Współczesne kierunki badań krajobrazowych w kontekście wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej = Contemporary directions of landscape study in the context of the implementation of the European Landscape Convention

Degórski, Marek; Ostaszewska, Katarzyna; Richling, Andrzej; Solon, Jerzy

doi:0033-2143

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Współczesne kierunki badań krajobrazowych w kontekście wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej = Contemporary directions of landscape study in the context of the implementation of the European Landscape Convention Degórski, MarekOstaszewska, KatarzynaRichling, AndrzejSolon, Jerzy

Object structure

Przegląd Geograficzny T. 86 z. 3 (2014)

Degórski, Marek ; Ostaszewska, Katarzyna ; Richling, Andrzej ; Solon, Jerzy

landscape ; typology ; regionalization ; evaluation ; European Landscape Convention

The aim of the paper is to present and assess the research on landscape ongoing in Poland, and to indicatie possible uses of existing experience in the process by which the European Landscape Convention gains implementation. The authors discuss here basic definitions, and selected examples of research in the field of landscape geography carried out in Poland. They show that the achievements of Polish geographers and landscape ecologists in identifying, analysing and assessing landscapes represents the common scientific tradition of the central part of Europe, considered one of the most comprehensively pursued anywhere in the world. This achievement should therefore constitute the basis for work on a comprehensive methodology by which to identify, delimit and assign value to landscape units, for the purposes of implementation of the European Landscape Convention in Poland. The latter suggestion at this stage reflects the fact that relevant work first arose as long ago as in the 19th century, out of studies in nature and general geography based on field observations and comparative studies, there has never been substantial implementation into practice, nor any wider popularisation in Poland. It further reflects the fact that, notwithstanding the number of years that have passed since the last more wide-ranging regionalisation and typological studies, the theoretical and main methodological basis underpinning the work has retained its value. Clearly ongoing changes in research tools and methodologies necessitate fresh thought and new solutions, but this should not happen through any abandonment of existing bases. There are specialists in the wider field of landscape who trained for decades at Polish academic centers. Their curriculum includes mapping of the landscape, at a detailed and review level, with a view to potential being evaluated, current means of use documented, recommendations made as regards future use, and so on.The new formal and legal situation relating to the requirement that the European Landscape Convention be implemented denotes far-greater involvement of well-trained specialists, both theoreticians and practitioners (dealing with all aspects of the landscape), when it comes to conceptual work on the development of a comprehensive methodology whereby landscape units may be identified, delimited and assigned value. Infuture, they will be bound, not only to participate in, but also to manage, detailed work at the regional level, within landscape audits as recognised by law.

1. Balon J., 2009, Porządki przestrzenne – syntetyczna wizja krajobrazu, [w:] J. Balon, M. Jodłowski (red.), Ekologia krajobrazu – problemy badawcze i utylitarne, Problemy Ekologii Krajobrazu, 23, Kraków.
2. Bartkowski T., 1986, Zastosowania geografii fizycznej, PWN, Warszawa.
3. Bieńkuńska A., Piasecki T. (red.), 2013, Jakość życia, kapitał społeczny, ubóstwo i wykluczenie społeczne w Polsce, Główny Urząd Statystyczny, Departament Badań Społecznych i Warunków Życia, Urząd Statystyczny w Łodzi, Warszawa.
4. Bogdanowski J., 1990, Metoda jednostek i wnętrz architektoniczno-krajobrazowych (JARK- -WAK) w studiach i projektowaniu, Politechnika Krakowska, Kraków.
5. Chmielewski T., 2012, Systemy krajobrazowe. Struktura-funkcjonowanie-planowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
6. Degórski M., 2003, Some aspects of multifunctional landscape character in the interdisciplinary environmental study, [w:] K. Helming, H. Wiggering (red.), Sustainable Development of Multifunctional Landscapes, Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg-New York, s. 53-65.
7. Degórski M., 2005, Krajobraz jako obiektywna wizualizacja zjawisk i procesów zachodzących w megasystemie środowiska geograficznego, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 4, s. 13-25.
8. Degórski M., 2009, Krajobraz jako odbicie przyrodniczych i antropogenicznych procesów zachodzących w megasystemie środowiska geograficznego, [w:] J. Balon, M. Jodłowski (red.), Ekologia krajobrazu – problemy badawcze i utylitarne, Problemy Ekologii Krajobrazu, 23, Kraków, s. 53-60.
9. Europejska Konwencja Krajobrazowa, 2006, Dziennik Ustaw Nr 14, poz. 98, http://isip.sejm.gov.pl/prawo/indeks.html (13.04.2006).
10. Haase G., 1979a, Das Geom als regionischer Normtyp der Naturraumgliederung, Potsdamer Forschungen B, 15.
11. Haase G., 1979b, Entwicklungstendenzen in der geotopologischen und geochorologischen Naturraumerkundung, Petermans Geographische Mitteilungen, 1.
12. Jędrzejczyk D., 2008, Przestrzeń i czas w perspektywie geograficznej, [w:] W. Maik, K. Rembowska, Suliborski A. (red.), Terytorium, region, miejsce – czas i przestrzeń w geografii, Podstawowe Idee i Koncepcje w Geografii, 4, Bydgoszcz.
13. Kondracki J., 1960, Typy krajobrazu naturalnego (środowiska geograficznego) w Polsce, Przegląd Geograficzny, 32, 1-2, s. 23-33.
14. Kondracki J., 1968, Fizycznogeograficzna regionalizacja Polski i krajów sąsiednich w systemie dziesiętnym, Prace Geograficzne, IG PAN, 69, Warszawa.
15. Kondracki J., 1988, Geografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa (wyd. 6)
16. Kondracki J., 2009, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa (wyd. 3).
17. Kondracki J., Richling A., 1994, Regiony fizycznogeograficzne, plansza 53.3 [w:] Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Geodeta Kraju, Warszawa.
18. Lencewicz S., 1922, Kurs geografii Polski, Warszawa.
19. Madurowicz M., 2006, Tożsamość homo localis w geografii człowieka, [w:] W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Człowiek w badaniach geograficznych, Podstawowe Idee i Koncepcje w Geografii, 2, Bydgoszcz.
20. Myga-Piątek U., 2012, Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Uniwersytet Śląski, Sosnowiec.
21. Naveh Z., Lieberman A., 1984, Landscape Ecology – Theory and Application, (wyd. II –1993), Springer Verlag, New York.
22. Ostaszewska K., 2002, Geografia krajobrazu. Wybrane zagadnienia metodologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
23. Ostaszewska K., 2005, Krajobraz – środowisko geograficzne – środowisko przyrodnicze, [w:] W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Geografia jako nauka o przestrzeni, środowisku i krajobrazie, Podstawowe Idee i Koncepcje w Geografii, 1, Łódź.
24. Ostaszewska K., 2007, Antycypacja zasady zrównoważonego rozwoju w dorobku geografii fizycznej XX w., [w:] W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Geografia a przemiany współczesnego świata, Podstawowe Idee i Koncepcje w Geografii, 3, Bydgoszcz.
25. Paczoski J., 1938, Zagadnienia biocenotyki (artykuł dyskusyjny), Biblioteka Botaniczna, wyd. PTB, 40, Poznań.
26. Pawłowski S., 1935, Krajobraz geograficzny, Czasopismo Geograficzne, 13, 2-4, s. 170-174.
27. Pietrzak M., 1998, Syntezy krajobrazowe – założenia, problemy, zastosowania, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
28. Pietrzak M., 2005, Ewolucja poglądów geograficznych na krajobraz, [w:] W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Geografia jako nauka o przestrzeni, środowisku i krajobrazie, Podstawowe Idee i Koncepcje w Geografii, 1, Łódź.
29. Rembowska K., 2007, Kulturowy zwrot w geografii, [w:] W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Geografia a przemiany współczesnego świata, Podstawowe Idee i Koncepcje w Geografii, 3, Bydgoszcz.
30. Richling A. 1992, Kompleksowa geografia fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
31. Richling A., Dąbrowski A., 1995, Typy krajobrazów naturalnych, plansza 53.1 [w:] Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Geodeta Kraju, Warszawa.
32. Richling A., Solon J., 2011, Ekologia krajobrazu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, (wyd. 5, zm.).
33. Słownik języka polskiego, 1964, red. W. Doroszewski, t. 3, PWN, Warszawa.
34. Słownik poprawnej polszczyzny, 1973, red. W. Doroszewski, PWN, Warszawa.
35. Smoleński J., 1912, Krajobraz Polski, Warszawa.
36. Solon J., 2008, Przegląd wybranych podejść do typologii krajobrazu, Problemy Ekologii Krajobrazu, 20, s. 25-33.
37. Solon J., 2013, Wybrane podejścia do typologii krajobrazu w Polsce i ich przydatność dla implementacji Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, [w:] Identyfikacja i waloryzacja krajobrazów – wdrażanie Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Referaty Konferencyjne, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, s. 17-25.
38. Standard RWPG, Ochrona Przyrody – krajobrazy, terminy i definicje, 1985, St. RWPG 5303-85, Grupa T 00, temat: 01.666.01-84, Standard RWPG zatwierdzony na 58 posiedzeniu Stałej Komisji Współpracy w dziedzinie standaryzacji.
39. Standard RWPG, Ochrona przyrody – krajobrazy, klasyfikacja, 1985, St.RWPG, Grupa T 58, temat: 01.666.02-84, Standard RWPG zatwierdzony na 63 posiedzeniu Stałej Komisji Współpracy w dziedzinie standaryzacji.
40. Wodziczko A., 1932, Ochrona przyrody nową gałęzią wiedzy, Ochrona Przyrody, 12, s. 88-96.
41. Wodziczko A., 1950, O biologii krajobrazu, Przegląd Geograficzny, 22, s. 295-301.
42. Woś A., 1999, Klimat Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
43. WRB, 2006, World Reference Base for Soil Resources 2006, a Framework for International Classification, Correlation and Communication, World Soil Resources Reports, 103, Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.