Kolekcja zawiera dokumentację z wykopalisk prowadzonych w Sandomierzu od lat 50. XX wieku przez IAE PAN (wówczas IHKM PAN), które były częścią szeroko zakrojonych studiów historycznych i archeologicznych nad wczesnym średniowieczem ziem polskich, które realizowano w ramach obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego (Millenium Poloniae). Celem prac było rozpoznanie jego pierwotnego układu przestrzennego i funkcjonalnego, a jako miejsca najważniejsze do badań wytypowano Wzgórze Gostomianum i Wzgórze Zamkowe, dodatkowo Wzgórze Żmigród. Na obu stanowiskach ekipa badaczy IHKM PAN pod kierunkiem Stanisława Tabaczyńskiego prowadziła w latach 1969-1973 szerokopłaszczyznowe badania stacjonarne. Prace miały charakter interdyscyplinarny. Wykorzystywano różne, często nowatorskie, możliwości techniczne i koncepcyjne: stratygraficzną metodę eksploracji, trójwymiarową lokalizację zabytków wydzielonych, dokumentację fotogrametryczną reliktów architektury murowanej, zdejmowanie profili lakowych, badania antropologiczne, archeozoologiczne, analizy architektoniczne i petrograficzne. Prace miały charakter interdyscyplinarny, wprowadziły do archeologii metody zaczerpnięte z innych dziedzin nauki – historii, antropologii, także nauk przyrodniczych i technicznych: prospekcję geofizyczną, fotogrametrię, wiercenia geologiczne. Łączono wymogi prac systematycznych i ratowniczych, związanych z zabezpieczaniem skarpy sandomierskiej.