Obszary intensywnych powiązań funkcjonalnych miast na prawach powiatu w Polsce – autorska metoda delimitacji = Areas of strong functional linkage of Polish cities granted county status – the authors’ own method of delimitation

Ilnicki, Dariusz; Janc, Krzysztof

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Obszary intensywnych powiązań funkcjonalnych miast na prawach powiatu w Polsce – autorska metoda delimitacji = Areas of strong functional linkage of Polish cities granted county status – the authors’ own method of delimitation Ilnicki, DariuszJanc, Krzysztof

Object structure

Przegląd Geograficzny T. 93 z. 2 (2021)

Ilnicki, Dariusz : Autor ; Janc, Krzysztof : Autor

mobilność ; migracje ; delimitacja ; Polska

Spatial mobility of the population is a key factor allowing for the delimitation of functional areas and the identification of ranges of impact of given spatial units. The work detailed here has built on this idea by seeking to identify areas of strong functional linkage in the cities in Poland that have been granted the status of powiat (i.e. unit at the “county” level of administration). In this context, the paper also offers a critical analysis of other, best-known approaches to the delimitation of towns and cities in Poland. The identification of areas characterised by strong functional linkage is achieved by reference to generally-available data, i.e. statistics relating to commutes to work, as well as internal migration leading to permanent residency status. Overall, areas of srong functional linkage are here delimited by reference to: (1) areas of emigration or immigration relating to thecities granted county status, where these are the source and/or destination when it comes to internal migration leading to permanent residency; (2) areas of departure and arrival where commutes to and from the aforesaid cities granted county status are concerned, with account taken of additional relations relating to volumes of flows in a ‘city–rural area’ configuration. Our analysis was performed at NUTS-5 level, hence the exclusion of cities not enjoying county status. It is against the background of existing literature reports on means of identifying areas of functional linkage for Polish cities that the work detailed here may establish a basis for discussing alternative approaches. Here the authors offer their own method of identifying areas of strong functional linkage, from the point of view of people’s spatial mobility. This approach takes account of specifically Polish aspects of the phenomenon’s development. Indeed, analyses confirm that the approach proposed is very much linked to the functional urban areas of regional centres. However, complete objectivisation (i.e. a lack of subjectivity or even arbitrary decisions) represents a significant attribute of the approach in question, with this being desirable when it comes to research being replicated.

Bartosiewicz, B. (2016). Obszary funkcjonalne małych i średnich miast w Polsce - koncepcja badawcza. Studia Ekonomiczne, 279, 234‑244.
Bul, R. (2015). Dojazdy do pracy w aglomeracji poznańskiej w 2011 r. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 32, 149‑172.
Bul, R., & Kaczmarek, T. (2016). Rola Poznania jako ośrodka metropolitalnego i jego powiązania w województwie wielkopolskim. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 36, 73‑89.
Bul, R., & Walaszek, M. (2015). Dojazdy do pracy i szkół jako podstawowe kryterium delimitacji obszarów funkcjonalnych miast. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 29, 119‑138.
Clark, W.A. (2008). Geography, space, and science: Perspectives from studies of migration and geographical sorting. Geographical Analysis, 40(3), 258‑275.
Czyż, T. (2011). Conceptions of an urban agglomeration and a metropolitan area in Poland. Geographia Polonica, 84, 5‑17.
Czyż, T. & Hauke, J. (2014). Zastosowanie metod taksonomicznych w analizie struktury systemu regionalnego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 25, 29‑45.
Dolińska, A., & Jończy, R. (red). (2020). Procesy migracyjne w południowo-zachodniej Polsce w kontekście sytuacji na rynku pracy. Wybrane zagadnienia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Dziewoński, & K. Korcelli, P. (1981). Studia nad migracjami i przemianami systemu osadniczego w Polsce, Prace Geograficzne, 140, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
ESPON. (2007). Study on Urban Functions. ESPON Project 1.4.3. Final Report, ESPON Coordination Unit, Luxembourg. Pobrane z: https://www.espon.eu/programme/projects/espon-2006/studies-and-scientific-support-projects/study-urban-functions (12.05.2021).
Gawryszewski, A. (1974). Związki przestrzenne między migracjami stałymi i dojazdami do pracy oraz czynniki przemieszczeń ludności, Prace Geograficzne, 109. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Gawryszewski, A. (1989). Przestrzenna ruchliwość ludności Polski 1952‑1985. Prace Habilitacyjne. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Gołata, E. (2012). Spis ludności i prawda. Studia Demograficzne, 161(1), 23‑55.
Harańczyk, A. (2015). Procesy suburbanizacji w Krakowskim Obszarze Funkcjonalnym. Studia Miejskie, 18, 85‑102.
Heffner, K., & Gibas, P. (2013). Poziom metropolitalności wybranych ośrodków w Polsce - znaczenie wag i zmiennych. W: J. Suchecka (red.), Ekonometria przestrzenna i regionalne analizy ekonomiczne (s. 11‑26). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 293. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Heffner, K., & Gibas, P. (2015). Obszary funkcjonalne i ich związki z zasięgiem oddziaływania z ośrodków subregionalnych (na przykładzie województwa opolskiego). Studia Miejskie, 18, 9‑24.
Hołowiecka, B. (2002). Strefa wpływu Torunia na podstawie dojazdów do pracy. Biuletyn Geograficzny, 1, 251‑262.
Ilnicki, D., & Michalski, P. (2015). Powiązania funkcjonalno-przestrzenne w świetle dojazdów do pracy. Studia Miejskie, 18, 55‑70.
Jończy, R. (2012). (Nie) przydatność danych statystycznych oraz opartych na nich diagnoz i prognoz społeczno-gospodarczych w kontekście występowania nierejestrowanej emigracji stałej (emigracji zawieszonej). W: Polityka społeczna, kontynuacja i zmiana (s. 247‑262). Studia i Monografie. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, 2012.
Kaufmann, V. (2002). Re-thinking mobility. New York: Ashgate.
Komornicki, T. (2011). Przemiany mobilności codziennej Polaków na tle rozwoju motoryzacji. Prace Geograficzne, 227. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
KPZK 2030. (2011). Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Kruszka, K. (red). (2010). Dojazdy do pracy w Polsce. Terytorialna identyfikacja przepływów ludności związanych z zatrudnieniem. Poznań: Ośrodek Statystyki Miast Urzędu Statystycznego w Poznaniu.
Kryteria delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich. (2013). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Kurek, S., Wójtowicz, M., & Gałka, J. (2015). Powiązania funkcjonalno-przestrzenne w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym w świetle dojazdów do pracy. Studia Miejskie, 18, 71‑84.
Łodyga, B. (2011). Demograficzne skutki suburbanizacji w aglomeracji poznańskiej. Studia Miejskie, 3, 113‑138.
Nystuen, J.D., & Dacey, M.F. (1961). A graph theory interpretation of nodal regions. Papers, Regional Science Association, 7, 29‑42.
Nystuen, J.D., & Dacey, M.F. (1968). A graph theory interpretation of nodal regions. Geographia Polonica, 15, 135‑151.
Przepływy ludności związane z zatrudnieniem w Polsce w 2006 r. (2009). Pobrane z: http://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/badania-regionalne/przeplywy-ludnosci-zwiazane-z-zatrudnieniem-wpolsce-w-2006-r-3060/ (14.12.2020)
Radwańska, M. (2009). Ciążenie ludności do ośrodka rdzeniowego aglomeracji, na przykładzie Torunia. W: W. Maik (red.), Aglomeracje miejskie w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, Problemy rozwoju, przekształceń strukturalnych i funkcjonowania (s. 333‑346). Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy.
Rakowska, J. (2014). Codzienne dojazdy do pracy jako ekonomiczne kryterium rządowych klasyfikacji i delimitacji obszarów (na przykładzie USA i Kanady). Studia Regionalne i Lokalne, 57(15), 46‑59.
Rosik, P., Stępniak, M., & Wiśniewski, R. (2010). Dojazdy do pracy do Warszawy i Białegostoku - alternatywne podejścia metodologiczne. Studia Regionalne i Lokalne, 40(2), 77‑98.
Rykiel, Z. (1985). Zagadnienia regionalnych systemów osadniczych. Studia KPZK PAN, 88. Warszawa: PWN.
Rzeszewski, M., & Rodak, O. (2019). Czy więcej znaczy lepiej? Badania ilościowe w geografii społeczno-ekonomicznej ery Big Data. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 46, 67‑89.
Smętkowski, M., Gorzelak, G., & Jałowiecki, B. (2009). Obszary metropolitalne w Polsce - diagnoza i rekomendacje. Studia Regionalne i Lokalne, 35(1), 52‑73.
Smętkowski, M., Gorzelak, G., & Jałowiecki, B. (2009). Obszary metropolitalne w Polsce: problemy rozwojowe i delimitacja. Raporty i analizy EUROREG 1/2009. Warszawa: Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych, Uniwersytet Warszawski.
Shelton, T., Poorthuis, A., & Zook, M. (2015). Social media and the city: Rethinking urban socio-spatial inequality using user-generated geographic information. Landscape and Urban Planning, 142, 198‑211.
Śleszyński, P. (2004). Regionalne różnice pomiędzy liczbą ludności według Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 roku i szacowaną na podstawie ewidencji bieżącej, Studia Demograficzne, 145(1), 93‑103.
Śleszyński, P. (2012). Kierunki dojazdów do pracy. Wiadomości Statystyczne, 11, GUS, Warszawa, 59‑75.
Śleszyński, P. (2013). Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2), 173‑197.
Śleszyński, P. (2013). Warszawa jako ośrodek dojazdów pracowniczych. Studia Regionalne i Lokalne, 51(1), 5‑25.
Śleszyński, P. (2015). Problemy delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 29, 37‑53.
Śleszyński, P. (2019). Migracje wewnętrzne. W: Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2018‑2019 (s. 124‑170). Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa.
Śleszyński, P. (2020). Migracje wewnętrzne. W: Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2019‑2020 (s. 171‑206). Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa.
Taylor, Z. (1999). Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej. Prace Geograficzne, 171. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Więcław-Michniewska, J. (2006). Krakowskie suburbia i ich społeczność. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Wiśniewski, R. (2013). Społeczno-demograficzne uwarunkowania dojazdów do pracy do Białegostoku, Prace Geograficzne, 244. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.