Słupsk jako regionalny ośrodek handlowy – popularność i zasięg przestrzenny na podstawie pomiarów ruchu samochodowego = Słupsk as a regional centre of trade – popularity and spatial reach based on measurements of car traffic

Parol, Adam R.

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Słupsk jako regionalny ośrodek handlowy – popularność i zasięg przestrzenny na podstawie pomiarów ruchu samochodowego = Słupsk as a regional centre of trade – popularity and spatial reach based on measurements of car traffic Parol, Adam R.

Struktura obiektu

Przegląd Geograficzny T. 96 z. 2 (2024)

Parol, Adam R. : Autor

handel ; transport ; przestrzeń ; samochód ; Słupsk ; Pomorze

Artykuł podejmuje zagadnienie relacji funkcjonalno-przestrzennych między ośrodkiem centralnym a jego otoczeniem. Głównym celem opracowania było zidentyfikowanie zasięgu oddziaływania Słupska jako ośrodka handlowego; przeanalizowano również określone cechy poszczególnych sklepów (lub ich zespołów), takie jak rozmieszczenie w przestrzeni miasta czy popularność. Niezbędne dane zostały pozyskane w ramach terenowych badań, polegających na zanotowaniu liczby pojazdów pozostawionych na parkingach pod badanymi obiektami handlowymi oraz powiatu ich zarejestrowania. Przeprowadzono pomiary w różnych porach dnia i tygodnia w celu uzyskania szerokiego spektrum materiałów. Wykazano, iż zdecydowanie najchętniej odwiedzanym przez zmotoryzowanych klientów obiektem handlowym w Słupsku jest Centrum Handlowe Jantar, zaś wnioskiem generalnym jest większa frekwencja na parkingach w sobotę w porównaniu do dnia roboczego. Najsilniej wyróżniające Słupsk w skali regionu sklepy oraz większe kompleksy handlowo-usługowe odwiedzane są przede wszystkim przez mieszkańców miasta i otaczającego go powiatu ziemskiego, przy zauważalnej obecności osób z powiatów sławieńskiego i bytowskiego. Zasięg dojazdów samochodem do Słupska w celu nabycia dóbr lub usług w badanych obiektach zasadniczo zamyka się w granicach dawnego województwa słupskiego (z lat 1975‑1998), co dowodzi pełnieniu przez miasto funkcji przynajmniej subregionalnych. Ponadto, zauważalne jest pewne rozciągnięcie tego obszaru w kierunku zachodnim (region Pomorza Środkowego).

Adamowicz, M. (2015). Przekształcenia w sektorze handlu detalicznego i strategiach przedsiębiorstw na rynkach towarów konsumpcyjnych w Polsce. Handel Wewnętrzny, 358(5), 5‑23.
BDL GUS. (2023). Bank Danych Lokalnych. Pobrane z: https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start (04.11.2023).
Bocheński, T. & Rydzewski, T. (2020). Stolice byłych 49 województw w Polsce - wybrane zagadnienia rozwoju miast. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Bodkin, C.D., & Lord, J.D. (1997). Attraction of power shopping centres. The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 7(2), 93‑108.
Bogdański, M. (2014). Delimitacja obszaru aglomeracji olsztyńskiej. Ekonomia XXI wieku, 1, 58‑73.
Carter, C. (2009). Review articles: What we know about shopping centers. Journal of Real Estate Literature, 17(2), 163‑180.
Christaller, W. (1933). Die zentralen Orte in Suddeutschland: Eine okonomisch-geographische Untersuchung uber die Gesetzmassigkeit der Verbreitung und Entwicklung der Siedlungen mit stadtischen Funktionen. Jena.
Dembicka-Niemiec, A. (2010). Rola funkcji handlowej w strukturze gospodarczej Opola. Studia Miejskie, 2, 127‑135.
Dietl, J. (1991). Handel we współczesnej gospodarce. Instytucje, organizacja, technologia, strategia. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Figlus, T. (2019). Przemiany struktur przestrzennych osadnictwa wiejskiego. W: M. Halamska, M. Stanny, J. Wilkin, Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi. Tom 2 (s. 709‑740), Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Gerus-Gościewska, M. (2013). Lokalizacja sklepów Ikea w województwie podlaskim z zastosowaniem prawa grawitacji demograficznej Reilly'ego. Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 12(4), 5‑14.
Gierańczyk, W. (2014). Atrakcyjność województwa pomorskie w kontekście dojazdów do pracy w 2011 r. Regiony Nadmorskie, 22, 7‑24.
Grzesiuk, A. (2006). Metody wyznaczania zasięgu oddziaływania punktu handlowego. Przegląd Organizacji, 6, 35‑38.
Guzik, R. (red.). (2012). Czynniki i ograniczenia rozwoju miast województwa pomorskiego w świetle relacji przestrzennych i dostępności komunikacyjnej. Gdańsk: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.
Guzik, R., Gwosdz, K., & Sobala-Gwosdz, A. (2002). Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju usług w Małopolsce. W: Z. Górka, Z. & A. Jelonek, Geograficzne uwarunkowania rozwoju Małopolski (s. 69‑83). Kraków: Instytut Geografii Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Guzik, R., & Kołoś, A. (red.). (2015). Relacje funkcjonalno-przestrzenne między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem w województwie pomorskim. Gdańsk: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.
Guzik, R., Kołoś, A., Fiedeń, Ł., Kocaj, A. & Wiedermann, K. (2020). Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie pomorskim. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Guzik, R., Kołoś, A., Fiedeń, Ł., Kocaj, A. & Wiedermann, K. (2021). Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie zachodniopomorskim. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gwosdz, K. & Sobala-Gwosdz, A. (2008). Geografia hipermarketów w Polsce: strategie lokalizacyjne firm i ich skutki przestrzenne. Przegląd Geograficzny, 80(4), 501‑526.
Hilarecki, G. (2022). Pół na pół w wymianie tablic rejestracyjnych samochodów w Słupsku. To skutek zmiany przepisów. Pobrane z: https://gp24.pl/pol-na-pol-w-wymianie-tablic-rejestracyjnychsamochodow-w-slupsku-to-skutek-zmiany-przepisow/ar/c1-16338519 (29.10.2023).
Hildebrandt, A. (2013). Pomorskie inwestycje - skąd pochodzą? Jaka jest ich wartość? Pomorski Przegląd Gospodarczy, 10, 18‑23.
Hołowiecka, B. (2004). Oddziaływanie społeczno-gospodarcze miasta. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Jażewicz, I. (2009). Funkcjonowanie małych miast Pomorza Środkowego w okresie transformacji systemowej. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
Jażewicz, I. (2013). Miejska sieć osadnicza regionu nadmorskiego. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
Kaczmarek, T. & Karewicz, M. (2018). Organizacja przestrzenna handlu detalicznego w aglomeracji poznańskiej. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 44, 91‑105.
Kaczmarek, T. (2014). Rozwój, struktura przestrzenna i funkcje centrów handlowych w Polsce. W: E. Klima, (red.). Ludność, Mieszkalnictwo, Usługi - w 70. rocznicę urodzin Profesora Jerzego Dzieciuchowicza. Population, Housing, Services - 70th Anniversary of Professor Jerzy Dzieciuchowicz (s. 247-267). Space-Society-Economy, 13. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kołoś, A. (2002). Uwarunkowania rozwoju miejskiego transportu szynowego w Polsce w 10 lat po rozpoczęciu transformacji społeczno-ekonomicznej (s. 84‑96). W: J. Wendt (red.), Wybrane zagadnienia geografii transportu. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.
Komornicki, T. (2011). Przemiany mobilności codziennej Polaków na tle rozwoju motoryzacji. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 227. Warszawa: IGiPZ PAN.
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. (2011). Załącznik do uchwały nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. (poz. 252).
Kowalski, M. & Wiśniewski, S. (2017). Dostępność transportowa łódzkich centrów handlowych. Handel Wewnętrzny, 368(3), 339‑357.
Kowalski, M. & Wiśniewski, S. (2017). Centrum handlowe jako czynnik ruchotwórczy w transporcie samochodowym - przykład Portu Łódź. Przegląd Geograficzny, 89(4), 617‑639.
Kowalski, М. (2018). Targowi centry w prostori polskich mist. Mistobuduwannaja ta tieritorialhie płanuwannja, 66, 265‑286.
Ledwoń, S. (2008). Wpływ współczesnych obiektów handlowych na strukturę śródmieść. Gdańsk: Politechnika Gdańska (praca doktorska).
Maleszyk, E. (2002). Rynek ośrodków handlowych w Polsce. Wiadomości Statystyczne., 55‑71.
Maleszyk, E. (2011). Nowe trendy w procesach koncentracji i integracji handlu w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, 175, 40‑51.
Mikołajczyk, J. (2012). Kreowanie wartości centrum handlowego. Perspektywa interesariuszy. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Milea, E.C., Necula, M., & Roşu, M. (2022). On the Potential of Google's 'Popular Times' Data in Epidemiology. Fostering Recovery Through Metaverse Business Modelling, 845‑856. https://doi.org/10.24789788367405072-079
Möhring, M., Keller, B., Schmidt, R., & Dacko, S. (2021). Google popular times: towards a better understanding of tourist customer patronage behavior. Tourism Review, 76(3), 533‑569. https://doi.org/10.1108/TR-10-2018-0152
Mruk, H. & Pilarczyk, B. (2000). Przesłanki rozwoju miejskich centrów handlowych. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, 852(2), 272‑277.
Mynarski, S. (red.). (1992). Badania przestrzenne rynku i konsumpcji. Przewodnik metodyczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Niedzielski, M. (2021). Grocery store accessibility: Different metrics - Different modal disparity results and spatial patterns. Journal of Transport Geography, 96, 103160. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2021.103160
Nowak, M.J. (2012). Zmiany funkcji usługowej w małych miastach województwa zachodniopomorskiego w latach 2004‑2009. W: K. Heffner & A. Halama (red.), Ewolucja funkcji małych miast w Polsce (s. 83‑94). Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny.
Ooi, J.T., & Sim, L.L. (2007). The magnetism of suburban shopping centers: do size and Cineplex matter? Journal of Property Investment & Finance, 25(2), 111‑135.
Öner, Ö. (2017). Retail city: the relationship between place attractiveness and accessibility to shops. Spatial Economic Analysis, 12(1), 72‑91.
Pacuk, M. (2022). Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w województwie pomorskim w latach 2005‑2019. Regiony Nadmorskie, 30, 188‑209.
Parol, A.R. (2020). Dopasowanie hierarchii ośrodków miejskich i powiązań funkcjonalnych do wydzieleń terytorialnych szczebla powiatowego na Pomorzu Środkowym. Słupskie Prace Geograficzne, 17, 123‑146. https://doi.org/10.34858/spg.17.2020.009
Parol, A.R. (2022). Zmiany rozmieszczenia instytucji o randze regionalnej i ponadregionalnej w miastach Pomorza Środkowego w latach 1979‑2019. Regiony Nadmorskie, 30, 78‑101.
Pasek, A. (2019). Centrum handlowe w strukturze miasta - "miasto w mieście" czy "wyspa handlowa"? Analiza na przykładzie funkcji centrów handlowych. Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne, 15(4), 10‑30. https://doi.org/10.21784/ZC.2019.024
Rochmińska, A. (2013). Atrakcyjność łódzkich centrów handlowych oraz zachowania nabywcze i przestrzenne ich klientów. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Rosik, P., Pomianowski, W., Goliszek, S., Stępniak, M., Kowalczyk, K., Guzik, R., Kołoś, A. & Komornicki, T. (2017). Multimodalna dostępność gmin transportem publicznym w Polsce. Warszawa: Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 258. Warszawa: IGiPZ PAN.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 stycznia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych (Dz.U. 2022 poz. 188).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lutego 2022 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. 2022 poz. 679).
Rudnicki, L. (2012). Zachowania konsumentów na rynku. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Rydz, E. (1990). Funkcje Koszalina i Słupska w regionalnej sieci osadniczej. Słupsk: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku.
Rydz, E. (2006). Przemiany struktur społeczno-gospodarczych w okresie transformacji systemowej na Pomorzu Środkowym. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
Rydz, E. (2016). Słupski ośrodek przemysłowy z perspektywy 25 lat transformacji gospodarczej. W: Marszał, T. (red.). Miasto - region - gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza (s. 221‑235). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Rydz, E., & Zaleski, J. (1992). Rola i funkcje Słupska na tle sieci osadniczej Środowego Wybrzeża. Słupsk: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Słupsku.
Shoag, D., & Veuger, S. (2018). Shops and the city: Evidence on local externalities and local government policy from big-box bankruptcies. Review of Economics and Statistics, 100(3), 440‑453.
Sobala-Gwosdz, A. (2023). Pozycja miast jako ośrodków centralnych. Warszawa - Kraków: Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
Sobala-Gwosdz, A. & Gwosdz, K. (2011). Polska Wschodnia w strategiach lokalizacji sieci hipermarketów. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 20, 276‑290.
Sołtys, J. & Dorocki, S. (2018). Rozmieszczenie usług jako podstawa rozpoznawania ośrodków podregionalnych w Polsce i ich hierarchii. Prace Komisji Geografii Przemysłu PTG, 33(3), 237‑251. http://doi.org/10.24917/20801653.323.15
Sołtys, J. (2013). Usługi publiczne jako czynnik miastotwórczy i wyznacznik rangi miasta w sieci osadniczej na przykładzie małych miast Polski Północnej. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-oeconomica, 15(3), 3‑19.
Stępniak, M., Wiśniewski, R., Goliszek, S. & Marcińczak, S. (2017). Dostępność przestrzenna do usług publicznych. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 261. Warszawa: IGiPZ PAN.
Szromnik, A. (1990). Handel - konsument - przestrzeń. Warszawa: Wydawnictwo Spółdzielcze.
Szudra, P. (2010). Strategie lokalizacji przedsiębiorstw handlowych a rozwój miast. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 109, 208‑216.
Szymajda, M. (2010). Słupskie tramwaje. Łódź: Wydawnictwo Księży Młyn.
Tarkowski, M. (2017). Atrakcyjność inwestycyjna polskich regionów nadmorskich. Regiony Nadmorskie, 25, 194‑207.
Taylor, Z. (1999). Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej. Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
Teller, C. (2008). Shopping streets versus shopping malls-determinants of agglomeration format attractiveness from the consumers' point of view. The International Review of Retail, Distribution- and Consumer Research, 18(4), 381‑403.
Twardzik, M. (2014). Typologia i znaczenie centrów handlowych dla miast województwa śląskiego. Studia Miejskie, 16, 129‑145.
Twardzik, M. (2015). Lokalizacja centrów handlowych a polityka przestrzenna polskich miast. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 164, 345‑361.
Twardzik, M. (2017). Centrum handlowe w procesie kształtowania struktury miasta (przykład Katowic). Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 334, 98‑107.
Twardzik, M. (2017). Sklepy dyskontowe w strukturze sieci handlowej w małych miastach w Polsce. Space - Society - Economy, 22, 7‑22.
Umiński, S. (2013). Handel zagraniczny jako płaszczyzna oddziaływania zmian w gospodarce globalnej na gospodarkę regionu. Working Papers, 130. Instytut Rozwoju.
Urry, J. (2009). Socjologia mobilności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Van Nes, A. (2021). The impact of the ring roads on the location pattern of shops in town and city centres. a space syntax approach. Sustainability, 13(7), 3927. https://doi.org/10.3390/su13073927
Vongvanich, T., Sun, W., & Schmöcker, J.D. (2023). Explaining and predicting station demand patterns using google popular times data. Data Science for Transportation, 5(2). https://doi.org/10.1007/s42421-023-00072-z
Wendt, J. (2001). Geografia władzy w Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Wilk, W. (2005). Miejsce miast w sieciach handlowych przykład Polski. Prace i Studia Geograficzne, 35, 129‑153.
Wilk, W. (2013). Miasta zbyt małe na handel z dyskontem. Acta Universitatis Lodziensis Folia Geographica Socio-Oeconomica, 15, 21‑37.