Jak opowiedzieć o zwycięstwie nad Cezarem? Próba nowego spojrzenia na przekaz Mistrza Wincentego (I, 17)

Rutkowski, Rafał (1986– )

doi:0023-5903

Skip to main menu
Skip to search engine
Skip to content
Skip to footer

Download

Title: Jak opowiedzieć o zwycięstwie nad Cezarem? Próba nowego spojrzenia na przekaz Mistrza Wincentego (I, 17)

Abstract:

The article deals with the story of Master Vincentius Kadłubek about the triple victory of Prince Lestek III over Julius Caesar and the foundation of two towns in Poland by the sister of the latter. With the use of comparative material, itis proved that this story was built on the basis of travelling literary motifs to show Poland’s independence from the Empire.

References:

Appian’s Roman History, wyd. i tłum. Horace White, t. 2, Loeb Classical Library, London 1912
Augustyn ze Stargardu, Protokół, wyd. Edward Rymar, Muzeum, Stargard 2008
Balzer Oswald, Studyum o Kadłubku, t. 1, nakł. TN, Lwów 1934
Banaszkiewicz Jacek, Kronika Dzierzwy. XIV-wieczne kompendium historii ojczystej, Ossolineum, Wrocław 1979
Banaszkiewicz Jacek, Mistrz Wincenty i naśladowcy – wizje najstarszych dziejów Polski XIII–XV wieku, w: Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski, red. Jacek Banaszkiewicz [et al.], t. 1, IH PAN, Neriton, Warszawa 2018, s. 269–306
Banaszkiewicz Jacek, Polskie dzieje bajeczne Mistrza Wincentego Kadłubka, wyd. 2, Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002
Beer Jeanette M.A., A Medieval Caesar, Droz, Genève 1976
Bering Piotr, Struktury narracyjne w późnośredniowiecznych łacińskich kronikach regionalnych, Gnieźnieńska Oficyna Wydawnicza Tum, Gniezno 2001
Bielowski August, Wstęp krytyczny do dziejów Polski, nakładem Włodzimierza Dzieduszyckiego, Lwów 1850
Bieniak Janusz, Mistrz Wincenty w życiu politycznym Polski przełomu XII i XIII wieku, w: Mistrz Wincenty Kadłubek. Człowiek i dzieło, pośmiertny kult i legenda, red. Krzysztof R. Prokop, PAU, Kraków 2001
Brückner Aleksander, Jana hr. Potockiego prace i zasługi naukowe, Nakł. Gebethnera i Wolffa, Warszawa 1911
Brückner Aleksander, Mitologia słowiańska i polska, wstęp i oprac. Stanisław Urbańczyk, PWN, Warszawa 1980
Bugenhagen Johannes, Pomerania, Gryphiswaldiae 1727
Cetwiński Marek, „Per totam civitatem ludos scenicos agi”. Teatr na Pomorzu w XII wieku?, w: idem, Metamorfozy śląskie. Studia źródłoznawcze i historiograficzne, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 2002, s. 15–19
Cetwiński Marek, Imperium Lechitów. Polityczna doktryna czy opowieść ku pokrzepieniu serc?, w: idem, Metamorfozy śląskie. Studia źródłoznawcze i historiograficzne, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 2002, s. 71–77
Cetwiński Marek, Juliusz Cezar w Lubiążu. Wokół pewnej wizji dziejopisarstwa śląskiego, w: idem, Metamorfozy śląskie. Studia źródłoznawcze i historiograficzne, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 2002, s. 187–194
Cetwiński Marek, Derwich Marek, Herby, legendy, dawne mity, KAW, Wrocław 1989
Cetwiński Marek, Podstępem czy siłą? „Działania specjalne” i ich moralna ocena w kronikach śląskich, „Średniowiecze polskie i powszechne” 2, 2002, s. 138–166
Chmielewska Katarzyna, Rola wątków i motywów antycznych w „Kronice polskiej” Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem, Wydawnictwo WSP, Częstochowa 2003
Chronica Dzirsvae, wyd. Krzysztof Pawłowski, MPH n.s., t. 15, PAU, Kraków 2013
Chronica Poloniae Maioris, wyd. Brygida Kürbis, MPH n.s., t. 8, PWN, Warszawa 1970
Chronica Sigeberti Gemblacensis a. 381–1111, wyd. Ludwig C. Bethmann, MGH SS, t. 6, Impensis Bibliopolii Aulici Hahniani, Hannoverae 1844
Chronicon Polonorum, wyd. Ludwik Ćwikliński, MPH, t. 3, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1878
Chronicon Polono-Silesiacarum, wyd. Wilhelm Arndt, MGH SS, t. 19, Impensis Bibliopolii Aulici Hahniani, Hannoverae 1866
Chronicon principum Poloniae, wyd. Zygmunt Węclewski, MPH, t. 3, Akademia Umiejętności w Krakowie, Lwów 1878
Cicero, Epistulae ad familiares, wyd. David Roy Shackleton Bailey, t. 2: 47–43 BC, Clarendon Press, Cambridge 2004
Conti Aidan, Ælnoth of Canterbury and Early Mythopoiesis in Denmark, w: Saints and Their Lives on the Periphery. Veneration of Saints in Scandinavia and Eastern Europe (c. 1000–1200), red. Haki Antonsson, Ildar Garipzanov, Brepols, Turnhout 2010, s. 189–206
Dembińska Maria, Wędzki Andrzej, Lubiń, w: SSS, t. 3, Wrocław 1967, s. 96–98
Den Gammel-Danske Rimkrönike fra Sorø-Kloster, wyd. Christian Sigfred. Ley, Fabritius de Tengnagel, Kobenhavn 1841
Deptuła Czesław, Galla Anonima mit genezy Polski. Studium z historiozofii i hermeneutyki symboli dziejopisarstwa średniowiecznego, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, wyd. 2, Lublin 2000
Deptuła Czesław, Ideologia Polski jako państwa morskiego w dziejopisarstwie polskim XII– XIV wieku, „Zeszyty Naukowe KUL” 18, 1975, 4, s. 3–17
Drelicharz Wojciech, Annalistyka małopolska XIII–XV wieku. Kierunki rozwoju wielkich roczników kompilowanych, PAU, Kraków 2003
Drelicharz Wojciech, Idea zjednoczenia królestwa w średniowiecznym dziejopisarstwie polskim, Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, Kraków 2012
Enikels Jansen, Weltchronik, wyd. Philipp Strauch, MGH Deutsche Chroniken, t. 3, Impensis Bibliopoli Hahniani, Hannoverae–Lipsiae 1900
Eutropi Breviarium ab urbe condita, wyd. Hans Droysen, MGH Auctores antiquissimi, s. 2, apud Weidmannos, Berolini 1879
Filipiuk Justyna, Kośnik Konrad, Słowiańskie teorie spiskowe jako pozanaukowe narracje historyczne, „Czas Kultury” 2, 2016, s. 83
Fredegarii et aliorum Chronica, wyd. Bruno Krusch, MGH SrM, t. 2, Impensis Bibliopoli Hahniani, Hannoverae 1888
Galli Anonymi Cronicae et gesta ducum sive principum Polonorum, wyd. Karol Maleczyński, MPH n.s., t. 2, PAU, Kraków 1952
Gawlas Sławomir, Pytania o tożsamość średniowiecznych Polaków w świetle współczesnych dyskusji humanistyki, w: Symboliczne i realne podstawy tożsamości społecznej w średniowieczu, red. Sławomir Gawlas, Paweł Żmudzki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017, s. 15–82
Gesta archiepiscoporum Magdeburgensium, wyd. Wilhelm Schum, MGH SS, t. 14, Impensis Bibliopoli Hahniani, Hannoverae 1883
Gesta Swenomagni regis et filiorum eius et Passio gloriosissimi Canuti regis et martyris, w: Vitae sanctorum Danorum, wyd. Martin Clarentius Gertz, J. Jørgensen & Co. (M.A. Hannover), København 1908–1912
Gieysztor Aleksander, Leszek I, II, III, w: SSS, t. 3, Wrocław 1967, s. 48
Gieysztor Aleksander, Mitologia Słowian, wyd. 3, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006
Grabski Andrzej Feliks, Polska w opiniach obcych X–XIII w., PWN, Warszawa 1964
Gundolf Friedrich, Caesar in der deutschen Literatur, Mayer & Müller, Berlin 1903
Gundolf Friedrich, Caesar. Geschichte seines Ruhms, Bondi, Berlin 1925
Heck Roman, Chronica Principum Poloniae a Chronica Polonorum, Sobótka 31, 1976, 2, s. 185–196
Heck Roman, Kronika książąt polskich – metoda prezentacji dziejów, w: Dawna historiografia śląska. Materiały sesji odbytej w Brzegu w dniach 26–27 listopada 1977 roku, Wydawnictwo Instytutu Śląskiego, Opole 1977, s. 61–81
Helmoldi Presbyteri Bozoviensis Cronica Slavorum, wyd. Bernhard Schmeidler, MGH SrG in us. schol., Impensis Bibliopoli Hahniani, Hannoverae 1937
Hermann Pernille, Politiske og æstetiske aspekter i Rimkrøniken, „(Dansk) Historisk Tidsskrift” 107, 2007, 2, s. 389–411
The Historia Regum Brittanie of Geoffrey of Monmouth, wyd. Michael D. Reeve, The Boydell Press, Woodbridge 2007
Ioannis Dlugossii Annales seu Cronicae incliti Regni Poloniae, t. 1, wyd. Jan Dąbrowski, Wanda Semkowicz-Zarembina, Krystyna Pieradzka, PWN, Varsaviae 1964; t. 6, wyd. Krystyna Pieradzka, Zofia Kozłowska-Budkowa, Danuta Turkowska, PWN, Varsaviae 1973
Iordanis, Getica, wyd. Theodor Mommsen, MGH Auctores antiquissimi, t. 5, 1, apud Weidmannos, Berolini 1882
Isidori Hispalensis episcopi Etymologiarvm sive Originvm libri XX, wyd. Wallance Martin Lindsay, e Typographeo Clarendoniano, Oxonii 1911
Isidori Iunioris episcopi Hispalensis Historia Gothorum Wandalorum Sueborum, wyd. Theodor Mommsen, MGH Auctores antiquissimi, t. 11, apud Weidmannos, Berolini 1894
Iustinus, Trogi Pompei Historiarum Philippicarum Epitoma, wyd. Justus Wilhelm Linde Jeep, in Aedibus B.G. Teubneri, Lipsiae 1859
Jan z Dąbrówki, Commentum in Chronicam Polonorum Magistri Vincentii dicti Kadłubek, wyd. Marian Zwiercan [et al.], MPH n.s., t. 14, PAU, Kraków 2008
Jurkiewicz Jan, Legenda o rzymskim pochodzeniu Litwinów w świetle historiografii. Czas powstania i tendencje polityczne, w: Europa Środkowo-Wschodnia. Ideologia, historia a społeczeństwo. Księga poświęcona pamięci Wojciecha Peltza, red. Jarosław Dudek Daria Janiszewska, Urszula Świderska-Włodarczyk, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2005
Kałuża Zenon, Lektury filozoficzne Wincentego Kadłubka. Zbiór studiów, Instytut Tomistyczny, Warszawa 2014
Karp Marek J., Więź ogólnopolska i regionalna w średniowiecznych mitach początku, PH 72, 1981, 2, s. 211–227
Kasperski Robert, Reges et gentes. Studia nad dyskursem legitymizującym władzę nad wspólnotami wyobrażonymi oraz strategiami ich konstruowania we wczesnym średniowieczu (VI–VII w.), IH PAN, Warszawa 2017
Kiersnowski Ryszard, Legenda Winety. Studium historyczne, Wydawnictwo Studium Słowiańskiego UJ, Kraków 1950
Kollinger Karol, Vincentiana. Materiały do bibliografii, w: Onus Athlanteum. Studia nad Kroniką biskupa Wincentego, red. Andrzej Dąbrówka, Witold Wojtowicz, IBL PAN, Uniwersytet Szczeciński, Warszawa 2009, s. 476–527
Komentarz Jana z Dąbrówki do Kroniki biskupa Wincentego, red. Andrzej Dąbrówka, Mikołaj Olszewski, IBL PAN, Stowarzyszenie Pro Cultura Litteraria, Warszawa 2015
Konik Eugeniusz, Gajusz Juliusz Cezar w historiografii, „Annales UMCS”, sectio F Nauki Humanistyczne, 29, 1974, s. 33–41
Kronika Jana z Marignoly, wyd. Josef Emler, nákladem Musea Království Českého, Praha 1882 (Fontes Rerum Bohemicarum, t. 3, V)
Kronika Polska Marcina Bielskiego, w Drukarni A. Gałęzowskiego i Komp., Warszawa 1829
Kronika Thietmara, wyd. Marian Z. Jedlicki, Instytut Zachodni, Poznań 1953
Kuczkowski Andrzej, Wolińska włócznia Juliusza Cezara – próba interpretacji, w: Kultura ludów Morza Bałtyckiego, t. 1: Starożytność i średniowiecze, red. Michał Bogacki, Maciej Franz, Zbigniew Pilarczyk, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008, s. 408–421
Kürbisówna Brygida, „Pollexianorum cervicosa feritas”. Dzikość i barbarzyństwo w opinii Mistrza Wincentego, w: Słowianie w dziejach Europy. Studia historyczne ku uczczeniu 75 rocznicy urodzin i 50-lecia pracy naukowej profesora Henryka Łowmiańskiego, red. Jerzy Ochmański, Wydawnictwo UAM, Poznań 1974
Lanckorońska Karolina, Studies on the Roman-Slavonic Rite in Poland, Pontificium Institutum Orientalium Studiorum, Roma 1961
Lehr-Spławiński Tadeusz, O nazwie pomorskiego grodu Wolin–Julin u ujścia Odry, „Rocznik Gdański” 7–8, 1933, s. 37–43
Lelewel Joachim, Uwagi nad Mateuszem herbu Cholewa polskim XII wieku dziejopisem, a w szczególności nad piérwszą dzieiów jego xięgą, nakł. i drukiem J. Zawadzkiego, Warszawa–Wilno 1811
Lewandowski Ignacy, Mistrz Wincenty a Justyn – epitomator Pompejusza Troga, „Studia Źródłoznawcze” 20, 1976, s. 28–34
Łowmiański Henryk, Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e., t. 5, PWN, Warszawa 1973
Maciej z Miechowa, Chronica Polonorum, KAW, Kraków 1986
Magistri Vincentii dicti Kadłubek Chronica Polonorum, wyd. Marian Plezia, MPH n.s., t. 11, PAU, Kraków 1994
Makuch Piotr, Od Ariów do Sarmatów. Nieznane 2500 lat historii Polaków, Księgarnia Akademicka, Kraków 2013
Małecki Antoni, Lechici w świetle historycznej krytyki, Komis H. Altenberga, wyd. 2, Lwów 1907
Malinowska Jolanta, Wizerunek kobiety w kronice Mistrza Wincentego, w: Studia z dziejów historii Polski i powszechnej od XIII do początków XIX wieku, red. Jan Szymczak, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1999
Manikowska Halina, Świadomość regionalna na Śląsku w późnym średniowieczu, w: Państwo, naród, stany w świadomości wieków średnich. Pamięci Benedykta Zientary 1929–1983, red. Aleksander Gieysztor, Sławomir Gawlas, PWN, Warszawa 1990
Martini Cromeri De origine et rebvs gestis Polonorum libri XXX, per Ioannem Oporinum, Basileæ 1568
Megaard John, The Man who did not write Edda. Sæmundr fróði and the Birth of Icelandic Literature, w: Scandinavia and Christian Europe in the Middle Ages. Papers of the 12th International Saga Conference, red. Rudolf Simek, Judith Meurer, Universität Bonn, Bonn 2003, s. 373–381
Michałowski Roman, Princeps fundator. Studium z dziejów kultury politycznej w Polsce X–XIII wieku, wyd. 2, Arx Regia, Warszawa 1993
Michałowski Roman, Zjazd Gnieźnieński. Religijne przesłanki powstania Arcybiskupstwa Gnieźnieńskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005
Mierzwy kronika, wyd. August Bielowski, MPH, t. 2, nakład własny, Lwów 1872, s. 145–192
Mistrz Wincenty Kadłubek, Kronika Polska, przeł. Brygida Kürbis, Ossolineum, De Agostini, Wrocław 2003
Moczulski Leszek, Narodziny Międzymorza. Ukształtowanie ojczyzn, powstanie państw oraz układy geopolityczne wschodniej części Europy w późnej starożytności i we wczesnym średniowieczu, Bellona, Warszawa 2007
Mowa Ostroroga wobec papieża Pawła II (1467), w: Humanizm i reformacja w Polsce. Wybór źródeł dla ćwiczeń uniwersyteckich, wyd. Ignacy Chrzanowski, Stanisław Kot, Ossolineum, Lwów 1927, s. 56–60
Mrozowicz Wojciech, Śląska Kronika Polska. Wstęp do studium źródłoznawczego, cz. 1, w: Studia z historii średniowiecza, red. Mateusz Goliński, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2003
Mrozowicz Wojciech, Z problematyki recepcji Kroniki Wincentego w średniowiecznym dziejopisarstwie polskim (ze szczególnym uwzględnieniem śląskiej Kroniki Polskiej), w: Onus Athlanteum. Studia nad Kroniką biskupa Wincentego, red. Andrzej Dąbrówka, Witold Wojtowicz, IBL PAN, Uniwersytet Szczeciński, Warszawa 2009, s. 326–336
Mularczyk Jerzy, Kronika Polska i jej relacja o bitwie pod Studnicą, KH 95, 1988, 2, s. 25–56
Myśliwski Grzegorz, Archetypy i historia. Uwagi o „Polskich dziejach bajecznych mistrza Wincentego Kadłubka” Jacka Banaszkiewicza, PH 90, 1999, 4, s. 541–551
Naruszewicz Adam, Historya Narodu Polskiego, t. 3–4, Breitkopf & Haertel, Lipsk 1836
Nearing Homer jr., Local Caesar Traditions in Britain, „Speculum” 24, 1949, 2, s. 218–227
Notula satis notabilis de Pomeranorum, Stetinensium, ac Rugie principatu, wyd. Johann Gottfried Ludwig Kosegarten, „Baltische Studien” 17, 1858, 1, s. 103–140
Obremski Krzysztof, Panegiryczna sztuka postaciowania. August II Mocny, Wydawnictwo UMK, Toruń 2003
Oddaannálar og Oddverjaannáll, wyd. Eiríkur Þormóðsson, Guðrún Ása Grímsdóttir, Reykjavík 2003
Orose, Histoires (contre les païens), wyd. Marie-Pierre Arnaud-Lindet, Persée, Paris 2003
Pandowska Danuta, Włócznia Juliusza Cezara w Wolinie, „Słupskie Studia Historyczne” 5, 1997, s. 27–37
Pauli Diaconi Historia Langobardorum, wyd. Georg Waitz, MGH SrG in us. schol., Impensis Bibliopoli Hahniani, Hannoverae 1878
Pleszczyński Andrzej, Sobiesiak Joanna, Szejgiec Karol, Tomaszek Michał, Tyszka Przemysław, Historia communitatem facit. Struktura narracji tworzących tożsamości grupowe w średniowieczu, Chronicon, Wrocław 2016
Pleszczyński Andrzej, Przekazy niemieckie o Polsce i jej mieszkańcach w okresie panowania Piastów, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2016
Plezia Marian, Dialog w kronice Kadłubka, w: idem, Scripta minora. Łacina średniowieczna i Wincenty Kadłubek, DWN, Kraków 2001, s. 217–227
Propp Włodzimierz, Morfologia bajki, Książka i Wiedza, Warszawa 1976
Q. Curtii Rufi De Gestis Alexandri Magni regis Macedonum libri qui supersunt octo, wyd. Julius Mützell, t. 1, apud Fr. Vieweg et filium, Berlin 1841
Reydellet Marc, La royauté dans la littérature latine de Sidoine Apollinaire à Isidore de Séville, Persée, Rome 1981
Rocznik Kapituły Krakowskiej, wyd. Zofia Kozłowska-Budkowa, MPH n.s., t. 5, PWN, Warszawa 1978
Rosik Stanisław, Conversio gentis Pomeranorum. Studium świadectwa o wydarzeniu (XII wiek), Chronicon, Wrocław 2010
Rudnicki Mikołaj, Studia nad nazwami rzek lechickich. Odra i jej ujścia, „Slavia Occidentalis” 15, 1936, s. 46–101
Rusakiewicz Monika, Wineta. Korzenie legendy i jej recepcja w historiografii zachodniopomorskiej do XVI wieku, Chronicon, Wrocław 2016
Samsonowicz Agnieszka, Julia, w: SSS, t. 2, Wrocław [etc.] 1964
Saxo Grammaticus, Gesta Danorum. The History of the Danes, wyd. Karsten Friis-Jensen, t. 1–2, Clarendon Press, Oxford 2015
Schlauch Margaret, Geoffrey of Monmouth and Early Polish Historiography. A Supplement, „Speculum” 44, 1969, 2, s. 258–263
Scriptores Rerum Silesiacarum, wyd. Hermann Markgraf, t. 8, Josef Max & Comp., Breslau 1873
Sikorski Dariusz Andrzej, Religie dawnych Słowian. Przewodnik dla zdezorientowanych, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2018
Skibiński Edward, Początki Polski w Kronice Polskiej i w Kronice Dzierzwy, w: Cognitioni Gestorum. Studia z dziejów średniowiecza dedykowane Profesorowi Jerzemu Strzelczykowi, red. Dariusz A. Sikorski, Andrzej M. Wyrwa, DiG, Poznań–Warszawa 2006, s. 196–203
Ślaski Kazimierz, Wątki historyczne w podaniach o początkach Polski, PWN, Poznań 1968
Słupecki Leszek P., Slavonic pagan sanctuaries, Institute of Archeology and Ethnology. Polish Academy of Sciences, Warsaw 1994
Storm Gustav, Forord, w: Islandske Annaler indtil 1578, Grøndahl & Søns Bogtrykkeri, Christiana 1888
Strzelczyk Jerzy, Juliusz Cezar w tradycji wieków średnich, w: idem, W świecie średniowiecznych myśli i emocji. Wybór prac, Instytut Historii UAM, Poznań 2012, s. 159–170
Tazbir Janusz, Od antemurale do przedmurza, dzieje terminu, OiRP 29, 1984, s. 166–184
Thomas Heinz, Julius Caesar und die Deutschen. Zu Ursprung und Gestalt eines deutschen Geschichtsbewusstseins in der Zeit Gregors VII. und Heinrichs IV., w: Die Salier und das Reich, t. 3: Gesellschaftlicher und ideengeschichtlicher Wandel im Reich der Salier, red. Stefan Weinfurter [et al.], Thorbecke, Sigmaringen 1991
Třeštik Dušan, Powstanie Wielkich Moraw. Morawianie, Czesi i Europa Środkowa w latach 791–871, Wydawnictwa UW, Warszawa 2009
Tymieniecki Kazimierz, Polska legenda średniowieczna, „Przeszłość” 7, 1935, 4, s. 55–57
Vercamer Grischa, The Origins of the Polish Piast Dynasty as Chronicled by Bishop Vincent of Kraków (Wincenty Kadłubek) to Serve as a Political Model for His Own Contemporary Time, w: The Medieval Chronicle, red. Erik Kooper, Sjoerd Levelt, t. 11, Leiden–Boston 2018
Versus Lubenses, wyd. August Bielowski, MPH, t. 3, W Komisie Księgarni Gubrynowicza i Schmidta, Lwów 1878
Walczak Ryszard, „Protocollum” augustianina-eremity zwanego Angelusem ze Stargardu. O polsko-pomorskich związkach historiograficznych w średniowieczu, PTPN, Poznań 1991
Węcowski Piotr, Początki Polski w pamięci historycznej późnego średniowiecza, Societas Vistulana, Kraków 2014
Widukindi Monachi Corbeiensis Rerum Gestarum Saxonicarum libri tres, wyd. Paul Hirsch, MGH SrG in us. schol., Impensis Bibliopolii Hahniani, Hannoverae 1935
Wiersze wywołane mową Ostroroga, w: Humanizm i reformacja w Polsce. Wybór źródeł dla ćwiczeń uniwersyteckich, wyd. Ignacy Chrzanowski, Stanisław Kot, Ossolineum, Lwów 1927, s. 58–60
Wood Jamie, The Politics of Identity in Visigothic Spain. Religion and Power in the Histories of Isidore of Seville, Brill, Leiden–Boston 2012
Zeissberg Heinrich, Vincentius Kadłubek, Bishof von Krakau (1208–1218; † 1223), und seine Chronik Polens. Zur Literaturgeschichte des dreizehnten Jahrhunderts, aus der K.K. Hofund Staatsdruckerei, in Commission bei Karl Gerold’s Sohn, Buchhändler der kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Wien 1869
Żmudzki Paweł, Kulturowy kontekst nazw „Polanie”, „Polacy”, „Polska” w średniowiecznej historiografii polskiej i ruskiej, w: Symboliczne i realne podstawy tożsamości społecznej w średniowieczu, red. Sławomir Gawlas, Paweł Żmudzki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2017, s. 165–219
Żmudzki Paweł, Vincentius’s Construct of a Nation. Poland as Res Publica, w: Writing History in Medieval Poland. Bishop Vincentius of Cracow and the Chronica Polonorum, red. Darius von Güttner-Sporzyński, Brepols Publishers, Turnhout 2017, s. 175–197
Żmudzki Paweł, Władca i wojownicy. Narracje o wodzach, drużynie i wojnach w najdawniejszej historiografii Polski i Rusi, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009
Żuchowicz Roman, Wielka Lechia. Źródła i przyczyny popularności teorii pseudonaukowej okiem historyka, Sub Lupa, Warszawa 2018.
Zwiercan Marian, Komentarz Jana z Dąbrówki do Kroniki Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem, Ossolineum, Wrocław 1969