Urbanizacja obszarów wiejskich w świetle wybranych wskaźników poziomu i warunków życia mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego = Urbanization of rural areas in the light of selected indicators characterizing life standard and living conditions in the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship

Józefowicz, Iwona; Michniewicz-Ankiersztajn, Hanna; Gonia, Alicja

doi:1642-4689

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Urbanizacja obszarów wiejskich w świetle wybranych wskaźników poziomu i warunków życia mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego = Urbanization of rural areas in the light of selected indicators characterizing life standard and living conditions in the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship Józefowicz, IwonaMichniewicz-Ankiersztajn, HannaGonia, Alicja

Object structure

Studia Obszarów Wiejskich = Rural Studies, t. 50

Józefowicz, Iwona : Autor ; Michniewicz-Ankiersztajn, Hanna : Autor ; Gonia, Alicja : Autor

urbanizacja obszarów wiejskich ; poziom życia ludności ; warunki życia ; województwo kujawsko-pomorskie

Rozwój społeczno-ekonomiczny obszarów wiejskich w Polsce jest znacznie zróżnicowany. Wyróżnia się obszary dynamicznie rozwijające się, podupadające oraz pośrednie. Szczególnym rodzajem obszarów wiejskich są miejscowości zlokalizowane w sąsiedztwie miast, które nie tylko stymulują rozwój funkcji pozarolniczych, ale także wpływają na poziom i warunki życia mieszkańców. Celem artykułu jest określenie zależności między procesem urbanizacji gmin podmiejskich zlokalizowanych wokół największych miast województwa kujawsko-pomorskiego a poziomem życia wyrażonym warunkami życia oraz dostępnością do podstawowych usług i infrastruktury oraz wyróżnienie typów obszarów podmiejskich charakteryzujących się podobieństwem w tym zakresie1 . Badania wykazały, że większość gmin charakteryzuje się ponadprzeciętnym wskaźnikiem zurbanizowania. Najwyższa jego wartość obserwowana jest na obszarach gmin charakteryzujących się wysokim wskaźnikiem specjalizacji lokalnej w zakresie usług nierynkowych. Jednak stopień zurbanizowania gminy nie zawsze przekłada się na poprawę warunków i poziomu życia ludności. Głównym czynnikiem wpływającym na poziom życia mieszkańców gmin podmiejskich omawianego obszaru jest dostęp do podstawowej infrastruktury społecznej.

1. Antrop M., 2000, Changing patterns in the urbanized countryside of Western Europe, Landscape Ecology, 15, Kluwer Academic Publishers, s. 257–270.
2. Antrop M., 2004, Landscape change and the urbanization process in Europe, Landscape and Urban Planning, 67, s. 9–26. https://doi.org/10.1016/S0169-2046(03)00026-4
3. Bański J., 2014, Współczesne typologie obszarów wiejskich w Polsce – przegląd podejść metodologicznych = Contemporary typologies of rural areas in Poland – anotherview of methodological approaches, Przegląd Geograficzny, 86, 4, s. 441–470. https://doi.org/10.7163/PrzG.2014.4.1
4. Ciura G., 2010, Warunki życia ludności wiejskiej, Studia BAS, 4 (24), s. 159–178.
5. Czarnecki A., 2010, Procesy urbanizacji na obszarach wiejskich w Polsce, [w:] M. Stanny i M. Drygas (red), Przestrzenne, społeczno-ekonomiczne zróżnicowanie obszarów wiejskich w Polsce. Problemy i perspektywy rozwoju,, Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa, IRWiR PAN, Warszawa, s. 61–80.
6. Czyż T., 2016, Metoda wskaźnikowa w geografii społeczno-ekonomicznej, Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 34, s. 9–19.
7. Czyżewski A., 1986, Próba rejonizacji procesów urbanizacji wsi w Polsce, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 48, 2, s. 213–232.
8. Dacko M., 2009, Badanie stanu bazy ekonomicznej i struktury funkcjonalnej gmin województwa małopolskiego metodami pośrednimi, Folia Pomeranae Universitatis Technologia e Stetinensis, Oeconomica, 268, 54, s. 25–34.
9. Falkowski J., Ilieva M., Józefowicz I., Rabant H., 2015, Bydgoszcz i jej otoczenie na początku XXI wieku. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz.
10. Głaz M., Biczkowski M., 2012, Przeobrażenia terenów wiejskich w strefach podmiejskich wybranych aglomeracji w Polsce, Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum, 11/3, s. 73–87.
11. Golachowski S., 1965, Proces semiurbanizacji w województwie opolskim, Kwartalnik Opolski, 2, s. 54–58.
12. Heffner K, 2014 Kierunki zmian w przestrzeni wiejskiej Polski – wpisywanie się w przestrzeń wsi europejskiej, [w:] W. Kamińska, K. Heffner (red.), Polityka spójności UE a rozwój obszarów wiejskich. Stare problemy i nowe wyzwania, Studia KPZK PAN, 156, Warszawa, s.35–57.
13. Janusz M., 2014, Poziom życia i jego przestrzenne zróżnicowanie w województwie warmińsko-mazurskim, Economics and Management, 4, s. 169–184.
14. Kiniorska I., 2007, Warunki życia na obszarach wiejskich województwa świętokrzyskiego, Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich, Infrastructure and Ekology of Ruralareas, 1, PAN, Kraków, s. 113–123.
15. Komornicki J., Śleszyński P., 2009, Typologia obszarów wiejskich pod względem powiązań funkcjonalnych i relacji miasto-wieś, [w:] J. Bański (red.), Analiza zróżnicowania i prespektywy rozwoju obszarów wiejskich w Polsce do 2015 roku, Studia Obszarów Wiejskich, 16, Warszawa, s. 9–37.
16. Liszewski S., 1995, Zróżnicowanie przestrzenne poziomu i jakości życia ludności w aglomeracjach miejskich (program badań, pierwsze wyniki), Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica, 20, Łódź, s. 207–219.
17. Madsen M.F., Kristensen S.B.P., Fertner Ch., Gravsholt Busck A., Jørgensen G., 2010, Urbanisation of rural areas: A case study from Jutland, Denmark, Danish Journal of Geography, 110, 1, s. 47–63. https://doi.org/10.1080/00167223.2010.10669496
18. Majka A., 2014, Przestrzenne zróżnicowanie poziomu życia ludności województwa podkarpackiego, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 39, 3, s. 408–418.
19. Mantey D., 2013, Pułapka suburbanizacji, czyli o planach migracyjnych młodych piaseczan. The trap of suburbanization: the migration plans of young residents in and around Piaseczno, Przegląd Geograficzny, 85, 2, s. 271–289. https://doi.org/10.7163/PrzG.2013.2.6
20. Migała-Warchoł A., 2010, Ocena zróżnicowania poziomu życia mieszkańców województwa podkarpackiego, Metody Ilościowe w Badaniach Ekonomicznych, 11/2, s. 222–231.
21. Murawska A., 2012, Zmiany w poziomie i jakości życia ludności na obszarach wiejskich w Polsce, Journal of Agribusiness and Rural Development, 3 (25), s. 169–180.
22. Piasny J., 1993, Poziom i jakość życia ludności oraz źródła i mierniki ich określania, Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, 55, 2, s. 73–92.
23. Potrykowski M., 1983, Rozwój społeczno-gospodarczy a zagospodarowanie drogowe w Polsce, Studia KPZK PAN, 53, Warszawa.
24. Prognoza rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego 2030+, 2010, Urząd Marszałkowski w Toruniu, Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, Bydgoszcz-Toruń, www.bip.kujawsko-pomorskie.pl.
25. Rakowski W., 1975, Procesy urbanizacji wsi. Na przykładzie województwa warszawskiego, Studia KPZK PAN, 50, Warszawa.
26. Runge J., 2006, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej – elementy metodologii, wybrane narzędzia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
27. Rutkowski J., 1984, Podstawowe pojęcia statystyki społecznej, Wiadomości Statystyczne, 10, GUS, Warszawa.
28. Rykiel Z., 1978, Miejsce aglomeracji wielkomiejskiej w przestrzeni społeczno-gospodarczej Polski, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 128, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk.
29. Sokołowski D., 1999, Zróżnicowanie zbioru małych miast i większych osiedli wiejskich w Polsce w ujęciu koncepcji kontinuum wiejsko-miejskiego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.
30. Sokołowski D., 2015, Urbanizacja wsi na przykładzie miast zdegradowanych województwa świętokrzyskiego. Urbanization of villages on the example of former towns in the ŚwiętokrzyskieVoivodeship, Studia Obszarów Wiejskich, 37, s. 195–216, http://dx.doi.org/10.7163/SOW.37.12.
31. Stanisz A., 2007, Przystępny kurs statystyki z zastosowaniem STATISTICA PL na przykładach z medycyny, Analizy wielowymiarowe, 3, StatSoft, Kraków.
32. Szymańska D., Biegańska J., 2011, Fenomen urbanizacji i procesy z nim związane, Studia Miejskie, 4, s., 13–38.
33. Thomsin L., 2005, Un concept pour le décrire: l'espace rural rurbanisé, Ruralia [Enligne], 09 2001, misenligne le 19 janvier 2005, consulté le 30 septembre 2016. URL: http://ruralia.revues.org/250.
34. Winiarczyk-Raźniak A., 2014, Wymiary poziomu życia w Polsce w świetle wybranych wskaźników, [w:] E. Kaczmarska, P. Raźniak (red.), Społeczno-ekonomiczne i przestrzenne przemiany struktur regionalnych, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków, s. 116–129.
35. Wójcik M., 2012, Geografia wsi w Polsce. Studium zmiany podstaw teoretyczno-metodologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. http://dx.doi.org/10.18778/7525–657–4.
36. www.bdl.stat.gov.pl, BDL, oficjalna strona Głównego Urzędu Statystycznego.
37. Zborowski A., 2004, Wybrane aspekty badań jakości i poziomu życia w dużym mieście, [w:] I. Jażdżewska (red.), XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
38. Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), ABart, Kraków.