Dostępność dzienna w układzie miast wojewódzkich w Polsce = Daily accessibility among Poland’s voivodeship cities

Garbacz, Ewa; Komornicki, Tomasz; Kowalczyk, Karol

doi:2300-8466 (on-line)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Dostępność dzienna w układzie miast wojewódzkich w Polsce = Daily accessibility among Poland’s voivodeship cities Garbacz, EwaKomornicki, TomaszKowalczyk, Karol

Object structure

Dostępność dzienna w układzie miast wojewódzkich w Polsce = Daily accessibility among Poland’s voivodeship cities

Przegląd Geograficzny T. 92 z. 2 (2020)

Garbacz, Ewa : Autor ; Komornicki, Tomasz : Autor (geografia) ; Kowalczyk, Karol : Autor

dostępność transportowa ; dostępność dzienna ; miasta wojewódzkie ; powiązania funkcjonalne ; metropolia sieciowa

Przedmiotem artykułu jest analiza poziomu dostępności dziennej w układzie miast wojewódzkich w Polsce, w kontekście ich potencjału do kształtowania wzajemnych powiązań funkcjonalno-przestrzennych. Pomiar dostępności dziennej wykonano na podstawie czasów przejazdu transportem indywidualnym (samochodowym) i kolejowym. Ponadto w analizie uwzględniono trzy warianty czasowe podróży jednodniowej (4, 6 i 8 godzin dostępnych w miejscu docelowym podróży). Pozwoliło to na utworzenie syntetycznego wskaźnika dostępności dziennej dla poszczególnych miast wojewódzkich, a następnie na sklasyfikowanie ich pod kątem możliwości kształtowania wzajemnych powiązań funkcjonalno-przestrzennych.

Arranz-Lopez A., Soria-Lara J.A., Pueyo-Campos A., 2019, Social and spatial equity effects of non-motorised accessibility to retail, Cities, 86, s. 71-82. https://doi.org/10.1016/j.cities.2018.12.012
Batten D.F., 1995, Network Cities: Creative Urban Agglomerations for the 21st Century, Urban Studies, 32, 2, s. 313-327. https://doi.org/10.1080/00420989550013103
Chądzyńska E., 2014, Powiązania funkcjonalne dużego miasta i aglomeracji z otoczeniem regionalnym w kontekście dostępności przestrzennej (przykład Szczecina), Studia Miejskie, 14, s. 27-42.
Cowell M., 2010, Polycentric Regions: Comparing Complementarity and Institutional Governance in the San Francisco Bay Area, The Randstad and Emilia Romagna, Urban Studies, 47, 5, s. 945-965. https://doi.org/10.1177/0042098009353074
Domański R., 2005, Geografia ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Domański R., Marciniak A., 2003, Sieciowe koncepcje miast i regionów, Studia KPZK PAN, 113, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
ESPON 1.2.1., 2004, Transport services and networks: territorial trends and basic supply of infrastructure for territorial cohesion, Final Report, www.espon.eu (08.11.2019).
ESPON 1.1.1., 2005, Potentials for polycentric development in Europe, Final Report, Revised version, www.espon.eu (08.11.2019).
ESPON SeGI, 2012, Services of General Interests, Final Report, www.espon.eu (08.11.2019).
ESPON TRACC, 2013, Transport Accessibility at Regional/Local Scale and Patterns in Europe, Final Report, Version 20/06/2013, Volume 3, TRACC Regional Case Study Book, Part C, Case Studies Bavaria, www.espon.eu (27.05.2020).
ESPON TRACC, 2013, TRansport ACCessibility at Regional/Local Scale and Patterns in Europe. Draft Final Report. ESPON Applied Research, www.espon.eu (27.05.2020).
ESPON TRACC, 2015, Transport Accessibility at Regional/Local Scale and Patterns in Europe, Final Report, Version 06/02/2015, Volume 4, TRACC Accessibility Indicator Factsheets, www.espon. eu (08.11.2019).
Falkowski M., Pytel M., 2014, Analiza geopolityczna aktualnego stanu sieci kolejowej w Polsce, Przegląd Geopolityczny, 9, s. 71-94.
GDDKiA, 2020, Mapa Stanu Budowy Dróg - Polska, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, https://www.gddkia.gov.pl/pl/1077/mapa-stanu-budowy-drog (28.05.2020).
Geurs K.T., van Eck R., 2001, Accessibility Measures: Review and Applications, RIVM Report 408505 006, National Institute of Public Health and the Environment, Bilthoven.
Geurs K.T., van Wee B., 2004, Accessibility evaluation of land-use and transport strategies: review and research directions, Journal of Transport Geography 12, 2, s. 127-140. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2003.10.005
GUS, 2011, Drogi ekspresowe i autostrady, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
GUS, 2017, Drogi ekspresowe i autostrady, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Gutierrez J., 2001, Location, economic potential and daily accessibility: an analysis of the accessibility impact of the high-speed line Madrid-Barcelona-French border, Journal of Transport Geography, 9, s. 229-242. https://doi.org/10.1016/S0966-6923(01)00017-5
Jiao J., Wang J., Jin F., 2017, Impacts of high-speed rail lines on the city network in China, Journal of Transport Geography, 60, s. 257-266. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2017.03.010
Kelobonye K., McCarney G., Xia J., Swapan M.S.H., Mao F., Zhou H., 2019, Relative accessibility analysis for key land uses: A spatial equity perspective, Journal of Transport Geography, 75, s. 82-93. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2019.01.015
Kloosterman R.C., Musterd S., 2001, The Polycentric Urban Region: Towards a Research Agenda, Urban Studies, 38, 4, s. 623-633. https://doi.org/10.1080/00420980120035259
Komornicki T., 2011, Dostępność transportowa Polski Zachodniej. Analiza uwzględniająca europejską politykę TEN oraz korytarze o charakterze ponadregionalnym wiążące makroregion z terytorium europejskim i poprawiające dostępność transportową wszystkich ośrodków powiatowych, IGiPZ PAN, Warszawa (ekspertyza).
Komornicki T., 2019, Transport infrastructure and accessibility, [w:] G. Gorzelak (red.), Social and economic development in Central and Eastern Europe: Stability and change after 1990, Routledge, London. https://doi.org/10.4324/9780429450969-12
Komornicki T., Korcelli P., Siłka P., Śleszyński P., Świątek D., 2013, Powiązania funkcjonalne pomiędzy polskimi metropoliami, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 45-59.
Komornicki T., Rosik P., Stępniak M., Śleszyński P., Goliszek P., Pomianowski W., Kowalczyk K., 2018, Ewaluacja i monitoring zmian dostępności transportowej w Polsce z wykorzystaniem wskaźnika WMDT, IGiPZ PAN, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Warszawa.
Komornicki T., Stępniak M., 2015, New investment projects in the road corridors and the improvement of the potential accessibility in Poland, Europa XXI, 28, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 30-51. https://doi.org/10.7163/Eu21.2015.28.2
Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., 2010, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Polska Akademia Nauk, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Biuletyn, 241, Warszawa.
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, 2011, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa.
Korcelli P., Degórski M., Drzazga D., Komornicki T., Markowski T., Szlachta J., Węcławowicz G., Zalewski J., Zaucha J., 2010, Ekspercki Projekt Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do roku 2033, Studia KPZK PAN, 128, Warszawa.
Kowalczyk K., Rosik P., 2015, Wykorzystanie infrastruktury przez przewoźników kolejowych w obsłudze połączeń międzyaglomeracyjnych, Logistyka, 3, s. 5350-5357.
Kwarciński T., 2012, Dostępność transportowa jako paradygmat kształtujący wielkość przewozów w publicznym transporcie pasażerskim, Logistyka, 2, s. 169-173.
L'Hostis A., 2013, Contactability in Accessibility Instruments for Planning Practice, COST action Accessibility Instruments, s. 85-90.
L'Hostis A., Liu L., Leysens T., 2017, Using contact potential measurements to analyse future intercity links made possible by the Tours-Bordeaux High-Speed Rail line, National Committee of Geography of Belgium. https://doi.org/10.4000/belgeo.19584
López E., Gutierrez J., Gómez G., 2008, Measuring Regional Cohesion Effects of Large-scale Transport Infrastructure Investments: An Accessibility Approach, TRANSyT-UPM, Centre for Transport Research, Universidad Politécnica de Madrid. https://doi.org/10.1080/09654310701814629
Meijers E., 2005, Polycentric Urban Regions and the Quest for Synergy: Is a Network of Cities more than the Sum of the Parts?, Urban Studies, 42, s. 765-781. https://doi.org/10.1080/00420980500060384
Meijers E., 2007, Synergy in Polycentric Urban Regions. Complementarity, Organizing Capacity and Critical Mass, Sustainable Urban Areas, 13.
Nazari Adli S., Chowdhury S., Shiftan Y., 2019, Justice in public transport systems: A comparative study of Auckland, Brisbane, Perth and Vancouver, Cities, 90, s. 88-99. https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.01.031
PLK, 2020, Mapa inwestycji ujętych w Krajowym Programie Kolejowym, PKP Polskie Linie Kolejowe SA, http://www.plk-inwestycje.pl/#/(28.05.2020).
Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, IGiPZ PAN, Warszawa.
Rosik P., Pomianowski W., Goliszek S., Stępniak M., Kowalczyk K., Guzik R., Kołoś A., Komornicki T., 2017, Multimodalna dostępność transportem publicznym gmin w Polsce, Prace Geograficzne, 258, IGiPZ PAN, Warszawa.
Rosik P., Stępniak M., Komornicki T., 2015, The decade of the big push to roads in Poland: impact on improvement in accessibility and territorial cohesion from a policy perspective, Transport Policy, 37, s. 134-146. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2014.10.007
Rydzewski T., 2002, Komunikacja jako miernik powiązań przestrzennych na przykładzie Polski, [w:] J. Wendt (red.), Wybrane zagadnienia geografii transportu, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s. 34-42.
Spiekermann K., Schürmann C., 2007, Update of selected potential accessibility indicators. Final report, Spiekermann & Wegener, Urban and Regional Research (S&W), RRG Spatial Planning and Geoinformation.
Starikova A., 2018, Population mobility in Bavaria: spatio-temporal features and migration flows in the early 21st century, Europa XXI, 34, IGiPZ PAN, s. 59-78. https://doi.org/10.7163/Eu21.2018.34.4
Stępniak M., Rosik P., Komornicki T., 2013, Accessibility patterns: Poland case study, Europa XXI, 24, IGiPZ PAN, Warszawa, s. 151-168. https://doi.org/10.7163/Eu21.2013.24.6
Stępniak M., Wiśniewski R., Goliszek S., Marcińczak S., 2017, Dostępność przestrzenna do usług publicznych w Polsce, Prace Geograficzne, 261, IGiPZ PAN, Warszawa.
Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku), 2013, Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Warszawa.
Taylor Z., 2007, Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce, Monografie, 7, IGiPZ PAN, Warszawa.
UTK, 2019, Przewozy pasażerskie w 2017 roku, Urząd Transportu Kolejowego, Warszawa.
Ważna A., 2013, Wykorzystanie badań nad dostępnością transportową do oceny wartości czasu w transporcie, [w:] E. Walińska (red.), Współczesne problemy finansów, rachunkowości i zarządzania, Ekonomia i Zarządzanie w Teorii i Praktyce, 7, Uniwersytet Łódzki, s. 319-332. https://doi.org/10.18778/7525-962-9.23
Wiśniewski S., 2015, Powiązania miast województwa łódzkiego w systemie kolejowego transportu zbiorowego w świetle potencjału komunikacyjnego, Prace Geograficzne, 140, s. 25-38.
Wiśniewski R., Komornicki T., 2015, The influence of Road corridors on the social condition of adjacent areas, Europa XXI, 28, IGiPZ PAN, s. 52-71. https://doi.org/10.7163/Eu21.2015.28.3
Zhao M., Derruder B., Huang J., 2017, Examining the transition processes in the Pearl River Delta polycentric mega-city region through the lens of corporate networks, Cities, 60, s. 147-155. https://doi.org/10.1016/j.cities.2016.08.015