Subtitle:

Archaeologia Polona Vol. 57 (2019)

Publisher:

Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences

Place of publishing:

Warszawa

Description:

il. ; 24 cm

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Abstract:

Although Jan Kowalczyk’s work on the Funnel Beaker culture (TRB) did not particularly refer to western Lesser Poland, many of his general and detailed reflections on Neolithic archaeology can be utilized to better characterise this culture in this territory. The TRB appeared there c. 3750/3700 BC and existed until c. 2800 BC. “Funnel Beaker” acculturation of the late Lengyel-Polgár populations could play a large part in the origins of the local branch of this culture. For many years, the TRB seemed to be scarcely represented. This notion has changed since early 1970s onwards, due to more and more intensive investigations. Currently, western Lesser Poland is perceived as an equally important region of the TRB development as other the most important ones both in Lowland and Upland zones. The local TRB communities were characterised by varied patterns of settlement and economic behaviours. These patterns were correlated with ecological differences.

References:

Allentoft, M. E., Sikora, M. and Sjögren, K.-G. et al. 2015. Population genomics of Bronze Age Eurasia. Nature 522: 167–172. doi: 10.1038/nature14507
Bronk Ramsey, Ch. 2009. Bayesian analysis of radiocarbon dates. Radiocarbon 51: 337–360. doi: 10.1017/s0033822200033865
Bronk Ramsey, Ch. 2017. OxCal 4.3 Manual. Electronic document, https://c14.arch.ox.ac.uk/oxcal/OxCal.html, accessed April 2019.
Burchard, B. 1964. Sprawozdanie z wstępnych badań archeologicznych kultury czasz lejowatych w Lelowicach, pow. Proszowice w 1962 r. Sprawozdania Archeologiczne 16: 44–46.
Burchard, B. 1966. Sprawozdanie z poszukiwań osady kultury czasz lejowatych w Lelowicach pow. Proszowice w latach 1963-64. Sprawozdania Archeologiczne 18: 46–50.
Burchard, B. 1968. Sprawozdanie z wstępnych badań archeologicznych osady kultury czasz lejowatych w Niedźwiedziu, pow. Miechów, w 1965 roku. Sprawozdania Archeologiczne 19: 37–40.
Burchard, B. 1997. Kultura pucharów lejkowatych. In K. Tunia (ed.), Z Archeologii Małopolski. Historia i stan badań zachodniomałopolskiej wyżyny lessowej, 123–146. Kraków.
Cabalska, M. 1960. Kultura pucharów lejkowatych. Prace Archeologiczne 1, Pradzieje Powiatu Krakowskiego, tom I: 143–234.
Czerniak, L. 2018. The emergence of TRB communities in Pomerania. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 47 (2016–2017): 103–130.
Godłowska, M. 1976. Próba rekonstrukcji rozwoju osadnictwa neolitycznego w rejonie Nowej Huty. Materiały Archeologiczne Nowej Huty 5: 7–178.
Gromnicki, J. 1961. Grób kultury czasz lejowatych w Stradowie, pow. Kazimierza Wielka. Sprawozdania Archeologiczne 13: 11–16.
Horváth, T. and Svingor, É. 2105. The spatial and chronological distribution of the so-called “Baden Culture”. In M. Nowak and A. Zastawny (eds), The Baden Culture Around the Western Carpathians, 19–74. Kraków.
Hensel, W. and Milisauskas, S. 1985. Excavations of Neolithic and Early Bronze Age Sites in South-Eastern Poland. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
Jarosz, P., Tunia, K. and Włodarczak, P. 2009. Burial mound No. 2 in Malżyce, the district of Kazimierza Wielka. Sprawozdania Archeologiczne 61: 175–231.
Jarosz, P., Szczepanek, A. and Włodarczak, P. 2013. Tomb no. 1 at Malżyce, site 31 (distr. Kazimierza Wielka) and the megalithic Funnel Beaker cemeteries in the loess region of western Małopolska. Sprawozdania Archeologiczne 65: 293–309.
Jażdżewski, K. 1936. Kultura puharów lejkowatych w Polsce zachodniej i środkowej. Poznań.
Kadrow, S. 2018. South-eastern group of Funnel Beaker culture. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 47 (2016–2017): 103–130.
Korczyńska, M., Cappenberg, K., Nowak, M., Szwarczewski, P. and Moskal-del Hoyo, M. 2019. Multi-methodological approaches to investigate large archaeological sites: The case study of the Eneolithic settlement in Mozgawa, western Lesser Poland. Journal of Archaeological Science: Reports 27, 101941. doi: 10.1016/j.jasrep.2019.101941
Kostrzewski, J., Chmielewski, W. and Jażdżewski, K. 1965. Pradzieje Polski, wyd. II. Wrocław-Warszawa-Kraków.
Kowalczyk, J. 1963. Terminologiczne konsekwencje. Wiadomości Archeologiczne 29: 1–8.
Kowalczyk, J. 1969. Początki neolitu na ziemiach polskich. Wiadomości Archeologiczne 34(1): 3–69.
Kowalczyk, J. 1970. The Funnel Beaker Culture. In T. Wiślański (ed.), The Neolithic in Poland, 144–177. Wrocław-Warszawa-Kraków.
Kowalczyk, J. 1971. W związku z dyskusją nad początkami neolitu. Wiadomości Archeologiczne 36: 243–252.
Kozłowski, J. K. 1971. W sprawie początków neolitu na ziemiach polskich. Wiadomości Archeologiczne 36: 44–50.
Kozłowski, L. 1924. Młodsza epoka kamienna w Polsce (Neolit). Lwów.
Kozłowski, S. K. and Nowak, M. 2018. Funnel Beaker origins in Polish territories. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 47 (2016–2017): 289–308.
Kruk, J. 1969. Badania poszukiwawcze i weryfikacyjne w dorzeczu Dłubni. Sprawozdania Archeologiczne 21: 346–373.
Kruk, J. 1970. Badania poszukiwawcze i weryfikacyjne w górnym i środkowym dorzeczu Szreniawy. Sprawozdania Archeologiczne 22: 271–294.
Kruk, J. 1973. Studia osadnicze nad neolitem wyżyn lessowych. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Kruk, J. 1980. Gospodarka w Polsce południowo-wschodniej w V-III tysiącleciu p.n.e. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Kruk, J. and Milisauskas, S. 1990. Radiocarbon dating of Neolithic assemblages from Bronocice. Przegląd Archeologiczny 37: 195–234.
Kruk, J. and Milisauskas, S. 1999. Rozkwit i upadek społeczeństw rolniczych neolitu/ The Rise and Fall of Neolithic Societies. Kraków.
Kruk, J. and Milisauskas, S. 2018. Bronocice. The Chronology and Development of a Neolithic Settlement of the Fourth Millennium BC. Kraków.
Kruk, J., Lityńska-Zając, M. and Milisauskas, S. 2016. Gospodarka roślinna w neolicie. Studium przypadku / Neolithic plant cultivation at Bronocice. Kraków.
Kruk, J., Milisauskas, S., Alexandrowicz, S. W. and Śnieszko, Z. 1996. Osadnictwo i zmiany środowiska naturalnego wyżyn lessowych. Kraków.
Kruk, J., Milisauskas, S. and Włodarczak, P. 2018. Real Time. Radiocarbon Dates and Bayesian Analysis of the Neolithic Settlement at Bronocice, Fourth Millennium BC. Kraków.
Kulczycka, A. 1961. Sprawozdanie ze wstępnych badań archeologicznych na terenie osady kultury czasz lejowatych w Zawarży, pow. Pińczów. Sprawozdania Archeologiczne 13: 17–22.
Kulczycka-Leciejewiczowa, A. 1965. Sprawozdanie z badań osady kultury czasz lejowatych w Zawarży, pow. Pińczów w 1963 roku. Sprawozdania Archeologiczne 17: 65–75.
Liguzińska-Kruk, Z. 1981. Poszukiwania archeologiczne w dorzeczu górnej Nidzicy. Sprawozdania Archeologiczne 33: 191–214.
Margielewski, W., Krąpiec, M., Valde-Nowak, P. and Zernitskaya, V. 2010a. A Neolithic yew bow in the Polish Carpathians. Evidence of the impact of human activity on mountainous palaeoenvironment from the Kamiennik landslide peat bog. Catena 80: 141–153.
Margielewski, W., Michczyński, A. and Obidowicz, A. 2010b. Records of the middle – and late Holocene palaeoenvironmental changes in the Pcim-Sucha landslide peat bogs (Beskid Makowski mts., Polish Outer Carpathians). Geochronometria 35: 11–23. doi: 10.2478/v10003-010-0009-1
Margielewski, W., Kołaczek, P., Michczyński, A., Obidowicz, A. and Pazdur, A. 2011. Record of the Meso- and Neoholocene palaeoenvironmental changes in the Jesionowa landslide peat bog (Beskid Sądecki Mts. Polish Outer Carpathians). Geochronometria 38: 138–154. doi: 10.2478/s13386-011-0014-9
Michno, A. 2004. Transformacja doliny dolnej Nidzicy w holocenie. Kraków.
Milisauskas, S. and Kruk, J. 1984. Settlement organization and the appearance of low level hierarchical societies during the Neolithic in the Bronocice microregion, southeastern Poland. Germania 62: 1–30.
Milisauskas, S. and Kruk, J. 1989. Economy, migration, settlement organization, and warfare during the Late Neolithic in Southeastern Poland. Germania 67: 77–96.
Milisauskas, S., Kruk, J., Pipes, M.-L. and Haduch, E. 2016. Neolithic Human Burials Practices. The Interpretation of Funerary Behaviors at Bronocice. Kraków.
Moskal-del Hoyo, M., Wacnik, A., Alexandrowicz, W. P., Stachowicz-Rybka, R., Wilczyński, J., Pospuła-Wędzicha, S., Szwarczewski, P., Korczyńska, M., Cappenberg, K. and Nowak, M. 2018. Open country species persisted in loess regions during the Atlantic and early Subboreal phases: New multidisciplinary data from southern Poland. Review of Palaeobotany and Palynology 253: 49–69. doi: 10.1016/j.revpalbo.2018.03.005
Mycielska, R. and Wałowy, A. 1964. Materiały z badań ratowniczych w Miechowie w 1958 i 1960 roku. Materiały Archeologiczne 5: 119–128.
Nalepka, D. 2003. Prehistoric and historic settlement recorded in a terrestrial pollen profile: Boreal to Subatlantic forest succession in a 60 cm thick sediment in Stanisławice (southern Poland). Acta Palaeobotanica 43: 101–112.
Nalepka, D., Nowak, M. and Zając, M. 2005. Osadnictwo prehistoryczne i wczesnohistoryczne w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej: konfrontacja danych archeologicznych i palinologicznych (stan badań do roku 2005). In M. Kuraś (ed.), Archeologia Kotliny Sandomierskiej, 97–134. Stalowa Wola.
Nowak, M. 2001. Osadnicze i socjo-polityczne modele południowo-wschodniej grupy kultury pucharów lejkowatych. In J. K. Kozłowski and E. Neustupný (eds), Archeologia przestrzeni. Metody i wyniki badań struktur osadniczych w dorzeczach górnej Łaby i Wisły, 127–153. Kraków.
Nowak, M. 2004. Udział elementów lendzielsko-polgarskich w formowaniu się kultury pucharów lejkowatych w Małopolsce? Materiały Archeologiczne Nowej Huty 24: 121–138.
Nowak, M. 2006. Results of the 1999 archaeological excavations at Gnojno, site 4, district of Busko-Zdrój, Świętokrzyskie voivodeship. Recherches Archeologiques de 1999–2003: 39–54.
Nowak, M. 2009. Drugi etap neolityzacji ziem polskich. Kraków.
Nowak, M. 2014. Settlement and economic transformations in western Little Poland between 3500 and 2500 BC: internal development vs. external implantation. In T.L. Kienlin, P. Valde-Nowak, M. Korczyńska, K. Cappenberg and J. Ociepka (eds), Settlement, Communication and Exchange Around the Western Carpathians. International Workshop Held at the Institute of Archaeology, Jagiellonian University, Kraków October 27–28, 2012, 125–142. Oxford.
Nowak, M. 2017. Do 14C dates always turn into an absolute chronology? The case of the Middle Neolithic in western Lesser Poland. Documenta Praehistorica 44: 240–271. doi: 10.4312/dp.44.15
Nowak, M., Moskal-del Hoyo, M., Mueller-Bieniek, A., Lityńska-Zając, M. and Kotynia, K. 2017. Benefits and weaknesses of radiocarbon dating of plant material as reflected by Neolithic archaeological sites from Poland, Slovakia and Hungary. Geochronometria 44: 188–201. doi: 10.1515/geochr-2015-0066
Nowak, M. and Rodak, T. (eds) 2015. Osady z epoki kamienia oraz wczesnej epoki brązu na stanowiskach 9 i 10 w Stanisławicach, pow. bocheński. Kraków.
Poręba, G., Śnieszko, Z. and Moska, P. 2012. New perspectives of dating prehistoric soil erosion in loess areas. Sprawozdania Archeologiczne 64: 113–148.
Przybyła, M. M. and Tunia, K. 2013. Investigations in 2012 of the southern part of the Funnel Beaker culture temenos at Słonowice near the Małoszówka river. Fourth report. In S. Kadrow and P. Włodarczak (eds.), Environment and Subsistence – Forty Years After Janusz Kruk’s “Settlement studies...”, 139–162. Rzeszów-Bonn.
Radwański, K. 1957. Osada neolityczna w miejscowości Prandocin, pow. Miechów. Wiadomości Archeologiczne 24: 143–144.
Reimer, P. J., Bard, E. and Bayliss, A. et al. 2013. IntCal13 and Marine13 radiocarbon age calibration curves 0–50,000 years cal BP. Radiocarbon 55: 1869–1887. doi: 10.2458/azu_js_rc.55.16947 Rook, E. 1980. Osadnictwo neolityczne w jaskiniach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Materiały Archeologiczne 20: 5–130.
Rook, E. and Nowak, M. 1993. Sprawozdanie z badań wielokulturowego stanowiska w Krakowie-Prądniku Czerwonym, w latach 1990 i 1991. Sprawozdania Archeologiczne 45: 35–72.
Rybicka, M., Głowacz, M. and Król, D. 2017. Datowania radiowęglowe wielokulturowego cmentarzyska ze Skołoszowa, stanowisko 7, pow. jarosławski, woj. podkarpackie. In M. Rybicka (ed.), Wielokulturowe cmentarzysko w Skołoszowie, stanowisko 7, pow. jarosławski, w kontekście osadnictwa z neolitu i wczesnej epoki brązu we wschodniej części Podgórza Rzeszowskiego, 113–142. Rzeszów.
Rydzewski, J. 1972. Badania poszukiwawcze i weryfikacyjne w dolnym dorzeczu Szreniawy. Sprawozdania Archeologiczne 24: 267–294.
Rydzewski, J. 1973. Badania poszukiwawcze i weryfikacyjne w dorzeczu Małoszówki. Sprawozdania Archeologiczne 25: 243–260.
Szwarczewski, P. 2009. The formation of deluvial and alluvial cones as a consequence of human settlement on a loess plateau: an example from the Chroberz area (Poland). Radiocarbon 51: 445–455. doi: 10.1017/s0033822200055843
Tunia, K. 1990. Archäologische Untersuchungen am neolitischen Verteidigungswerk bei Słonowice, Woj. Kielce, in den Jahren 1979–1988. 2. Vorbericht. Jahresschrift für mitteldeutsche Vorgeschichte 73: 249–254.
Tunia, K. 2006. “Temenos” kultury pucharów lejkowatych w Słonowicach, pow. Kazimierza Wielka. Badania 1979–2002. Trzecie sprawozdanie. In J. Libera and K. Tunia (eds), Idea megalityczna w obrządku pogrzebowym kultury pucharów lejkowatych, 335–340. Lublin-Kraków.
Tunia, K. and Włodarczak, P. 2011. Tumulus of the Funnel Beaker Culture in Malżyce, Kazimierza Wielka District. Sprawozdania Archeologiczne 63: 203–220.
Valde-Nowak, P. 1988. Etapy i strefy zasiedlenia Karpat polskich w neolicie i na początku epoki brązu. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
Wawrzeniecki, M. 1898. Poszukiwania archeologiczne w Lelowicach i Mieroszowie w guberni kieleckiej. Materyały Antropologiczno-Archeologiczne i Etnograficzne 3: 51–56.
Wawrzeniecki, M. 1900. Zabytki przedhistoryczne w pow. Miechowskim gub. Kieleckiej. Światowit 2: 81–85.
Wiślański, T. 1979. Kształtowanie się miejscowych kultur rolniczo-hodowlanych. Plemiona kultury pucharów lejkowatych. In W. Hensel and T. Wiślański (eds), Neolit, 165–260. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. Prahistoria Ziem Polskich. Tom II.
Włodarczak, P. 2006. Chronologia grupy południowo-wschodniej kultury pucharów lejkowatych w świetle dat radiowęglowych. In J. Libera and K. Tunia (eds), Idea megalityczna w obrządku pogrzebowym kultury pucharów lejkowatych, 22–66. Lublin-Kraków.
Włodarczak, P. 2008. Absolute chronology of the barrow in Kolosy. Sprawozdania Archeologiczne 60: 151–168.
Włodarczak, P. 2008. Corded Ware and Baden Cultures. Outline of chronological and genetic relations based on finds from western Little Poland. In M. Furholt, M. Szmyt and A. Zastawny (eds), The Baden Complex and the Outside World. Proceedings of the 12th Annual Meeting of the EAA in Cracow 19–24th September 2006, 247–262. Bonn.
Zastawny, A. 2008. The Baden and the Funnel Beaker-Baden settlement in Lesser Poland. In M. Furholt, M. Szmyt and A. Zastawny (eds.), The Baden Complex and the Outside World. Proceedings of the 12th Annual Meeting of the EAA in Cracow 19–24th September 2006, 177–188. Bonn.
Zastawny, A. 2011. Chronologia i formy oddziaływań kompleksu badeńskiego w Małopolsce. In M. Popelka and R. Šmidtová (eds.), Otázky neolitu a eneolitu našich zemi – 2009, Mělník 28.9. –1.10.2009., 431–450. Praha.
Zastawny, A. 2014. Neolityczne osadnictwo strefy “piaskowej” południowego obrzeżenia doliny Wisły pod Krakowem w świetle badań na stanowisku 13 w Kokotowie, gm. Wieliczka, woj. małopolskie. Raport 9: 11–52.
Zastawny, A. 2015. The Baden complex in Lesser Poland – horizons of cultural influences. In M. Nowak and A. Zastawny (eds.), The Baden Culture Around the Western Carpathians, 119–150. Kraków.
Zastawny, A. 2015. Absolute chronology of the Baden culture in Lesser Poland – new radiocarbon dates. In M. Nowak and A. Zastawny (eds.), The Baden Culture Around the Western Carpathians, 191–219. Kraków.
Zastawny, A. 2018. Pre-Baden cultural horizon in the Eneolithic of western Lesser Poland. In P. Valde-Nowak, K. Sobczyk, M. Nowak and J. Źrałka (eds), Multas per Gentes et Multa per Saecula. Amici Magistro et Collegae Suo Ioanni Christopho Kozłowski Dedicant, 495–502. Kraków.
Zastawny, A. and Grabowska, B. 2011. Zespoły typu Modlnica z ceramiką ściegu bruzdowego (Furchenstichkeramik) ze st. 5 w Modlnicy, pow. krakowski. In J. Kruk and A. Zastawny (eds), Modlnica, st. 5. Od neolitu środkowego do wczesnej epoki brązu, 171–229. Kraków. Zastawny, A., Włodarczak, P. and Grabowska, B. 2011. Osada kultury pucharów lejkowatych w Modlnicy, pow. krakowski. In J. Kruk and A. Zastawny (eds), Modlnica, st. 5. Od neolitu środkowego do wczesnej epoki brązu, 231–290. Kraków

Relation:

Archaeologia Polona

Volume:

57

Start page:

79

End page:

101

Detailed Resource Type:

Artykuł

Format:

application/octet-stream

Resource Identifier:

oai:rcin.org.pl:98573 ; 0066-5924 ; doi:10.23858/APa57.2019.006

Source:

IAiE PAN, sygn. P 357 ; IAiE PAN, sygn. P 358 ; IAiE PAN, sygn. P 356 ; click here to follow the link

Language:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY-SA 3.0 PL] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Biblioteka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN

Access:

Otwarty