Model rewitalizacji krajobrazu kulturowego wsi popegeerowskich z uwzględnieniem stopnia jego dewastacji = Revitalization model for the cultural landscape of former State Agricultural Farm villages considering extent of devastation

Rzeszotarska-Pałka, Magdalena

doi:1642-4689

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Model rewitalizacji krajobrazu kulturowego wsi popegeerowskich z uwzględnieniem stopnia jego dewastacji = Revitalization model for the cultural landscape of former State Agricultural Farm villages considering extent of devastation Rzeszotarska-Pałka, Magdalena

Object structure

Studia Obszarów Wiejskich = Rural Studies, t. 48

Rzeszotarska-Pałka, Magdalena

Polityka rolna -- Polska -- 1990- -- czasopisma [KABA] ; Wsie -- czasopisma [KABA] ; Wsie -- Polska -- 1990- -- czasopisma [KABA] ; rewitalizacja ; wieś popegeerowska ; krajobrazy kulturowe

W artykule podjęto problem możliwości wykorzystania cennych elementów historycznego krajobrazu wsi folwarcznych, które stanowią założenia pałacowo-parkowe i dworsko-parkowe oraz dawne folwarki przy formułowaniu Modelu rewitalizacji krajobrazu kulturowego wsi popegeerowskich z uwzględnieniem stopnia jego dewastacji. Celem badań było opracowanie typologii wybranych wsi z terenu Pomorza Zachodniego pod względem stopnia dewastacji ich krajobrazu kulturowego, a następnie stworzenie modelowego schematu postępowania w procesie rewitalizacji różnych typów wsi w zależności od stopnia degradacji ich przestrzeni. Przedmiot badań stanowiły wsie popegeerowskie, w których istnieją założenia historyczne: folwarki, zespoły pałacowo-parkowe bądź dworsko-parkowe, włączone po II wojnie światowej do zasobów Państwowych Gospodarstw Rolnych. Proponowany Model może stanowić właściwe narzędzie wykorzystywane już na etapie tworzenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, określającego za ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r., politykę przestrzenną gminy. Powinny zostać w nim wyznaczone obszary zdegradowane wymagające podjęcia pilnej rewitalizacji oraz wartościowe obszary wskazane do zachowania i ochrony.

1. Bal W., Dawidowski R., Szymski A. M., 2004, Architektura polska lat 1945–1960 na obszarze Pomorza Zachodniego, wydawnictwo Walkowska, Szczecin.
2. Łaguna W., 1995, Potrzeba a możliwości integracji tradycyjnej wsi ze strukturami po – pegeerowskimi, Giełda Nieruchomości, 9, s. 42–45.
3. Łaguna W., 1999, Dawne założenia folwarczne w Polsce północno-wschodniej – stara forma, nowa funkcja, Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Wieś Polska, Współczesne przemiany i rozwój, Kraków.
4. Łaguna W., 1999, Transformacja struktur przestrzennych i krajobrazowych na terenach związanych z byłymi ośrodkami PGR (woj. olsztyńskie i elbląskie) – studium metody, praca doktorska, maszynopis, WA PG, Gdańsk.
5. Łaguna W., 2005, Rewitalizacja krajobrazów wiejskich Warmii i Mazur, Wydawnictwa Wszechnicy Warmińskiej, Lidzbark Warmiński.
6. Mitkowska A., Fabijanowska K., Uruska-Suszek D., Zachariasz A., Tor K., 1994, Model postępowania konserwatorskiego dla zdewastowanych założeń ogrodowych przejmowanych przez AWRSP, Studia i Materiały. Ogrody, 2 (8).
7. Niedźwiecka-Filipiak I., 2009, Wyróżniki krajobrazu i architektury wsi Polski południowo- zachodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław.
8. Raszeja E. Identyfikacja oraz ocena zasobów i cech krajobrazu kulturowego w projektach odnowy wsi – doświadczenia badawcze i dydaktyczne, [w:] Odnowa polskiej wsi, Politechnika Białostocka, Białystok, s. 146–149.
9. Rzeszotarska-Pałka M., 2005, Tożsamość krajobrazu kulturowego wsi folwarcznych i majątków ziemskich na terenie Pomorza Zachodniego. Zakres, możliwości i metody rewitalizacji krajobrazu kulturowego wsi i majątków ziemskich administrowanych w latach 1949–1991 przez państwowe gospodarstwa rolne, praca doktorska, maszynopis, Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej, Kraków.
10. Rzeszotarska-Pałka M., 2007, Typologia wybranych wsi folwarcznych Pomorza Zachodniego a dewastacja krajobrazu kulturowego, Czasopismo Techniczne. Architektura, 5A, 10, s. 123–125.
11. Rzeszotarska-Pałka M., 2007. Możliwość rewitalizacji krajobrazu kulturowego wsi folwarcznych na przykładzie wsi Świerzno, Przestrzeń i Forma, 9, s. 313–318.
12. Szalewska E., Klimko R., 2000, Wybrane problemy kształtowania krajobrazu Pomorza Środkowego, [w:] III Forum Architektury Krajobrazu – Nowe idee i rozwój dziedziny architektury krajobrazu w Polsce, Studia i Materiały – krajobrazy, 29 (41), SGGW – Warszawa, s. 143–158.
13. Szulc H., 1988, Morfogenetyczne typy osiedli wiejskich na Pomorzu Zachodnim, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 149, Warszawa.
14. Szymski A.M., Rzeszotarska-Pałka M., Ignaczak-Felińska J., Pawłowski W., 2006, Wieś Pomorska wczoraj i dziś. Monografia wybranych wsi Pomorza Zachodniego, Wydawnictwo Walkowska, Szczecin.
15. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2003 r., Nr 162, poz. 1568; z późniejszymi zmianami).
16. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003 Nr 80, poz. 717 z późniejszymi zmianami).
17. Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. 2015 poz. 1777).
18. Wilczyński R., 2003, Odnowa wsi perspektywą rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, Fundacja Fundusz Współpracy, Krajowe Centrum doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich, Poznań.
19. Zaniewska H., Karolczuk D., 1995, Możliwości i potrzeby modernizacji zabudowy mieszkaniowej, Zeszyty Naukowe Politechniki Białostockiej Architektura, 14.