Inny tytuł:

Przegląd Geograficzny T. 92 z. 1 (2020)

Wydawca:

IGiPZ PAN

Miejsce wydania:

Warszawa

Opis:

24 cm

Typ obiektu:

Czasopismo/Artykuł

Abstrakt:

Wietrzenie mrozowe jest jednym z rodzajów wietrzenia fizycznego. Celem opracowania jest poznanie zróżnicowania tempa i przebiegu wietrzenia mrozowego oraz tempa i rozmiarów odpadania materiału ze ścian skalnych na podstawie badań terenowych i laboratoryjnych. Zróżnicowanie typów skał tatrzańskich, skład mineralny, ich uszczelnienie, zróżnicowana nasiąkliwość, porowatość decydują o przebiegu procesu, odmiennych efektach i produktach wietrzenia. Skutkiem wietrzenia jest rozluźnianie i stopniowe rozdrabnianie skały na mniejsze fragmenty. Próbki skalne, przeznaczone do badań laboratoryjnych reprezentowały utwory różnego wieku i różnych jednostek geologicznych Tatr Zachodnich. Przeprowadzone badania laboratoryjne symulują procesy zachodzące w warunkach naturalnych pozwalają na analizę cech fizycznych skał. Na podstawie wyliczonego wskaźnika wietrzenia mrozowego wyznaczono skały o najmniejszej i największej odporności na wietrzenie mrozowe. Na znaczną odporność badanych skał tatrzańskich wpływa niewielka porowatość otwarta, niska nasiąkliwość i zwięzłość skał, dobre wysortowanie ziaren skalnych, małe spękanie prób w stanie wyjściowym, obecność spoiwa zapełniającego niemal całkowicie pory skalne. Wpływ tekstury na rozpad skał nie został zaobserwowany, natomiast występowanie żył mineralnych w skale, determinuje ich sposób rozpadu, co miało miejsce w próbach zlepieńca drobnoziarnistego.

Bibliografia:

Baranowska J., Garbiak M., 1999, Badania ultradźwiękowe, Politechnika Szczecińska, Szczecin.
Bland W., Rolls D., 1998, Weathering: An Introduction to the Scientific Principles, University Press, Oxford, New York.
Chen T.C., Yeung M.R., Mori N., 2004, Effect of water saturation on deterioration of welded tuff due to freeze-thaw action, Cold Regions Science and Technology, 38, s. 127-136. https://doi.org/10.1016/j.coldregions.2003.10.001
Chrzan T., 1994, Ultradźwiękowe badania właściwości skał i materiałów budowlanych, Wyd. Politechnika Wrocławska, Wrocław.
Klimaszewski M., 1988, Rzeźba Tatr Polskich, Wyd. PWN, Warszawa.
Matsuoka N., 1990, Mechanisms of rock breakdown by frost action: an experimental approach, Cold Regions Science and Technology, 17, 3, s. 253-270. https://doi.org/10.1016/S0165-232X(05)80005-9
Migoń P., 2006, Geomorfologia, Wyd. PWN, Warszawa.
Nowakowski A., Młynarczuk M., Ratajczak T., Gustkiewicz J., 2003, Wpływ warunków termicznych na zmianę niektórych właściwości fizycznych i strukturalnych wybranych skał, Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN, 5, Kraków, s. 29-32.
Rączkowska Z., 2007, Współczesna rzeźba peryglacjalna wysokich gór Europy, Prace Geograficzne PAN, Warszawa.
Siwicki M. (red.), 2005, Praktyczny atlas Tatr polskich i słowackich, Wyd. Sygnatura.
Tricart J., 1960, Prace doświadczalne w zakresie zagadnienia wietrzenia mrozowego, [w:] J. Tricart (red.), Zagadnienia geomorfologiczne, Wyd. PWN, Warszawa, s. 201-234.
Witt A., Borówka R.K., 1997, Wielka Encyklopedia Geografii Świata. Rzeźba powierzchni Ziemi, 4, Wyd. Kurpisz, Poznań, s. 91-100.

Czasopismo/Seria/cykl:

Przegląd Geograficzny

Tom:

92

Zeszyt:

1

Strona pocz.:

19

Strona końc.:

39

Szczegółowy typ zasobu:

Artykuł

Format:

Rozmiar pliku 1,9 MB ; application/octet-stream

Identyfikator zasobu:

oai:rcin.org.pl:125080 ; 0033-2143 (print) ; 2300-8466 (on-line) ; 10.7163/PrzG.2020.1.2

Źródło:

CBGiOŚ. IGiPZ PAN, sygn.: Cz.181, Cz.3136, Cz.4187 ; kliknij tutaj, żeby przejść

Język:

pol

Język streszczenia:

eng

Prawa:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0

Zasady wykorzystania:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitalizacja:

Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk

Lokalizacja oryginału:

Centralna Biblioteka Geografii i Ochrony Środowiska Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Dofinansowane ze środków:

Program Operacyjny Polska Cyfrowa, lata 2014-2020, Działanie 2.3 : Cyfrowa dostępność i użyteczność sektora publicznego; środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz współfinansowania krajowego z budżetu państwa

Dostęp:

Otwarty