Znaczenie problematyki obszarów wiejskich oraz rolnictwa w celach i kierunkach rozwoju gospodarki niskoemisyjnej na poziomie gminnym = Importance of issues regarding rural areas and agricultural activities in the objectives and directions of low carbon economy development at communal level

Wiśniewski, Paweł; Kistowski, Mariusz (1963– )

doi:1642-4689

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Znaczenie problematyki obszarów wiejskich oraz rolnictwa w celach i kierunkach rozwoju gospodarki niskoemisyjnej na poziomie gminnym = Importance of issues regarding rural areas and agricultural activities in the objectives and directions of low carbon economy development at communal level Wiśniewski, PawełKistowski, Mariusz (1963– )

Object structure

Studia Obszarów Wiejskich = Rural Studies, t. 50

Wiśniewski, Paweł : Autor ; Kistowski, Mariusz (1963– ) : Autor

gospodarka niskoemisyjna (niskowęglowa) ; lokalne plany gospodarki niskoemisyjnej ; planowanie strategiczne ; obszary wiejskie ; rolnictwo

Obszary wiejskie i związana z nimi działalność rolnicza powinny stanowić – m.in. ze względu na znaczny udział w całkowitej emisji gazów cieplarnianych oraz wrażliwość na zmiany klimatu – ważny obszar aktywności w lokalnym kształtowaniu gospodarki niskoemisyjnej. W pracy dokonano analizy i oceny stopnia oraz zakresu uwzględnienia problematyki rolnictwa i terenów wiejskich w celach strategicznych i szczegółowych oraz priorytetowych kierunkach rozwoju niskowęglowego gmin. Oceniono także stopień i zakres przełożenia przyjętych celów – zgodnie z zasadami planowania strategicznego – na konkretne działania, terminy, zasoby rzeczowe, finansowe i ludzkie, a także osoby lub jednostki odpowiedzialne za ich realizację i wskaźniki monitorowania skuteczności wdrażania planowanych zadań. Materiał badawczy stanowiło 48 wybranych planów gospodarki niskoemisyjnej, sporządzonych w latach 2014–2016 dla gmin wiejskich, miejsko-wiejskich i miejskich (po jednej w każdej z tych grup w 16 województwach). Z przeprowadzonej analizy wynika, że lokalne plany gospodarki niskoemisyjnej mają obecnie niewielkie znaczenie w programowaniu i koordynacji działań na rzecz niskowęglowego rozwoju obszarów wiejskich i związanej z nimi działalności rolniczej. Konieczne jest zatem szersze ujęcie rolnictwa i obszarów wiejskich w tych dokumentach strategicznych, ze wskazaniem zasad ich funkcjonowania oraz głównych kierunków rozwoju niskowęglowego terenów wiejskich danej gminy, a także kluczowych potrzeb inwestycyjnych, działań miękkich i instytucjonalnych, źródeł finansowania i odpowiednio dobranych wskaźników dla potrzeb przyszłego monitorowania stopnia ich realizacji.

1. Bański J. (red.), 2010, Atlas rolnictwa Polski, IGiPZ PAN, Warszawa.
2. Bański J. (red.), 2016, Atlas obszarów wiejskich w Polsce, IGiPZ PAN, Warszawa.
3. Bertoldi P., Cayuela D.B., Monni S., Raveschoot R.P., 2010, Guidebook "How to develop a sustainable energy action plan (SEAP) ", JRC Scientific and Technical Reports, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
4. EU, 2010, Europe 2020. A strategy for smart, sustainable and inclusive growth, COM (2010) 2020, European Commission, Brussels.
5. EU, 2014, General Union Environment Action Programme to 2020. Living well, within the limits of our planet, European Commission, Luxembourg.
6. Głębocki B., Świderski A., 2007, Zasoby użytków rolnych w Polsce i ich wykorzystanie, [w:] S. Grykień, W. Hasiński (red.), Przyrodnicze uwarunkowania rozwoju obszarów wiejskich, Studia Obszarów Wiejskich, 12, s. 41−59.
7. Góral J., Rembisz W., 2017, Produkcja w rolnictwie w kontekście ochrony środowiska, Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 104, 1, s. 7−21. https://doi.org/10.22630/RNR.2017.104.1.1
8. Goździewicz-Biechońska J., 2017, Zielona infrastruktura na obszarach wiejskich jako instrument polityki ochrony środowiska UE, Studia Iuridica Lublinensia, 26, 1, s. 211−226. https://doi.org/10.17951/sil.2017.26.1.211
9. Gradziuk P., Gradziuk B., 2016, Gospodarka niskoemisyjna – nowe wyzwanie dla gmin wiejskich, Wieś i Rolnictwo, 1 (170), s. 105−126.
10. Harasim A., 2006, Dobór wskaźników do oceny regionalnego zróżnicowania rolnictwa, [w:] A. Harasim (red.), Regionalne zróżnicowanie produkcji rolniczej w Polsce, Raporty PIB, 3, s. 61−69.
11. Karaczun Z., Wójcik B., 2009, Dobry klimat dla rolnictwa? Publikacja o zmianach klimatu dotyczących rolnictwa, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa.
12. Kistowski M., 2009, Problemy zrównoważonego rozwoju terenów wiejskich – między rozkwitem, peryferyzacją a degradacją, [w:] B. Wójcik (red.), Jak zapewnić rozwój zrównoważony terenów otwartych?, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa, s. 6−17.
13. Kistowski M., Wiśniewski M., 2017, Niskowęglowy rozwój obszarów wiejskich w Polsce a plany gospodarki niskoemisyjnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
14. Kokoszka K., 2016, Ochrona środowiska na terenach wiejskich w świetle nowej perspektywy wspólnotowej polityki rolnej Unii Europejskiej 2014‑2020, [w:] A. Barteczek, A. Rączaszek (red.), Polityka gospodarcza w okresie transformacji i kryzysu, Studia Ekonomiczne, 166, s. 139−148.
15. Krajowy Raport Inwentaryzacyjny 2016. Inwentaryzacja gazów cieplarnianych dla lat 1988–2014. Raport syntetyczny, 2016, Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, Warszawa.
16. Kundzewicz Z.W., Kozyra J., 2011, Ograniczenie wpływu zagrożeń klimatycznych w odniesieniu do rolnictwa i obszarów wiejskich, Polish Journal of Agronomy, 7, s. 68−81.
17. Nazarko Ł., Szpilko D., Jankowska J., 2013, Zakres i metody diagnozy strategicznej w dokumentach strategicznych polskich regionów, Optimum. Studia Ekonomiczne, 4 (64), s. 47−60. https://doi.org/10.15290/ose.2013.04.64.05
18. Pandey D., Agrawal M., 2014, Carbon Footprint Estimation in the Agriculture Sector, [w:] S.S. Muthu (red.), Assessment of Carbon Footprint in Different Industrial Sectors, 1, Springer, Singapore, s. 25−47.
19. Pietrzyk-Sokulska E., Smol M., Lelek Ł., Cholewa M., 2016, Plan gospodarki niskoemisyjnej jako element zrównoważonego rozwoju gmin, Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk, 92, s. 225−242.
20. Rogulska M., Grzybek A., Szlachta J., Tys J., Krasuska E., Biernat K., Bajdor K., 2011, Powiązanie rolnictwa i energetyki w kontekście realizacji celów gospodarki niskoemisyjnej w Polsce, Polish Journal of Agronomy, 7, s. 92−101.
21. Roszkowska-Mądra B., 2009, Koncepcje rozwoju europejskiego rolnictwa i obszarów wiejskich, Gospodarka Narodowa, 10, s. 32−102.
22. Sobczyk W., 2014, Sustainable development of rural areas, Problemy Ekorozwoju – Problems of Sustainable Development, 9 (1), s. 119−126.
23. Szot-Gabryś T., Sienkiewicz M.W., 2003, Planowanie strategiczne jako czynnik rozwoju gminy. Aspekt partycypacji społecznej, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K, 10, s. 123−132.
24. Urban S., 2003, Rola ziemi w rolnictwie zrównoważonym a aktualne jej zasoby w Polsce, Acta Agraria et Silvestria ser. Agraria, 40, s. 25−36.
25. Węglarz A., Winkowska E., Wójcik W., 2015, Gospodarka niskoemisyjna zaczyna się w gminie. Poradnik dla polskich samorządów, Adelphi Research Gemeinnützige GmbH, Berlin.
26. Wiśniewski P., 2015, Rolnictwo i obszary wiejskie w lokalnym planowaniu gospodarki niskoemisyjnej na przykładzie powiatu starogardzkiego, Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie, 15, 4 (52), s. 69−81.
27. Wiśniewski P., 2017, Ślad węglowy w planowaniu gospodarki niskoemisyjnej na obszarach wiejskich, Inżynieria Ekologiczna, 18 (1), s. 58−64. https://doi.org/10.12912/23920629/66984
28. Wiśniewski P., 2017, Zasoby obszarów wiejskich w lokalnym rozwoju gospodarki niskowęglowej, Studia Obszarów Wiejskich, 45, s. 7−20. https://doi.org/10.7163/SOW.45.1
29. Wiśniewski P., Kistowski M., 2016, Local low carbon economy plans in the context of low carbon rural development, Journal of Ecological Engineering, 17 (4), s. 112−119. https://doi.org/10.12911/22998993/63960
30. Wiśniewski P., Kistowski M., 2017, Agriculture and rural areas in the local planning of low carbon economy in light of the idea of sustainable development – results from a case study in northcentral Poland, Fresenius Environmental Bulletin, 26, 8, s. 4927−4935.
31. Żmija D., 2014, Zrównoważony rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce, [w:] A. Karteczek, A. Rączaszek (red.), Polityka gospodarcza w okresie transformacji i kryzysu, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice, s. 149−158.
32. Żukowska G., Myszura M., Baran S., Wesołowska S., Pawłowska M., Dobrowolski Ł., 2016, Agriculture vs. Alleviating the Climate Change, Problemy Ekorozwoju – Problems of Sustainable Development, 11 (2), s. 67−74.