Nie tylko z drewna. Wiadra klepkowe obite blachą w grobach wczesnośredniowiecznych na terenie ziem polskich

Kurasiński, Tomasz

doi:0079-7138

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Nie tylko z drewna. Wiadra klepkowe obite blachą w grobach wczesnośredniowiecznych na terenie ziem polskich Kurasiński, Tomasz

Object structure

Nie tylko z drewna. Wiadra klepkowe obite blachą w grobach wczesnośredniowiecznych na terenie ziem polskich

Kurasiński, Tomasz

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk ; Ośrodek Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza

Early Medieval Ages ; Polish lands ; funeral rituals ; grave goods ; stave-built buckets covered with sheets ; social status

In this study, information was collected on stave-built wooden vessels (buckets) from early medieval cemeteries in Polish lands, for which the distinguishing feature is metal fittings in the form of strips and / or crescent- shaped applications. In the light of the current state of knowledge, we have information on 33 containers of such design from nineteen cemeteries. The most numerous collection of them was discovered in Lutomiersk, from where eight graves with such vessels are known. Three containers were recorded in the cemetery in Pień, and in Kałdus, Lubień, Komorowo and Poznań-Śródka – two in each. The remaining sites provided single finds. These vessels were subjected to a typological, formal and chronological analysis, taking into account the context of discovery and provenance, and on this basis an attempt was made to interpret their meaning in funeral rites. In Polish lands, the deceased were buried with the type of vessel in question at the end of the 10th century, and this custom disappeared at the beginning of the 12th century.

Gall Anonim, Kronika polska, przeł. R. Grodecki, wstęp i oprac. M. Plezia, Wrocław 2003.
Alexandrowicz B. (1855). O drzewie i jego użytkach. Warszawa: Drukarnia Gazety Codziennej.
Antosik Ł., Kurasiński T. (2018). Textile Finds from the Early Medieval Cemetery in Glinno, Sieradz District. New Data for the Research on Textile Production in Central Poland. Fasciculi Archaeologiae Historicae, 31, 125-133.
Arbman H. (1940). Birka I: die Graber. Tafeln. Uppsala: Almquist & Wiksells Boktryckeri Aktiebolag.
Arbman H. (1943). Birka I: die Graber. Text. Uppsala: Almquist & Wiksells Boktryckeri Aktiebolag.
Arents U., Eisenschmidt S. (2010a). Die Gräber von Haithabu. Band 1. Text, Literatur. Neumunster: Wachholtz Verlag.
Arents U., Eisenschmidt S. (2010b). Die Gräber von Haithabu. Band 2: Katalog, Listen, Beilagen. Neumünster: Wachholtz Verlag.
Arwidsson G., Holmquist L. (1984). Holzeimer: Daubengefässe und übrige Eimer aus Holz. W: G. Arwidsson (red.), Birka II:1. Systematische Analysen der Gräberfunde (237-241). Stockholm: Kungl. Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien.
Badura M., Skrzyński G. (2019). Drewno, węgle drzewne i diaspory z wybranych pochówków. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (295-302). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Baeten J., Deforce K., Challe S., De Vos D., Degryse P. (2014). Holy Smoke in Medieval Funerary Rites: Chemical Fingerprints of Frankincense in Southern Belgian Incense Burners. PLoS ONE, 9(11), 1-18 [https://biblio.ugent.be/publication/8584406/file/8584407].
Barnycz-Gupieniec R. (1959). Naczynia drewniane z Gdańska w X-XIII. Gdańsk: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Bartmiński J., Marczewska M., Szadura J. (2021). Dąb. W: J. Bartmiński (red.), Słownik stereotypów i symboli ludowych 2(6) (147-180). Lublin.
Behm-Blancke G. (1979). Trankgaben und Trinkzeremonien im Totenkult der Völkerwanderungszeit. Alt-Thüringen, 16, 171-227.
Beloševič J. (1980). Materijalna kultura Hrvata od VII do IX stoljeća. Zagreb: Sveučilišna naklada Liber.
Bilogrivić G. (2019). Formiranje identiteta elite u istočnojadranskome zaleđu na prijelazu sa 8. u 9. stoljeće – uloga karolinškog oružja / Formation of the identity of the elite in the eastern adriatic hinterland in the late 8th century and early 9th – the role of carolingian weaponry. Vjesnik Arheološkog muzeja u Zagrebu, 3(52), 113-147.
Błaszczyk D. (2017). Między ziemią a niebem. Groby komorowe na obszarze państwa pierwszych Piastów. Warszawa: Instytut Archeologii UW.
Błaszczyk D. (2020). Wyposażenie zmarłych / Grave goods. W: D. Poliński (red.), Wczesnośredniowieczne i nowożytne cmentarzysko w Pniu / Early medieval and early modern burial site in Pień (89-142). Toruń: Europejska Fundacja „Pamięć i Dziedzictwo”, Instytut Archeologii UMK.
Błaszczyk D., Beaumont J., Krzyszowski A., Poliński D., Drozd-Lipińska A., Wrzesińska A., Wrzesiński J. (2021a). Social status and diet. Reconstruction of diet of individuals buried in some early medieval chamber graves from Poland by carbon and nitrogen stable isotopes analysis. Journal of Archaeological Science: Reports, 38, 1-12.
Błaszczyk D., Drozd-Lipińska A., Krzyszowski A., Poliński D., Wrzesińska A., Wrzesiński J. (2021b). Dieta elit państwa wczesnopiastowskiego w świetle badań izotopowych. Historia Slavorum Occidentis, 1(28), 11-35.
Błaszczyk D., Goslar T., Zaitz E., Zaitz M. (2015). Datowanie radiowęglowe grobu nr 19 z cmentarzyska w Krakowie na Zakrzówku. Materiały Archeologiczne, 40, 221-236.
Błaszczyk D., Stanaszek Ł.M. (2016). Grób 609 z Czerska, stan. 1, w świetle nowych badań. W: P. Urbańczyk, M. Trzeciecki (red.), Czersk. Wzgórze Zamkowe. Badania 1974-1983 (323-331). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Bocquet-Liénard A., Chapelain de Seréville-Niel C., Dervin S., Hincker V. [red.]. (2017). Des pots dans la tombe (IXe-XVIIIe siècle). Regards croisés sur une pratique funéraire en Europe de l’Ouest. Caen: Presses universitaires de Caen.
Bojarski J. (2021). Obrzędowość pogrzebowa w strefie chełmińsko-dobrzyńskiej we wczesnym średniowieczu. Toruń: Wydawnictwo UMK w Toruniu.
Bojarski J., Chudziak W., Drozd A., Koperkiewicz A., Kozłowski T., Stawska V. (2010). Katalog źródeł. W: W. Chudziak (red.), Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 4) (189-603). Toruń: Wydawnictwo UMK w Toruniu.
Boratyński A. (1986). Systematyka i geograficzne rozmieszczenie. W: S. Białobok (red.), Modrzewie (63-108). Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Borowska-Strugińska B. (2012). Analiza antropologiczna szczątków kostnych z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Lubieniu, pow. piotrkowski. W: Kurasiński T., Skóra K. (2012). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Lubieniu, pow. piotrkowski (315-331). Łódź: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Brandenburg N.E. (1895). Kurgany ȗžnago Priladož’â. Sankt Peterburg: Tipografìâ Glavnago Upravlenìâ Udâlov”.
Bronicka-Rauhut J. (1998). Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Czersku. Warszawa.
Brøndsted J. (1936). Danish Inhumation Graves of the Viking Age. A survey. Acta Archaeologica, 7, 81-228.
Bylina S. (1992). Człowiek i zaświaty. Wizje kar pośmiertnych w Polsce średniowiecznej. Warszawa: Instytut Historii PAN.
Chorvátová H. (2004). Niekol’ko poznámok k otázce „milodarov” v hroboch včasného stredoveku. W: G. Fusek (red.), Zborník na počest’ Dariny Bialekovej (143-156). Nitra: Archeologický ústav Slovenskej akadémie vied.
Christensen A.E., Ingstad A.S., Myhre B. (1992). Oseberg-droningen grav. Var arkeologiske nasjonalskatt i nytt lys. Oslo: Chr. Schibsteds Forlag A/S.
Chudziak W. (2001). Wczesnośredniowieczne groby komorowe z Kałdusa pod Chełmnem na Pomorzu Wschodnim. Slavia Antiqua, 42, 63-96.
Chudziak W. (2002). Ślady skandynawskiej obrzędowości w Kałdusie na Pomorzu Wschodnim. W: J. Wrzesiński (red.), Popiół i kość (433-447). Sobótka-Wrocław: Muzeum Ślężańskie w Sobótce.
Chudziak W. (2003a). Wikingerzeitliche Spuren des skandinavischen Brauchtums in Kałdus (Ostpommern). Archäologisches Korrespondenzblatt, 33(3), 145-156.
Chudziak W. (2003b). Wczesnośredniowieczne „importy” skandynawskie z Kałdusa pod Chełmnem na Pomorzu Wschodnim. W: M. Dulinicz (red.), Słowianie i ich sąsiedzi we wczesnym średniowieczu (117-126). Lublin-Warszawa: Wydawnictwo UMCS w Lublinie, Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Chudziak W. [red.], (2010). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 4). Toruń: Wydawnictwo UMK w Toruniu.
Chudziak W., Bojarski J., Stawska V. (2010a). Wyposażenie pochówków. W: W. Chudziak (red.), Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 4) (79-103). Toruń: Wydawnictwo UMK w Toruniu.
Chudziak W., Bojarski J., Stawska V. (2010b). Chronologia cmentarzyska. W: W. Chudziak (red.), Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 4) (105-120). Toruń: Wydawnictwo UMK w Toruniu.
Comey M.G. (2003-2004). Stave-built wooden vessels from medieval Ireland. The Journal of Irish Archaeology, 12-13, 33-77.
Comey M.G. (2013). The Wooden Drinking Vessels in the Sutton Hoo Assemblage. W: M.D.J. Bintley, M.G. Shapland (red.), Trees and Timber in the Anglo-Saxon World (107-121). New York: Oxford University Press.
Cook J.M. (2004). Early Anglo-Saxon Buckets. A Corpus Alloy- and Iron-bound, Stave-built Vessels. Oxford: University of Oxford.
Crane E. (1999). The World History of Beekeeping and Honey Hunting. New York-London: Routledge.
Cybulska M., Orlińska-Mianowska E. (2015). Analysis, Reconstruction and Interpretation of Two Early Medieval Embroideries from Kruszwica. W: K. Grömer, F. Pritchard (red.), Aspects of the Design, Production and Use of Textiles and Clothing from the Bronze Age to the Early Modern Era (311-320). Budapest: Archaeolingua Foundation.
Cybulska M., Orlińska-Mianowska E. (2016). Fragmenty dwóch tkanin z depozytu Muzeum Narodowego w Warszawie znalezionych w kolegiacie w Kruszwicy w 1960 roku. Studia Źródłoznawcze, 54, 31-39.
Cywa K., Kula K. (2023). Problem of yew Taxus baccata L. wood toxicity. Xylological studies of medieval everyday objects from Poland. Journal of Archaeological Science: Reports, 49, 1-16
Danielewski M. (2019). Cuiava Christiana. U progu chrześcijaństwa i Kościoła na Kujawach w X-XII wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM w Poznaniu.
Dąbrowska E. (1997). Liturgia śmierci a archeologia: uwagi o wyborze miejsca pochowania, orientacji, ułożenia ciała i jego ubiorze w średniowiecznej Europie łacińskiej. Kwartalnik Historyczny, 104(4), 3-14.
Dąbrowska E. (2004). Groby członków dynastii piastowskiej we wczesnym średniowieczu. Stan badań. Roczniki Historyczne, 70, 167-182.
Dąmbski J. (1950). Szczątki kostne ludzkie z cmentarzyska w Końskich z XI wieku. Materiały Wczesnośredniowieczne, 2, 177-200.
Dembińska M. (1963). Konsumpcja żywnościowa w Polsce średniowiecznej, Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Wydawnictwo PAN.
Dembińska M. (1999). Food and Drink in Medieval Poland. Rediscovering Cuisine of the Past. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Dostál B. (1966). Slovanská pohřebiště ze střední doby hradištní na Moravě. Praha: Academia.
Drozd A., Janowski A. (2007a). Wczesnośredniowieczny grób komorowy z Pnia. W: W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Środowisko pośmiertne człowieka (163-168). Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Poznaniu.
Drozd A., Janowski A. (2007b). Wczesnośredniowieczny topór inkrustowany z miejscowości Pień na ziemi chełmińskiej. W: M. Bogacki, M. Franz, Z. Pilarczyk (red.), Wojskowość ludów Morza Bałtyckiego. Materiały z II Międzynarodowej Sesji Naukowej Dziejów Ludów Morza Bałtyckiego, Wolin 4-6 sierpnia 2006 (106-127). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Drozd A., Janowski A., Poliński D. (2009). Wczesnośredniowieczne groby komorowe na cmentarzysku w Pniu koło Bydgoszczy (badania 2005-2007). W: A. Janowski, K. Kowalski, S. Słowiński (red.), XVI Sesja Pomorzoznawcza, Szczecin 22-24 listopada 2007 r. 1: Od epoki kamienia do okresu wczesnośredniowiecznego (351-366). Szczecin: SNAP Oddział w Szczecinie; Muzeum Narodowe w Szczecinie; Muzeum w Stargardzie.
Duczko W. (2006). Ruś wikingów. Historia obecności Skandynawów we wczesnośredniowiecznej Europie Wschodniej. Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
Dygo M. (2005). Uczty Bolesława Chrobrego. Kwartalnik Historyczny, 112(3), 41-54.
Dzik M. (2006). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Żukowie, pow. Płońsk. Warszawa: Instytut Archeologii UW.
Dzik M. (2014). Analiza chronologiczno-przestrzenna cmentarzyska. W: H. Karwowska (red.), Średniowieczne cmentarzysko w Czarnej Wielkiej, stan. 1, woj. podlaskie (badania 1951-1978) 2 (215-226). Białystok: Muzeum Podlaskie w Białymstoku.
Edge D., Paddock J.M. (1991). Arm & armor of the medieval knight. An illustrated History of Weaponry in the Middle Ages. New York: Crescent Books.
Effros B. (2002). Creating Community with Food and Drink in Merovingian Gaul. New York: Palgrave Macmillan.
Effros B. (2003). The ritual significance of vessels in the formation of Merovingian christian communities. W: R. Corradini, M. Diesenberger, H. Reimitz (red.), The Construction of Communities in the Early Middle Ages. Texts, Resources and Artefacts (213-227). Leiden-Boston: Brill.
Ellmers D. (1964-1965). Zum Trinkgeschirr der Wikingerzeit. Offa, 21-22, 21-43.
Fields T.R. (2020). Trees in Early Irish Law and Lore: Respect for Other-Than-Human Life in Europe’s History. Ecopsychology, 12(2), 130-137.
Gardeła L. (2016). Worshipping the Dead: Viking Age Cemeteries as Cult Sites?. W: M. Egeler (red.), Germanische Kultorte. Vergleichende, historische und rezeptionsgeschichtliche Zugänge (169-205). München: Herbert Utz Verlag.
Gardeła L., Kajkowski K., Ratajczyk Z., Wadyl S. (2019). Oporządzenie jeździeckie i elementy rzędu końskiego. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (139-164). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Gärtner T. (2007). Ein ungewöhnlicher Grabfund aus Laatzen-Grasdorf. Bemerkungen zur Verwendung von Grabgefäßen im christlichen Bestattungsbrauchtum des Mittelalters. Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters, 35, 61-85.
Gąssowski J. (1950). Cmentarzysko w Końskich na tle zagadnienia południowej granicy Mazowsza we wczesnym średniowieczu. Materiały Wczesnośredniowieczne, 2, 71-175.
Gluza I. (1977). Szczątki drewna z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Krakowie na Zakrzówku. Materiały Archeologiczne, 17, 201-203.
Gorlińska D., Suchodolski S., Bogucki M., Ilisch P., Malarczyk D., Nowakiewicz T. (2015). Frühmittelalterliche Münzfunde aus Masowien, Podlachien und Mittelpolen. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN; Numismatische Kommission der Länder in der Bundesrepublik Deutschland.
Goslar T. (2019). Wyniki datowań radiowęglowych prób z cmentarzyska w Ciepłem wykonanych w Poznańskim Laboratorium Radiowęglowym metodą 14C AMS. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (376). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Grinsell V. (1961). The Breaking of Objects as a Funerary Rite. Folklore, 72(3), 475-491.
Grønnesby G. (2016). Hot rocks! Beer brewing on viking and medieval age farms in Trøndelag. W: F. Iversen, H. Petersson (red.), The Agrarian Life of the North 2000 BC-AD 1000. Studies in Rural Settlement and Farming in Norway (133-149). Kristiansand: Portal Academic.
Grupa M. (2004). Textiles from the Early Medieval cemetery at Kałdus, Pomerania, Poland. W: J. Maik (red.), Priceless Invention of Humanity – Textiles (101-104). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe; Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Grupa M. (2006). Opaska. W: W. Chudziak (red.), Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 1) (141-143). Toruń: Wydawnictwo UMK w Toruniu.
Grupa M. (2007a). Silk bands from an early medieval cemetery in Kałdus (Poland). W: A. Rast-Eicher, R. Windler (red.), Archäologische Textilfunde / Archaeological Textiles (108-111). Ennenda: ArcheoTex.
Grupa M. (2007b). Wczesnośredniowieczne tkaniny z Kałdusa. W: G. Nawrolska (red.), XV Sesja Pomorzoznawcza. Materiały z konferencji 30 listopada-02 grudnia (275-279). Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne.
Grupa M. (2009). Jedwabne wstążki z wczesnośredniowiecznego Gruczna. Pomorania Antiqua, 22, 215-221.
Grupa M. (2018). Elementy orientalne w kulturze materialnej we wczesnym średniowieczu na ziemiach polskich. W: A.S. Nalborczyk, M. Switat, J. Tyszkiewicz (red.), Transfer kultury arabskiej w dziejach Polski (245-267). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
Grupa M. (2020). Tkaniny z cmentarzyska w Pniu, gm. Dąbrowa Chełmińska / Textiles from burial site in Pień, Dąbrowa Chełmińska Commune. W: D. Poliński (red.), Wczesnośredniowieczne i nowożytne cmentarzysko w Pniu / Early medieval and early modern burial site in Pień (367-382). Toruń: Europejska Fundacja „Pamięć i Dziedzictwo”, Instytut Archeologii UMK.
Grygiel R. (2014). Cmentarzysko wareskich drużynników w Lutomiersku. W: R. Grygiel, T. Jurek (red.), Początki Łęczycy 2: Archeologia o początkach Łęczycy (679-757). Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi.
Gutiérrez Cuenca E. (2017). Reivindicación de estatus y costumbres foráneas en el registro funerario medieval castellano. A propósito de dos casos de Cantabria. Studia Historica. Historia Medieval, 35(1), 73-107.
Hajar R. (2000). Alcohol: Friend or Foe? A Historical Perspective. Heart Views, 1(9), 341-344.
Halsall G. (1998). Burial, Ritual and Merovingian Society. W: J. Hill, M. Swan (red.), The Community, the Family and the Saint. Patterns of Power in Early Medieval Europe. Selected Proceedings of the International Medieval Congress, University of Leeds, 4-7 July 1994, 10-13 July 1995 (325-338). Turnhout: Brepols.
Hanuliak M. (2004). Vel’komoravské pohrebiská. Pochovávanie v 9.-10. storočí na území Slovenska. Nitra: Archeologický ústav Slovenskej akadémie vied.
Härke H. (2014). Grave Goods in Early Medieval Burials: Messages and Meanings. Mortality, 19(1), 41-60.
Hoffiller V. (1909). Staro groblje u Velikoj Gorici. Vjesnik Arheološkog muzeja u Zagrebu, 10(1), 120-134.
Hoffmann. J. (2018) Die Elfenbeinsitula im Domschatz zu Aachen im Kontext des von Otto III. geförderten Adalbertskultes. Regensburg: Schnell & Steiner.
Hołub B. (2014). O mediacyjnej roli alkoholu w kulturze tradycyjnej. W: M. Błaszkowska et al. (red.), Kultura jedzenia, Jedzenie w kulturze (160-174). Kraków: Rada Kół Naukowych UJ.
Horoszko G, Piniński J., Ilisch P., Malarczyk D., Nowakiewicz T. (2016). Frühmittelalterliche Münzfunde aus Pommern. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN; Numismatische Kommission der Länder in der Bundesrepublik Deutschland.
Hrubý V. (1955). Staré Město. Velkomoravské pohřebiště „Na Valách”. Praha: Nakladatelství Československé Akademie věd.
Jabłońska-Dyrda J. (2019). Pozostałości tekstylne. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (243-252). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Janowski A. (2011). From the North-Eastern to Central Europe. Silver-inlayed Axe from the Early Medieval Chamber Grave in Pień on the Chełmno Land. Arheologiâ i istoriâ Pskova i Pskovskoj zemli, 55, 164-176.
Janowski A. (2015). Groby komorowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Problemy wybrane. Szczecin: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Janowski A. (2019). Naczynia. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (269-278). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Janowski A., Kurasiński T. (2003). The graves with bronze bowls in the area of Early-Piast Poland (10th/11th to 12th century). Issues of Slavic-Scandinavian contacts. Archaeologia Historica, 28, 653-675.
Janowski A., Kurasiński T. (2008). (Nie)militarne naczynia. Fakty i mity. W: W. Świętosławski (red.), Nie tylko broń. Niemilitarne wyposażenie wojowników w starożytności i średniowieczu (61-88). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Jażdżewski K. (1949). Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Lutomiersku pod Łodzią w świetle badań z r. 1949. Materiały Wczesnośredniowieczne, 1, 91-191.
Jażdżewski K. (1950). Sprawozdanie z badań archeologicznych na cmentarzysku wczesnośredniowiecznym w Lutomiersku w pow. łaskim (woj. łódzkie) w r. 1950. Materiały Wczesnośredniowieczne, 2, 257-264.
Jurek T. (1997). Kim był komes wrocławski Magnus?. W: A. Radzimiński, A. Supruniuk, J. Wroniszewski (red.), Venerabiles, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej. Prace ofiarowane Profesorowi Januszowi Bieniakowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin i czterdziestopięciolecie pracy naukowej (181-192). Toruń: Wydawnictwo UMK w Toruniu.
Kaczan A. (2020). Modrzew. W: J. Bartmiński (red.), Słownik stereotypów i symboli ludowych 2(5) (293-299). Lublin.
Kaczanowski K. (1977). Monografia antropologiczna wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Krakowie-Zakrzówku. Materiały Archeologiczne, 17, 171-193.
Kahsnitz R. (1993). Elfenbein-Situla. W: Bernward von Hildesheim und das Zeitalter der Ottonen. Katalog der Ausstellung Hildesheim 1993 2 (77-79). Hildes¬heim-Mainz am Rhein: Bernward Verlag; Verlag Philipp von Zabern.
Kajkowski K. (2012). Rola napojów alkoholowych w obrzędowości Słowian nadbałtyckich. W: M. Franz, Z. Pilarczyk (red.), Barbarzyńcy u bram. Monografia oparta na materiałach z VI Międzynarodowej Sesji Naukowej Dziejów Ludów Morza Bałtyckiego, Wolin, 5-7 sierpnia 2011 (265-189). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kajkowski K. (2016). Intoksykacja „w służbie” kultu. Przyczynek do badań obrzędowości Pomorzan doby wczesnego średniowiecza (na tle porównawczym). W: J. Żychlińska, A. Głowacka-Penczyńska, A. Konder (red.), Używki w świetle źródeł archeologicznych i historycznych 1 (61-82). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Kajkowski K. (2019). Obrzędowość religijna Pomorzan we wczesnym średniowieczu. Studium archeologiczne. Wrocław: Wydawnictwo Chronicon.
Kara M. (1993) Wstępne wyniki badań wczesnośredniowiecznego cmentarzyska szkieletowego z okresu Pierwszych Piastów z ulicy Wodnej w Poznaniu. Kronika Miasta Poznania, 3-4, 343-350.
Kaván J. (1990). Rekonstrukce bednářských technologií na základĕ archeologických pramenů z doby hradištní a ze středovĕku. Archeologia Technica, 6, 109-132.
Kaźmierczyk J. (1957). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe koło wsi Krzanowice, w powiecie opolskim. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego, A (8), Archeologia Śląska, 1, 113-134.
Kaźmierczyk J. (1965). Wczesnośredniowieczne wyroby bednarskie z Ostrówka w Opolu. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 13(3), 469-498.
Kelly F. (1999). Trees in Early Ireland. Irish forestry. Irish Forestry Journal, 56(1), 39-57.
Klanica Z. (2006a). Nechvalín, Prušánky. Čtyři slovanská pohřebištĕ. Díl I. Brno: Archeologický ústav Akademie věd České republiky.
Klanica Z. (2006b). Nechvalín, Prušánky. Vier slavische Nekropolen. Teil II. Katalog. Brno: Archeologický ústav Akademie věd České republiky.
Kołyszko M. (2020). Problematyka konserwatorska przedmiotów stanowiących wyposażenie grobów na cmentarzysku w Pniu, gm. Dąbrowa Chełmińska / Conservation issues related to grave goods deposited in graves in Pień burial site, Dąbrowa Chełmińska commune. W: D. Poliński (red.), Wczesnośredniowieczne i nowożytne cmentarzysko w Pniu / Early medieval and early modern burial site in Pień (385-398). Toruń: Europejska Fundacja „Pamięć i Dziedzictwo”, Instytut Archeologii UMK.
Koperkiewicz A. (2005). Wczesnośredniowieczne dary grobowe w kontekście symboliki chrześcijańskiej. W: W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Do, ut des – dar, pochówek, tradycja (269-291). Poznań: Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich Oddział w Poznaniu.
Kordala T. (1992). Cmentarzysko z XI-XII wieku w Płocku-Podolszycach. Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku. Archeologia, 15, 3-96.
Kordala T. (2006). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe na północnym Mazowszu. Łódź: Instytut Archeologii UŁ.
Kouřil P., Tymonová M. (2013). Slovanský kostrový mohylník ve Stěbořicích. Brno: Archeologický ústav Akademie věd České republiky.
Kozak J., Dąbrowski R. (2008). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Daniszewie, pow. kolski, woj. wielkopolskie – analiza antropologiczna. Slavia Antiqua, 49, 211-220.
Krasna-Korycińska M. (2010). Przy słowiańskim stole czyli kulinaria wczesnego średniowiecza. Szczecin: Triglav.
Krumphanzlová Z. (1971). Počátky křest’anství v Čechách ve světle archeologických pramenů. Památky archeologické, 62(2), 406-456.
Krzysik F. (1975). Nauka o drewnie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Krzyszowski A. (1995). Ein reiches Gräberfeld aus dem 10./11. Jh. in Sowinki bei Poznań. Slavia Antiqua, 36, 49-71.
Krzyszowski A. (2014). Naczynia ceramiczne i wiaderka klepkowe z wczesnopiastowskiego cmentarzyska w Sowinkach k. Poznania. W: T. Kurasiński, K. Skóra (red.), Grób w przestrzeni, przestrzeń w grobie. Przestrzenne uwarunkowania w dawnej obrzędowości pogrzebowej (137-158). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Krzyszowski A. Błaszczyk D. (2016). Datowanie radiowęglowe grobów komorowych z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Sowinkach (stan. 23A) w Wielkopolsce. Folia Praehistorica Posnaniensia, 21, 213-234.
Kufel-Dzierzgowska A. (1975). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe w Polsce środkowej. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna, 22, 374-390.
Kulesza P. Imperium Franków i wikingowie. Władcy, wodzowie, wojownicy oraz działania wojenne w IX wieku. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V.
Kurasiński T. (2012). Wiadro obite blachą z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Lubieniu, pow. piotrkowski. W: A. Jaszewska (red.), Z najdawniejszych dziejów. Grzegorzowi Domańskiemu na pięćdziesięciolecie pracy naukowej (291-303). Zielona Góra: Wydawnictwo Fundacji Archeologicznej.
Kurasiński T. (2013-2014). A Child with a Bucket. A Study of Grave Goods in Children’s Graves in the Polish lands in the Early Middle Ages. Archaeologia Polona, 51-52, 97-117
Kurasiński T. (2015a). Wiadro obite blaszanymi okuciami z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Glinnie w świetle dotychczasowych znalezisk europejskich. Slavia Antiqua, 56, 191-208.
Kurasiński T. (2015b). Burials with Buckets in Early Medieval Poland: A Pagan or Christian Custom? Analecta Archaeologica Ressoviensia, 10, 137-198.
Kurasiński T. (2016). Stave Vessels as Part of Post Mortem Furnishings in Early Medieval Poland – a Problem Outline and Research Perspectives. Fasciculi Archaeologiae Historicae, 29, 65-74.
Kurasiński T. (2018). Razem czy osobno? Naczynia drewniane i gliniane na cmentarzyskach doby wczesnopiastowskiej. W: T. Nowakiewicz, M. Trzeciecki, D. Błaszczyk (red.), Animos labor nutrit. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Buko w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (247-270). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Instytut Archeologii UW.
Kurasiński T. (2021b). Magia – religia – ostentacja. Kaptorgi z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Radomiu w ujęciu komparatystycznym. Slavia Antiqua, 62, 233-284.
Kurasiński T. (w druku a). Między doczesnością a zaświatami. O pochodzeniu naczyń klepkowych na wczesnośredniowiecznych cmentarzyskach z ziem polskich.
Kurasiński T. (w druku b). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Glinnie, woj. łódzkie.
Kurasiński T., Skóra K. (2012). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Lubieniu, pow. piotrkowski. Łódź: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Leblois É. (2012), Inventaire des vases funéraires médiévaux découverts à Tournai et en Wallonie picarde, Vie Archéologique, 71, 25-41.
Liwoch R. (2018). Zabytki z wykopalisk Teodora Nieczuja-Ziemięckiego w latopisowym Pleśnisku (Podhorce na Ukrainie) / Artefacts from excavations by Teodor Nieczuj-Ziemięcki in medieval Plìsnes’k (Pìdgìrcì in Ukraine). Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie.
Łeńska-Bąk K. (2006a). Miód: magia i medycyna. Kwartalnik Opolski, 2-3, 41-63.
Łeńska-Bąk K. (2006b). Obrzędowa funkcja miodu. Literatura Ludowa, 4-5, 31-48.
Łuczak B. (1992). Analiza antropologiczna szczątków kostnych z cmentarzyska wczesnośredniowiecznego (Płock-Podolszyce). Rocznik Muzeum Mazowieckiego w Płocku. Archeologia, 15, 97-117.
Madsen P.K. (1999). Gravens vellugt. Danske gravpotter fra middelalderen. Aarbøger for Nordisk Oldkyndighed og Historie, 1999, 67-170.
Maik J. (1997). Sploty jedwabnych tkanin wykopaliskowych znalezionych w Polsce. W: M. Głosek (red.), Archeologia i starożytnicy. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Abramowiczowi w 70 rocznicę urodzin (173-184). Łódź: Instytut Archeologii i Etnologii PAN Oddział w Łodzi.
Malinowska-Łazarczyk H. (1985). Badania wykopaliskowe na cmentarzysku w Cedyni w latach 1976-1985. Materiały Zachodniopomorskie, 31, 85-115.
Malinowski T. (1975). Badania wykopaliskowe na stan. 3 i stan. 12 w Komorowie, gm. Kaźmierz, woj. poznańskie w 1975 r. Fontes Archaeologici Posnanienses, 25, 213-221.
Malinowski T. (2005). Wczesnośredniowieczne groby jeźdźców z Komorowa. W: J. Dudek, D. Janiszewska, U. Świderska-Włodarczyk (red.), Europa Środkowo-Wschodnia. Ideologia, historia a społeczeństwo. Księga poświęcona pamięci Profesora Wojciecha Peltza (473-484). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Malinowski T., Malinowski A., Lorkiewicz W. (1994). Komorowo, stanowisko 12: cmentarzysko wczesnośredniowieczne. Słupsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku.
Markiewicz M. (1971). Stuła i manipularz z opactwa benedyktynów w Tyńcu. Folia Historiae Artium, 6-7, 217-238.
Mason A., Arceo A., Fleming R. (2008). Buckets, Monasteries, and Crannogs: Material Culture and the Rewriting of Early Medieval British History. The Has¬kins Society Journal, 20, 1-38.
Meens R. (2002). Eating Animals in the Early Middle Ages: Classifying the Animal World and Building Group Identities. W: A.N.H Creager, W.Ch. Jordan (red.), The Animal/Human Boundary: Historical Perspectives (3-28). Rochester: University of Rochester Press.
Michalska D., Krzyszowski A. (2017). Chronology of multicultural site Sowinki in Greater Poland. Geochronometria, 44, 30-39.
Michniewicz M. (2012). Uwagi botanika o resztkach roślinnych z grobów z cmentarzyska w Lubieniu, pow. piotrkowski. W: Kurasiński T., Skóra K. (2012). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Lubieniu, pow. piotrkowski (333-338). Łódź: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Michniewicz M., Kurasiński T. (2020). Szczątki roślinne z cmentarzyska. W: T. Baranowski, K. Skóra, K. Skrzyńska (red.), Przestrzeń osadnicza wczesnośredniowiecznego Radomia 3. Stanowisko 4. Badania Interdyscyplinarne (167-180). Łódź-Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Miciak M., Agnew A.M. (2021). Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Gieczu, stan. 10, woj. wielkopolskie – wyniki badań z lat 2014-2019. Studia Lednickie, 20, 125-195.
Mikołajczyk G. (1955). Wczesnośredniowieczny nóż rytualny i kubek rogowy z Lednogóry, pow. Gniezno. Wiadomości Archeologiczne, 22(2), 193-195.
Milošević A. (2000). Biskupija kraj Knina, Crkvina [IV. 39. grob 1]. W: A. Milošević (red.), Hrvati i Karolinzi. Katalog (209-211). Split: Muzej hrvatskih arheoloških spomenika.
Mokšin N.F., Fedânovič T.P., Hristolûbova L.S. [red.]. (2020). Narody Povolž’â i Priural’â. Komi-zyrâne. Komi-permâki. Marijcy. Mordva. Udmutry. Moskva: Nauka.
Molski B. (1968). Gatunki drewna używane w średniowiecznym Szczecinie do wyrobu przedmiotów codziennego użytku. Archeologia Polski, 13(2), 491-502.
Morawski W., Zaitz E. (1977). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Krakowie na Zakrzówku. Materiały Archeologiczne, 17, 53-169.
Mui S. (2015). Life after death: Shrouded burials in later Anglo-Saxon England. Archaeological Review from Cambridge, 30(1), 150-156.
Müller U. (2006). Zwischen Gebrauch und Bedeutung: Studien zur Funktion von Sachkultur am Beispiel mittelalterlichen Handwaschgeschirrs (5./6. bis 15./16. Jahrhundert). Bonn: Dr. Rudolf Habelt GmbH.
Müller-Wille M. (1976). Das wikingerzeitliche Gräberfeld von Thumby-Bienebek (Kr. Rendsburg-Eckernförde). Teil 1. Neumünster: Wachholtz Verlag.
Müller-Wille M. (1987). Das wikingerzeitliche Gräberfeld von Thumby-Bienebek (Kr. Rendsburg-Eckernförde). Teil 2. Neumunster: Wachholtz Verlag.
Musiałowski A. (2010). Analiza numizmatyczna wczesnośredniowiecznym monet. W: W. Chudziak (red.), Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 4) (139-157). Toruń: Wydawnictwo UMK w Toruniu.
Nadolski A., Abramowicz A., Poklewski T. 1959. Cmentarzysko z XI wieku w Lutomiersku pod Łodzią. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Nelson M. (2005). The Barbarian’s Beverage: A History of Beer in Ancient Europe. London-New York: Routledge.
Nelson M. (2012). Beer: Necessity or luxury?. Avista Forum Journal, 21(1-2), 73-85.
Nelson M. (2016). Kein Bier ohne Alster. Hamburg – Brauhaus der Hanse. W: R. Wiechmann (red.), Hamburg: Verlag der Stiftung Historische Museen Hamburg.
Niesiołowska-Wędzka A. (1980). Wiadra. W: G. Labuda, Z. Stieber (red.), Słownik starożytności słowiańskich 6(2) (407-410). Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
Nowiński J. (2014). Unikalne znaczenie wody chrzcielnej i jej wykradanie do praktyk magicznych przyczyną ewolucji formy chrzcielnicy i jej zabezpieczenia. Seminare, 35, 175-191.
Paszkiewicz B. (2011). Monety z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Ciepłem. W: M. Fudziński, H. Paner (red.), XVII Sesja Pomorzoznawcza 1: od epoki kamienia do wczesnego średniowiecza (571-576). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Paszkiewicz B. (2019). Obol zmarłych i problem napływu monet francuskich we wczesnym średniowieczu. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (255-265). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Pawlak E., Pawlak P. (2001). Badania archeologiczne na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku „szkieletowym” w Poznaniu – Śródce w latach 1999-2000. Poznań [maszynopis w posiadaniu autorów].
Pawlak E., Pawlak P. (2015). Serce miasta jest po prawej stronie. Archeologia o przeszłości poznańskiej Śródki i Ostrówka. Poznań: Wydawnictwo Kontekst.
Pawlak E., Pawlak P., Sikorski A. (2019). Jedwabie z wczesnośredniowiecznego grobu na poznańskiej Śródce. W: M. Szmyt, P. Chachlikowski, J. Czebreszuk, M. Ignaczak, P. Makarowicz (red.), Vir Bimaris. Od kujawskiego matecznika do stepów nadczarnomorskich. Studia z dziejów międzymorza bałtycko-pontyjskiego ofiarowane Profesorowi Aleksandrowi Kośko (399-404). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zakład Prahistorii Europy Środkowowschodniej.
Pawlak P. (1999). Formy wykorzystania surowca drzewnego w obrządku pogrzebowym na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku „szkieletowym” w Poznaniu-Śródce – przykłady i próby interpretacji. Przegląd Archeologiczny, 47, 115-139.
Pawlak P. (2005). Cmentarzyska przedlokacyjnego Poznania. W: Z. Kurnatowska, T. Jurek (red.), Civitas Posnaniensis. Studia z dziejów średniowiecznego Poznania (59-109). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Pawlak P. (2021). Osada – gród – cmentarzysko. Wzajemne relacje na podstawie badań prowadzonych na poznańskiej Śródce. W: A. Janowski (red.), Kongres Mediewistów Polskich 1: Archeologia średniowiecza ziem polskich na początku XXI wieku. Grodziska, cmentarzyska i monety w perspektywie nowych metod badawczych (129-158). Wrocław: Wydawnictwo Chronicon.
Pawlak P., Wesołowska P. (2014). Nowe badania archeologiczne na Śródce w Poznaniu. Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski, 9, 109-126.
Pedersen A. (1997). Søllested and Møllemosegard. Burial Customs in 10th-century Denmark. W: M. Müller-Wille (red.), Rom und Byzanz im Norden. Mission und Glaubenwechsel im Ostseeraum während des 8.-14. Jahrhunderts 1 (249-278). Stuttgart: Franz Steiner Verlag.
Pedersen A. (2014). Dead Warriors in Living Memory. A Study of Weapon and Equestrian Burials in Viking-Age Denmark, AD 800-1000 1. Copenhagen: University Press of Southern Denmark.
Petersen J. (1951). Vikingetidens redskaper. Oslo: I Kommisjon hos Jacob Dybwad.
Petrinec M. (2000). Biskupija kraj Knina, Crkvina [IV. 45. grob 6]. W: A. Milošević (red.), Hrvati i Karolinzi. Katalog (214-216). Split: Muzej hrvatskih arheoloških spomenika.
Petrinec M. (2009). Gräberfelder aus dem 8. bis 11. Jahrhundert im Gebiet des frühmittelaterlichen kroatischen Staates. Split: Museum der kroatischen Archäologischen Denkmäler in Split.
Piaskowski J. (1959). Metaloznawcze badania wyrobów żelaznych. W: Nadolski A., Abramowicz A., Poklewski T. (1959). Cmentarzysko z XI wieku w Lutomiersku pod Łodzią (110-139). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Płoszaj T., Jędrychowska-Dańska K., Zamerska A., Drozd-¬Lipińska A., Poliński D., Janowski A., Witas H. (2017). Ancient DNA analysis might suggest external origin of individuals from chamber graves placed in medieval cemetery in Pień, Central Poland. Anthropologischer Anzeiger, 74(4), 319-337.
Płoszaj T., Jędrychowska-Dańska K., Zamerska A., Lewandowska M., Bojarski J., Chudziak W., Drozd-Lipińska A., Agnieszka Robaszkiewicz A., Witas H.W. (2020). Analysis of maternal lineage structure of individuals from chamber graves placed in medieval cemetery in Kałdus, Central Poland. Homo, 71(1), 43-50.
Pokuta Z., Wojda L. (1979). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko we wsi Dębina, woj. sieradzkie. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna, 26, 89-142.
Poláček L. (2016). Hradiště Mikulčice-Valy a Velká Morava. Brno: Archeologický ústav Akademie věd České republiky.
Poliński D. [red.] (2020). Wczesnośredniowieczne i nowożytne cmentarzysko w Pniu / Early medieval and early modern burial site in Pień. Toruń: Europejska Fundacja „Pamięć i Dziedzictwo”, Instytut Archeologii UMK.
Porzeziński A. (2006). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe na stanowisku 2a w Cedyni, województwo zachodniopomorskie. Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie.
Porzeziński A. (2012). Osadnictwo ziemi cedyńskiej we wczesnym średniowieczu. Archeologiczne studium osadnicze. Chojna: Stowarzyszenie Historyczno-Kulturalne Terra Incognita.
Porzeziński A. (2016). Charakterystyka form obrządku pogrzebowego na cmentarzysku w Cedyni (stanowisko 2, drugi etap prac badawczych w latach 1976–1985). Materiały Zachodniopomorskie. Nowa Seria, 12, 381-412.
Prigent D. (1996). Les céramiques funéraires (XIe-XVIIe siècle). W: H. Galinié, E. Zadora-Rio (red.), Archéologie du cimetière chrétien. Actes du 2e colloque A.R.C.H.E.A. (Orléans 29 septembre-1er octobre 1994) (215-224). Tours: Fédération pour l’édition de la Revue archéologique du Centre de la France.
Profantová N. (2007). Deposits of Ceramic and Wooden Pots as One Most Important Offerings for the „Last Way for the Afterlife” in the 9th-10th Century in the Middle Bohemia. W: C. Cosma (red.), Funerary Offerings and Votive Depositions in Europe’s 1st Millenium AD. Cultural Artefacts and Local Identities (191-206). Cluj-Napoca: Editura MEGA.
Profantová N., Kavánová B. (2003). Mikulčice – pohřebištĕ u 6. a 12. kostela. Brno: Archeologický ústav Akademie věd České republiky.
Rauhut L. (1971). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska w obudowie kamiennej na Mazowszu i Podlasiu. Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne, 1, 435-656.
Rauhutowa J. (1972). Wczesnośredniowieczny grobowiec z XII w. z Czerska pod Warszawą. Archeologia Polski, 17(1), 143-160.
Reitsema L.J., Błaszczyk D. (2019). Dieta w świetle badań izotopowych węgla i azotu. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (423-435). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Reitsema L.J., Kozłowski T., Douglas Crews D.E., Katzenberg M.A., Chudziak W. (2017). Resilience and local dietary adaptation in rural Poland, 1000–1400 CE. Journal of Anthropological Archaeology, 45, 38-52.
Rębkowski M. (2007). Chrystianizacja Pomorza Zachodniego. Studium archeologiczne. Szczecin: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Rodzińska-Nowak J. (2018). Napoje alkoholowe mieszkańców Barbaricum. W: B. Niezabitowska-Wiśniewska et al. (red.), Studia Barbarica. Profesorowi Andrzejowi Kokowskiemu w 65. rocznicę urodzin 2 (580-588). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Rohrer W. (2012). Wikinger oder Slawen? Die ethnische Interpretation frühpiastischer Bestattungen mit Waffenbeigabe in der deutschen und polnischen Archäologie. Marburg: Verlag Herder-Institut.
Sawicki T. (2008). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Daniszewie pod Kołem, woj. wielkopolskie. Slavia Antiqua, 49, 149-209.
Schulz-Rehberg R.-M. (2006). Die Aachener Elfenbeinsitula. Ein liturgisches Gefäss im Spannungsfeld von Imperium und Sacerdotium. Eine kunst-historische Analyse. Münster: Monsenstein und Vannerdat OHG.
Sedov V. (1997). Vliânie zapadnyh baltov na kul’turu sosednih slavânskih plemen v rannem srednevekov’e (kamennye mogil’niki Mazovii i Podlâšâ). W: R. Volkaitė-Kulikauskienė (red.), Vakarų baltai. Etnogenezė ir etninė istorija (166-176). Vilnius: Lietuvos istorijos institutas.
Seneta W., Dolatowski J., Zieliński J. (2021). Dendrologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Sepeev G.A. (2001). Ètnografiâ marijskogo naroda. Učebnoe posobie dlâ starših klassov. Joškar-Ola: Marijskoe knižnoe izdatel’stvo.
Sikora A. (2000). Wyniki analiz fragmentów tkanin z grobu 17/98 w Dziekanowicach, gm. Łubowo, woj. wielkopolskie, stan. 22. Studia Lednickie, 6, 213-224.
Sikora J. (2015). Początki inhumacji w Polsce pierwszych Piastów. Jak wczesne?, W: W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Cmentarzyska – relacje społeczne i międzykulturowe (151-164), Poznań: SNAP Oddział w Poznaniu.
Sikorski A. (2002). „Opakowanie” tekstylne misy mosiężnej z wczesnośredniowiecznego grobu szkieletowego na cmentarzysku „Mały Skansen” w województwie wielkopolskim. W: J. Olczak (red.), Studia z historii architektury i historii kultury materialnej (135-140). Toruń: Wydawnictwo UMK w Toruniu.
Simoni K. (2000). Velika Gorica kraj Zagreba [II. 49. grob 20]. W: A. Milošević (red.), Hrvati i Karolinzi. Katalog (108). Split: Muzej hrvatskih arheoloških spomenika.
Skalski K. (1995). Problem wykorzystania źródeł archeologicznych do badań nad składem drużyny pierwszych Piastów. Kwartalnik Historyczny, 102(2), 85-96.
Skuza Z.A. (2006). Ginące zawody w Polsce. Warszawa: Muza.
Solberg B. (2005). Turned and Coopered Vessels of Wood in Late Roman and Migration Period Graves in Norway. W: H.-J. Hasler (red.), Neue Forschungsergebnis se zur nordwesteuropäischen Frühgeschichte unter besonderer Berücksichtigung der altsächsischen Kultur im heutigen Niedersachsen (421-436). Oldenburg: Isensee.
Sommer P. (1985), Hradištní pohřebiště v premonstrátské kanonii na Strahově. Sborník Národního muzea v Praze, ser. A (Historie), 39(3-4), 193-197.
Soudská E. (1954). Zbraně v našich hradištnich hrobech. Časopis Národniho muzea – řada historická, 123, 7-27.
Steuer H. (1986). Eimer (archäologisches). W: H. Beck, H. Jankuhn, K. Ranke, R. Wenskus (red.), Reallexikon der Germanischen Altertumskunde 6. Berlin-New York: Walter de Gruyter, 584-601.
Stępnik T. (2014). Wczesnośredniowieczne zabytki drewniane z Wolina w świetle analizy surowcowej. W: B. Stanisławski, W. Filipowiak (red.), Wolin wczesnośredniowieczny 2 (171-194). Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
Suchodolski S. (2012). Monety z cmentarzyska w Lubieniu, gm. Rozprza, pow. piotrkowski, woj. łódzkie. W: Kurasiński T., Skóra K. (2012). Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Lubieniu, pow. piotrkowski (351-356). Łódź: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Surmiński J. (1986). Właściwości techniczne i możliwości użytkowania drewna modrzewia. W: S. Białobok (red.), Modrzewie (563-576). Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Surmiński J. (2006). Właściwości i zastosowanie drewna. W: W. Bugała (red.), Dęby (877-883). Poznań-Kórnik: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Szatmári S. (1979). Das Gräberfeld von Oroszlány-Borbála-Kolonie (neue Beiträge zur Bestattung mit Holzeimern). W: B. Chropovský (red.), Rapports du IIIe Congrès International d’Archéologie Slave, Bratislava 7–14. Septembre 1975 1 (805-816). Bratislava: Veda – Vydavatel’stvo Slovenskej akadémie vied.
Szatmári S. (1980). Das Gräberfeld von Oroszlány und seine Stelle in der frühawarenzeitlichen Metallkunst. Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae, 32, 89-116.
Szerszunowicz J. (2017). Analiza konotacji leksemu miód w zasobach wybranych języków europejskich. Białostockie Archiwum Językowe, 17, 221-244.
Świderski J. (1966). Produkcja wyrobów bednarskich. Warszawa: Wydawnictwo Przemysłu Lekkiego i Spożywczego.
Teterycz-Puzio A. (2012). Kronikarzy rozkosze stołu: przyjemność – umiar – czy niezbędna potrzeba? Jedzenie w świetle wybranych kronik środkowoeuropejskich z XI-XIV wieku. W: B. Możejko, E. Brylewska-Szymańska (red.), Historia naturalna jedzenia. Między antykiem a XIX wiekiem (33-43). Gdańsk: Muzeum Historyczne Miasta Gdańska; Uniwersytet Gdański; Muzeum Wnętrz Mieszczańskich w Domu Uphagena.
Tomiccy J. i R. (1975). Drzewo Życia. Ludowa wizja świata i człowieka. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Tomičić Ž. (2002). Vjedrice hrvatskog ranog srednjovjekovlja. Histria Antiqua, 6, 149-166.
Tomková K. (2005). Hmotná kultura raně středověkých pohřebišť Pražského hradu a jeho předpolí. W: K. Tomková (red.), Pohřbívání na Pražského hradě a jeho předpolích, 1.1 – Textová část (217-304). Praha: Archeologický ústav Akademie věd České republiky.
Trotzig G. (1991). Craftsmanship and function. A study of metal vessels found in Viking Age tombs on the island of Gotland, Sweden. Stockholm: Statens Historiska Museum.
Valleé A. (2016). La pratique funéraire du dépôt de seaux en bois à la période mérovingienne: un état de la question en Gaule du Nord-Ouest. Archéologie médiévale, 46, 33-56.
Vedeler M. (2014). Silk for the Viking. Oxford-Philadelphia: Oxbow Books.
Vedeler M. (2016). Silk Trade to Scandinavia in the Viking Age. W: C. Jahnke, A.L. Huang (red.), Textiles and the Medieval Economy: Production, Trade and Consumption of Textiles, 8th-16th Centuries (78-85). Oxford-Philadelphia: Oxbow Books.
Wachowski K. (1975). Cmentarzyska doby wczesnopiastowskiej na Śląsku. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
Wadyl S. (2019a). Chronologia cmentarzyska. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (361-375). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Wadyl S. (2019b). Srebrne blaszki. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (283-286). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Wadyl S. (2019c). Miecze. W: S. Wadyl (red.), Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim (105-128). Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Wadyl S. [red.] (2019). Ciepłe. Elitarna nekropola wczesnośredniowieczna na Pomorzu Wschodnim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Wamers E. (1994). König im Grenzland. Neue Analyse des Bootkammergrabes von Haiðaby. Acta Archaeologica, 65, 1-56.
Wiercińska A. (1972). Analiza antropologiczna wczesnośredniowiecznego szkieletu ludzkiego z Czerska, pow. Piaseczno. Archeologia Polski, 17(1), 161-166.
Wilczyńska E. (2014). Magiczne właściwości wody żywej w funkcji napoju. Literatura Ludowa, 1(58), 3-10.
Wilson Ch.R., Sauer J.-M., Hooser S.B. (2001). Taxines: A Review of the Mechanism and Toxicity of Yew (Taxus spp.) Alkaloids. Toxicon, 39, 175-185.
Woźnicka Z. (1961). Wyroby bednarskie i tokarskie średniowiecznego Międzyrzecza. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
Zaitz E. (2006). Drewniane wiadro (naczynie klepkowe) z żelaznymi okuciami. W: E. Firlet (red.), Kraków w chrześcijańskiej Europie X-XIII w. Katalog wystawy / Krakow in christian Europe, 10th-13th c. Catalogue of the exhibition (291). Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
Zajkoŭski È. (2018). Slavânskìâ pahavannì z draŭlânymì vëdramì: arèal raspaŭsûdžannâ, hranalogìâ, vytokì tradycyì, semantyka. Materìali ì doslìdžennâ z arheologìï Prikarpattâ ì Volinì, 22, 135-155.
Zamelska-Monczak K. (2015). Ceramic and Wooden Containers. W: A. Buko (red.), Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetery in Central Poland (288-303). Leiden-Boston: Brill.
Zamelska-Monczak K. (2016). Naczynia z gliny i kamienia. W: A. Buko (red.), Bodzia. Elitarny cmentarz z początków państwa polskiego (265-275). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Zawadzka-Antosik B. (2003). Czekanowskie cymelia. W: M. Dulinicz (red.), Słowianie i ich sąsiedzi we wczesnym średniowieczu (327-333). Warszawa-Lublin: Wydawnictwo UMCS w Lublinie; Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Zielonka B. (1958). Cmentarzysko w Bodzanowie w pow. aleksandrowskim. Przegląd Archeologiczny, 10, 331-382.
Zoll-Adamikowa H. (1971). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe Małopolski, cz. II: Analiza. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.
Żuk M. (1996). Miód w polskiej kulturze ludowej. Twórczość Ludowa, 11(4), 4-8.