Zmiany zaludnienia obszarów wiejskich w Polsce a ich poziom rozwoju społeczno-gospodarczego = Changes in population in rural areas of Poland as set against their levels of socio-economic development

Rosner, Andrzej; Wesołowska, Monika

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Zmiany zaludnienia obszarów wiejskich w Polsce a ich poziom rozwoju społeczno-gospodarczego = Changes in population in rural areas of Poland as set against their levels of socio-economic development Rosner, AndrzejWesołowska, Monika

Object structure

Przegląd Geograficzny T. 94 z. 2 (2022)

Rosner, Andrzej : Autor ; Wesołowska, Monika : Autor

population change ; rural areas ; level of socio-economic development ; Poland

Recently in Poland there has been an intensive process of transforming the economic structure of rural areas, which manifests itself, inter alia, in changing the occupational structure of its inhabitants. Development of non-agricultural ways of farming in rural areas leads to creation of rural areas of multifunctional character, with population growth, where the role of agriculture as a source of income of inhabitants is decreasing. On the other hand, in the marginal areas, with still dominant agricultural function, there is a significant population loss. One of the effects of the observed process are changes in rural settlements. The aim of the presented research is to deepen the existing knowledge on the evolution of spatial distribution of rural population depending on the level of socio-economic development of the region and structural features of the level achieved. The authors used research conducted within the framework of monitoring rural development in Poland. They compared them with the statistical database of the Central Statistical Office, which made it possible to distinguish growing and depopulating villages. The results of the study confirmed that the spatial differentiation of population in rural areas undergoes constant evolution and its effect is a decrease of population in areas located far from larger cities and an increase in suburban areas.

Bański, J. (2006). Geografia polskiej wsi. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Bański, J., Pantylej, W., Janicki, W., Flaga, M., & Wesołowska, M. (2014). Współczesne przekształcenia społeczno-gospodarcze a potencjał ludnościowy wschodniej Polski. Studia Obszarów Wiejskich, 36. Warszawa: IGiPZ PAN.
Churski, P., & Dominiak, J. (2012). Rola innowacji w kształtowaniu regionów wzrostu i stagnacji gospodarczej w Polsce. Studia Regionalne i Lokalne, 50(4), 54‑77.
Collantes, F., & Pinilla, V. (2011). Peaceful Surrender: The Depopulation of Rural Spain in the Twentieth Century, Newcastle-upon-Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
Czyż, T., (1998). Polaryzacja rozwoju regionalnego w okresie transformacji społeczno-gospodarczej w Polsce. W: J. Parysek, H. Rogacki (red.), Przemiany społeczno-gospodarcze Polski lat dziewięćdziesiątych (s. 47‑63). Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Danson, M., & De Souza, P. (red.). (2012). Regional Development in Northern Europe. Peripherality, Marginality and Border Issues. London: Routledge.
Deller, S.C., Tsai, T., Marcouiller, D.W., & English, D.B.K. (2001). The role of amenities and quality of life in rural economic growth. American Journal of Agricultural Economics, 83, 352‑365.
Eberhardt, P. (1991). Rozmieszczenie i dynamika ludności wiejskiej w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku. Zeszyty IGiPZ PAN, 3. Warszawa: IGiPZ PAN.
Gawryszewski, A. (2005). Ludność Polski w XX w. Warszawa: IGiPZ PAN.
Gawryszewski, A. (2007). Zmiany w rozmieszczeniu, ruchu naturalnym, migracjach i strukturze ludności Polski, 1918‑2005. Przegląd Geograficzny, 79(3‑4), 461‑482.
Gkartzios, M., & Scott, M. (2009). Residential mobilities and house building in rural Ireland: evidence from three case studies. Sociologia Ruralis, 50, 64‑84. http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-9523.2009.00502.x
Gonda-Soroczyńska, E. (2006). Sieć osadnicza Europy na przykładzie Niemiec, Francji i Holandii. W: E. Bagiński (red.), Sieć osadnicza jako przedmiot badań (s. 163‑184). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
Gorzelak, G. (2007). Rozwój polskich regionów a polityka spójności Unii Europejskiej. W: G. Gorzelak (red.), Polska regionalna i lokalna w świetle badań EUROREG (s. 12‑34). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Górz, B. (2003). Społeczeństwo i gospodarka Podhala w okresie transformacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego.
Górz, B., & Uliszak, R. (2009). Przestrzeń wiejska Małopolski i jej zmiany pod wpływem funduszy europejskich. W: I. Jażewicz (red.), Współczesne problemy przemian strukturalnych przestrzeni geograficznej (s. 233‑248). Słupsk: Akademia Pomorska w Słupsku.
Halamska, M. (2016). Struktura społeczno-zawodowa ludności wiejskiej w Polsce i jej przestrzenne zróżnicowanie. Wieś i Rolnictwo, 170(1), 59‑85.
Halfacree, K. (2012). Heterolocal identities? Counter-urbanisation, second homes, and rural consumption in the era of mobilities. Population, Space and Place, 18, 209‑224. https://doi.org/10.1002/psp.665
Hozer-Koćmiel, M. (2018). Ocena rozwoju społeczno-ekonomicznego województw za pomocą HDI. Wiadomości Statystyczne, 682(3), 40‑49.
Jones, G., Leimgruber, W., & Nel, E. (red.), (2007). Issues in Geographical Marginality. General and Theoretical Aspect. Grahamstown: Rhodes University.
Kühn, M. (2014). Peripheralization: Theoretical Concepts Explaining Socio-Spatial Inequalities. European Planning Studies, 23(2), 367‑378. https://doi.org/10.1080/09654313.2013.862518
Kurek, S. (2008). Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym. Prace Monograficzne, 497. Kraków: Wydawnictwo Naukowe AP.
Li, X. (2015). Rural Depopulation in China: A Comparative Perspective. International and Multidisciplinary Journal of Social Sciences, 4(2), 149‑174. https://doi.org/10.17583/rimcis.2015.1503
Machowska-Okrój, S. (2014). Wzrost gospodarczy a dobrobyt ekonomiczno-społeczny w wybranych krajach europejskich. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 35(2), 409‑430.
Máliková, L. (2013). Theoretical and methodological aspects of identifying marginal rural areas in the Slovak and Czech studies. Mendelnet, 2013, 459‑464.
Miłek, D., & Paluch, P. (2016). Rozwój społeczno-gospodarczy polskich regionów, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 48(4), 90‑103.
Miszczuk, A. (1993). Wyludnianie się wsi a rolnictwo wschodniej Lubelszczyzny. Dokumentacja Geograficzna IGiPZ PAN, 2. Warszawa: IGiPZ PAN.
Miszczuk, A. (2013). Uwarunkowania peryferyjności regionu przygranicznego. Lublin: Norbertinum.
Modele migracji. (1972). Przegląd zagranicznej literatury geograficznej, 2‑3.
Myrdal, G. (1957). Economic theory and underdeveloped regions. Londyn: Duckworth.
Parysek, J., & Mierzejewska, L. (2005). Między dezurbanizacja a reurbanizacją. W: I. Jażdżewska (red.), Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki (s. 47‑56). Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Pinilla, V., Ayuda, M.I., & Sáez, L.A. (2008). Rural Depopulation and the Migration Turnaround In Mediterranean Western Europe: A Case Study of Aragon. Journal of Rural and Community Development, 3, 1‑22.
Prognoza ludności na lata 2014‑2050. (2014). Studia i analizy statystyczne. Warszawa: GUS.
Rakowski, W. (1985). Migracje ludności wiejskiej województwa radomskiego i ich wpływ na proces wyludniania się terenów rolniczych. Monografie i opracowania, 195. Warszawa: SGPiS.
Ravenstein, E.G. (1885). The Laws of Migration. Journal of the Statistical Society of London, 48(2), 167‑235.
Rizzo, A. (2016). Declining, transition and slow rural territories in southern Italy. Characterizing the intra-rural divides. European Planning Studies, 24(2), 231‑253. https://doi.org/10.1080/09654313.2015.1079588
Rosner, A. (2005). Zróżnicowanie przestrzenne obszarów wiejskich w Polsce. W: A. Rosner (red.), Uwarunkowania i kierunki przemian społeczno-gospodarczych na obszarach wiejskich, (s. 284‑290). Warszawa: IRWiR PAN.
Rosner, A. (2012). Zmiany rozkładu przestrzennego zaludnienia obszarów wiejskich. Wiejskie obszary zmniejszające zaludnienie i koncentrujące ludność wiejską. Warszawa: IRWiR PAN.
Smith, D.P. & King, R. (2012). Editorial introduction: re-making migration theory. Population, Space and Place, 18, 127‑133.
Sobczyk, M. (2002). Statystyka. Warszawa: PWN.
Stanny, M., Rosner, A., & Komorowski, Ł. (2018). Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap III Struktury społeczno-gospodarcze, ich przestrzenne zróżnicowanie i dynamika. Warszawa: Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej, IRWiR PAN.
Stasiak, A. (1990). Problems of depopulation of rural areas in Poland after 1950. W: A. Stasiak, A. (red.). (1990). Migracje ze wsi do miast ze szczególnym uwzględnieniem lat 1979‑1985. Studia KPZK PAN, 96, Warszawa.
Surówka, A., & Prędka, P. (2016). PKB per capita jako wyznacznik rozwoju ekonomicznego regionów Polski Wschodniej - wyniki badań własnych. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu, 39(3), 209‑220.
Szlachta, J. (1995). Regional development in Poland under transformation. Warszawa: Fundacja F. Eberta.
Warzecha, K. (2013). Rozwój społeczno-gospodarczy polskich regionów a procesy migracji. Studia Ekonomiczne, 142. Katowice: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 41‑55.
Wesołowska, M. (2016). Depopulacja wsi - szansa czy zagrożenie dla przestrzeni wiejskiej? W: K. Heffner, B. Klemens (red.), Obszary wiejskie. Wiejska przestrzeń i ludność, aktywność społeczna i przedsiębiorczość, Studia KPZK PAN, 167, 250‑273.
Wesołowska, M. (2018). Wsie zanikające w Polsce. Stan, zmiany, modele rozwoju. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Wilkin, J., & Hałasiewicz, A. (red.). (2020). Polska wieś 2020. Raport o stanie wsi. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.