Misja

Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych - RCIN powstało w 2010 roku w wyniku oddolnej inicjatywy instytutów.

Jego misją jest ucyfrowienie i jak najszersze upowszechnianie, a także zapewnienie stałego dostępu oraz długoterminowa cyfrowa archiwizacja zasobów nauki, w szczególności piśmiennictwa oraz obiektów i danych naukowych, pochodzących zarówno ze zbiorów bibliotek Partnerów jaki i będących wynikami badań i prac aplikacyjnych prowadzonych w Instytutach tworzących RCIN.

Przyjęta struktura meta danych, oparta na formatach Dublin Core i Darwin Core oraz API umożliwiają innym podmiotom działającym na cyfrowym rynku indeksowanie zasobów RCIN. Przy każdym z udostępnionych obiektów podana jest również informacja o rodzaju licencji na jakiej został on udostępniony i zasady w jaki sposób można z niego korzystać. Tym samym, przy szerokim stosowaniu wolnych licencji Creative Commons, platforma RCIN przyczynia się do procesu zwanego otwieraniem zasobów nauki w celu ich ponownego wykorzystania (reuse). W RCIN udostępniamy bowiem nie tylko pozycje dawne (książki, czasopisma, mapy) zaliczone już do tzw. Domeny Publicznej, ale również aktualnie wydawane czasopisma czy książki naukowe oraz duże kolekcje danych badawczych (z nauk humanistycznych i społecznych, przyrodniczych oraz medycznych). Mała część z tych zasobów, ze względu na ochronę prawnoautorską, nie jest jeszcze udostępniana w otwartym dostępie. Są one sukcesywnie otwierane w miarę jak mija okres ich ochrony lub zostaną uzyskiwane wymagane licencje.

Danymi deponowanymi w repozytorium zarządzają partnerzy, którzy posiadają dany zasób.  W przypadku obiektów ze zbiorów Bibliotek Instytutów partnerów to oni, w zależności od rodzaju pozyskanego oświadczenia licencyjnego,  decydują o sposobie udostępnienia danej pozycji, np. początkowo ograniczając użytkownikom dostęp tylko do terminali w bibliotece, a po uzyskaniu wymaganej licencji  lub przejścia pozycji do domeny publicznej udostępniając daną pozycję na zasadach OA.
W przypadku zasobów naukowych partnerzy, mając świadomość, że np. niektóre udostępniane dane o gatunkach szczególnie zagrożonych mogą być danymi wrażliwymi ustalili, że  ocenę stopnia wrażliwości oraz zakres informacji, jakie mogą zostać upublicznione, pozostawiają kustoszom poszczególnych kolekcji, przy czym priorytetem pozostaje udostępnianie możliwie jak najpełniejszej informacji o bioróżnorodności. W uzasadnionych przypadkach, jeśli oceniono, że upublicznienie pełnej informacji może wyrządzić szkodę gatunkowi lub środowisku, w którym występuje, dane zostają ograniczone adekwatnie do stopnia tego zagrożenia. Np. georeferencje dodawane są obecnie głównie  w przypadku map będących w domenie publicznej, kolekcji młynów, czy wybranych danych archeologicznych i to często z dużym przybliżeniem.  Natomiast np. kartoteka medyczna, jest anomizowana w taki sposób aby nie można było zidentyfikować danych chorego..
W rzadkich przypadkach gdy następuje samodeponowanie właściciel  deponowanego zasobu udziela konkretnemu partnerowi RCIN licencji i dopiero on po weryfikacji danych zdeponowany zasób upublicznia.

Zgromadzone materiały są opisywane oraz digitalizowane w sposób umożliwiający aktualny dostęp do nich poprzez platformę RCIN (pliki są zoptymalizowane do Internetu). Jednocześnie ich możliwie jak najwierniejsze cyfrowe kopie (tzw. pliki master) archiwizowane są w ramach polskiej infrastruktury informatycznej nauki  w Krajowym Magazynie Danych przy zastosowaniu systemu długoterminowej archiwizacji dArceo. Odbywa się to pod kontrolą systemu dLab, natomiast sama baza RCIN utrzymywana jest w systemie dLibra, zintegrowanym z dwoma pozostałymi – https://dingo.psnc.pl.

Zasoby RCIN przeszukiwać można nie tylko przez dedykowaną stronę www, ale także poprzez Google i Google Scholar. Także w ogólnopolskim katalogu bibliotek naukowych NUKAT – http://katalog.nukat.edu.pl czy w ogólnoświatowym katalogu WorldCat - https://www.worldcat.org/ linki zamieszczane w opisach bibliograficznych odsyłają do pełnych tekstów wielu pozycji zamieszczonych w RCIN.

Repozytorium, przez część Instytutów tworzących RCIN, jest wykorzystywane również jako platforma wydawnicza. W przypadku tytułów czasopism, które indeksowane są także w najbardziej znanych komercyjnych bazach naukowych, np. SCOPUS wydawcy Elsevier czy Web of Science, bazy te odsyłają użytkowników do pełnych tekstów artykułów zamieszczonych w RCIN (jako do portalu wydawcy). Inne bazy, takie jak np.: BazEkon, ogólnopolska Federacja Bibliotek Cyfrowych i za jej pośrednictwem Europeana, BASE (tworzona w niemieckim Uniwersytecie w Belefield), OMNIA czy największy chiński agregator zasobów naukowych i wiele innych, również agregują dla swoich użytkowników zasoby z RCIN. Zastosowane w bazie RCIN rozwiązania wspierają te działania.

Baza jest zarejestrowana w Open Directory of Open Access Repositories (OpenDOAR), tym samym artykuły w niej zamieszczone, opatrzone unikalnymi stałymi identyfikatorami np. DOI, publikowane na wolnych licencjach bez embarga czasowego, spełniają wymogi Zarządzenia nr 38/2020 Dyrektora Narodowego Centrum Nauki w sprawie ustalenia POLITYKI NARODOWEGO CENTRUM NAUKI DOTYCZĄCEJ OTWARTEGO DOSTĘPU DO PUBLIKACJI, z dnia 27-05-2020.

RCIN uzyskał już dwukrotnie dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej – https://rcin.org.pl/dlibra/text?id=Projekty. Środki te z jednaj strony umożliwiły jego powstanie, z drugiej strony wspierają także rozwój i trwałość naszej platformy.

Warto podkreślić, że w przypadku decyzji o likwidacji któregoś z partnerów Konsorcjum zasoby tego partnera pozostaną na platformie RCIN lub zostaną zagospodarowane zgodnie z decyzją likwidatora (Umowa Konsorcjum RCIN &2 pkt.15).

Aktualnie RCIN ma miliony użytkowników z całego świata. Cieszymy się, że możemy uczestniczyć w tym dużym przedsięwzięciu.

Klikasz i wiesz!!