Koncepcje aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego w Polsce = Conceptions of the urban agglomeration and metropolitan area in Poland

Czyż, Teresa

doi:0033-2143

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Koncepcje aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego w Polsce = Conceptions of the urban agglomeration and metropolitan area in Poland Czyż, Teresa

Object structure

Koncepcje aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego w Polsce = Conceptions of the urban agglomeration and metropolitan area in Poland

Przegląd Geograficzny T. 81 z. 4 (2009)

aglomeracje miejskie ; obszar metropolitalny ; funkcje wysokiego rzędu ; sieci powiązań międzynarodowych

Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji aglomeracji miejskiej i koncepcji obszaru metropolitalnego w geografii i planowaniu przestrzennym w ujęciach polskich autorów. Szczególną uwagę zwraca się na relacje między tymi koncepcjami, rozpatrywane w aspekcie morfologicznej i funkcjonalnej struktury dużego miasta. Dokonuje się przeglądu osiągnięć w dziedzinie delimitacji aglomeracji miejskich i obszarów metropolitalnych w Polsce. Przedstawia się pogląd, że metropolia i obszar metropolitalny, które są koncentracją funkcji społeczno-gospodarczych wysokiego rzędu i powiązań o zasięgu międzynarodowym, stanowią formę osadniczą wyżej zorganizowaną funkcjonalnie w porównaniu z aglomeracją miejską.

1. Aglomeracje miejskie w Polsce. Pojęcie i terminologia, 1973, Biuletyn KPZK PAN, 79, Warszawa.
2. Antikainen J., 2005, The Concept of Functional Urban Area. Findings of the ESPON Project 1.1.1., Informationen zur Raumentwicklung, 7.
3. Berry B. J. L., 1964, Cities as systems within systems of cities, Papers and Proceedings of the Regional Science Association, 13, s. 147–163.
http://dx.doi.org/10.1007/bf01942566 -
http://dx.doi.org/10.1111/j.1435-5597.1964.tb01283.x -
4. Chojnicki Z., 1980, Podstawy prognozowania regionalnych systemów osadniczych, Przegląd Geograficzny, 53, 4, s. 495–704.
5. Domański R. (red.), 2000, Nowe problemy rozwoju wielkich miast i regionów, Biuletyn KPZK PAN, 192, Warszawa.
6. Dziewoński K., 1972, Przegląd teorii sieci osadniczej, [w:] K. Secomski (red.), Elementy teorii planowania przestrzennego, PWN, Warszawa, s. 163–181.
7. Dziewoński K., 1973, W sprawie podstawowych pojęć i terminów używanych w analizie i planowaniu wielkich aglomeracji miejskich, Biuletyn KPZK PAN, 79, s. 91–100.
8. Dziewoński K., 1990, Koncepcje i metody badawcze z dziedziny osadnictwa, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 45, Wrocław.
9. Dziewoński K., Gawryszewski A., Iwanicka-Lyra E., Jelonek A., Jerczyński M., Węcławowicz G., 1977, Rozmieszczenie i migracje ludności, a system osadniczy Polski Ludowej, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 117, Wrocław.
10. Dziewoński K., Kosiński L., 1964, Rozmieszczenie ludności w Polsce w XX w., Przegląd Geograficzny, 36, 1, s. 3–36.
11. Dziewoński K., Malisz B., 1978, Przekształcenia przestrzenno-gospodarczej struktury kraju, Studia KPZK PAN, 62, Warszawa.
12. ESPON project 1.1.1, 2004, The Role Specific Situation and Potentials of Urban Areas as Nodes in a Polycentric Development. Final Report, The ESPON Programme: www.espon.ue.
13. ESPON project 1.4.3, 2006, Study on Urban Functions. Draft Final Report, The ESPON Programme: www.espon.ue.
14. Gawryszewski A., Korcelli P., Nowosielska E. (red.), 1998, Funkcje metropolitalne Warszawy, Zeszyty IGiPZ PAN, 53, Warszawa.
15. Gontarski Z., 1980, Obszary metropolitalne w Polsce, Biuletyn KPZK PAN, 109, Warszawa.
16. Gorzelak G., Smętkowski M., 2005, Metropolia i jej region w gospodarce informacyjnej, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
17. Iwanicka-Lyra E., 1969, Delimitacja aglomeracji wielkomiejskich w Polsce, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 76, Warszawa.
18. Jagielski A., 1989, Aglomeracje miejskie i migracje stałe w systemie osadniczym, [w:] P. Korcelli, A. Gawryszewski (red.), Współczesne przemiany regionalnych systemów osadniczych w Polsce, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 152, s. 78–88.
19. Jałowiecki B., 1999, Metropolie, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok.
20. Jałowiecki B., 2005, Polskie miasta w procesie metropolizacji, Studia Regionalne i Lokalne, Uniwersytet Warszawski, 1 (19), Warszawa, s. 5–15.
21. Jałowiecki B., 2007, Globalny świat metropolii, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
22. Jędraszko A. (red.), 1974, Planowanie aglomeracji miejskich w Polsce. Metoda, delimitacja, program badań, Instytut Kształtowania Środowiska, Warszawa.
23. Kołodziejski J., Parteka T., 2001. Kształtowanie ładu przestrzennego polskich metropolii w procesie transformacji ustrojowej III RP, Biuletyn KPZK PAN,193, Warszawa.
24. Koncepcja Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 2001, Monitor Polski Nr 26, s. 503–595.
25. Korcelli P., 1973, Głos w dyskusji, [w:] Aglomeracje miejskie w Polsce. Pojęcie i terminologia, Biuletyn KPZK PAN, 79, Warszawa, s. 157–159.
26. Korcelli P., 1974, Teoria rozwoju struktury przestrzennej miast, Studia KPZK PAN, 95, Warszawa.
27. Korcelli P., 1976, Aglomeracje miejskie w systemach osadniczych, Przegląd Geograficzny, 48, 4, s. 589–599.
28. Korcelli P., 1981, Regiony miejskie w systemie osadniczym Polski, [w:] K. Dziewoński, P. Korcelli (red.), Studia nad migracjami i przemianami systemu osadniczego w Polsce, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 140, Warszawa, s. 189–212.
29. Korcelli P., 1998, Metropolia i funkcje metropolitalne – podstawowe pojęcia i ich zakres, [w:] A. Gawryszewski, P. Korcelli, E. Nowosielska (red.), Funkcje metropolitalne Warszawy, Zeszyty IGiPZ PAN, 53, Warszawa, s. 84–90.
30. Korcelli P., 2007, Podstawowe węzły układu osadniczego Polski na tle europejskiego systemu osadniczego (aglomeracje – metropolie), Biuletyn KPZK PAN, 233, Warszawa, s. 87–113.
31. Korcelli P. (red.), 1996, Aglomeracje miejskie w procesie transformacji: I, II, Zeszyty IGiPZ PAN, 41–42, Warszawa.
32. Korcelli P. (red.), 1997, Aglomeracje miejskie w procesie transformacji: III, Zeszyty IGiPZ PAN, 43, Warszawa.
33. Korcelli P., Gawryszewski A., Potrykowska A., 1992, Przestrzenna struktura ludności Polski. Tendencje i perspektywy. Studia KPZK PAN, 98, Warszawa.
34. Korcelli-Olejniczak E., 2004, Funkcje metropolitalne Berlina i Warszawy w latach 1990–2002. Współzależność pozycji w systemie miast Europy Środkowej, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 198, Warszawa.
35. Korcelli-Olejniczak E., 2007, Metropolitan functions as a research question: definitions and identifications in the ESPON and alternative approaches, GaWC, Research Bulletin 248(A): http://www.lboro.ac.uk/gawc/rb/rb248.html.
36. Krätke S., 2007, The metropolization of the European urban system in the era of globalization, [w:] P.J. Taylor, B. Derudder, P. Saey, F. Witlox, 2007, Cities in Globalization. Practices, Policies and Theories, Routledge, London, s. 157–183
37. Leszczycki S., Eberhardt P., Heřman S., 1971, Aglomeracje miejsko-przemysłowe w Polsce 1966–2000, Biuletyn KPZK PAN, 67, Warszawa.
38. Lier K., 1965, Region metropolitalny Warszawy. Próba delimitacji, Biuletyn KPZK PAN, 35, Warszawa, s. 50–86.
39. Liszewski S., 2005, Delimitacja obszaru metropolitalnego Łodzi, Biuletyn KPZK PAN, 215, Warszawa, s. 25–47.
40. Maik W., 1992, Podstawy geografii miast, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
41. Maik W., 2003, Pojęcie metropolii a problem badania funkcji metropolitalnych, [w:] I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni. XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 9–17.
42. Maik w., 2008, Ewolucje teoretyczno-metodologiczne studiów miejskich w świetle zmieniających się konceptualizacji miasta, [w:] J.J. Parysek, T. Stryjakiewicz (red.), Region społeczno-ekonomiczny i rozwój regionalny, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 77–90.
43. Markowski T. (red.), 2005, Planowanie i zarządzanie w obszarach metropolitalnych, Biuletyn KPZK PAN, 221, Warszawa.
44. Markowski T., Marszał T., 2006, Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja. Problemy i pojęcia podstawowe, KPZK PAN, Warszawa.
45. Markowski T., Stasiak A. (red.), 2007, Rola polskiej przestrzeni w integrującej się Europie, Biuletyn KPZK PAN, 233, Warszawa.
46. Marszał T., 2005, Funkcje obszaru metropolitalnego Łodzi, Biuletyn KPZK PAN, 215, Warszawa, s. 49–109.
47. Parysek J.J., 2003, Metropolie: metropolitalne funkcje i struktury przestrzenne, [w:] I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni. XVI Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 19–40.
48. Parysek J.J., 2005, Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku. Rozwój i przekształcenia strukturalne, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
49. Plan Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 1990, 1974, Biuletyn KPZK PAN, 85, Warszawa.
50. Poznański Obszar Metropolitalny, 2006, Wielkopolskie Biuro Planowania Przestrzennego w Poznaniu, Poznań.
51. Rykiel Z., 1978, Miejsce aglomeracji wielkomiejskich w przestrzeni społeczno-gospodarczej Polski, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 128, Wrocław .
52. Rykiel Z., 2002, Koncepcje i delimitacje wielkomiejskich form osadniczych w Polsce, [w:] I. Jażdżewska (red.), Współczesne formy osadnictwa miejskiego i ich przemiany. XV Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 9–19.
53. Smętkowski M., 2005, Rola infrastruktury transportowej w integracji obszaru metropolitalnego Warszawy, Biuletyn KPZK PAN, 222, Warszawa, s. 45–63.
54. Tarkowski M., 2005, Dzienny system miejski jako metropolitalny obszar statystyczny – propozycja delimitacji, [w:] T. Markowski (red.), Planowanie i zarządzanie w obszarach metropolitalnych, Biuletyn KPZK PAN, 221, Warszawa, s. 95–104.
55. Taylor P.J., 2001, Specification of the world city network, Geographical Analysis, 33, 2, s. 181–194.
56. Taylor P.J., Derudder B., 2004, Porous Europe: European cities in global urban areas, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 95, 5, s. 527–538.
57. Taylor P.J., Derudder B., Saey P., Witlox F., 2007, Cities in Globalization. Practices, Policies and Theories, Routledge, London.
58. Zaktualizowana Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 2005, Rządowe Centrum Studiów Strategicznych, Warszawa.