Założenia rowkowe o charakterze funeralnym ze stanowiska Domasław 10/11/12 / Chrzanów 4, pow. wrocławski jako przejaw oddziaływań kulturowych

Józefowska, Anna; Kamyszek, Lidia; Żygadło, Leszek

doi:0079-7138

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Założenia rowkowe o charakterze funeralnym ze stanowiska Domasław 10/11/12 / Chrzanów 4, pow. wrocławski jako przejaw oddziaływań kulturowych Józefowska, AnnaKamyszek, LidiaŻygadło, Leszek

Object structure

Założenia rowkowe o charakterze funeralnym ze stanowiska Domasław 10/11/12 / Chrzanów 4, pow. wrocławski jako przejaw oddziaływań kulturowych

Przegląd Archeologiczny T. 70 (2022)

Józefowska, Anna ; Kamyszek, Lidia ; Żygadło, Leszek

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk ; Ośrodek Badań nad Kulturą Późnego Antyku i Wczesnego Średniowiecza

Domasław 10/11/12/Chrzanów 4 ; the funeral rite ; ditch features ; Lusatian culture ; Hallstatt period ; Hallstatt culture ; Hallstatt culture influences ; La Tène period ; La Tène culture

The most interesting feature discovered in Domasław’s burial ground is the ditched enclosures complex of a funeral character. The oldest complex with a ring trench was dated to the middle Bronze Age (HaA2). This custom reaches its apogee in the early Iron Age (HaC). A total of 26 chamber graves encircled by trenches, as well as another ditch without a burial probably also from this period, were discovered in the cemetery. At the end of the Early Iron Age, burial practices within the Domasław necropolis did not cease completely. The category of sepulchral features with a younger chronology should also include the rectangular, nearly quadrangular structures which appear in the La Tene period and even at a later phase using this burial ground. The Domasław burials with surrounding trenches have no analogies in the nearest regions. Excavated circular structures make the largest group of funeral ditches to the north of the Carpathian and Sudeten Mountains. The influence on the shaping of the burial rite’s material remains as recorded in the form of chamber graves which stand out for their construction and furnishing, might be also treated as an element of impact. The appearance of circular ditches within this province might be also treated as an element of southern (Hallstatt) impact. The circular ditches at this burial ground is the manifestation of these influences. The strong impact from the Hallstatt circle probably led to profound changes in the sphere of beliefs, ideas, and social stratification. The custom of surrounding graves with rectangular ditches recorded in enclaves of the La Tène culture in Poland is undoubtedly the effect of the arrival of Celtic people from the south to these areas.

Anioła M., Nowaczyk K., Nowaczyk L., Zarzycka A. (2012). Cmentarzysko ludności kultury łużyckiej z epoki brązu na stanowiskach Chrzanów 4 oraz Domasław 10-12, gm. Kobierzyce, woj. dolnośląskie. W: S. Kadrow (red.), Raport 2007-2008, I (445-462). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Baron J. (2017). The Hallstatt Period in Śląsk. W: U. Bugaj (red.), The Past Societies: Polish lands from the first evidence of human presence to the Early Middle Ages 3: 2000-500 BC (367-387). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Balzer I. (2018). Burial Mounds and Settlements. Their Relations in the Late Hallstatt and Early La Tène-Period (6th-4th century BC). W: Th. Knopf, W. Steinhaus, S. Fukunaga (red.), Burial Mounds in Europe and Japan. Comparative and Contextual Perspectives (118-136). Oxford: Archaeopress.
Bednarek M. (1994). Celtycki grób ciałopalny z czworobocznym obiektem rowkowym w Nowej Cerekwi, gm. Kietrz, woj. opolskie. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 35, 495-506.
Bílková J. (2014). Vyhodnocení pohřebního ritu období Ha/LT z lokality Tišice (okr. Mělník). Evaluation of the Ha/LT funeral rites at Tišice (district Mělník). Pobrano z: https://dspace.cuni.cz/bitstream/handle/20.500.11956/67182/BPTX_2011_2_11210_0_314063_0_124156.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 02.02.2022].
Bochnak T. (2007). Les enclos quadrangulaire en Pologna IVe siècle avant J.C.-IIe siècle après J.C. Acta Terrae Septemcastrensis Journal. Proceedings of the 8th International Colloquium of Funerary Archaeology. Funerary Practices in Europe, before and after the Roman Conquest (3rd century BC-3rd century AD), 6(1), 23-40.
Brnič Ž., Sankot P. (2005). Časně laténský pohřební areál „enclos quadrangulaire“ v Černoučku, okr. Litoměřice. Památky archeologické, 96, 31-70.
Bujna J. (2005). Kruhový šperk z laténskych ženských hrobov na Slovensku. Nitra: Univerzita Konštantína Filozofa: Archeologický ústav SAV.
Buśko C. (1988). Sprawozdanie z badań wykopaliskowych przeprowadzonych na kurhanowym cmentarzysku ludności kultury łużyckiej w Jaroszówce, gm. Chojnów w 1987 roku. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 30, 61-64.
Buśko C. (1990). Wyniki dalszych badań wykopaliskowych na cmentarzysku kurhanowym ludności kultury łużyckiej w Jaroszówce, gm. Chojnów. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 31, 173-184.
Chytráček M. (2015). Belege für die Anwesenheit von Eliten des 6./5. Jahrhunderts v. Chr. am Zusammenfluss von Elbe und Moldau in Mittelböhmen. Prähistorische Zeitschrift, 90, 271-300.
Chytráček M., Kyselý R., Stránská P., Egg M., Ritter S., Chojka O., John J., Michálek J. (2015). Zu einem Fürstengrab aus der Späthallstattzeit mit zweirädrigem Wagen und Bronzegefäßen bei Rovná (okr. Strakonice) in Südböhmen. Ein Vorbericht. Archäologisches Korrespondenzblatt, 45(1), 71-89.
Chytráček M., Chvojka O., Egg M., John J., Michálek J., Cícha J., Hladil J., Koník P., Kozáková R., Křivánek R., Kyselý R., Majer A., Novák J., Pavelka J., Rašková Zelinková M., Stránská P., Světlík I., Šálková T. (2020). Interdisciplinární výzkum knížecí mohyly doby halštatské v Rovné u Strakonic. Reprezentace sociální identitya symbolika uměleckého projevu elit starší doby železné. Památky archeologické, 110, 59-172.
Čižmářová J. (2011). Keltská pohřebiště na Moravě: okresy Brno-město a Brno-venkov. Brno: Moravské zemské muzeum.
Cordie R. (2006). Zu laténezeitlichen Grabgärten von Wederath, Belginum. W: W-R. Teegen, R. Cordie, O. Dörrer, S. Rieckhoff, H. Steuer (red.), Studien zur Lebenswelt der Eisenzeit: Festschrift für Rosemarie Müller. Reallexikon der Germanischen Altertums¬kunde. Ergänzungsband 53 (251-263). Berlin, New York: Walter de Gruyter.
Czebreszuk J., Szmyt M. (2011). Kurhan, rów i palisada w tradycji kultury ceramiki sznurowej. Próba rekonstrukcji „scenariuszy rytualnych”. W: H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (red.), Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e. (123-130). Kraków-Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Dizdar M. (2016). Late La Tène Settlements in the Vinkovci Region (Eastern Slavonia, Croatia): Centres of Trade and Exchange. W: M. Karwowski, P.C. Ramsl (red.), Boii – Taurisci. Proceedings of the International Seminar, Oberleis-Klement, June 14th–15th, 2012, Mitteilungen der Prähistorischen Kommission, 85 (31-48). Budapest: Verlag der Österreichische Akademie der Wissenschaften.
Deicke A.J.E. (2011). Studien zu reich ausgestatteten Gräbern aus dem urnenfelderzeitlichen Gräberfeld von Künzing (Lkr. Deggen-dorf, Niederbayern). Jahrbuch des Römisch-Germanischen Zentralmuseums Mainz, 58, 1-188.
Dulęba P. (2019). On the Origins of the La Tène Culture in Silesia. W: Ch. Bockisch-Bräuer, B. Mühldorfer, M. Schönfelder (red.), Die frühe Eisenzeit in Mitteleuropa. Internationale Tagung vom 20.-22. Juli 2017 in Nürnberg (369-389). Nürnberg: Naturhistorische Gesellschaft Nürnberg e.V., Abteilung für Vorgeschichte.
Durbajło J., Lissak Z., Pajor M., Piszczałowski W., Żółkowski S. 2020. Sprawozdanie z archeologicznych badań wykopaliskowych zespołu osadniczego kultury przeworskiej z okresu wpływów rzymskich (wraz z elementami innych kultur) na stanowiskach: Domasław stan. nr 9 (AZP 82-28,88) – osada Magnice stan. nr 2 (AZP 82-28,27) – cmentarzysko Magnice stan. nr 8 (AZP 82-28,33) – osada gm. Kobierzyce, pow. wrocławski, woj. dolnośląskie, w okresie od 27 sierpnia 2019 r. do 5 lipca 2020 roku. Wrocław: Archiwum Wojewódzkiego Urządu Ochrony Zabytków (maszynopis).
Dzięgielewski K. (2017). Late Bronze and Early Iron Age communities in the northern part of the Polish Lowland (1000-500 BC). W: U. Bugaj (red.), The Past Societies. Polish lands from the first evidence of human presence to the Early Middle Ages 3: 2000-500 BC (295-340). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Dzięgielewski K. (2018). “Bernsteinherren” or humble amber gatherers?: notes on social organisation in Eastern Pomerania during the Early Iron Age. W: M. Trefný (red.), The Early Iron Age in Central Europe: proceedings of the conference held on the 2nd-4th of July 2015 in Hradec Králové, Czech Republic (78-91). Hradec Králové: Universität in Hradec Králové.
Egg M., Kramer D. (red.). (2005). Krieger – Feste – Toten¬opfer. Der letzte Hallstattfürst von Kleinklein in der Steiermark. Mainz: Römisch-Germanischen Zentralmuseum.
Egg M., Kramer D. (red.). (2013). Die hallstattzeitlichen Fürstengräber von Kleinklein in der Steiermark: die beiden Hartnermichelkogel und der Pommerkogel. Mainz: Römisch-Germanischen Zentralmuseum.
Fernández-Götz M., Arnold B. (2017). Elites before the Fürstensitze: Hallstatt C sumptuous graves between Main and Danube. W: R. Schumann, S. Van der Vaart-Verschoof (red.), Connecting Elites and Regions. Perspectives on contacts, relations and differentiation during the Early Iron Age Hallstatt C period in Northwest and Central Europe (183-199). Leiden: Sidestone Press.
Freidin N. (1982). Early Iron Age Luxury Imports into the Paris Basin. Expedition Magazine, 24(3), 21-28. Pobrano z: http://www.penn.museum/sites/expedition/?p=5846 [dostęp 02.02.2022].
Frey H.O. (1980). Der Westhallstattkreis im 6 Jahrhundert v. Chr. W: K. Pömer, D. Straub (red.), Die Hallstattkultur. Frühform europäischer Einheit: Internationale Ausstellung des Landes Oberösterreich 25. April bis 26. Oktober 1980 (80-116). Linz: Oö. [Oberösterreichischer] Landesverlag.
Gediga B. (1961). Badanie zespołu stanowisk kultury łużyckiej w okolicy Jordanowa Śl. pow. Dzierżoniów w latach 1956–1959. Sprawozdania Archeologiczne, 13, 73-86.
Gediga B. (2007a). Rewelacje ze Śląska. Nowy obraz kultury wczesnej epoki żelaza na Śląsku. Archeologia Żywa, 1(39), 3-12.
Gediga B. (2007b). Problemy obrazu kultury wczesnej epoki żelaza na Śląsku w świetle nowych badań terenowych. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 49, 123-146.
Gediga B. (2008). Nowe przesłanki do badań struktury społecznej ludności kultury łużyckiej w okresie halsztackim. W: M. Mogielnicka-Urban (red.), Opera ex aere. Studia z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza dedykowane profesorowi Janowi Dąbrowskiemu przez przyjaciół, uczniów i kolegów z okazji siedemdziesiątych urodzin (169-176). Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Gediga B. (2010). Śląsk regionalna prowincja kultury halsztackiej. W: B. Gediga, W. Piotrowski (red.), Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy Środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza (187-218). Biskupin-Wrocław: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie.
Gediga B. (2012). Ratownicze badania wykopaliskowe na stanowiskach 10, 11, 12 w Domasławiu, gm. Kobierzyce na Dolnym Śląsku w latach 2006-2008. W: S. Kadrow (red.), Raport 2007-2008, I (411-420). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Gediga B. (2019). Uwagi do datowania i periodyzacji użytkowania cmentarzyska w Domasławiu-Chrzanowie, pow. wrocławski. Przegląd Archeologiczny, 67, 49-71.
Gediga B., Hensel Z., Józefowska A. (2018). Zespół mieczy z ciałopalnego cmentarzyska ludności „kultury łużyckiej” w Domasławiu, pow. Wrocław, Przegląd Archeologiczny, 66, 137-175.
Gediga B., Józefowska A. (2018). Cmentarzysko wczesnej epoki żelaza z Domasławia 10,11,12. Tom 1. Katalog. Wrocław: Fundacja Przyjaciół Archeologii i Etnologii PAN.
Gediga B., Józefowska A. (2019). Przemiany obrządku grzebalnego w epoce brązu i wczesnej epoce żelaza w świetle analizy źródeł z cmentarzyska w Domasławiu, pow. wrocławski i nekropolii bliskiego rejonu (problemy zmian społeczno-kulturowych). Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Gediga B., Józefowska A., Łaciak D., Dolata-Daszkiewicz I. (2020). Cmentarzysko wczesnej epoki żelaza z Domasławia 10/11/12. Tom 4. Synteza. Wrocław: Fundacja Przyjaciół Archeologii i Etnologii PAN.
Gedl M. (1973). Cmentarzysko halsztackie w Kietrzu, pow. Głubczyce. Wrocław: Ossolineum.
Gedl M. (1975). Kultura przedłużycka. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Gedl M. (1984). Obiekty rowkowe na cmentarzyskach z okresu lateńskiego i wczesnego okresu wpływów rzymskich w południowej Polsce, cz. I. Przegląd Archeologiczny, 32, 157-186.
Gedl M. (1985). Obiekty rowkowe na cmentarzyskach z okresu lateńskiego i wczesnego okresu wpływów rzymskich w południowej Polsce, cz. II. Przegląd Archeologiczny, 33, 159-190.
Gedl M. (2002). Wielkie cmentarzysko z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Kietrzu, pow. Głubczyce na Górnym Śląsku. W: M. Gedl (red.), Wielkie cmentarzyska z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, Prace, 5 (75-115). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych.
Gerritsen F. (2003). Local identities: landscape and community in the late prehistoric Meuse-Demer-Scheldtregion. Amsterdam: University Press.
Godłowski K. (1981). Kultura przeworska. W: J. Wielowiejski (red.), Prahistoria ziem polskich V. Późny okres lateński i okres rzymski (57-135). Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Ossolineum.
Gosden C. 1985. Gifts and kin in Early Iron Age Europe. Man (N.S.), 20(3), 475-493.
Goslar T. (2019). Chronologia i periodyzacja cmentarzyska z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Domasławiu, pow. wrocławski, na podstawie datowania radiowęglowego. Przegląd Archeologiczny, 67, 31-48.
Gralak T., Kamyszek L., Żygadło L. (2015). Nietypowy czworokątny obiekt rowkowy z cmentarzyska w Domasławiu, stan. 36. Analiza metrologiczna obiektu. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 57, 143-154.
Guštin M. (2005). Sajevce. Železnodobno gomilno grobišče ob Krki. Arheološki vestnik, 56, 113-168.
Hansen S. (2011). Grossgrabhügel der älteren Eisenzeit zwischen West und Ost. Eine Annäherung. W: V.I. Molodin, S. Hansen (red.), “TERRA SCYTHICA”. Materialien des internationalen Symposiums «Terra Scythica» (17.–23. August 2011, Denisov-Höhle, Altai) (291-318). Novosibirsk.
Hansen S. 2017. Giant Tumuli of the Iron Age: Tradition-Monumentality-Knowledge transfer. W: M. Fernández-Götz, D. Krausse (red.), Eurasia at the Dawn of History: Urbanization and Social Change. New York (225-239). Cambridge: University Press.
Haruštiak J. (2009). Vývoj pohrebného rítu na keltských pohrebiskách z územia Slovenska. Slovenská Archeológia, 57(1), 117-168.
Hellmuth A. (2010). K rekonstrukciji razkošnega oblačila iz stiškega groba 27 v gomili 48 = Zur Rekonstruktion des Prunkgewandes aus Stična Grab 27, Grabhüge 48. W: S. Gabrovec, B. Teržan (red.), Stična II, 2 Gomile starejše železne dobe, Grabhügel aus der Älteren Eisenzeit. Katalogi in Monografije, 38 (61-68). Ljubljana: Narodni Muzej Slovenije.
Hildebrandt-Radke I. (2011). Cmentarzysko kurhanowe w Łękach Małych: unikatowa nekropolia kultury unietyckiej (wczesna epoka brązu). Landform Analysis, 16, 73-76.
Hornok P., Tóth G.A. (2016). Újabb adatok La Tène-kori sírkerületek hazai előfordulásához Kelta temetőrészlet Hegyfalu határában. Régészeti kutatások Magyarországon 2011-2014, 120-134.
Janczewski P., Sielicka K. (2018). Opracowanie wyników stanowiska Paszowice 23 (cmentarzysko kultury przedłużyckiej i łużyckiej). Wrocław: Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków Delegatura w Legnicy (maszynopis).
Jarosz P., Rodak T. (2006). Sprawozdanie z ratowniczych badań wykopaliskowych na stanowiskach 6 i 7 w Zakrzowcu, gm. Niepołomice, woj. małopolskie. W: Z. Bukowski, M. Gierlach (red.), Raport 2003-2004. Wstępne wyniki konserwatorskich badań archeologicznych w strefie budowy autostrad w Polsce za lata 2003-2004 (d. Zeszyty ORBA) (303-320). Warszawa: Ośrodek Ochrony Dziedzictwa Archeologicznego.
Jarysz R., Limisiewicz A. (1998). Badania archeologiczne cmentarzyska kurhanowego z epoki brązu i wczesnego średniowiecza w Myśliborzu stan. 3, gm. Paszowice. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 40, 239-249.
Jockenhövel A. (1999). Frühe Kreisgräben in der Zone nordwärtsder Alpen. W: F.-R. Herrmann (red.), Festschrift für Günter Smolla I. Materialien zur Vor- und Frühgeschichte von Hessen, 8 (329-352). Wiesbaden: Landesamt für Denkmalpflege Hessen.
Józefowska A. (2016). Opracowanie ratowniczych badań archeologicznych przeprowadzonych na stanowisku nr 21 w Żmigródku, gm. Żmigród, pow. trzebnicki. Wrocław: Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków (maszynopis).
Józefowska A., Kamyszek L., Żygadło L. (2021). Rectangular ditch features from Domasław, site 10-11-12, Wrocław district. Archäologisches Korrespondenz¬blatt, 51(1), 61-79.
Kaczanowski P., Madyda-Legutko R., Poleski J. (1984). Cmentarzysko kultury przeworskiej w Górce Stogniewskiej koło Proszowic. Sprawozdania Archeologiczne, 36, 83-121.
Kalábek M. (2001). Doklady čtvercových příkopových objektů z Olomouce-Slavonína. Pravěk, 11, 255-263.
Kielin T. (2008). Bezugspunkt gesellschaftlicher Kohärenz und kultureller Identität. W: Ch. Kümmel, B. Schweizer, U. Veitunter, M. Augstein (red.), Körperinszenierung – Objektsammlung – Monumentalisierung: Totenritual und Grabkult in frühen Gesellschaften Archäologische Quellen in kulturwissenschaftlicher Perspektive. Tübinger Archäologische Taschenbücher, 6 (181-206). Münster-New York-München-Berlin: Waxmann.
Kopiasz J. (2003). Osada kultury łużyckiej na wielokulturowym stanowisku Stary Śleszów 17, powiat Wrocław. W: B. Gediga (red.), Archeologiczne Zeszyty Autostradowe Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Z. 2. Badania na autostradzie A4, Cz. I (101-225). Wrocław: Zespół Archeologicznych Badań Ratowniczych Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Kosicki A. (1996). Der Forschungsstand über die Laténekeltur in Niederschlesien. W: Z. Woźniak (red.), Kontakte Längs der Bernsteinstraße (zwischen Caput Adriae und den Ostseegebieten) in der Zeit um Christi Geburt, Materialien Des Symposium - Kraków 26. - 29. April 1995 (273-279). Kraków: Muzeum Archeologiczne.
Koutecký D. (2008). Bylanská kultura. W: N. Venclová (red.), Archeologie pravěkých Čech 6. Doba halštatská (46-66). Praha: Archeologický ústav AV ČR.
Kossack G. (1999). Religiöses Denken in dinglicher und bildlicher Überlieferung Alteuropas aus der Spätbronze- und frühen Eisenzeit (9.-6. Jahrhundert v. Chr. Geb). München: Bayerische Akademie der Wissenschaften.
Kwapiński M. (1986). Uwagi o genezie grobów kurhanowych ludności kultury łużyckiej w dorzeczu Odry. Rocznik Lubuski, 14, 119-150.
Lanting J.N., van der Plicht J. (2006). De 14C-chronologie van de Nederlandse pre- en protohistorie V: midden- en late ijzertijd. Palaeohistoria, 47/48 (2005/2006), 241-427.
Lasota A. (2011). Cmentarzysko z okresu rzymskiego w Gaci koło Przeworska w świetle nowych badań. W: E. Droberjar (red.), Archeologie barbarů 2010: Hroby a pohřebiště Germánů mezi Labem a Dunajem Sborník příspěvků ze VI. protohistorické konferencje Hradec Králové, 6.–9. září 2010. Studia Archaeologica Suebica, I (155-161). Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci.
Leman-Delerive G. (2000). Enclos funéraires et cultuels dans la partie septentrionale de la Gaule Belgique. Revue archéologique de Picardie, 1-2, 67-76.
Limbursky P. (2010). Proměny pravěke krajiny – Transformation of the prehistoric landscape. Živa archeologie. Rekonstrukce a experiment v Archeologii, 11, 22-25.
Limbursky P., Ginoux N., Sankot P. (2013). Les enclos a inhumation de Vliněves (district de Mělnik, Boheme centrale): Donnees preliminaires. Association Francaise pour l’Etude de l’Age du Fer, 31, 41-44.
Madera P. (1999). Wyniki ratowniczych badań wykopaliskowych na cmentarzysku ciałopalnym kultury łużyckiej w Łazach, stan. 1, gm. Wińsko. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 41, 231-46.
Madera P. (2002). Cmentarzysko ciałopalne kultury łużyckiej w Łazach, stan. 1, pow. Wołów, woj. dolnośląskie w świetle ostatnich badań ratowniczych. W: M. Gedl (red.), Wielkie cmentarzyska z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza (149-173). Warszawa: Komitet Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN.
Makarová E. (2013). Chamber tombs of the Platěnice culture – elite burials? W: R. Karl, J. Leskovar (red.), Interpretierte Eisenzeiten. Fallstudien, Methoden, Theorie. Tagungsbeiträge der 5. Linzer Gespräche zur interpretativen Eisenzeitarchäologie. Studien zur Kulturgeschichte von Oberösterreich, 37 (95-106). Linz: Oberösterreichisches Landesmuseum.
Makiewicz T., Kaczor W. (2005). Pierwsze odkrycie grobu rowkowego z okresu wędrówek ludów w Wielkopolsce (Konarzewo, pow. Poznań ziemski, stan. 5. Folia Praehistorica Posnaniensia, 13/14, 245-267.
Malinowski T. (1962). Obrządek pogrzebowy ludności kultury łużyckiej w Polsce. Przegląd Archeologiczny, 14, 1-135.
Malinowski T. (1985). Wielkopolska w otchłani wieków. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Malinowski T. (2006). Komorowo, stanowisko 1: grodzisko kultury łużyckiej – faktoria na szlaku bursztynowym. Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego. Golec M., Fojtík P. (2020). Centrum východohalštatské kultury na střední Moravě. Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci.
Mauss M. (2007). Szkic o darze. W: E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper (red.), Świat człowieka – świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii (107-168). Warszawa: PWN.
Megaw J.V.S., Neugebauer J.W. (1997). Notes on a silver pendant and chain from Pottenbrunn-Ratzersdorf, Niederösterreich, and its wider European implications. Germania, 75(2), 717-735.
Meller H., Schunke T. (2016). Die Wiederentdeckung des Bornhöck – Ein neuer frühbronzezeitlicher Fürstengrabhügel bei Raßnitz, Saalekreis. Erster Vorbericht. W: H. Meller, H.P. Hahn, R. Jung, R. Risch (red.), Arm und Reich – Zur Ressourcenverteilung in prähistorischen Gesellschaften (227-265). Halle: Landesamt für Denkmalpflege und Archäologie Sachsen-Anhalt.
Michnik M. (2007). Imported objects at the cemetery in Świbie, District of Gliwice. W: J. Baron, I. Lasak (red.), Long Distance Trade in the Bronze Age and Early Iron Age. Studia Archeologiczne, 40 (159-177). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Mierzwiński A. (2013). The communicative aspect of burial mound symbolism. A commentary to Homer’s accounts. Analecta Archaeologica Ressoviensia, 8, 237-272.
Mikulková B. (2010). Orlovice (okr. Vyškov). Přehled výzkumů, 51, 373-374.
Milcent P.-Y. (2017). Hallstatt C sword graves in Continental Gaul. Rise of an elite or new system of representation of self in a context of crisis? W: R. Schumann & S. Van der Vaart-Verschoof (red.), Connecting Elites and Regions. Perspectives on contacts, relations and differentiation during the Early Iron Age Hallstatt C period in Northwest and Central Europe (85-107). Leiden: Sidestone Press.
Mírová Golec Z. (2018). Hallstatt Magnate Graves from Brno-Holásky 1 and 2 in the Central European Context. Olomouc: Archeologické centrum Olomouc.
Molnár A. (2014). Das hallstattzeitliche Gräberfeld von Bezi-Faluhely-dűlő, NW-Ungarn. Poster. Internationale Tagung zum Thema „Das nördliche Karpatenbecken in der Hallstattzeit”. Pavol Jozef Šafárik. Universität Košice, 9./10-12. Dezember 2014. Kosice.
Morris I. (1991). The archaeology of ancestors: The Saxe, Goldstein hypothesis revisited. Cambridge Archaeological Journal, 1-2, 147-169.
Mozsolics A. (1985). Bronzefunde aus Ungarn. Depotfundhorizonte von Aranyos, Kurd und Gyermely. Budapest: Akadémiai Kiadó.
Naglik R. (2002). Cmentarzysko kultury przeworskiej na stan. 7 w Szarbi, gm. Koniusza (badania w latach 1997 i 1999). Materiały Archeologiczne, 33, 141-158.
Nekvasil J. (1982a). Pohřebiště lužické kultury v Moravičanech. Katalog nálezů. Textová část. Fontes Archaeologicae Moravicae, 14(1). Brno: Archeologicky Ústav Českolslovenské Akadmie Věd.
Nekvasil J. (1982b). Pohřebiště lužické kultury v Moravičanech. Katalog nálezů. Obrazová část. Fontes Archaeologicae Moravicae, 14(2). Brno: Archeologicky Ústav Českolslovenské Akadmie Věd.
Nekvasil J. (1983). Początki halsztatyzacji morawskiej grupy kultury łużyckiej. Silesia Antiqua, 25, 61-83.
Nekvasil J. (1993). Platěnická kultura. W: V. Podborský (red.), Pravěké dějiny Moravy (351-359). Brno: Muzejní a vlastivědná společnost.
Neugebauer J.-W. (1985). Neue Frühlatene-Fundkomplexe im Osten Österreichs. Mitteilungen der österreichischen Arbeitsgemeinschaft für Ur- und Frühgeschichte, 35, 77-84.
Neugebauer J.-W. (1992). Die Kelten im Osten Österreichs. Wissenschaftliche Schriftenreihe Niederösterreich, 92-94. St. Pölten: NÖ Pressehaus.
Orlicka-Jasnoch J. (2011). Ratownicze badania wykopaliskowe na cmentarzysku kurhanowym kultury łużyckiej i cmentarzysku kultury przeworskiej w Różanówce, stanowisko 2, pow. nowosolski. Śląskie Sprawozdania Archeologiczne, 53, 31-42.
Pare Ch.F.E. (2003). Tumulus Burial and the question of the start of the Hallstatt culture. W: J. Bourgeois, I. Bourgeois, B. Cherretté (red.), Bronze Age and Iron Age communities in north-western Europe (75-110). Brüssel: Paleis der Academiën.
Peplińska E. (red.) (2017). Opracowanie wyników ratowniczych badań archeologicznych na stanowisku 6 w Duninie (AZP 29,78-20), woj. dolnośląskie, pow. legnicki, gm. Krotoszyce. Legnica: Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków Delegatura w Legnicy (maszynopis).
Pieczyński Z. (1954). Cmentarzysko z wczesnego okresu żelaznego (700-400 przed n.e.) w Gorszewicach, w pow. szamotulskim. Fontes Archaeologici Posnanienses, 4, 101-152.
Ramsl P.C. (2012). Loretto, Österreich. W: S. Sievers, O.H. Urban, P.C. Ramsl (red.), Lexikon zur keltischen Archäologie. Mitteilungen der Prähistorischen Kommission, 73 (1197-1198). Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften.
Ramsl P.C. (2017). Bronze- und eisenzeitliche Gräberfelder in Nordostösterreich: topographische Lage, Strukturen, und geschlechtsspezifische Bestattungsareale anhand von ausgewählten Beispielen. Zborník Slovenského národného múzea, 111. Archeológia, 27, 97-107.
Reitinger J. (1981). Hallstattkultur Mitteleuropas. W: C. Eib¬ner, A. Eibner (red.), Die Hallstattkultur: Bericht über das Symposium in der Steyr 1980 aus Anlaß der internationalen Ausstellung des Landes Oberösterreich (7-34). Linz: OÖ Landesverlag.
Repka D. (2020). Enclosure of La Tène Graves in the Territory of Slovakia. Studia Hercynia, 24(2), 127-154.
Rodzińska-Nowak J., Zagórska-Telega J. (2015). Obiekty rowkowe typu żabienieckiego. Próba interpretacji funkcji. W: E. Droberjar, L. Tyszler (red.), BARBARI SVPERIORES ET INFERIORES. Archeologia Barbarzyńców 2014. Procesy integracji Środkowoeuropejskiego Barbaricum. Polska-Czechy-Morawy-Słowacja (235-244). Łódź-Wieluń: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Muzeum Ziemi Wieluńskiej.
Roymans N., Kortlang F. (1999). Urnfield Symbolism and Social Organisation in the Lower Rhine Region: The Beegden Cemetery. W: Eliten in der Bronzezeit. Ergebnisse zweier Kolloquien in Mainz und Athen, 43 (277-317). Mainz: The Römisch-Germanisches Zentralmuseum.
Rudnicki M. (2005). A Late La Tène inhumation grave from Pełczyska. Comments on cultural situation in the upland area of Little Poland, with analysis of anatomical remains by Karol Piasecki. W: H. Dobrzańska, V. Megaw, P. Poleska (red.), Celts on the margin. Studies in European cultural interaction VIIth cent. BC - I cent. AD. dedicated to Zenon Woźniak (195-206). Kraków: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk.
Rudnicki M. (2012). Pieniądz celtycki na Śląsku. W: W. Garbaczewski, R. Macyra (red.), Pieniądz i banki na Śląsku. Studia nad Dziejami Pieniądza i Bankowości w Polsce (33-68). Poznań: Muzeum Narodowe w Poznaniu.
Schäfer D. (2017). Neue Forschungen zu den hallstattzeitlichen Gräbern aus Salzburg-Maxglan, Kleßheimer Allee. W: E. Miroššayová, C. Pare, S. Stegmann-Rajtár (red.), Das nördliche Karpatenbecken in der Hallstattzeit. Archaeolingua, 38 (273-309). Budapeszt: Johannes Gutenberg Universität Mainz.
Schütz C. (1998). Eine neue Nekropole der Urnenfelderzeit bei Manching. Arch. Jahr. Bayern, 39-40.
Schumann R. (2015). Status und Prestige in der Hallstattkultur. Aspekte sozialer Distinktion in ältereisenzeitlichen Regionalgruppen zwischen Altmühl und Save. Rahden, Westf: Verlag Marie Leidorf GmbH.
Schwarz K. (1962). Zum Stand der Ausgrabungen in der spätkeltischen Viereckschanze von Holzhausen. Jahresbericht der Bayerischen Bodendenkmalpflege, 3, 22-77.
Skóra K. (2010). Intruz w kurhanie? O pochówkach wtórnych w obrzędowości pogrzebowej kultur wielbarskiej i przeworskiej. W: K. Skóra, T. Kurasiński (red.), Wymiary inności. Nietypowe zjawiska w obrzędowości pogrzebowej od pradziejów po czasy nowożytne. Acta Archaeologica Lodziensia, 56 (27-43). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Słomska J., Antosik L. (2018). W jakim stroju na swój pogrzeb, czyli próba interpretacji funkcji tekstyliów archeologicznych odkrywanych w grobach z wczesnej epoki żelaza z terenu Polski. Przegląd Archeologiczny, 66, 57-75.
Sofaer J., Turek J. (2004). The excavation of a funerary area at Uhy (distr. Kladno). W: M. Gojda (red.), Ancient Landscape, Settlement Dynamics and Non-Destructive Archaeology (286-305). Praha: Academia.
Stead I.M. (1961). A distinctive form of La Tène barrow in eastern Yorkshire and on the Continent. Antiquaries Journal, 41, 44-62.
Stöllner T. (1994). Eine „herrschaftliche“ Familie der Hallstattzeit vom „Gansfuß“ bei Gilgenberg? W: C. Dobiat (red.), Festschrift für Otto-Herman Frey zum 65. Geburtstag. Marburger Studien z. Vor- u. Frühgeschichte, 16 (625-653). Marburg: Hitzeroth.
Stuchlík S. (2006). Borotice. Mohylové pohřebiště z doby bronzové. Brno: Archeologický ústav AV ČR.
Tajer A., Šín L. (2016) Předběžné výsledky archeologického výzkumu lokality kultury platěnické v Lipníku nad Bečvou – Trnávce (okr. Přerov). W: J. Juchelka (red.), Doba popelnicových polí a doba halštatská ve střední Evropě. Materiál z XIII. mezinárodní konference „Popelnicová pole a doba halštatská”, 2. díl (115-142). Brno: Archeologický ústav Akademie věd ČR, Brno.
Tankó K., Tóth Z., Rupnik L., Czajlik Z., Puszta S. (2016). Short report on the archaeological research of the Late Iron Age cemetery at Gyöngyös. Dissertationes Archaeologicae, 3(4), 307-324. doi.org/10.17204/dissarch.2016.307.
Urban O.H., Teschler-Nicola M., Schulz M. (1985). Die latènezeitlichen Gräberfelder von Katzelsdorf und Guntramsdorf, Niederösterreich. Archaeologia Aust¬riaca, 69, 13-104.
Vaday A., Tankó K. (2020). The Celtic Cemetery at Ménfőcsanak. The Excavation Before the Construction of Road No. 83 in 1993-94. Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae, 71, 443-56.
Vannier E. (2019). Les pratiques funéraires au second âge du Fer dans la zone médio-atlantique. W: J. Wilczek, A. Cannot, T. Le Cozanet, J. Remy, J. Macháček, J. Klápště (red.), Interdisciplinarité et nouvelles approches dans les recherches sur l’âge du Fer (83-86). Brno: Masarykova univerzita.
Vokolek V. (1999). Východočeská halštatská pohřebiště. Pardubice: Východočeské muzeum.
Włodarczak P. (2011). Późnoneolityczne i wczesnobrązowe kurhany w Europie środkowej, południowej i wschodniej – wprowadzenie. W: H. Kowalewska-Marszałek, P. Włodarczak (red.), Kurhany i obrządek pogrzebowy w IV-II tysiącleciu p.n.e. (29-36). Kraków-Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Wojciechowska H. (1986). Wyniki badań wykopaliskowych na cmentarzysku kultury łużyckiej w Świbiu, woj. katowickie, w latach 1970-1980. Rocznik Muzeum w Gliwicach, 2, 147-170.
Wojciechowska H. (1996). Świbie, woj. katowickie, cmentarzysko kultury łużyckiej z okresu halsztackiego. W: J. Chochorowski (red.), Problemy epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Europie Środkowej. Kraków: Oficyna Cracovia.
Zyzman A. (2020). Osadnictwo ludności grupy górowskiej i kultury łużyckiej na stanowisku 4/8 w Szymanowicach, pow. legnicki, woj. dolnośląskie. W: S. Kadrow (red.), Raport NID, 15 (109-133). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa. 746604412 885998722
Żygadło L., Kamyszek L. Marciniak M., Suchan G. (2012). Osadnictwo kultury lateńskiej i kultury przeworskiej na stanowisku 10-12 w Domasławiu, gm. Kobierzyce, woj. dolnośląskie. W: S. Kadrow (red.), Raport NID 2007-2008, I (483-508). Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa.