A unique find of a silver cross-shaped earring from an early medieval settlement at Szemud, site 4, in Eastern Pomerania, Poland

Niedziółka, Kamil; Szczepanik, Paweł; Lisowski, Mikołaj

doi:0081-3834

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

A unique find of a silver cross-shaped earring from an early medieval settlement at Szemud, site 4, in Eastern Pomerania, Poland Niedziółka, KamilSzczepanik, PawełLisowski, Mikołaj

Object structure

A unique find of a silver cross-shaped earring from an early medieval settlement at Szemud, site 4, in Eastern Pomerania, Poland

Sprawozdania Archeologiczne 70 (2018)

Niedziółka, Kamil ; Szczepanik, Paweł ; Lisowski, Mikołaj

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

settlement ; early medieval period ; Eastern Pomerania ; cross-shaped earring ; pottery

This paper presents the results of an analysis of archaeological material recovered in 2014 during the rescue excavations at site 4 in the Szemud locality, in the Eastern Pomerania region of Poland. The investigations revealed a small fragment of an open settlement from the early medieval period with especially interesting materials. Besides a large amount of pottery dating the site to the eleventh century, a collection of metal artefacts was discovered. The most interesting find was a cross-shaped earring made of silver. This find is unique; so far, artefacts of this type have only been discovered as parts of hoards. The findings indicate that the site was unusual in its character, and is particularly interesting considering the unsatisfactory state of research on early medieval settlement in this area

Adamska E. 2005. Osada wczesnośredniowieczna w Maleninie, gmina Tczew, stanowisko 5 (153 na A1). In H. Paner and M. Fudziński (eds.), XIV Sesja Pomorzoznawcza 2, Gdańsk: Muzeum Archeologiczne, 171-180
Albarella U. 2002. Size matters: how and why biometry is still important in zooarchaeology. In K. Dobney and T. O’Connor (eds.), Bones and the Man: Studies in honour of Don Brothwell, Oxford: Oxbow Books, 51-62
Bajburin A. 1990. W sprawie struktury słowiańskiego rytuału budowniczego, Polska Sztuka Ludowa: Konteksty 44(3), 62-67
Barnycz-Gupieniec R. 2005. Planigrafia materiału zabytkowego z osady podgrodowej wczesnośredniowiecznego Gdańska (stanowisko 1), Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku
Bednarczyk J. 2003. Ratownicze badania wykopaliskowe osady wielokulturowej w Juszkowie – Rusocinie, stanowisko 28, województwo pomorskie. In M. Fudziński and H. Paner (eds.), XIII Sesja Pomorzoznawcza 1, Gdańsk: Muzeum Archeologiczne, 191-199
Bielska A., Kwiatkowska-Malina J., Maciejewska A., Skłodowski P. and Szafranek A. 2014. Podstawy gleboznawstwa z elementami kartografii gleb, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej
Błędowski P., Chudziak W. 2014. Pottery. In W. Chudziak and R. Kaźmierczak (eds.), The Island in Żółte on Lake Zarańskie. Early Medieval Gateway into West Pomorania, Toruń: Nicolaus Copernicus University, 111-145
Buko A. 2011. Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej, Warszawa: TRIO
Bukowska-Gedigowa J. and Gediga B. 1986. Wczesnośredniowieczny gród na Ostrówku w Opolu, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Brzostowicz M. 2014. Stan i potrzeby badań nad konstrukcjami drewnianymi pochodzącymi z grodzisk wczesnośredniowiecznych w Polsce. In A. Stempin and W. Olek (eds.), Dąb wczesnośredniowieczny – zapis poznania. Badania nad zabezpieczeniem i ochroną konstrukcji wałów grodowych eksplorowanych w Rezerwacie Archeologicznym Genius loci na Ostrowie Tumskim w Poznaniu, Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, 49-84
Choińska E. 1975. Stan i potrzeby badań archeologicznych nad osadnictwem na zachodnim brzegu Dolnej Wisły we wczesnym średniowieczu, Pomorania Antiqua 6, 151-191
Chudziak W. 1987. Z badań nad budownictwem drewnianym Wielkopolski w okresie wczesnego średniowiecza, Sprawozdania Archeologiczne 39, 343-346
Chudziak W. 1988. Z badań nad konstrukcją zrębową na Niżu Polskim we wczesnym średniowieczu, Slavia Antiqua 31, 183-198
Chudziak W. 2003. Wczesnośredniowieczna przestrzeń sakralna in Culmine na Pomorzu Nadwiślańskim (= Mons Sancti Laurentii 1), Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Chudziak W. 2006. Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem Pomorza Nadwislańskiego. In W. Chudziak and S. Moździoch (eds.), Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce – 15 lat później, Toruń, Wrocław, Warszawa: Wydawnictwo UMK, 175-187
Chudziak W., Kaźmierczak R. and Niegowski J. 2007. Z badań nad wczesnośredniowiecznym zespołem osadniczym w Żółtym, gm. Drawsko pomorskie (lata 2004-2005). In G. Nawrolska (ed.), XV Sesja Pomorzoznawcza, Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, 231-248
Chudziak W., Poliński D. and Moszczyński W. 1997. Schemat analizy opisowej wczesnośredniowiecznej ceramiki naczyniowej. In W. Chudziak (ed.), Wczesnośredniowieczny szlak lądowy z Kujaw do Prus (XI wiek). Studia i materiały (= Adalbertus 2), Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 231-243
Dobrogowski T. 1949. Dwa cmentarzyska kultury pomorskiej w Szemudzie, pow. pomorski, Przegląd Archeologiczny 8(2), 299-314
Drozd A. 2006. Biżuteria i części stroju. In W. Chudziak (ed.), Wczesnośredniowieczne cmentarzysko szkieletowe w Kałdusie (stanowisko 1) (= Mons Sancti Laurentii 3), Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 67-84
Drwal J. 1979. Charakterystyka hydrograficzna. In B. Augustowski (ed.) Pojezierze Kaszubskie, Gdańsk: GTN, 121-138
Dulinicz M. 2001. Kształtowanie się Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej. Studium archeologiczne, Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Eggers H. J. 1978. Funde der Wendisch-Wikingischen Zeit in Pommern Textband, Kiel: Stiftung Pommern
Filipowiak W. 1979. Wolińska kącina, Z Otchłani Wieków 45(2), 108-121
Fudziński P., Fudziński M. and Adamska E. 2007. Wielokulturowa osada w Ulkowych, gm. Pszczółki, stanowisko 24 (na trasie autostrady A1). In G. Nawrolska (ed.), XV Sesja Pomorzoznawcza, Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, 69-80
Gacki T. and Szukalski J. 1979. Zróżnicowanie geoekologiczne i regionalne oraz problemy antropizacji i ochrony środowiska geograficznego. In B. Augustowski (ed.), Pojezierze Kaszubskie, Gdańsk: GTN, 221-253
Gloger Z. 1901. Wykopalisko w Kretkach, Światowit 3, 165-166
Gupieniec A., Kiersnowscy T. and R. 1965. Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Polski Środkowej, Mazowsza i Podlasia. Materiały (= Polskie Badania Archeologiczne 10), Warszawa, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk
Heindel I. 1990. Riemen- und Gürtelteile im westslawischen Siedlungsgebiet (= Beiträge zur Urund Frühgeschichte der Bezrike Rostock, Schwerin und Neubrandenburg 23), Berlin: Deutscher Verlag der Wissenschaften
Hilczer-Kurnatowska Z. 1982. Zakładzina. In G. Labuda and Z. Stieber (eds.), Słownik Starożytności Słowiańskich 7, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 52-54
Johnson E. 1989. Human modified bones from early southern Planis Sites. In R. Bonnichsen and M. H. Sorg (eds.), Bone modification, Orono: University of Maine Centre for the Study of the First Americans, 431-471
Kiersnowscy T. and R. 1959. Wczesnośredniowieczne skarby srebrne z Pomorza. Materiały (= Polskie Badania Archeologiczne 4), Warszawa, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk
Kittel P. 2005. Uwarunkowania środowiskowe lokalizacji osadnictwa pradziejowego na Pojezierzu Kaszubskim i w północnej części Borów Tucholskich, Łódź: Instytut Archeologii UŁ
Kistowski M. and Szydłowski J. 2015. Zastosowanie GIS w delimitacji regionów fizycznogeograficznych w kontekście wdrażania Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, Problemy Ekologii Krajobrazu 40, 161–176
Kobyliński Z. 1988. Struktury osadnicze na ziemiach polskich u schyłku starożytności i w początkach wczesnego średniowiecza, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Kostrzewski J. 1962. O pochodzeniu ozdób srebrnych z polskich skarbów wczesnośredniowiecznych, Slavia Antiqua 9, 139-211
Kóčka-Krenz H. 1982. Some aspects of Polish Early Medieval Matalworking, Fornvänen 77, 38-47
Kóčka-Krenz H. 1993. Biżuteria północno-zachodnio-słowiańska we wczesnym średniowieczu (= Seria Archeologia 40), Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Kóčka-Krenz H. 1997. Biżuteria średniowieczna na ziemiach polskich jako wyznacznik chronologiczny, Archaeologia Historica Polona 6, 69-75
Kruk J. and Przywara L. 1983. Roślinność potencjalna jako metoda rekonstrukcji naturalnych warunków rozwoju społeczności pradziejowych, Archeologia Polski 28(1), 19-50
Lepówna B. 1981. Materialne przejawy wierzeń ludności Gdańska w X-XIII, Pomorania Antiqua 10, 169-199
Lyman R. L. 1994. Vertebrate taphonomy, Cambridge: Cambridge University Press
Łęga W. 1930. Kultura Pomorza we wczesnem średniowieczu na podstawie wykopalisk, Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Łosiński W. 1981. Aktualne problemy badań archeologicznych nad wczesnym średniowieczem Pomorza, Pomorania Antiqua 10, 131-154
Łosiński W. and Rogosz R. 1983. Zasady klasyfikacji i schemat taksonomiczny ceramiki. In. E. Cnotliwy, L. Leciejewicz and W. Łosiński (eds.), Szczecin we wczesnym Średniowieczu. Wzgórze Zamkowe, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 202-225
Łosiński W. and Rogosz R. 1986. Próba periodyzacji ceramiki wczesnośredniowiecznej ze Szczecina. In. J. Gromnicki (ed.), Problemy chronologii ceramiki wczesnośredniowiecznej na Pomorzu Zachodnim, Warszawa: Wydawnictwa PKZ, 9-50
Maik J. 2015. Stan badań nad wczesnośredniowiecznym włókiennictwem pomorskim, Pomorania Antiqua 24, 47-62
Makowiecki D. 1986. Szczątki kostne zwierząt z osady wczesnośredniowiecznej w Łącku, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 172 Archeozoologia 11, 57-66
Makowiecki D. 1989a. Materiał kostny zwierząt ze wczesnośredniowiecznego Lębargu, woj. toruńskie, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 206 Archeozoologia 14, 27-40
Makowiecki D. 1989b. Zwierzęce szczątki kostne z grodziska wczesnośredniowiecznego w Bobrowie, woj. toruńskie, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 206 Archeozoologia 14, 41-50
Makowiecki D. 1992. Zwierzęce szczątki kostne z grodziska wczesnośredniowiecznego w miejscowości Szczuka, gm. Brodnica, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 237. Archeozoologia 17, 41-47
Makowiecki D. 1994. Wyniki badań archeozoologicznych szczątków kostnych z wczesnośredniowiecznego grodziska (stanowisko 1) i osady (stanowisko 2) w Jedwabnie, województwo toruńskie. In W. Chudziak (ed.), Studia nad Osadnictwem Średniowiecznym Ziemi Chełmińskiej (= Studia i Materiały 2), Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 187-217
Makowiecki D. and Makowiecka M. 2013. The character of animal exploitation and the environment at the Polish/Prussian frontier in the medieval period: a case study, Archaeologia Baltica 20, 91-116
Makowiecki D. and Makowiecka M. 2014a. Zwierzęce szczątki kostne z podwodnych badań archeologicznych mostu „poznańskiego” w Rybitwach, stanowisko 3a. In A. Kola and G. Wilke (eds.), Wczesnośredniowieczne mosty przy Ostrowie Lednickim 2: Mosty traktu poznańskiego, Toruń: Universitas, 263-270
Makowiecki D. and Makowiecka M. 2014b. Faunal remains. In W. Chudziak and R. Kaźmierczak (eds.), The Island in Żółte on Lake Zarańskie, Early Medieval Gateway into West Pomerania, Toruń: Institute of Archaeology, Nicolaus Copernicus University, 311-366
Makowiecka M. and Makowiecki D. 2014. Wynik badań archeozoologicznych pozostałości zwierzęcych z badań wykopaliskowych w Stargardzie – Osetnie, stanowisko 1, Stargardia 9, 21-56
Makowiecki D. and Sobociński M. 1994. Zwierzęcy materiał kostny z osady wczesnośredniowiecznej w Gnieźnie-Piotrowie (stanowisko 40), Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu 259. Archeozoologia 19, 19-35
Makowiecki D. and Sobociński M. 2010. Ocena archeozoologiczna depozytów szkieletowych konia (Equus ferus f. caballus) z Kałdusa. In D. Makowiecki (ed.), Wczesnośredniowieczna gospodarka zwierzętami i socjotopografia in Culmine na Pomorzu Nadwiślańskim (= Mons Sancti Laurentii 6), 307-311
Malinowska-Łazarczyk H. 1979. Typologia i chronologia sprzączek i okuć pasa z cmentarzyska w Cedyni, Materiały Zachodniopomorskie 22, 111-121
Marcinkowska A., Ochtyra A., Olędzki J. R., Wołk-Musiał E. and Zagajewski B. 2013. Mapa geomorfologiczna województw pomorskiego i warmińsko-mazurskiego z wykorzystaniem metod geoinformatycznych, Teledetekcja Środowiska 49, 43-79
Matuszkiewicz J. M. 1993. Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski (= Prace Geograficzne 158), Warszawa: IGiPZ PAN
Matuszkiewicz J. M. 2008. Potencjalna roślinność naturalna Polski. Warszawa, https://www.igipz.pan.pl/tl_files/igipz/ZGiK/opracowania/roslinnosc_potencjalna/prn_opracowanie.pdf, [accessed: 03.04.2017]
Niedziółka K. 2016. The prospect of digitization of Polish Archaeological Record on an example of materials from the turn of Bronze and Iron Age from the area of Pomeranian Voivodeship (Northern Poland), Sprawozdania Archeologiczne 68, 121-144
Niedziółka K. and Jasińska M. 2017. Cmentarzysko z wczesnej epoki żelaza w Szemudzie, powiat wejherowski, stan. 3, Pomorania Antiqua 26 (in press)
Nierychlewska A. 2013. Archeologiczne badania ratownicze wczesnośredniowiecznej osady w Jankowie Gdańskim, gm. Kolbudy. In A. Fudzińska (ed.), XVIII Sesja Pomorzoznawcza 1, Malbork: Muzeum Zamkowe, 271-291
O’Connor T. P. 2003. The Analysis of Urban Animal Bones Assemblages. A Handbook for Archaeologists. The Archaeology of York 19: Principles and Methods, York: York Archaeological Trust/Council for British Archaeology
Ochtyra A., 2012. Mapa geomorfologiczna województwa pomorskiego, Warszawa: Katedra Geoinformatyki i Teledetekcji Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa (unpublished)
Ostasz A. 2014. Nowe badania na grodziskach wczesnośredniowiecznych ziemi gdańskiej. In H. Paner, M. Fudziński and W. Świętosławski (eds.), Pomorze we wczesnym średniowieczu w świetle źródeł archeologicznych, Gdańsk: Muzeum Archeologiczne, 57-90
Paner H, Fudziński M. and Świętosławski W. (eds.) 2014. Pomorze we wczesnym średniowieczu w świetle źródeł archeologicznych, Gdańsk: Muzeum Archeologiczne
Pelisiak A. and Gębica P. 2007. Podstawy geomorfologii i gleboznawstwa dla archeologów, Rzeszów: Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego
Pietrzak M. 1977. Nowe odkrycia na Pomorzu Gdańskim, Pomorania Antiqua 7, 505-507
Poklewski T. 1992. Sytuacja w badaniach archeologicznych wsi wczesnośredniowiecznej w Polsce. In Z. Kurnatowska (ed.), Stan i potrzeby badań nad wczesnym średniowieczem w Polsce, Poznań, Wrocław, Warszawa: PTPN, 297-298
Rajewski, Z. 1975. Koń w wierzeniach u Słowian wczesnośredniowiecznych, Wiadomości Archeologiczne 39(4), 516-521
Różańska H. 1960. Wczesnośredniowieczny skarb srebrny z miejscowości Trójca pow. Opatów, Materiały Wczesnośredniowieczne 5, 261-282
Schuldt E. 1956. Die Slawische Keramik In Mecklenburg, Berlin: Akademie-Verlag
Schumann H. 1902. Der Hacksilberfund von Paatzig (Kr. Camin), Baltische Studien. Neue Folge 6, 74-94
Seyer H. 1997. Slawische Silberschatzfunde des Mittelalters aus der Prähistorischen Sammlung des Stadtmuseums Berlin, Berlin: Stiftung Stadtmuseum Berlin
Silver I. 1969. The ageing of domestic animals. In D. Brothwell and E. Higgs (eds.), Science in Archaeology, 2nd ed. London: Thames and Hudson, 283-302
Szymańska A. 1968. Nowe materiały na Pomorzu Gdański, Pomorania Antiqua 2, 371-372
Ślaski J. and Tabaczyński S. 1959. Wczesnośredniowieczne skarby srebrne Wielkopolski. Materiały (= Polskie Badania Archeologiczne 1), Warszawa, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk
Wapińska A. 1967. Materiały do wczesnośredniowiecznego bursztyniarstwa gdańskiego. In J. Kamińska (ed.), Gdańsk wczesnośredniowieczny 6, Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Naukowe, 83-100
Wawrzeniuk J. 2016. Magia ochronna Słowian we wczesnym średniowieczu na ziemiach polskich, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Wojtasik J. 2013. Bursztyniarstwo wczesnośredniowiecznego Wolina. In B. Stanisławski and W. Filipowiak (eds.), Wolin wczesnośredniowieczny. Część 1 (= Origines Polonorum 6), Warszawa: Wydawnictwo Trio, 235-249
Wyczółkowski M. and Makowiecki D. 2009. Horse sacrifices in Prussia in the Early Middle Ages. Ritual area in Poganowo site IV, Olsztyn province (Poland). In A. Bliujiene (ed.), The Horse and Man in European Antiquity (Worldview, Burial Rites, and Military and Everyday Life), Klaipeda: Klaipeda University Press, 295-304