Zróżnicowanie warunków biometeorologicznych w Toruniu i jego strefie podmiejskiej w 2012 r. = Diversity of biometeorological conditions in Toruń and its suburban area in 2012

Araźny, Andrzej; Uscka-Kowalkowska, Joanna; Kejna, Marek; Przybylak, Rajmund; Kunz, Mieczysław

doi:0033-2143

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Zróżnicowanie warunków biometeorologicznych w Toruniu i jego strefie podmiejskiej w 2012 r. = Diversity of biometeorological conditions in Toruń and its suburban area in 2012 Araźny, AndrzejUscka-Kowalkowska, JoannaKejna, MarekPrzybylak, RajmundKunz, Mieczysław

Object structure

Zróżnicowanie warunków biometeorologicznych w Toruniu i jego strefie podmiejskiej w 2012 r. = Diversity of biometeorological conditions in Toruń and its suburban area in 2012

Przegląd Geograficzny T. 88 z. 1 (2016)

Araźny, Andrzej ; Uscka-Kowalkowska, Joanna ; Kejna, Marek ; Przybylak, Rajmund ; Kunz, Mieczysław

bioklimat miast ; organizm człowieka ; wskaźniki biometeorologiczne ; Toruń ; Koniczynka

W pracy dokonano oceny zróżnicowania przestrzennego warunków biometeorologicznych w Toruniu i w jego strefie podmiejskiej w 2012 r. Wykorzystano dane meteorologiczne z 10 stacji automatycznych zlokalizowanych w różnych typach pokrycia i użytkowania terenu. Do analizy użyto danych o rozdzielczości godzinnej następujących elementów meteorologicznych: temperatury powietrza (°C), promieniowania całkowitego (W·m–2), wilgotności względnej powietrza (%) i prędkości wiatru (m·s–1). Na ich podstawie obliczono następujące wskaźniki biometeorologiczne: uniwersalny wskaźnik obciążeń cieplnych (UTCI), temperaturę odczuwaną fizjologicznie (PST), przewidywaną termoizolacyjność odzieży (Iclp) oraz wskaźnik stresu termofizjologicznego (PhS). Największe różnice warunków biometeorologicznych stwierdzono między centrum Torunia (punkt LO1 położony na terenie średniowiecznej starówki) i terenem podmiejskim (punkt KON na obszarze użytkowanym rolniczo w Koniczynce). W przebiegu rocznym największe różnice między tymi dwoma stanowiskami (LO1-KON) występowały dla: UTCI w styczniu (13,6°C), PST w styczniu (4,7°C), Iclp (dla człowieka przy umiarkowanym wysiłku fizycznym) w styczniu i lutym (–0,4 clo) oraz PhS w styczniu (–1,3). Informacje o warunkach biometeorologicznych Torunia i jego strefy podmiejskiej są ważne dla jego mieszkańców oraz turystów.

1. Araźny A., Uscka-Kowalkowska J., Kejna M., 2015, Comparison of the predicted insulation of clothing in Toruń and Koniczynka in the years 1998-2012, Annals of Warsaw University of Life Sciences – SGGW, Land Reclamation, 47, 1, s. 55-67. DOI: 10.1515/sggw-2015-0005.
http://dx.doi.org/10.1515/sggw-2015-0005 -
2. Błażejczyk K., 2002, Znaczenie czynników cyrkulacyjnych i lokalnych w kształtowaniu klimatu i bioklimatu aglomeracji warszawskiej, Dokumentacja Geograficzna, 26, Warszawa.
3. Błażejczyk K., 2004, Bioklimatyczne uwarunkowania rekreacji i turystyki w Polsce, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 192, Warszawa.
4. Błażejczyk K., Broede P., Fiala D., Havenith G., Holmér I., Jendritzky G, Kampmann B., 2010, UTCI – nowy wskaźnik oceny obciążeń cieplnych człowieka, Przegląd Geograficzny, 82, 1, s. 49-71.
5. Błażejczyk K., Kuchcik M., Milewski P., Dudek W., Kręcisz B., Błażejczyk A., Szmyd J., Degórska B., Pałczyński C., 2014, Miejska wyspa ciepła w Warszawie. Uwarunkowania klimatyczne i urbanistyczne, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa.
6. Błażejczyk K., Kunert A., 2010, Warunki bioklimatyczne wybranych aglomeracji Europy i Polski, [w:] E. Bednorz, L. Kolendowicz (red.), Klimat Polski na tle klimatu Europy. Zmiany i ich konsekwencje, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 93-106.
7. Błażejczyk K., Kunert A., 2011, Bioklimatyczne uwarunkowania rekreacji i turystyki w Polsce, wydanie 2, Monografie IGiPZ PAN, 13, Warszawa.
8. Błażejczyk K., Twardosz R., 2010, Long-term changes of bioclimatic conditions in Cracow (Poland), [w:] R. Przybylak, J. Majorowicz, R. Brazdil, M. Kejna (red.), The Polish Climate in the European Context. An Historical Overview, Springer, Dordrecht, Heidelberg, London, New York, s. 235-246.
9. Błażejczyk K., Twardosz R., Kunert A., 2003, Zmienność warunków biotermicznych w Krakowie w XX wieku na tle wahań cyrkulacji atmosferycznej, [w:] K. Błażejczyk, B. Krawczyk, M. Kuchcik (red.), Postępy w badaniach klimatycznych i bioklimatycznych, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 188, Warszawa, s. 233-246.
10. Chabior M., 2008, Ocena warunków bioklimatycznych Szczecina dla potrzeb turystyki, [w:] K. Kłysik, J. Wibig, K. Fortuniak (red.), Klimat i bioklimat miast, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 361-370.
11. Chabior M., 2011, Wybrane aspekty bioklimatu Szczecina, Prace i Studia Geograficzne, 47, s. 293-300.
12. Hess M., Niedźwiedź T., Obrębska-Starklowa B., 1989, Bioklimat Krakowa, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 73.
13. Kejna M., Uscka-Kowalkowska J., Araźny A., Kunz M., Maszewski R., Przybylak R., 2014, Spatial differentiation of global solar radiation in Toruń and its suburban area (central Poland) in 2012, Bulletin of Geography. Physical Geography Series, 7, Toruń, s. 27-56.
14. Kożuchowski K., Baliński W., Bartnik A., Buczyłko K., Degirmendžić J., Fortuniak K., Jokiel P., Liszewska M., Minkiewicz T., Papiernik Ż., Podogrocki J., Wagner A., Wibig J., Żmudzka E., 2000, Klimat odczuwalny, [w:] Pory roku w Polsce. Sezonowe zmiany w środowisku a wieloletnie tendencje klimatyczne, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 93-106.
15. Kłysik K., Fortuniak K., Zawadzka A., 1995, Charakterystyka Łodzi-Lublinka w świetle zmienności ochładzania w latach 1951-1990, [w:] K. Kłysik (red.), Klimat i bioklimat miast, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 271-278.
16. Kuchcik M., Błażejczyk K., Szmyd J., Milewski P., Błażejczyk A., Baranowski J., 2013, Potencjał leczniczy klimatu Polski, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa.
17. Landsberg H.E., 1981, The Urban Climate, Academic Press, New York.
18. Lewińska J., 2000, Klimat miasta – zasoby, zagrożenia, kształtowanie, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Kraków.
19. Liopo T.N., Cicenko G.V., 1971, Klimatičeskije uslovija i teplovoje sostojanije čeloveka, Gidrometeoizdat, Leningrad.
20. Matuszko D., Piotrowicz K., 2007, Warunki bioklimatyczne, [w:] D. Matuszko (red.), Klimat Krakowa w XX wieku, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków, s. 169-186.
21. Michalski T., Malinowska M., 2002, Warunki bioklimatyczne i areosanitarne a sytuacja zdrowotna mieszkańców aglomeracji gdańskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
22. Mroczka A., 1992, Zróżnicowanie czasowe i przestrzenne wybranych wskaźników biometeorologicznych na terenie Krakowa, Rocznik Naukowy AWF, 25, Kraków.
23. Mrugała S., 1992, Wybrane aspekty zmienności ochładzania katatermometrycznego w Lublinie, Folia Societatis Scientiarium Lublinensis, 33, Seria Geografia, 1/2, s. 19-23.
24. Niedźwiedź T., Obrębska-Starklowa B., Limanówka D., Mroczka A., Ustrnul Z., 1996, Zmienność bioklimatu Krakowa, Folia Geographica, seria Geographia-Physica, 26-27, PAN, Kraków, s. 89-105.
25. Nowosad M., Rodzik B., Wereski S., Dobek M., 2013, The UTCI Index in Lesko and Lublin and its circulation determinations, Geographia Polonica, 86, 1, s. 29-36.
26. Nurek T., Korzeniewski J., Trapp J., Wyszkowski A., 1992, Bioklimat aglomeracji gdańskiej, Zeszyty Naukowe UG, Geografia, 18, s. 21-44.
27. Olszewski J., Żarnowiecki G., Predygier K., Szałach G., 2003, Wstępne wyniki badań bioklimatu terenów rekreacyjnych Kielc w sezonie wiosennym, [w:] K. Błażejczyk, B. Krawczyk, M. Kuchcik (red.), Postępy w badaniach klimatycznych i bioklimatycznych, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 188, Warszawa, s. 303-315.
28. Owczarek M., 2003, Odczuwalność cieplna w Gdyni w świetle wybranych wskaźników, Wiadomości IMGW, 4, s. 37-58.
29. Papiernik Ż., 2004, Warunki bioklimatyczne Łodzi w drugiej połowie XX wieku, [w:] K. Kłysik (red.), 100 lat obserwacji meteorologicznych w Łodzi, Acta Geographica Lodziensia, 89, s. 147-159.
30. Półrolniczak M., 2010, Bioklimat Poznania na tle mechanicznych bodźców biometeorologicznych w latach 1951-2000, [w:] E. Bednorz, L. Kolendowicz (red.), Klimat Polski na tle klimatu Europy. Zmiany i ich konsekwencje, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 107-119.
31. Przybylak R., Uscka-Kowalkowska J., Araźny A., Kejna M., Kunz M., Maszewski R., 2015, Spatial distribution of air temperature in Toruń (Central Poland) and its causes, Theoretical and Applied Climatology, DOI: 10.1007/s00704-015-1644-2.
http://dx.doi.org/10.1007/s00704-015-1644-2 -
32. Rzepa M., Gromek B., Siedlecki M., 2006, Zastosowanie programu BMSky-view do obliczania współczynnika widoku nieba w centrum Łodzi, Annales UMCS, sec. B, 61, s. 400-410.
33. Sikora S., 2008, Bioklimat Wrocławia, Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
34. Stewart I.D., Oke TR., 2012, Local climate zones for urban temperature studies, Bulletin of the American Meteorological Society, 93, s. 1879-1900.
35. Strzyżewski T., Uscka-Kowalkowska J., Przybylak R., Kejna M., Araźny A., Maszewski R., 2015, Zróżnicowanie kierunku i prędkości wiatru na obszarze Torunia (centralna Polska) w 2012 roku, Przegląd Naukowy – Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 67, s. 79-89.
36. Uscka-Kowalkowska J., Przybylak R., Kunz M., Maszewski R., Araźny A., Kejna M., 2014, Zróżnicowanie wilgotności powietrza na terenie Torunia w 2012 roku, Przegląd Naukowy – Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, 66, s. 393-409.
37. Wereski S., Dobek M., Wereski S., 2010, Częstotliwość występowania poszczególnych odczuć cieplnych w Lublinie i w Lesku na podstawie temperatury odczuwalnej (STI) w latach 1991-2005, Problemy Ekologii Krajobrazu, 27, s. 371-377.
38. Wójcik G., Marciniak K., 2006, Klimat, [w:] L. Andrzejewski, P. Weckwerth, S. Burak (red.), Toruń i jego okolice – monografia przyrodnicza, Wydawnictwo UMK, Toruń, s. 99-127.
39. Wójcik G., Rzepka-Urbańska V., 1997, Bioklimat Torunia w świetle wybranych wskaźników kompleksowych, [w:] K. Kłysik (red.), III Ogólnopolska Konferencja Klimat i bioklimat miast" Łódź, 22-24 października 1997 r. – streszczenia referatów, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 34-35.
40. Żarnowiecki G., 2002, Zróżnicowanie bioklimatyczne Kielc w sezonie letnim, Regionalny Monitoring Środowiska Przyrodniczego, 3, s. 109-116.
41. Żarnowiecki G., Szałach G., 2001, Zróżnicowanie warunków biotopoklimatycznych w Kielcach, Dokumentacja Geograficzna, 23, Warszawa, s. 119-129.