Z kim Polacy graniczą od zachodu? Klasa i kultura a niemieckie wspólnoty wyobrażone trzydzieści lat po transformacji

Ładykowski, Paweł

doi:0071-1861

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Z kim Polacy graniczą od zachodu? Klasa i kultura a niemieckie wspólnoty wyobrażone trzydzieści lat po transformacji Ładykowski, Paweł

Object structure

Z kim Polacy graniczą od zachodu? Klasa i kultura a niemieckie wspólnoty wyobrażone trzydzieści lat po transformacji

Who is Poland’s Western neighbour? Class, culture and German imagined communities thirty years after die Wende ; Etnografia Polska 62 z. 1-2 (2018)

Ładykowski, Paweł

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

class and culture ; nationhood ; postsocialism ; identity-making ; social change ; state-formation

The article discusses trajectories of identity-making processes taking place in the area of the German-speaking countries. It investigates the historical dimension of the transformative processes of German identities paying particular attention to the post-WWII case of Eastern Germany and the socialist politics of forging a classless society. Based on the fieldwork carried out in Sachsen-Anhalt, Brandenburg and Mecklenburg-Vorpommern, the author explores the implications such politics have for the self-identifi¬cation practices and discourses of both eastern and western Germans nearly thirty years after die Wende. In so doing, the paper investigates the historical conditions of ethno-cultural tradition which enabled the emergence of the German nation. In the German model, a nation emerges despite administrative fragmentation: it is understood as an ethno-cultural unity which finds its expression in a political unity. Challenges to this model appeared first after the WWI with the emergence of the Austrian Republic, and later, after the WWII, when Austria was forced to remodel its political and cultural identity and reject any connection with the German ethnic identity compromised with the Nazi past. Structurally analogical processes were employed in the GDR, which, by the fact of developing in a socialist ideological environment, engendered a sense of belonging to a separate (national) identity among the subsequent generations of its inhabitants, despite the fact of sharing a common tradition with the western neighbors. The article thus highlights two different categories which together galvanize the identity-making process in contemporary eastern Germany: an ethno-cultural one and a social-ideological one

Anderson Benedict 1997, Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, tłum. S. Amsterdamski, Wydawnictwo Znak, Kraków
Bingen Dieter, Malinowski Krzysztof (red.) 2000, Polacy i Niemcy na drodze do partnerstwa sąsiedzkiego. Próba bilansu dziesięciolecia 1989–1998, Instytut Zachodni, Poznań
Bojenko-Izdebska Ewa 2010, „Ossi” i „Wessi” – bliscy czy dalecy sobie?, Kultura i Polityka, nr 8, s. 21–34
Bojenko-Izdebska Ewa 2011, Przemiany w Niemczech Wschodnich 1989–2010: polityczne aspekty transformacji, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków
Brähler Elmar b.d., Alltagskulturelle Differenzen zwischen Ost – und Westdeustchen, www.home.uni-leipzig.de/journ/scheinheit/alltagskultdiff.pdf, dostęp 18.10.2018
Brubaker Rogers 1998, Citizenship and Nationhood in France and Germany, Harvard University Press, Harvard
Buchowski Michał 1996, Klasa i kultura w okresie transformacji. Antropologiczne studium przypadku społeczności lokalnej w Wielkopolsce, Centre Marc Bloch, Berlin
Buchowski Michał 2010, Polskie dyskursy o krwi, ziemi i narodzie, [w:] M. Drozd-Piasecka, A. Posern-Zieliński (red.), Antropologia polityki i polityka w antropologii, KNE PAN & IAE PAN, Warszawa, s. 41–63
Buchowski Michał 2017, Czyściec. Antropologia neoliberalnego postsocjalizmu, Wydawnictwo UAM, Poznań
Eriksen Thomas Hylland 2013, Etniczność i nacjonalizm. Ujęcie antropologiczne, tłum.B. Gutowska-Nowak, Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Gołdyka Leszek 2013, Pogranicze polsko-niemieckie jako przestrzeń socjalizacji, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Halemba Agnieszka 2017, Tworzenie pogranicza a życie przy granicy. Refleksje terminologiczne w świetle badań terenowych przy granicy polsko-niemieckiej, Etnografia Polska, t. 61, z. 1–2, s. 5–20
Hobsbawm Eric 2010, Narody i nacjonalizm po 1780 roku. Program, mit, rzeczywistość, tłum. J. Maciejczyk, M. Starnawski, Difin, Warszawa
Jarząbek Wanda 2011, Polska Rzeczpospolita Ludowa wobec polityki wschodniej Republiki Federalnej Niemiec w latach 1996–1976. Wymiar dwustronny i międzynarodowy, Wydawnictwo Instytutu Studiów Politycznych PAN, Warszawa
Kaczmarek Łukasz, Ładykowski Paweł 2015, Ethnographic training in borderland: Students fieldwork, serendipities, and tight limits of Polish university system, Cargo Journal, vol. 10, nr 1–2, s. 99–118.
Krasuski Jerzy 2009, Polska–Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław
Lubaś Marcin 2013, Odtwarzanie czy zmiana? Zarys nowej problematyzacji zjawisk i procesów kulturowych, Przegląd Socjologii Jakościowej, t. 9, nr 3, s. 60–88
Ładykowska Agata, Ładykowski Paweł 2013, Anthropology of borders and frontiers, [w:] A. Lechevalier, J. Wielghos (red.), Borders and border regions in Europe: Changes, challenges and chances, Transcript, Bielefeld, s. 159–182.
Ładykowski Paweł 2011a, The emerging Polish-German borderland: The past and the present, Baltic Journal of European Studies, t. 1, nr 2(10), s. 167–191`
Ładykowski Paweł 2011b, Fantom Sediny. Kontrowersje wokół polsko-niemieckiej historii Szczecina, Etnografia Nowa, t. 3, s. 137–151
Machaj Irena 2005, Społeczno-kulturowe konteksty tożsamości mieszkańców polskiego i zachodniego pogranicza Polski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Mazurek Małgorzata 2010, Antropologia niedoboru w NRD i PRL 1971–1989, Wydawnictwo Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
Musekamp Jan 2013, Między Stettinem a Szczecinem. Metamorfozy miasta od 1945 do 2005, tłum. J. Dąbrowski, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań
Münkler Herfried 2013, Mity Niemców, tłum. A. Kopacki, Wydawnictwo Sic, Warszawa
Opiłowska Elżbieta 2009, Stosunki między Polską a NRD w pamięci mieszkańców pogranicza, [w:] B. Kerski, A. Kotula, K. Ruchniewicz, K. Wóycicki (red.), Przyjaźń nakazana? Stosunki między NRD i Polską w latach 1949–1990, Wydawnictwo Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
Osękowski Czesław 2009, Stosunki i pogranicze Polski z Niemiecką Republiką Demokratyczną w latach siedemdziesiątych, [w:] B. Kerski, A. Kotula, K. Ruchniewicz, K. Wóycicki (red.), Przyjaźń nakazana? Stosunki między NRD i Polską w latach 1949–1990, Wydawnictwo Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław
Traba Robert, Hahn Hans Henning (red.) 2015, Polsko-niemieckie miejsca pamięci, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Ungeliebter Zuschlag... 2010, Ungeliebter Zuschlag. Verfassungsrichter weisen Soli-Einspruch zurück, Der Spiegel, 23.09.2010
Wolff-Powęska Anna 1998, Oswojona rewolucja. Europa Środkowo-Wschodnia w procesie demokratyzacji, Instytut Zachodni, Poznań
Wolff-Powęska Anna, Schultz Eberhard (red.) 2000, Być Polakiem w Niemczech, Instytut Zachodni, Poznań
Wolle Stefan 2003, Wspaniały świat dyktatury. Codzienność i władza w NRD 1971–1989, tłum. E. Kaźmierczak, W. Leder, Wiedza Powszechna, Warszawa
Zaremba Marcin 2001, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Trio, Warszawa
Zernack Klaus 2006, Niemcy – Polska: z dziejów trudnego dialogu historiograficznego, tłum. Ł. Musiał, Wydawnictwo Poznańska Biblioteka Niemiecka, Poznań