Język metadanych
Drobne gospodarstwa w rolnictwie polskim. Próba definicji i charakterystyki
Twórca: Wydawca:Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk
Miejsce wydania: Data wydania/powstania: Typ obiektu: Temat i słowa kluczowe:drobne gospodarstwa rolne ; gospodarstwa bardzo małe obszarowo ; gospodarstwa bardzo małe ekonomicznie ; gospodarstwa samozaopatrzeniowe ; środki produkcji ; produkcja rolna w drobnych gospodarstwach ; użytkownicy drobnych gospodarstw rolnych ; rolnictwo zrównoważone
Abstrakt:W artykule podjęto próbę zdefiniowania drobnych gospodarstw rolnych w polskim rolnictwie, określenia ich liczebności oraz dokonania charakterystyki pod kątem realizacji celów rolnictwa zrównoważonego. Przyjmując, że są to gospodarstwa bardzo małe obszarowo (do 5 ha) i bardzo małe ekonomicznie (do 4 SO), stwierdzono, że takich gospodarstw w polskim rolnictwie w 2010 roku było ponad 1,4 mln i stanowiły one 63% ogółu gospodarstw osób fizycznych. Liczba tych gospodarstw znacząco się zmniejsza, ale ich udział pozostaje wciąż bardzo duży. Analiza tej zbiorowości wykazała, że z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju zdecydowana większość tych gospodarstw nie spełnia podstawowego wymogu, jakim jest wnoszenie, adekwatnego do posiadanego obszaru użytków rolnych i pozostałych środków produkcji, wkładu w zaspokojenie potrzeb żywnościowych społeczeństwa. W gospodarstwach tych widoczna jest tendencja do obniżania się i tak już niskiego poziomu produkcji roślinnej i wycofywania się z produkcji zwierzęcej. W rezultacie zapewniają one coraz mniej rzeczywistych miejsc pracy, a dochody z produkcji rolniczej w budżetach gospodarstw powiązanych z takimi gospodarstwami stanowią coraz mniejszy udział. Poza tym charakteryzują się one bardzo niskim poziomem środowiskowego zrównoważenia. Przede wszystkim nie realizują tak ważnego zadania, jakim jest utrzymanie potencjału produkcyjnego gleb. Analiza tych gospodarstw wyraźnie wskazuje na konieczność bardzo ostrożnego ich wspomagania ze strony państwa. Pomoc ta powinna się wiązać z jasno sprecyzowanymi obowiązkami produkcyjnymi i pozaprodukcyjnymi, i nie powinna hamować ewolucji gospodarstw rodzinnych w kierunku poprawy ich struktury obszarowej i produkcyjno-ekonomicznej.
Bibliografia:
Dzun W., 2004: Gospodarstwa rolne w procesie transformacji systemowej (lata 1990–2002). „Wieś i Rolnictwo” 1.
Dzun W., 2011: Zmiany strukturalne w rolnictwie polskim. W: Rozwój obszarów wiejskich Polsce. Diagnozy, strategie, koncepcje polityki. Red. I. Nurzyńska, M. Drygas. IRWiR PAN, Warszawa.
Dzun W., 2012a: Zmiany skali wykorzystania zasobów gruntów rolnych w Polsce w procesie zmian systemowych i integracji z Unią Europejską. „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 1.
Dzun W., 2012b: Gospodarstwa rolne po wejściu Polski do UE. Analiza zmian strukturalnych na tle lat poprzednich. W: Uwarunkowania ekonomiczne polityki rozwoju polskiej i rolnictwa. Red. M. Drygas, K. Zawalińska. IRWiR PAN, Warszawa:
Dzun W., Józwiak W., 2008: Farms in Poland Before and After the EU Accession. In: Farms in Central and Eastern Europe – Today and Tomorrow. Institute of Agricultural and Food Economics – National Research Institute, Warsaw.
Dzun W., Józwiak W., 2009: Problemy poprawy struktury gospodarstw rolnych. „Wieś i Rolnictwo” 2.
Halamska M., 2011: Drobne gospodarstwa rolne i ich właściciele na polskiej wsi. Refleksje socjologiczne. “Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska XXXVI“, 2.
Józwiak W., 2005: Potrzebna jest rewizja pojęcia „gospodarstwo rolne” oraz związanych z nim praw i obowiązków. „Wieś i Rolnictwo” 2.
Józwiak W., 2006: Funkcjonowanie i role społeczne najmniejszych gospodarstw rolnych. „Wieś i Rolnictwo” 2.
Musiał W., 2012: Kulturowe i ekonomiczne przesłanki odłogowania ziemi w regionach rozdrobnionych agrarnie. W: Gospodarstwa małotowarowe przed nowym okresem planistyczno-rozliczeniowym Unii Europejskiej. Red. A. Skarżyńska. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Poczta W., 2009: Wpływ integracji na sytuację strukturalną, produkcyjną i ekonomiczną polskiego rolnictwa. W: Stan polskiej gospodarki żywnościowej po przystąpieniu do Unii Europejskiej. Red. R. Urban. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Wrzaszcz W., 2012: Poziom zrównoważenia indywidualnych gospodarstw rolnych w Polsce (na podstawie danych FADN). IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Zagórski M., 2011: WPR 2013 „Plus” – przyszłość drobnych gospodarstw. „Wieś i Rolnictwo” 3.
Zegar J.S., 2009: Struktura polskiego rolnictwa rodzinnego pod koniec pierwszej dekady XXI wieku. IERiGŻ-PIB, Warszawa.
Zegar J.S., 2012: Gospodarstwa rodzinne wobec wyzwań wyżywienia i ochrony środowiska – ujęcie globalne. „Wieś i Rolnictwo” 4.
Ważniejsze materiały statystyczne wykorzystane w opracowaniu
Cele produkcji w gospodarstwach rolnych, PSR 2002, 2004. GUS, Warszawa.
Charakterystyka gospodarstw rolnych w 2010 r., PSR 2010, 2012. GUS, Warszawa.
Gospodarstwa rolne – grupy obszarowe a kierunki produkcji, PSR 2002, 2005. GUS, Warszawa.
Kierunki zmian w strukturze dochodów gospodarstw domowych z użytkownikiem gospodarstwa rolnego, PSR 2002, 2004. GUS, Warszawa.
Pracujący w gospodarstwach rolnych PSR 2010, 2012. GUS, Warszawa.
Przemiany agrarne, PSR 2002, 1997. GUS, Olsztyn.
Systematyka i charakterystyka gospodarstw rolnych 2002, 2003. GUS, Warszawa.
Środki produkcji w rolnictwie, PSR 2010, 2012. GUS, Warszawa.
Uprawy rolne i wybrane elementy produkcji roślinnej, PSR 2010, 2011. GUS, Warszawa.
Użytkowanie gruntów, powierzchnia zasiewów i pogłowie zwierząt gospodarskich, PSR 2002, 2003. GUS, Warszawa.
Użytkowanie gruntów, PSR 2010, 2011. GUS, Warszawa.
Wybrane cechy charakteryzujące zmiany w gospodarstwach rolnych, PSR 2002, 2004. GUS, Olsztyn.
Zwierzęta gospodarskie i wybrane elementy metod produkcji zwierzęcej, PSR 2010, 2011. GUS, Warszawa.
doi:10.53098/wir.2013.2.159/01 ; 0137-1673 (print); 2657-5213 (on-line)
Źródło: Język: Język streszczenia: Prawa:Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0
Zasady wykorzystania: Digitalizacja:Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk
Lokalizacja oryginału:Biblioteka Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN
Dofinansowane ze środków: Dostęp: