Witalność przestrzeni publicznej na tle układów przestrzennych wsi podmiejskiej = Vitality of public space on the background of suburban village spatial arrangement

Soszyński, Dawid; Sowińska-Świerkosz, Barbara

doi:1642-4689

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Witalność przestrzeni publicznej na tle układów przestrzennych wsi podmiejskiej = Vitality of public space on the background of suburban village spatial arrangement Soszyński, DawidSowińska-Świerkosz, Barbara

Object structure

Witalność przestrzeni publicznej na tle układów przestrzennych wsi podmiejskiej = Vitality of public space on the background of suburban village spatial arrangement

Studia Obszarów Wiejskich = Rural Studies, t. 50

Soszyński, Dawid : Autor ; Sowińska-Świerkosz, Barbara : Autor

wiejskie przestrzenie społeczne ; witalność przestrzeni ; układy ruralistyczne ; wieś podmiejska ; społeczność wiejska

Witalność w odniesieniu do przestrzeni publicznej oznacza obecność użytkowników w przestrzeni, ich aktywność i relacje społeczne. Jest to podstawowa cecha definiująca przestrzeń publiczną, a jednocześnie decydująca o jej znaczeniu i jakości. W artykule zagadnienie witalności odniesiono do dwóch typów układu przestrzennego wsi podmiejskich, analizując tym samym ich wpływ na jakość przestrzeni publicznych. W badaniach zastosowano metodę mapowania behawioralnego, dostosowaną do badania obszarów wiejskich. Obserwacje różnych typów zachowań (koniecznych opcjonalnych, społecznych) prowadzono podczas nieregularnych kontroli w okresie 5 lat. Badanie miało na celu wykazanie różnic w funkcjonowaniu społecznym dwóch różnych typów przestrzeni wiejskiej: gminnej, wielofunkcyjnej wsi Spiczyn ze zwartą zabudową i wyraźnie wykształconym centrum oraz Kolonii Spiczyn z luźną zabudową o charakterze podmiejskiego osiedla mieszkaniowego. Przeprowadzone badania pozwoliły na ukazanie rodzaju, natężenia i zróżnicowania aktywności, typu użytkowników, udziału zachowań opcjonalnych i społecznych w ogólnej liczbie osób, a także wizytowalności przestrzeni publicznej (rozumianej jako ilość aktywności opcjonalnych i społecznych związanych z zatrzymaniem się w danym miejscu). Wyniki bardzo wyraźnie pokazują znaczenie układu przestrzennego zabudowy wiejskiej dla jakości relacji społecznych na wsi. Jako kluczowe czynniki decydujące o witalności przestrzeni autorzy wskazują rozmieszczenie i obecność obiektów usługowych, zwartość zabudowy sprzyjającą ruchowi pieszemu, złożony układ przestrzenny oraz obecność i właściwe zagospodarowanie miejsc sprzyjających zatrzymaniu się, rekreacji i spotkaniom.

1. Aubert-Gameta V., Covab B., 1999, Servicescapes: From Modern Non-Places to Postmodern Common Places, Journal of Business Research, 44, 1, s. 37–45. https://doi.org/10.1016/S0148-2963(97)00176-8
2. Carmona M., Heath T., Oc T., Tiesdell S., 2003, Public places, urban spaces, Architectural Press, Oxford.
3. Gehl J., 1987, Life betwen buildings: using public space, Van Nostrand Reinhold Company, New York.
4. Gzell S., 2009, Ulica w mieście jako przestrzeń publiczna, [w:] K. Gruszecka, S. Gzell, G. Rembarz (red.), Osiedle: Reurbanizacja, Urbanistyka, Międzyuczelniane Zeszyty Naukowe, 14, Wydawnictwo Urbanista, Warszawa, s. 16–31.
5. Heffernan E., Heffernan T., Wei P., 2014, The relationship between the quality of active frontages and public perceptions of public spaces, Urban Design International, 19 (1), s. 92–102. https://doi.org/10.1057/udi.2013.16
6. Herbert Y., Dale A., Community Vitality and the Built Environment, Publikacja ze strony internetowej: http://mc3.royalroads.ca/sites/default/files/webfiles/files/OtherCRC/Vitality%20-%20Built%20Environment.pdf
7. Ittelson W.H., Rivlin L.G., Proshansky H.M., 1970, The use of behavioral maps in environmental psychology, [w:] H. M. Proshansky, W. H. Ittelson, L. G. Rivlin (red.), Environmental psychology, Holt, Rinehart and Winston, New York, s. 658–668.
8. Kajdanek K., 2011, Suburbanizacja w Polsce. Pejzaż społeczno przestrzenny, Przegląd Socjologiczny, 60 (2–3), s. 303–320.
9. Kajdanek K., 2012, Suburbanizacja po polsku, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
10. Kowicki M., 2010, Patologie/wyzwania architektoniczno-planistyczne we wsi małopolskiej. Studium na tle tendencji krajowych i europejskich, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
11. Lynch K., 1960, The image of the city, Harvard University Press, Cambridge.
12. Mantey D., 2015, Miejsca spotkań w kontekście postmaterialistycznych wartości w suburbiach (przykład gmin Podkowa Leśna i Brwinów), Przestrzeń Społeczna, 2 (10), s. 91–126.
13. Montgomery J., 1998, Making a city: urbanity, vitality and urban design, Journal of Urban Design, 3, 1, s. 93–116. https://doi.org/10.1080/13574809808724418
14. Nawrocki T., 2017, The usefulness of the mental maps for sociological research of the city, Architecture Civil Engineering Environment, 10, 3, s. 19–31. https://doi.org/10.21307/acee-2017-032
15. Oldenburg R., 1997, Our Vanishing 'Third Places', Planning Commissioners Journal, 25, s. 6–10.
16. Oncescu J., Robertson B., 2010, Recreation in Remote communities: A Case Study of a Nova Scotia Village, Journal of Rural and Community Development, 5, 1/2, s. 221–237.
17. Rumińska A., 2013, Wizytowanie przestrzeni, Autoportret, 2 (41), s. 92–97.
18. Saitta E., 2009, Playing with the Built City, Presentation at the 26th Chaos Communication Congress, Berlin, Germany.
19. Shackleton C.M., Blair A., 2013, Perceptions and use of public green space is influenced by its relative abundance in two small towns in South Africa, Landscape and Urban Planning, 113, s. 104–112. https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2013.01.011
20. Sherman B., 1988, Cities Fit to Live In, Channel 4 Books, London.
21. Sommer R., Sommer B., 2001, A practical guide to behavioral research (5th edition), Oxford University Press, New York.
22. Soszyński D., Jaruga C., Sowińska-Świerkosz B., 2015, A river in a rural public space in the early 1940s: a case study of the Bug river valley (East Poland), [w:] V. Ivanišević, T. Veljanovski, D. Cowley, G. Kiarszys, I. Bugarski (red.), Recovering lost landscapes, Institute of Archaeology, Belgrade and Aerial Archaeology Research Group, Belgrade, s. 35–44.
23. Tobiasz-Lis P., Wójcik M., 2014, Wyobrażenia przestrzenne mieszkańców wsi. Wykorzystanie metody odręcznych szkiców, Studia Obszarów Wiejskich, 35, s. 29–43.
24. Tuan Yi-Fu., 1987, Przestrzeń i miejsce, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
25. Wdowicka M., Mierzejewska L., 2012, Chaos w zagospodarowaniu przestrzennym stref podmiejskich jako efekt braku zintegrowanego systemu planowania (na przykładzie strefy podmiejskiej Poznania), Problemy rozwoju miast, 1, Wydawnictwo Instytut Rozwoju Miast w Krakowie, Kraków, s. 40–52.
26. Wesołowska M., 2006, Rozwój budownictwa mieszkaniowego a przemiany przestrzenne wsi województwa lubelskiego, Studia Obszarów Wiejskich, 10, Warszawa.
27. Whyte W.H., 1980, The Social Life of Small Urban Spaces, The Conservation Foundation, Washington, D.C.
28. Wicher W., 2010, Witalność przestrzeni publicznej, Czasopismo Techniczne, Architektura, 3A, 6 (107), s. 289–300.
29. Zborowski A., Raźnia P., 2013, Suburbanizacja rezydencjonalna w Polsce – ocena procesu, Studia miejskie, 9, s. 37–50.
30. Zimnicka A., Czernik L., 2007, Kształtowanie przestrzeni wsi podmiejskiej. Raport z badań obszaru oddziaływania miasta Szczecin, Wydawnictwo Hogben, Szczecin.