniowiecza? Uwagi o znaczeniu źródeł archeologicznych. In: S. Suchodolski (ed.), Źródła historyczne wydobywane z ziemi. II Kongres Mediewistów Polskich Lublin, 19-21 września 2005 roku (11-31). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk & Wydawnictwo Chronicon
Samsonowicz H. (2006). Dynastia, czyli od społecznej struktury plemiennej do państwowej. In: J. Dobosz (ed.), Przemyślidzi i Piastowie – twórcy i gospodarze średniowiecznych monarchii (15-22). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie
Serejski M. (1953). Z zagadnień genezy państwa polskiego w historiografii (o tzw. teorii podboju). Kwartalnik Historyczny, 60(3), 147-163
Steele Ph.E. (2020). Homo religiosus: the phenomenon of Poland’s Mieszko I. In: I. Kąkolewski, Ch. Lübke, P. Urbańczyk (eds), The Dawning of Christianity in Poland and across Central and Eastern Europe (185-217). Berlin: Peter Lang
Strzelczyk J. (2013). Mieszko I w świetle niektórych nowszych badań. In: P. Migdalski (ed.), Cedynia i okolice poprzez wieki (31-35). Chojna: Stowarzyszenie Historyczno- Kulturalne ’Terra Incognita’ & Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Szczecińskiego
Trawkowski S. (1962). Jak powstawała Polska. Warszawa: Wiedza Powszechna
Trawkowski S. (1968). Nad Wisłą i Odrą w VIII i IX wieku. Narodziny państwa polskiego. Monarchia Mieszka I i Bolesława Chrobrego. In: T. Manteuffel (ed.), Polska pierwszych Piastów. Państwo –społeczeństwo – kultura (42-145). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Tymieniecki K. (1961). Polska w średniowieczu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Tymowski M. (1985). Karabin i władza w Afryce XIX wieku. Państwa i armie Samoriego i Kenedugu oraz ich analogie europejskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Tymowski M. (1999). Państwa Afryki przedkolonialnej. Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej
Tymowski M. (2007). Organizacje typu imperialnego w Afryce przedkolonialnej a problem segmentacji władzy. Kwartalnik Historyczny, 114(3), 37-48
Tymowski M. (2008). State and Tribe in the History of Medieval Europe and Black Africa – a Comparative Approach. Social Evolution & History, 7(1), 171-196
Tymowski M. (2009). Tribal organizations in pre-state Poland (9th and 10th centuries) in the light of anthropological theories of segmentary system and chiefdom. Acta Poloniae Historica, 99, 5-37
Tymowski M. (2015). Kilka problemów wynikających z zastosowania teorii Early State do badań przedkolonialnych państw Afryki Czarnej. In: J. Banaszkiewicz, M. Kara, H. Mamzer (eds), Instytucja ‘wczesnego państwa’ w perspektywie wielości i różnorodności kultur (75-89). Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, edition 2
Urbańczyk P. (2008). Trudne początki Polski. Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna. Wrocław: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej
Urbańczyk P. (2012). Mieszko Pierwszy tajemniczy. Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna. Toruń: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej
Urbańczyk P. (2015). Zanim Polska została Polską. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Urbańczyk P. (2017). Bolesław Chrobry – lew ryczący. Monografie Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej. Seria Humanistyczna. Toruń: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej
Vorbrich R. (2012). Plemienna i postplemienna Afryka. Koncepcje i postaci wspólnoty w dawnej i współczesnej Afryce. Seria Etnologia i Antropologia Kulturowa, 27, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
Wierzbicki A. (2011). Obcy w dziejach Polski. Hipoteza państwotwórczego podboju w polskiej myśli historycznej XIX i początków XX wieku. Klio Polska. Studia i materiały z dziejów historiografii polskiej XIXXX wieku, 5, 119-149
Wiszewski P. (2013). Posłowie do drugiego wydania. W kręgu dyskusji nad kryzysem państwa pierwszych Piastów. In: D. Borawska, Kryzys monarchii wczesnopiastowskiej w latach trzydziestych XI wieku (172-187). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Wyrozumski J. (2003). Miejsce archeologii w polskiej mediewistyce. In: Z. Woźniak, J. Gancarski (eds), Polonia Minor Medii Aevi. Studia ofiarowane Panu Profesorowi Andrzejowi Żakiemu w osiemdziesiątą rocznicę urodzin (127-132). Kraków: Polska Akademia Umiejętności & Muzeum Podkarpackie
Zajączkowski S. (2002). Podziały plemienne Polski w okresie powstania państwa. Geografia plemienna ziem polskich. In: K. Tymieniecki, G. Labuda, H. Łowmiański (eds), Początki państwa polskiego. Księga tysiąclecia (73-109), 1. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, reprint from 1962 edition

Relation:

Przegląd Archeologiczny

Volume:

68

Start page:

121

End page:

135

Detailed Resource Type:

Article

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:236636 ; 0079-7138 ; doi:10.23858/PA68.2020.006

Source:

IAiE PAN, call no. P III 149 ; IAiE PAN, call no. P III 272 ; IAiE PAN, call no. P III 353 ; click here to follow the link

Language:

eng

Rights:

Creative Commons Attribution BY 4.0 license

Terms of use:

Copyright-protected material. [CC BY 4.0] May be used within the scope specified in Creative Commons Attribution BY 4.0 license, full text available at: ; -

Digitizing institution:

Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Original in:

Library of the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences

Projects co-financed by:

Ministry of Science and Higher Education ; Activities popularizing science (DUN)

Access:

Open