Kierunki zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020 = Directions of population change in the largest Polish cities, 1980‑2020

Szmytkie, Robert

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Kierunki zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020 = Directions of population change in the largest Polish cities, 1980‑2020 Szmytkie, Robert

Object structure

Kierunki zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020 = Directions of population change in the largest Polish cities, 1980‑2020

Przegląd Geograficzny T. 94 z. 3 (2022)

Szmytkie, Robert : Autor

duże miasta ; zmiany ludnościowe ; urbanizacja ; depopulacja ; Polska

Głównym celem pracy jest identyfikacja kierunków zmian ludnościowych w największych miastach Polski w latach 1980‑2020. Badania przeprowadzono dla 6 miast (Warszawy, Krakowa, Łodzi, Wrocławia, Poznania i Gdańska). Sytuacja ludnościowa dużych miast Polski na przełomie XX i XXI w. ulegała znaczącym zmianom, na co wpłynęły zmieniające się uwarunkowania społeczno-ekonomiczne. Do połowy lat 80. XX w. sytuacja demograficzna w dużych miastach kształtowała się podobnie. Po 1985 r. rozpoczął się okres jej przebudowy. Miasta zaczęły się różnicować w tym zakresie. Wyklarowanie się aktualnego trendu zmian ludnościowych związane jest z dominacją określonego czynnika – dodatniego salda migracji w przypadku miast cechujących się stałym wzrostem liczby ludności, ubytku naturalnego w Łodzi i ujemnego salda migracji w Poznaniu. W miastach tzw. „wielkiej piątki” nadwyżki udziałów ludności występują dla podobnych grup wieku (0‑4, 30‑44 i 65+). Na tym tle wyróżnia się Łódź, w której stopień zaawansowania procesów starzenia się ludności jest najwyższy.

Bagińska, J., & Szmytkie, R. (2005). Population changes in large Polish cities in the end of 20th century. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 4, 5‑13.
Bagińska, J., & Szmytkie, R. (2009). Zmiany ludnościowe w strefach podmiejskich dużych miast Polski. W: W. Kamińska, M. Mularczyk (red.), Współczesne procesy urbanizacji obszarów wiejskich (s. 9‑17). Kielce: Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Kielcach.
Długosz, Z. (2005). Population movements in large Polish cities in 1988‑2002. Bulletin of Geography. Socio-Economic Series, 4, 25‑36.
Eberhardt, P. (2014). Fazy rozwoju demograficznego Polski. Roczniki Nauk Społecznych, 42(2), 135‑160.
Gawryszewski, A. (2005). Ludność Polski w XX wieku. Monografie, 5. Warszawa: IGiPZ PAN.
Gawryszewski, A. (2011). Rozwój demograficzno-społeczny wielkich miast w Polsce w XX wieku. W: S. Kaczmarek (red.), Miasto: Księga jubileuszowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Stanisława Liszewskiego (s. 51‑64). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Gołata, E. (2012). Spis ludności i prawda. Studia Demograficzne, 161(1), 23‑55.
Gołata, E., & Kuropka, I. (2015). Zmiany demograficzne i ich następstwa dla wybranych obszarów polityki społecznej w dużych miastach w Polsce. Studia Ekonomiczne, 223, 162‑173.
Gołata, E., & Kuropka, I. (2016). Large cities in Poland in face of demographic changes. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 34, 17‑31. https://doi.org/10.1515/bog-2016-0032
Janas, K., Piech, K., & Trzepacz, P. (2019). Współczesne i prognozowane przemiany ludnościowe polskich miast. W: R. Krzysztofik (red.), Przemiany demograficzne miast Polski. Wymiar krajowy, regionalny i lokalny (s. 23‑40). Warszawa-Kraków: Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
Jaroszewska, E., & Stryjakiewicz, T. (2014). Kurczenie się miast w Polsce. W: T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej (s. 67‑78). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Kałuża-Kopias, D. (2020). Przestrzenny zasięg migracji a wiek migrantów na przykładzie największych miast w Polsce. Wiadomości Statystyczne, 65(12), 9‑22. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.5728
Kantor-Pietraga, I. (2014). Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Korcelli, P. (1997). Alternatywne projekcje zmian demograficznych i migracji w aglomeracjach miejskich. W: P. Korcelli (red.), Aglomeracje miejskie w procesie transformacji (s. 5‑22). Zeszyty IGiPZ PAN, 45.
Krzysztofik, R. (red.). (2019). Przemiany demograficzne miast Polski. Wymiar krajowy, regionalny i lokalny. Warszawa - Kraków: Instytut Rozwoju Miast i Regionów.
Krzysztofik, R., Runge, J., & Kantor-Pietraga, I. (2011). Paths of shrinkage in the Katowice Conurbation. Case studies of Bytom and Sosnowiec cities. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Krzysztofik, K., & Szmytkie, R. (2018). Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast. Przegląd Geograficzny, 90(2), 309‑329. https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.6
Kurek, S. (2011). Zmiany w strukturze wieku ludności w miastach Polski na tle procesów suburbanizacji. Studia Miejskie, 3, 81‑97.
Parysek, J. (2002). Metropolises and the processes of metropolitanisation. Geographia Polonica, 75(1), 25‑42.
Parysek, J. (2004). Trajektorie rozwoju miast polskich w latach 1992‑2002. W: J. Parysek (red.), Rozwój regionalny i lokalny w Polsce w latach 1989‑2002 (s. 117‑132). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Parysek, J. (2005). Development of Polish towns and cities and factors affecting this process at the turn of the century. Geographia Polonica, 78(1), 99‑115.
Parysek, J. (2005). Miasta polskie na przełomie XX i XXI wieku: rozwój i przekształcenia strukturalne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Parysek, J., & Mierzejewska, L. (2012). Trajectories of the demographic development of Poland after 1989. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 17, 109‑115. https://doi.org/10.2478/v10089-012-0011-7
Runge, A. & Runge, J. (2021). Dynamics of size classes of cities in Poland in 1950‑2018. Journal of Geography, Politics and Society, 11(2), 20‑33. https://doi.org/10.26881/jpgs.2021.2.03
Szmytkie, R. (2016). Depopulacja zespołów miejskich w sudeckiej części Dolnego Śląska. Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 29(1), 75‑83.
Szmytkie, R., & Sikorski, D. (2020). Zmiany ludnościowe małych miast w strefach zaplecza głównych aglomeracji miejskich w Polsce. Space - Society - Economy, 31, 7‑24.
Szukalski, P. (2010). Starzenie się ludności Łodzi na tle największych polskich miast od początku XX wieku. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 35, 103‑125.
Szukalski, P. (2012). Wpływ kryzysów na zachowania demograficzne. Wiadomości Statystyczne, 4, 17‑30.
Szukalski, P. (2014). Depopulacja dużych miast w Polsce. Demografia i Gerontologia Społeczna -Biuletyn Informacyjny, 7, 1‑5.
Szukalski, P. (2019). Wzrost dzietności w ostatnich latach: dlaczego najbardziej z niego korzystają duże miasta? Demografia i Gerontologia Społeczna - Biuletyn Informacyjny, 5, 1‑5.
Szukalski, P. (2020). Ludność dużych miast w XXI wieku w Polsce. Demografia i Gerontologia Społeczna - Biuletyn Informacyjny, 12, 1‑5.
Szymańska, D. (2008). Urbanizacja na świecie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szymańska, D., & Matczak, A. (2002). Urbanization in Poland: tendencies and transformation. European Urban and Regional Studies, 9(1), 39‑46. https://doi.org/10.1177/096977640200900104
Szymańska, D., & Wylon, M. (2019). Demographic changes in Polish cities in the years 1950‑2016. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 44, 103‑114. http://doi.org/10.2478/bog-2019-0019
Śleszyński, P. (2005). Różnice liczby ludności ujawnione w Narodowym Spisie Powszechnym 2002. Przegląd Geograficzny, 77(2), 193‑212.
Śleszyński, P. (2011). Oszacowanie rzeczywistej liczby ludności gmin województwa mazowieckiego z wykorzystaniem danych ZUS. Studia Demograficzne, 2, 35‑58.
Śleszyński, P. (2016). Współczesne i prognozowane uwarunkowania demograficzno-migracyjne w rozwoju miejskiego systemu osadniczego Polski. Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 29(1), 97‑106.
Śleszyński, P. (2020). Koncepcja nowego wskaźnika atrakcyjności migracyjnej i jego zastosowania. Czasopismo Geograficzne, 90(1‑2), 37‑58.
Webb, J.W. (1963). The natural and migrational components of population changes in England and Wales, 1921‑1931. Economic Geography, 39(2), 130‑148.
Zborowski, A., & Raźniak, P. (2013). Suburbanizacja rezydencjonalna w Polsce: ocena procesu. Studia Miejskie, 9, 37‑50.
Zborowski, A., Soja, M., & Łobodzińska, A. (2012). Population trends in Polish cities: stagnation, depopulation or shrinkage? Prace Geograficzne, 130, 7‑28. https://doi.org/10.4467/20833113PG.12.017.0658