Przestępczość jako zjawisko geograficzne? Przegląd badań nad zjawiskiem w świetle wybranych nauk = Crime as a geographical phenomenon? Review of research from the standpoints of selected disciplines

Lisowska-Kierepka, Agnieszka

doi:2300-8466 (on-line)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Przestępczość jako zjawisko geograficzne? Przegląd badań nad zjawiskiem w świetle wybranych nauk = Crime as a geographical phenomenon? Review of research from the standpoints of selected disciplines Lisowska-Kierepka, Agnieszka

Object structure

Przegląd Geograficzny T. 92 z. 2 (2020)

Lisowska-Kierepka, Agnieszka : Autor

crime ; research review ; criminology ; sociology ; geography

The functioning of society and specific systems of values have led to a growing interest in difficult and above all dangerous phenomena, including crime. Initial work was based mainly around the perpetrator and his or her motivation, but that approach received justifiable criticism. Equally, the necessity of slightly broader (multi-factor) analyses being carried out was noted more and more often. And with crime being an extremely problematic and therefore important phenomenon, it attracted the interest of many different scientific disciplines, not least history, sociology, law, criminology, the medical sciences and geography. Naturally enough, these disciplines’ first forays into the phenomenon were each separate, as were the adopted methodologies, concepts, and so on. The consequence was the recognition of the phenomenon as multidisciplinary, meaning that it was examined individually via a range of different approaches. While such an approach was obviously valid scientifically, it had ultimately to be insufficient – and all the more so given the importance of the phenomenon to the functioning of society. Crime is a phenomenon encompassing many variables, the separate consideration of which only allows for analysis of the given issue as part of a much broader problem. Ultimately, the response was a change of perception as regards the phenomenon, with it coming to be placed among interdisciplinary studies. Thus, while representatives of various scientific disciplines remained interested in the phenomenon, existing elaborations boil down to three approaches, i.e. the criminological, the sociological and the geographical. Criminological analyses of the phenomenon are certainly the oldest; and – unsurprisingly – criminology has been seen from the outset as the leading science when it comes to criminality and the searching for causes thereof. Research conducted in this area is found to embody three basic approaches in criminological analyses of the causes of crime, i.e. a biological one considering the inheritance of traits and its negative consequences; a sociological one connecting directly with the functioning of society and resulting consequences; and a situational one, regarding spatial factors as some of the most important when it comes to perpetrators’ decision-making processes. For its part, sociology treats crime somewhat differently, viewing it as a phenomenon occurring through society’s conferment of meaning upon it. This means that the social group in which an individual functions decides what becomes a crime, and when that happens. As with the criminological considerations, various concepts may be identified. However, these also focus in on the person committing the crime, even as consideration is also given to impacts exerted by the society or groups in which an individual functions or hails from. On the other hand, the geographical approach differs greatly, in not having developed concepts justifying the shaping and functioning of the phenomenon. Geographical considerations extend to both the description and the analysis of the phenomenon’s spatial occurrence and an attempt to apply existing theories in this regard. However, the output of contemporary research sees global and Polish achievements distinguished mainly in terms of their availability of data. It is undeniable that the scope of research and methodology applied are shaped mainly by international studies, while Polish analyses are directed at the search for new methods of considering the phenomenon. This study offers a research review relating to crime as an extremely complex phenomenon that should be considered as a whole by representatives of various scientific disciplines. This would allow, not only for scientific considerations, but also for application-based ones. Nevertheless, today’s geographical (i.e. spatial) approach would seem to combine various sub-approaches, and thus provide for a comprehensive examination of the problem of crime.

Bandura A., 1979, The Social Learning Perspective, [w:] H. Toch (red.), Psychology of Crime and Criminal Justice, Waveland Press, New York, s. 198-236.
Bartnicki S. 1987, Geografia przestępczości miejskiej, [w:] A. Rajkiewicz, Z. Tokarski (red.), Zagrożenia społeczne i warunki oraz środki ich przezwyciężania. Polska 2000, 2/1986, II, s. 37-48.
Bartnicki S., 1986, The geography of crime. A case study of Warsaw, Miscellanea Geographica, s. 237-242. https://doi.org/10.2478/mgrsd-1986-020133
Bartnicki S., 1988, Spatial images of crime in Warsaw, Miscellanea Geographica, s. 267-275. https://doi.org/10.2478/mgrsd-1988-030133
Bartnicki S., 1991, Percepcja zagrożenia przestępczością - wstępna prezentacja wyników badań przeprowadzonych w 12 warszawskich osiedlach mieszkaniowych, Conference Papers IGiPZ PAN, 14, Warszawa, s. 117-124.
Błachut J., 2007, Problemy związane z pomiarem przestępczości, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Błachut J., Gaberle A., Krajewski K., 2007, Kryminologia, Wyd. Arche, Gdańsk.
Bogacka E., 2009, Przestępczość w Poznaniu, Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Seria Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 6, Poznań, s. 87-100.
Bogacka E., 2012, Zastosowanie teorii społecznej dezorganizacji do badania zróżnicowania przestrzennego przestępczości, Wiadomości Statystyczne, 1, s. 43-51.
Bogacka E., 2017, Problematyka badawcza z zakresu poczucia bezpieczeństwa człowieka w przestrzeni miasta, Acta Universitas Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 27, s. 141-151. https://doi.org/10.18778/1508-1117.27.10
Bogacka E., Siniecka A., 2016, Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców miasta. Przykład Poznania, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 33, s. 57-71.
Brantingham P.J., Brantingham P.L., 1991, Notes on the geometry of crime, [w:] P.J. Brantingham, P.L. Brantingham (red.), Environmental Criminology, Waveland Press, Prospect Heights, s. 27-54.
Brownlow A., 2005, A geography of men's fear, Geoforum, 36, s. 581-592. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2004.11.005
Chainey S., Ratcliffe J., 2005, GIS and Crime Mapping, John Wiley & Sons, Hoboken. https://doi.org/10.1002/9781118685181
Cloward R., Ohlin L.E., 1960, Delinquency and Opportunity, The Free Press Glencoe, New York.
Cohen A., 1955, Delinquent Boys. The Culture of the Gang, The Free Press Glencoe, New York.
Czarnecki B., 2011, Przestrzenne aspekty przestępczości. Metoda identyfikacji czynników zagrożeń w przestrzeni miejskich, Rozprawy Naukowe nr 216, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
Czyż T., 1996, Issues in Social Geography, [w:] Z. Chojnicki (red.), Contemporary
Doran B.J., Lees B.G., 2005, Investigating the Spatiotemporal Links Between Disorder, Crime, and the Fear of Crime. The Professional Geographer, 57 (1), s. 1-12.
Dolata M., Kotus J., 2004, Społeczne naznaczanie obszarów miasta, [w:] I. Jażdżewska (red.), Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście, Łódź, s. 245-256.
Dolata M., Kotus J., 2006, Social Production of Urban Space. A Case Study Of 'Bad' Areas in Poznań, Geographia Polonica, 79, 2, s. 5-22.
Drzazga E., Grzyb M., 2018, Nowe kierunki w kryminologii, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa.
Eck J.E., Weisburd D., 1995, Crime Places in Crime Theory, [w:] J.E. Eck, D. Weisburd (red.), Crime and Place, Crime Prevention Studies, 4, Criminal Justice Press, New York, s. 1-34.
Evans D.J., Herbert D.T. (red.), 1989, The Geography of Crime, Routledge, New York.
Eysenck H.J., 2013, Crime and Personality (Psychology Revivals), Routledge, London-New York. https://doi.org/10.4324/9780203761489
Felson M., 2009, Linking Criminal Choice, Routine Activities, Informal Control and Criminal Outcomes, [w:] K. Moss (red.), Crime Reduction, Critical Concepts in Criminology. Volume II Motivation of the Criminal Inclination, Routledge, New York, s. 119-128. https://doi.org/10.1007/978-1-4613-8625-4_8
Felson M., Gottfredson M., 1984, Social indicators of adolescent activities near peers and parents, Journal of Marriage and the Family, 46, s. 709-714. https://doi.org/10.2307/352612
Friendly M., 2007, A.-M. Guerry's Moral Statistics of France: Challenges for Multivariable Spatial Analysis, Statistical Science, 22, 3, s. 368-399. https://doi.org/10.1214/07-STS241
Friendly M., 2008, The Golden Age of Statistical Graphics, Statistical Science, 23, 4, s. 502-535. https://doi.org/10.1214/08-STS268
Giddens A., Sutton P.W., 2012, Socjologia wydanie nowe, PWN, Warszawa.
Głaz M., Ilnicki D., 2004, Przestępstwa i wykroczenia w przestrzeni Wrocławia [w:] J. Słodczyk (red.), Przemiany struktury przestrzennej miast w sferze funkcjonalnej i społecznej, Uniwersytet Opolski, Opole, s. 347-361.
Goldschneider M., 2010, Geografia przestępczości. Uwagi na temat przestrzennych analiz przestępczości przy wykorzystaniu technik cyfrowych, Archiwum Kryminologii, 32, s. 23-43, http://www.inp.pan.pl/wydaw/AK32%20Goldschneider.pdf (05.05.2018).
Gottfredson M., Hirschi T., 1990, A General Theory of Crime, Stanford University Press, California.
Gregory D., Johnston R., Pratt G., Watts M., Whatmore A., 2009, The Dictionary of Human Geography, Wiley-Blackwell, Chichester.
Guzik R., 2000, Przestępczość w przestrzeni miejskiej Krakowa w wyobrażeniach jego mieszkańców, [w:] I. Jażdżewska (red.), Miasto postsocjalistyczne - organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, ŁTN, Łódź, s. 201-204.
Guzik R., 2000, Przestrzenny obraz przestępczości w prasie krakowskiej, [w:] B. Domański (red.), Studia nad rozwojem lokalnym i regionalnym, Prace Geograficzne, Instytut Geografii UJ, 106, s. 197-216.
Hanausek T., 1998, Kryminalistyka. Zarys wykładu, Kantor wyd. Zakamycze, Kraków.
Harries K.D., 1974, The Geography of Crime and Justice, McGraw-Hill, New York.
Harries K.D., 1980, Crime and the Environment, Charles C. Thomas Publisher, Springfield.
Herbert D.T., 1982, The Geography of Urban Crime, Longman, Harlow.
Herbert D.T., 1989, Crime and place: an introduction, [w:] D. Evans, D. Herbert (red.), The Geography of Crime, Routledge Press, London, s. 1-15.
Hołyst B., 2009, Kryminologia, LexisNexis, Warszawa.
Jaroszewska-Brudnicka R., 2001, Zmienność czasowa i przestrzenna zjawiska przestępczości w Toruniu w latach dziewięćdziesiątych, [w:] I. Sagan, M. Czepczyński, Wybrane problemy badawcze geografii społecznej w Polsce, Gdynia, s. 181-187.
Kossowska A., 1993, Środowiskowo-przestrzenne uwarunkowania przestępczości (wybrane zagadnienia współczesnej ekologii przestępczości), Archiwum Kryminologii, 19, s. 7-16.
Krajewski K., 2008, Ogólna charakterystyka nasilenia i dynamiki przestępczości ujawnionej w Krakowie w latach 1990-2005 na tle sytuacji w Amsterdamie, Budapeszcie, Hamburgu i Wiedniu, [w:] K. Krajewski (red.), Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców wielkich miast. Kraków na tle innych miast europejskich, WUJ, Kraków, s. 47-83.
LeBeau J.L., 1987, Patterns of Stranger and Serial Rape Offending: Factors Distinguishing Apprehended and At Large Offenders, The Journal of Criminal Law and Criminology, 78, 2, s. 309-32. https://doi.org/10.2307/1143451
Lisowska-Kierepka A., 2019, Obszary zagrożone zjawiskiem przestępczości w przestrzeni wielkich miast (na przykładzie Wrocławia, Krakowa i Poznania), nieopublikowany maszynopis rozprawy doktorskiej, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Lombroso C., 1891, Człowiek - zbrodniarz w stosunku do antropologii jurysprudencji i dyscypliny więziennej, nakładem M. Wołowskiego, Warszawa.
Madge C., 1997, Public Parks and the Geography of Fear, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 88, 3, s. 237-250. https://doi.org/10.1111/j.1467-9663.1997.tb01601.x
Maik W., 1995, Socio-spatial analysis of crime and delinquency: a case study of Toruń, [w:] B. Gałczyńska, G. Węcławowicz (red.), Urban and regional issues in geographical research in Poland and Italy, Proceeding of the Seventh Polish-Italian Geographical Seminar, Warszawa-Wierzba-Toruń-Łódź, 27.09-2.10.1993, Conference Papers, 24, Warszawa, s. 91-98.
Marcińczak S., Siejkowska A., 2009, Przestępczość w Łodzi. Stan w roku 2002, [w:] S. Liszewski (red.), Atlas miasta Łodzi. Suplement 1, Urząd Miasta Łodzi, Łódź, plansza LII.
Merton R., 1982, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa.
Miller W., 1958, Lower Class Culture as a Generating Milieu of Gang Delinquency, The Journal of Social Issues, 24, s. 5-19. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1958.tb01413.x
Modly A.R., 2009, Geography of Fear: Understanding Students' Sense of Place, Chrestomathy: Annual Review of Undergraduate Research, College of Charleston, 8, s. 115-146.
Mordwa S., 2003, Przestępstwa w dużych miastach w Polsce (na przykładzie Łodzi), [w:] I. Jażdżewska (red.), Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni, ŁTN, Łódź, s. 209-217.
Mordwa S., 2010, Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców wybranych osiedli w Łodzi, [w:] M. Madurowicz (red.), Wartościowanie współczesnej przestrzeni miejskiej, Warszawa s. 307-316.
Mordwa S., 2012, Struktura i typologia przestrzenna przestępczości w Polsce - przykład wykorzystania walidacji liczby skupień w metodzie k-średnich, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 12, s. 89-110.
Mordwa S., 2013, Przestępczość i poczucie w przestrzeni miasta. Przykład Łodzi, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
Mordwa S., 2015, Techniki GIS - w poszukiwaniu hot spotów przestępczości, Archiwum Kryminologii, 37, s. 279-302.
Mordwa S., 2016, The Geography of Crime in Poland and its interrelationship with other fields of study, Geographia Polonica, 89, 2, s. 187-202. https://doi.org/10.7163/GPol.0053
Mydel R., Kozimor K., 1989, Demograficzne, czasowe i przestrzenne aspekty przestępczości w Krakowie, Folia Geographica, Series Geographica-Oeconomica, 22, s. 63-84.
Newman O., 1972, Defensible Space, Macmillan, New York.
Park R.E., 1952, Human Communities, Free Press, New York.
Pióro Z., 1962, Ekologia społeczna w urbanistyce na przykładzie badań lubelskich i toruńskich, Wyd. "Arkady", Warszawa.
Piotrowski W., 1966, Społeczno-przestrzenna struktura miasta Łodzi. Studium ekologiczne, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Kraków.
Plint T., 1974, Crime in England. Perspectives in Social Inquiry, Arno Press, New York.
Problems of Polish Geography, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 57-67.
Quetelet M.A., 1842, A Treatise on man and the development of his faculties, W. & R. Chambers, Edynburg.
Radzinowicz L., 1961, In Search of Criminology, London-Melbourne-Toronto.
Rengert G.F., 1989, Behavioral Geography and Criminal Behavior, [w:] D.J. Evans, D.T. Herbert (red.), The Geography of Crime, Routledge, London, s. 161-175.
Rengert G.F., Simon H., 1981, Crime Spillover, Sage Publications, Beverley Hills.
Shaw C.R., McKay H.D., 1942, Juvenile Delinquency and Urban Areas, University of Chicago Press, Chicago. https://doi.org/10.2307/1334446
Sutherland E.H., 1947, Principles of criminology, Oxford, Philadelphia.
Sypion-Dutkowska N., 2010, The spatial and temporal car crime analysis in Szczecin (Poland), [w:] T. Michalski, A. Kuczabski (red.), Selected aspects of transformation in countries of Central and Central-Eastern Europe, Pelplin, s. 153-189.
Sypion-Dutkowska N., 2010a, Bezpieczeństwo publiczne uwarunkowaniem rozwoju lokalnego. Skupiska rozbojów i bójek w Szczecinie, [w:] M. Tarkowski, J. Mazurek (red.), Regiony Nadmorskie 18, Wybrane problemy rozwoju lokalnego w Polsce północnej, Gdynia-Pelplin, s. 170-183.
Sypion-Dutkowska N., 2012, Public safety of local development: Hot spots of commercial crimes in Szczecin, [w:] T. Michalski, A. Radchenko (red.), Global, continental, national and regional conditions of local development, Gdańsk-Kharkiv, s. 146-155.
Sypion-Dutkowska N., 2014, Uwarunkowania przestrzenne przestępczości w wielkim mieście w ujęciu GIS (na przykładzie Szczecina), Studia KPZK PAN, 159, Warszawa.
Sztompka P., 2002, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wyd. Znak, Warszawa.
von Liszt F., 1905, Die Aufgabe und die Methode der Strafrechtswissenschaft, [w:] Strafrechtliche Aufsätze und Vorträge (1899), 1892-1904, Guttentag, Berlin, s. 284-298.
Wortley R., Mazerolle L., 2008, Environmental Criminology and Crime Analysis: Situating in Theory, Analytic Approach and Application [w:] R. Wortley, L. Mazerolle, Environmental Criminology and Crime Analysis, Routledge, London-New York, s. 1-18.
www.crimereports.com (15.02.2019)
www.spotcrime.com (15.02.2019)