Stronghold, and Its Hinterland on the Basis of Klenica Settlement Complex, Lubuskie Voivodeship. A Summary of Studies to Date

Gruszka, Bartłomiej

doi:0860-0007

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Stronghold, and Its Hinterland on the Basis of Klenica Settlement Complex, Lubuskie Voivodeship. A Summary of Studies to Date Gruszka, Bartłomiej

Object structure

Stronghold, and Its Hinterland on the Basis of Klenica Settlement Complex, Lubuskie Voivodeship. A Summary of Studies to Date

Fasciculi Archaeologiae Historicae. Fasc. 35 (2022)

Gruszka, Bartłomiej

Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences ; Polish Academy of Sciences. Łódź Branch

Klenica ; stronghold ; geophysical survey ; early medieval settlement ; Tornow-Klenica zone

The early medieval fortified settlement in Klenica is located on the right bank of the Oder River, on the left side of the roadlea ding from Bojadła towards Klenica. The stronghold and its open suburb settlements boast a rich history of studies. The beginnings of archaeological excavations in the Klenica settlement complex date back to 1935, when Kurt Langenheim discovered the stronghold. Soon afterwards Ernst Petersen, the head of the State Office for Prehistory in Wrocław, commenced archaeological excavations by digging an 81-metre long trench, which allowed for the exploration of the southern stretch of the ramparts and the central part of the stronghold. In 2016 Andreas Kieseler carried out a study on archaeological material assembled in the pre-war period stored in the archives of the Museum of Archaeology in Wrocław. In a comprehensive study A. Kieseler also compiled the results of excavations carried out in 2007, which addressed some research questions and attempted to obtain samples for dendrochronology. The next stage was non-invasive research carried out in 2017. At that time geophysical studies using the magnetometry method in the area of the stronghold as well as a part of one of the suburb settlements were carried out. At that time many analyses on the reconstruction of the former natural environment were also conducted. One of the most interesting features discovered during geophysical research is an oval anomaly measuring 28×21 m, registered in the southern part of the stronghold. Results of magnetometry survey connected with the reinterpretation of the results of archaeological excavations allow us to put forward yet another research question concerning the function of these identified features. The results of dendrochronological dating allow us to conclude that the four-stage earth and wooden rampart had been constructed by 850 AD. The stronghold burnt down at the beginning of the 10th century and was not rebuilt afterwards.

Benecke N. 2016. Die Tierreste vom Burgwall Kleinitz (Klenica). In: F. Biermann, A. Kieseler, D. Nowakowski (eds.), Burg, Herrschaft und Siedlung im mittelalterlichen Niederschlesien. Die slawischen Ringwälle von Koben (Chobienia) und Kleinitz (Klenica) im Kontext der Frühgeschichte des mittleren Oderraums. Studien zur Archäologie Europas 27. Bonn, 483-494.
Biermann F. 1999. Dendrochronologie und Keramik des 8. bis 12. Jahrhunderts in Raum zwischen Elbe und Oder/ Neiße. In: L. Polaček, J. Dvorska (eds.), Probleme der mitteleuropäischen Dendrochronologie und naturwissenschaftliche. Beiträge zur Talaue der March. Internationale Tagungen in Mikulčice 5. Brno, 97-123.
Biermann F. 2017. Kult, Sklaverei, Mord und Totschlag – menschliche Knochen aus slawischen Siedlungsbefunden. In: T. Kersting, A. Klammt (eds.), Religion und Gesellschaft im nördlichen westslawischen Raum. Beitrage zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 82. Langenweißbach, 97-119.
Biermann F., Kieseler A., Nowakowski D. 2008. Neue Forschungen am Burgwall Kleinitz (Klenica, pow. zielonogórski) in Niederschlesien, Polen. Ein Vorbericht. “Ethnographisch-Archäologische Zeitschrift” 49, 67-98.
Biermann F., Kieseler A., Nowakowski D. 2011. Od ogniska do zniszczenia pożarem. Grodzisko w Klenicy, gm. Bojadła, w świetle wyników nowych badań wykopaliskowych. In: A. Jaszewska, A. Michalak (eds.), Ogień. Żywioł ujarzmiony i nieujarzmiony. Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza 4. Zielona Góra, 329-348.
Dąbrowski J. 1999. Wczesnośredniowieczne pucharki ceramiczne z terenu Polski. Studia nad osadnictwem Ziemi Chełmińskiej 3. Toruń, 227-255.
Gruszka B. 2010. Wczesnośredniowieczna osada przygrodowa (podgrodzie?) w Klenicy (stan. 4), pow. zielonogórski. Opracowanie wyników badań z 1962 r. “Archeologia Środkowego Nadodrza” 7, 109-190.
Gruszka B. 2012. Wczesnośredniowieczne zabytki ceramiczne ze stan. 2 w Nowińcu, gm. Lubsko, woj. lubuskie w ujęciu stylistyczno-technologicznym. In: B. Gruszka (ed.), Nowiniec, stan. 2 – wczesnośredniowieczny gród na pograniczu śląsko-łużyckim w świetle badań interdyscyplinarnych. Zielona Góra, 47-129.
Gruszka B. 2016. Eine Siedlung am slawischen Burgwall von Kleinitz (Klenica) – Aufarbeitung der Altgrabung von 1962. In: F. Biermann, A. Kieseler, D. Nowakowski (eds.), Burg, Herrschaft und Siedlung im mittelalterlichen Niederschlesien. Die slawischen Ringwälle von Koben (Chobienia) und Kleinitz (Klenica) im Kontext der Frühgeschichte des mittleren Oderraums. Studien zur Archäologie Europas 27. Bonn, 495-532.
Gruszka B. 2021. Struktury osadnicze we wczesnym średniowieczu na Środkowym Nadodrzu. Szczecin.
Gruszka B. (ed.) 2017. Kompleksowe, niedestrukcyjne rozpoznanie zasobów archeologicznych wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Klenicy, woj. lubuskie). Zielona Góra. Typescript at the Provincial Office for the Protection of Monuments in Zielona Góra.
Gruszka B., Kałagate S., Michalak A. 2017. Podsumowanie wyników nieinwazyjnych badań przeprowadzonych w okolicach wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Klenicy, woj. lubuskie. In: B. Gruszka (ed.), Kompleksowe, niedestrukcyjne rozpoznanie zasobów archeologicznych wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Klenicy, woj. lubuskie. Zielona Góra, 63-79. Typescript at the Provincial Office for the Protection of Monuments in Zielona Góra.
Gruszka B., Kieseler A., Pospieszny Ł. 2020. Neue Erkenntnisse zum mittelslawischen Burgwall von Kleinitz (Klenica) im Lichte geomagnetischer Prospektionen. In: F. Biermann, T. Kersting, A. Klammt (eds.), Burg, Herrschaft und Zentralörtlichkeit im nördlichen westslawischen Raum. Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 92. Langenweissbach, 151-168.
Gruszka B., Pospieszny Ł. 2017. Non-invasive Investigations at Early Medieval Strongholds in Lubuskie Province (Western Poland). In: B. Jennings, Ch. Gaffney, T. Sparrow, S. Gaffney (eds.), 12th International Conference of Archaeological Prospection, 12th-16th September 2017, the University of Bradford. Oxford, 92-94.
Henning J. 1998. Neues zum Tornower Typ. Keramische Formen und Formenspektren des Frühmittelalters im Licht dendrochronologischer Daten zum westslawischen Siedlungsraum. In: H. Kóčka-Krenz, W. Łosiński (eds.), Kraje słowiańskie w wiekach średnich. Sacrum i profanum. Poznań, 392-408.
Kalicki T. 1991. The Evolution of Vistula River Valley between Cracow and Niepołomice in Late Vistulian and Holocene Times. In: L. Starkel (ed.), Evolution of Vistula River Valley during the Last 15 000 Years. Part IV. “Geographical Studies, Special Issue” 6, 11-37.
Kalicki T. 2006. Zapis zmian klimatu oraz działalności człowieka i ich rola w holoceńskiej ewolucji dolin środkowoeuropejskich. Warszawa.
Kieseler A. 2016. Der slawische Burgwall von Kleinitz (Klenica) im nördlichen Niederschlesien. In: F. Biermann, A. Kieseler, D. Nowakowski (eds.), Burg, Herrschaft und Siedlung im mittelalterlichen Niederschlesien. Die slawischen Ringwälle von Koben (Chobienia) und Kleinitz (Klenica) im Kontext der Frühgeschichte des mittleren Oderraums. Studien zur Archäologie Europas 27. Bonn, 211-465.
Kołodziejski A. 1966. Badania archeologiczne Muzeum Ziemi Lubuskiej. Zielona Góra.
Labuda G. 1954. Słowiańszczyzna pierwotna. Wybór tekstów. In: M. Małowist (ed.), Materiały źródłowe do historii Polski epoki feudalnej 1. Warszawa.
Lamb H. H. 1977. Climate: Present, Past and Future 2. London.
Langenheim K. 1936. Ein slawischer Burgwall bei Kleinitz Kr. Grünberg. “Altschlesische Blätter” 10, 189-190.
Langenheim K. 1938. Der Burgwall von Kleinitz. “Grünberger Hauskalender 1938”, 36-37.
Makowiecka M., Wiejacki J., Wiejacka M. 2017. Wyniki badań archeozoologicznych szczątków kostnych ze stanowiska 4 w Klenicy. In: B. Gruszka (ed.), Kompleksowe, niedestrukcyjne rozpoznanie zasobów archeologicznych wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Klenicy, woj. lubuskie). Zielona Góra, 43-58. Typescript at the Provincial Office for the Protection of Monuments in Zielona Góra.
Makowiecki D., Makowiecka M., Wiejacka M., Wiejacki J. 2014. Zbiory faunistyczne z osady w miejscowości Zawada, stan. 1, a gospodarka zwierzętami i środowisko przyrodnicze na pograniczu Dolnego Śląska, Wielkopolski i Łużyc w IX-XIII wieku. In: B. Gruszka (ed.), Wczesnośredniowieczna osada w Zawadzie, stan. 1, gm. Zielona Góra. Studia interdyscyplinarne. Zielona Góra, 197-229.
Maruszczak H. 1998. Naturalne tendencje zmian krajobrazu Polski środkowej w ciągu ostatnich piętnastu stuleci. “Acta Geographica Lodziensia” 74, 149-159.
Milecka K. 2017. Analiza palinologiczna – osady ze stanowiska Klenica. In: B. Gruszka (ed.), Kompleksowe, niedestrukcyjne rozpoznanie zasobów archeologicznych wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Klenicy, woj. lubuskie). Zielona Góra, 35-41. Typescript at the Provincial Office for the Protection of Monuments in Zielona Góra.
Moździoch S., Przysiężna-Pizarska M. 2008. Gród Recen – refugium episcopi. In: J. Kolenda (ed.), Milicz. Clavis Regni Poloniae. Gród na pograniczu. Wrocław, 235-254.
Petersen E. 1937. Der Burgwall von Kleinitz Kr. Grünberg. “Altschlesien” 7, 59-75.
Pospieszny Ł. 2017. Sprawozdanie z badań geofizycznych w Klenicy. In: B. Gruszka (ed.), Kompleksowe, niedestrukcyjne rozpoznanie zasobów archeologicznych wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Klenicy, woj. lubuskie). Zielona Góra, 59-62. Typescript at the Provincial Office for the Protection of Monuments in Zielona Góra.
Rzeźnik P. 2006. Problem tezauryzacji mis żelaznych typu śląskiego w świetle studiów źródłoznawczych tzw. Skarbów jednorodnych. “Fontes Archaeologici Posnanienses” 42, 175-226.
Siemianowska S. 2010. Typ Bruszczewo i dalkowsko-obrzańska grupa form naczyń wczesnośredniowiecznych. Uwagi w kwestii zasięgu, chronologii występowania oraz genezy. “Śląskie Sprawozdania Archeologiczne” 52, 203-222.
Starkel L. 1995. Odbicie ekstremalnych wezbrań okresu historycznego w osadach rzecznych i stokowych w dorzeczu górnej Wisły. “Acta Universitatis Nicolai Copernici. Seria Geografia” 27, 13-20.
Starkel L., Michczyńska D. J., Krąpiec M., Margielewski W., Nalepka D., Pazdur A. 2013. Progress in the Holocene Chrono-climatostratigraphy of Polish Territory. “Geochronometria” 40(1), 1-21. DOI: https://doi.org/10.2478/s13386-012-0024-2
Twardy J., Forysiak J. 2017. Przyrodnicza charakterystyka stanowiska Klenica i jego najbliższego otoczenia. In: B. Gruszka (ed.), Kompleksowe, niedestrukcyjne rozpoznanie zasobów archeologicznych wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego w Klenicy, woj. lubuskie). Zielona Góra, 23-34. Typescript at the Provincial Office for the Protection of Monuments in Zielona Góra.
Zamelska-Monczak K. 2006. Międzyrzecz na skrzyżowaniu dróg. In: S. Groblica, A. Jaszewska (eds.), Współczesnymi drogami w przeszłość. IV Polsko-Niemieckie Spotkania Archeologiczne, Dychów 15-18 listopada 2005. Zielona Góra, 243-254.
Zamelska-Monczak K. 2015. Ceramika naczyniowa z faz wczesnośredniowiecznych – podsumowanie. In: S. Kurnatowski (ed.), Międzyrzecz. Gród i zamek w wiekach IX-XIV. Wyniki prac wykopaliskowych z lat 1954-1961. Origines Polonorum 8. Warszawa, 279-286.