Ład przestrzenny w planowaniu i zagospodarowaniu obszarów wiejskich na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego = Spatial order in the planning and development of rural areas on the example of the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship

Falkowski, Jan

doi:1642-4689

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Ład przestrzenny w planowaniu i zagospodarowaniu obszarów wiejskich na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego = Spatial order in the planning and development of rural areas on the example of the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship Falkowski, Jan

Object structure

Studia Obszarów Wiejskich = Rural Studies, t. 50

Falkowski, Jan : Autor

spatial planning ; spatial order and disorder ; rural areas ; Kujawsko-Pomorskie voivodship

The aim of the article is to present the research methodology for assessing the state of spatial order and disorder in the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship. The study included statistical data for the years 2010‑2015, cartographic and descriptive research as well as field studies. Diagnostic features (in the form of 30 indicators, also in Table 1), in seven kinds of space in the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship (physical and geographical, cultural, settlement-urban, socio-economic, tourist-recreational, environmental protection and planning) enabled to distinguish four categories of areas: 1 – spatial order, 2 – relative spatial order, 3 – endangered by spatial disorder and 4 – spatial disorder. Cartographic presentation of the seven spaces mentioned above along with the eighth types (synthesis) (Figures 2‑9), enabled presentation of prevailing spatial order and disorder, against the background of prior spatial regionalization and functional typology (Figure 1) and location of the most active villages in shaping spatial order and communes with the highest number of implemented projects by means of the European Union funds in the field of village renewal (Figure 10). The results of research on the level of local development (communes), indicate the current situation in the area of the highest spatial order and disorder. This has a significant impact on further spatial planning policy in the 124 rural and rural-urban communes of the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship. It is the signal for the local government administration, cooperating entities and the local community concerning the state of sustainable development, and the need for continuous, consistent increase of spatial governance and – at the same time – reduction of spatial disorder. In 2018, a new Urban-building code, which is even stronger than the Planning and spatial development Act of 2003 is enforcing spatial policy in a commune. The results of spatial ordering presented in this paper meet the requirements of the new view towards many related issues.

1. Andrzejewski L., Weckwerth P., Burak S. (red.), 2006, Toruń i jego okolice. Monografia przyrodnicza, Wydawnictwo UMK, Toruń.
2. Banaszak J., Tobolski K. (red.), 1998, Park Narodowy Bory Tucholskie, Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz.
3. Bański J., 1999, Obszary problemowe w rolnictwie Polski, Prace Geograficzne, 172, IGiPZ PAN, Warszawa.
4. Bański J., 2008, Ład przestrzenny obszarów wiejskich ze szczególnym uwzględnieniem oddziaływania gospodarki rolnej, Ekspertyza przygotowana na zlecenie Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa.
5. Bański J., 2008, Wiejskie obszary sukcesu gospodarczego, Studia Obszarów Wiejskich, 14, IGiPZ PAN, PTG, Warszawa.
6. Borys T. (red.), 2005, Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok-Warszawa.
7. Borys T., 2011, Zrównoważony rozwój – jak rozpoznać ład zintegrowany, Problemy Ekorozwoju – Problems of Sustainable Development, 6, 2, s. 77.
8. Broszkiewicz R., 2003, Metody analizy i projekcji ładu przestrzennego w wymiarach lokalnym i regionalnym, [w:] T. Ślęzak, Z. Zioło (red.), Społeczno-gospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, Biuletyn KPZK PAN, 205, Warszawa, s. 71–91.
9. Burak S. (red.), 1996, Stan środowiska w województwie toruńskim, Urząd Wojewódzki w Toruniu, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Toruń.
10. Chmielewski T.J., Myga-Piątek U., Solon J., 2015, Typologia aktualnych krajobrazów Polski, Przegląd Geograficzny, 87, 3, s. 377–408. https://doi.org/10.7163/PrzG.2015.3.0
11. Chudziakowa J. (red.), 2013, Archaeologia Historica Polona, 21, Toruń.
12. Cymerman R. (red.), 2009, Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
13. Cymerman R., Hopfer A., 1998, Gospodarka przestrzenna podstawą zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, Acta Academiae Agriculturae Technicae Olstenensis, Agriculturae, 66, Olsztyn, s. 5–15.
14. Cymerman R., Podciborski T., 2004, Propozycja metody oceny ładu przestrzennego przy analizie stanu zagospodarowania obszarów wiejskich, Administratio Locorum, 3 (1). Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, s. 31–43.
15. Falkowski J., 1993, Przekształcenia funkcjonalno-strukturalne i przestrzenne obszarów wiejskich Polski (Ujęcie diagnostyczno-modelowe), Wydawnictwo UMK, Toruń.
16. Falkowski J., 2010, Przekształcenia przyrodnicze, społeczno-ekonomiczne i przestrzenne regionu kujawsko-pomorskiego (1990–2007), [w:] S. Ciok, P. Migoń (red.), Przekształcenia struktur regionalnych. Aspekty społeczne, ekonomiczne i przyrodnicze, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 75–91.
17. Falkowski J., 2016, Klasyfikacja zasobów, walorów i czynników rozwoju lokalnego na przykładzie wybranych gmin województwa kujawsko-pomorskiego, Studia Obszarów Wiejskich, 44, s. 55–74. https://doi.org/10.7163/SOW.44.4
18. Falkowski J., 2017, Ład i nieład przestrzenny w metodyce zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego (na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego), Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 38, Poznań, s. 195–215.
19. Flanz S., 2016, Obszary zagrożone nieładem przestrzennym w województwie kujawsko-pomorskim, Konferencja naukowo-techniczna: "Ład przestrzenny. Pomiędzy teorią a praktyką kształtowania przestrzeni", UMK Toruń, maszynopis.
20. Galon R. (red.), 1984, Województwo toruńskie, PWN, Warszawa-Poznań-Toruń.
21. Gierańczyk W., 2013, Walory przyrodnicze województwa kujawsko-pomorskiego jako podstawa rozwoju turystycznego, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 13, s. 217–235.
22. Internetowy Atlas Województwa Kujawsko-Pomorskiego, 2016, opracowanie wykonane przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika oraz Urząd Marszałkowski w Toruniu.
23. Karwińska A., 2008, Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe, PWN, Warszawa.
24. Kiełczewska-Zaleska M., 1965, O typach osiedli wiejskich w Polsce i planie ich przebudowy, Przegląd Geograficzny, 37 (3), s. 457–480.
25. Kolipiński B., 2011, Ład przestrzenny w Polsce – stan i problemy, Ekspertyza wykonana na zlecenie MRR, Warszawa, https://www.mir.gov.pl.
26. Kołodziejski J. (red.), 2000, Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju, CUP, Warszawa.
27. Kondracki J., 2002, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
28. Kozłowski L. (red.), 2016, Ład przestrzenny w województwie kujawsko-pomorskim. Diagnoza z założeniami programu jego kształtowania, UMWKP – WNoZi UMK, Toruń.
29. Kozłowski S., 1983, Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej Polski, Wszechnica PAN, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków.
30. Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego do roku 2020 – Plan modernizacji 2020+, 2013, Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku Włocławek.
31. Kwiatkowska E., 1973, Osadnictwo wiejskie, [w:] A. Swinarski (red.), Województwo bydgoskie, PWN, Poznań, s. 223–230.
32. Łaniewski S., Skaza L. (red.), 2004, Dziedzictwo kulturowe na Krajnie i Pałukach, Nakło.
33. Niżnik-Dobosz I., 2012, Estetyka techniczna i ład przestrzenny jako pojęcia prawa budowlanego oraz prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego, [w:] I. Niżnik-Dobosz (red.), Przestrzeń i nieruchomości jako przedmiot prawa administracyjnego. Publiczne prawo rzeczowe, Wydawnictwo Lexis-Nexis Warszawa, s. 490–491.
34. Nowak A., 2014‑2017, Dzieje Polski, t. 1–3, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków.
35. Parysek J.J., 2007, Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej, Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu, Poznań.
36. Polski J., 2009, Problemy kształtowania ładu przestrzennego w świetle idei zrównoważonego rozwoju, www.jankes.info/pol reg.
37. Pysz P., Jurczuk A., Moszyński M., 2016, Relacja stanowionego i spontanicznego ładu gospodarczego – od ujęcia statystycznego do ujęcia dynamicznego, Ekonomista, 6.
38. Ratajczak W., 2014, Ład przestrzenny i ład zintegrowany w planowaniu, Konferencja naukowa, Kościan, 16.VI.2014 (maszynopis).
39. Program opieki nad zabytkami województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2013–2016, 2013, Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu, Toruń.
40. Swinarski A. (red.), 1973, Województwo bydgoskie. Krajobraz – Dzieje – Kultura – Gospodarka, PWN, Poznań.
41. Szczepkowski J., 1977, Struktura przestrzenna regionu bydgosko-toruńskiego. Ewolucja i dynamika. Prace Geograficzne, 118, IGiPZ PAN, Warszawa.
42. Szyszko S., Cymerman R., 2003, Gospodarka przestrzenna w rozwoju obszarów wiejskich, Zeszyt Towarzystwa Rozwoju Obszarów Wiejskich, 2.
43. Śleszyński P. (red.), 2013, Wskaźniki zagospodarowania i ładu przestrzennego w gminach, Biuletyn KPZK PAN, 252, Warszawa.
44. Ślęzak T., Zioło Z. (red.), 2003, Społeczno-gospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, Biuletyn KPZK PAN, 205, Warszawa.
45. abernacka M., 2010, Konflikty dotyczące interpretacji pojęcia "ład przestrzenny" w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, [w:] M. Tabernacka, R. Raszewska-Skałecka (red.), Płaszczyzny konfliktów w administracji publicznej, Warszawa, s. 404–414.
46. Rozwój energetyki wiatrowej a problemy zachowania ładu przestrzennego oraz wartości przyrodniczych i kulturowych w województwie kujawsko-pomorskim, 2010, Materiały konferencyjne, Górzno, 9 XI I2010, Urząd Marszałkowski w Toruniu, Toruń.
47. Regionalne zasady i standardy kształtowania ładu przestrzennego w polityce województwa kujawsko-pomorskiego, 2015, Urząd Marszałkowski w Toruniu, Toruń (maszynopis).
48. Wajer Z., 2010, Kujawsko-Pomorski System Informacji Przestrzennej jako instrument kształtowania ładu przestrzennego, Konferencja naukowa, Katowice, 8.VI.2010 (maszynopis).
49. Wajer Z., 2016, Polityka przestrzenna samorządu województwa kujawsko-pomorskiego a ład przestrzenny. Spojrzenie regionalne, Konferencja naukowo-techniczna: "Ład przestrzenny. Pomiędzy teorią a praktyką kształtowania przestrzeni", UMK Toruń, (maszynopis).
50. Raport o stanie środowiska województwa kujawsko-pomorskiego w latach 2003–2015, 2004–2016, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Bydgoszcz.
51. Ewidencja i ochrona dóbr kultury województwa kujawsko-pomorskiego, 2016, Wojewódzki Oddział Służby Zabytków Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Toruniu, Toruń.
52. Woźniak M., 2015, Ład przestrzenny jako paradygmat zrównoważonego gospodarowania przestrzenią, Białostockie Studia Prawnicze, 18, s. 167–182. https://doi.org/10.15290/bsp.2015.18.13
53. Zeman-Miszewska E., Miszewski M., 2015, Ład gospodarczy i porządek gospodarczy – potrzeba i szanse zmian, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 401, s. 632–641.
54. Zioło Z., 2003, Przestrzeń geograficzna jako miejsce realizacji idei ładu przestrzennego, [w:] T. Ślęzak, Z. Zioło (red.), Społeczno-gospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, Biuletyn KPZK PAN, 205, Warszawa.