Nowe polityki wrażliwości antropologii społeczno-kulturowej w kontekście dziedzictwa ruchu writing culture

Majbroda, Katarzyna

doi:0071-1861

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Nowe polityki wrażliwości antropologii społeczno-kulturowej w kontekście dziedzictwa ruchu writing culture Majbroda, Katarzyna

Object structure

Nowe polityki wrażliwości antropologii społeczno-kulturowej w kontekście dziedzictwa ruchu writing culture

Etnografia Polska 61 z. 1-2 (2017)

Majbroda, Katarzyna

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

interpretive anthropology ; literary turn ; new sensitivity ; praxis ; writing culture

The aim of this article is to rethink and simultaneously to enrich previous reflections about contexts and consequences of the literary, textual and interpretive turn, which took place in the history of socio-cultural anthropology re-oriented to the literary science and philological imagination. The text reconsid ers the ‘writing culture’ movement seen from the perspective of more than three decades, focusing on three aspects. Firstly, this is the so-called new sensitivity which continuation we can observe presently in the so-called new humanities, in the post-independence, postcolonial studies, as well as engaged anthropology and action research. Secondly, presenting the consequences of the emergence of literary imagination in the anthropology at the level of epistemology and theory, the text is calls for defining the discipline as a humanity in action. Thirdly, the text presents the influence of the ‘writing culture’ movement on remodelling research practices embedded in the empirical methods of qualitative research. Undertaking her reflections in the context of the crisis of socio-cultural anthropology launched at the turn of the 1960s and 70s, the author shows its political and social contexts. The significant aspect is that so-called experimental moment in anthropology has not been limited only to focusing by anthropologists on ‘literary undertaking’, but it has been a part of a permanent legacy of the discipline which has contributed to its critical self-reflection.

Antropologia... 2014, Antropologia społeczno-kulturowa po Writing Culture. Kontynuacje, dylematy, perspektywy, Zeszyty Etnologii Wrocławskiej, t. 21, nr 2, s. 154. http://www.zew.uni.wroc.pl/?2014-2(21),49, dostęp 3.06.2017.
Asad Talal 1973, Anthropology and the colonial encounter, Itaka Press, London.
Atkinson Paul, Delamont Sara 2010, Perspektywy analityczne, [w:] N. Denzin, Y. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 257−284.
Barański Janusz 1999, Koniec etnologii czy koniec wieku etnologii? Garść wróżb u progu nowego wieku, Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, t. 53, nr 4, s. 96−105.
Behar Ruth 1994, Translated woman. Crossing the border with Esperanza’s story, Beacon Press, Boston.
Behar Ruth, Gordon Deborah (red.) 1995, Woman Writing Culture, Berkeley, University of California Press.
Bernstein Richard 2015, Odnowa teorii społecznej i politycznej, tłum. J. Grzymski, M. Kassner, A. Orzechowski, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
Brocki Marcin 2008, Antropologia – literatura – dialog – przekład, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej, Wrocław.
Brocki Marcin 2013, Antropologia społeczna i kulturowa w przestrzeni publicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Brocki Marcin 2014, Writing Culture, czyli rewolucja-widmo, Zeszyty Etnologii Wrocławskiej, t. 21, nr 2, s. 29−37.
Buchowski Michał 2008, Widmo orientalizmu w Europie. Od egzotycznego Innego do napiętnowanego swojego, Recykling Idei, nr 10, s. 98−107.
Buchowski Michał 2012, Etnologia polska: historie i powinowactwa, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań.
Buliński Tarzycjusz, Kairski Mariusz (red.) 2011, Teren w antropologii. Praktyka badawcza we współczesnej antropologii kulturowej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Burszta Wojciech 1996, Czytanie kultury. Pięć szkiców, IEiAK UAM w Poznaniu, Łódź.
Burszta Wojciech 2004, Różnorodność i tożsamość: antropologia kulturowa jako refleksyjność, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Burszta Wojciech 2015, Preteksty, Katedra Wydawnictwo Naukowe, Gdańsk.
Carrithers Michael 1990, Is anthropology art or science?, Current Anthropology, vol. 31, nr 3, s. 263−282.
Červinková Hana, Gołębniak Barbara (red.) 2010, Badania w działaniu. Antropologia i pedagogika zaangażowane, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
Clifford James 1980, Fieldwork, reciprocity and the making of ethnographic texts: The example of Maurice Leenhardt, Man, vol. 15, nr 3, s. 518–532.
Clifford James 1981, On ethnographic surrealism, Comparative Studies on Society and History, vol. 23, nr 4, s. 539−564.
Clifford James 1983, On ethnographic authority, Representations, nr 2, s. 118−146.
Clifford James 1988, The predicament of culture. Twentieth-century ethnography, literature and art, Harvard University Press, Cambridge .
Clifford James 2003, On the edges of anthropology (interviews), Prickly Paradigm Press, Chicago.
Clough Patricia 1998, The end(s) of ethnography: From realism to social criticism, Peter Lang, New York.
Cusset Francoise 2008, French theory. How Foucault, Derrida, Deleuze & Co. transformed the intellectual life of the United States, University of Minnesota Press, Minneapolis, London.
Czaja Dariusz 2004, Sygnatura i fragment. Narracje antropologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Czaja Dariusz 2013, Znaki szczególne. Antropologia jako ćwiczenie duchowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Czaplicki Przemysław 2016, Poruszona mapa. Wyobraźnia geograficzno-kulturowa polskiej literatury przełomu XX i XXI wieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Czubaj Mariusz 2010, Etnolog w Mieście Grzechu. Powieść kryminalna jako świadectwo antropologiczne, Wydawnictwo Oficynka, Gdańsk.
Davidson Andrew, Hockey Jenny, Allison James (red.) 1997, After writing culture. Epistemology and praxis in contemporary anthropology, Routledge, London.
Denzin Norman, Lincoln Yvonne 2010, Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych, [w:] N. Denzin, Y. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Denzin Norman, Lincoln Yvonne (red.) 2010, Metod badań jakościowych, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Dohnal Wojciech 2013, Od polityki pierwotnej do postpolityki. Z dziejów anglosaskiej antropologii politycznej, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań.
Domańska Ewa 2007, „Zwrot performatywny” we współczesnej humanistyce, Teksty Drugie, nr 2, s. 48−61.
Fabian Johannes 2000, Dilemmas of critical anthropology, [w:] Time and the work of anthropology. Critical essays 1971−1991, Harwood Academic Publishers, Amsterdam, s. 245−264.
Ferraro Gary, Andreatta Susan 2010, Cultural anthropology: An applied perspective, Thompson Wadsworth, Belmont.
Fish Stanley 1994, There’s no such thing as free speech… and it’s a good thing, too, Oxford University Press, New York–Oxford.
Fortun Kim 2015, Ethnography in late industrialism, [w:] O. Starn (red.), Writing culture and the life of anthropology, Duke University Press, London, s. 119−136.
Foucault Michel 1984, What is Enlightenment?, [w:] P. Rabinow (red.), The Foucault reader, Pantheon Books, New York, s. 32−50.
Gandhi Leela 2008, Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, tłum. J. Serwański, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Geertz Clifford 2000, Dzieło i życie, tłum. E. Dżurak, S. Sikora, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Geertz Clifford 2004, Zastane światło, tłum. Z. Pucek, Universitas, Kraków.
Geertz Clifford 2005, Opis gęsty: w poszukiwaniu interpretatywnej teorii kultury, [w:] tenże, Interpretacja kultur. Wybrane eseje, tłum. M.M. Piechaczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 1747.
Geertz Clifford 2005, Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Glinka Beata, Hensel Przemysław 2012, Pułapki i dylematy w badaniach jakościowych, [w:] D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe, t. 1, Podejścia i teorie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gosk Hanna, Kraskowska Ewa (red.) 2013, (P)o zaborach, (p)o wojnie, (p)o PRL. Polski dyskurs postzależnościowy dawniej i dziś, Universitas, Kraków.
Gough Kathleen 1968, Anthropology: child of imperialism, Monthly Review, vol. 19, nr 11, s. 12−27.
Guba Egon, Lincoln Yvonne 2009, Kontrowersje wokół paradygmatów, sprzeczności i wyłanianie się zbieżności, [w:] N. Denzin, Y. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Heintz Christophe 2010, Ethnographic cognition and writing culture, [w:] O. Zenker, K. Kumoll, (red.), Beyond writing culture: Current intersections of epistemologies and representational practices, Berghahn Books, Oxford, s. 139−162.
Hymes Dell (red.) 1972, Reinventing anthropology, Pantheon Books, New York.
Ingold Tim 2017, Anthropology contra ethnography, Hau: Journal of Ethnographic Theory, vol. 7, nr 1, s. 21−26.
Kaniowska Katarzyna 1995, Czy trudno dziś być antropologiem?, Lud, t. 78, s. 279−291.
Kaniowska Katarzyna 1999, Opis. Klucz do rozumienia kultury, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Łódź.
Kaniowska Katarzyna 1999, Antropologia wobec postmodernizmu, [w:] A. Paluch (red.), Transformacja, ponowoczesność wokół nas i w nas, Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej, Wrocław, s. 11−26.
Kaniowska Katarzyna 2009, Heurystyczna wartość wiedzy antropologicznej, [w:] A. Pomieciński, S. Sikora (red.), Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów, Biblioteka Telgte, Poznań, s. 19−42.
Kostera Monika, Krzyworzeka Piotr 2012, Etnografia, [w:] D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe. Podejścia i teorie, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 167−188.
Kubica Grażyna 2006, Siostry Malinowskiego, czyli kobiety nowoczesne na początku XX wieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Kubica Grażyna 2013, Wytyczanie granic między nauką a literaturą: proza etnograficzna, [w:] G. Kubica, H. Rusek (red.), Granice i pogranicza: państw, grup, dyskursów. Perspektywa antropologiczna i socjologiczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Kuligowski Waldemar 2001, Antropologia refleksyjna. O rzeczywistości tekstu, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Kuligowski Waldemar 2016, Dziedzictwo Writing Culture, [w:] tenże, Defamiliaryzatorzy. Źródła i zróżnicowanie antropologii współczesności, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 307−311.
Lather Patti, Smithies Christine 1997, Troubling the angels: Women living with HIV/AIDS, Westview, Colorado.
Loomba Ania 2011, Kolonializm/Postkolonializm, tłum. N. Bloch, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Lubaś Marcin 2003, Rozum i etnografia. Przyczynek do krytyki antropologii postmodernistycznej, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
Lubaś Marcin 2014 Writing Culture i spór o kształt krytyki wiedzy, Zeszyty Etnologii Wrocławskiej, t. 21, nr 2, s. 39−65.
Majbroda Katarzyna 2011, Antropologia interpretatywna Clifforda Geertza – ucieczka dyscypliny w tekstowy świat?, [w:] A. Szafrański (red.), Clifford Geertz a hybrydowa wersja antropologii interpretacyjnej, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 49−80.
Majbroda Katarzyna 2013, Drogi wiedzy w antropologii społeczno-kulturowej po zwrocie ku sensoryczności i niedyskursywnemu doświadczaniu rzeczywistości, Lud, t. 97, s. 17−38.
Majbroda Katarzyna 2013, Na pograniczu antropologii i literatury. Samo(roz)poznanie jako konsekwencja zwrotu literackiego w antropologii społeczno-kulturowej [w:] G. Kubica, H. Rusek (red.), Granice i pogranicza: państw, grup, dyskursów... Perspektywa antropologiczna i socjologiczna, Katowice, s. 87−104.
Majbroda Katarzyna 2014, Between science and literature: the literary turn in socio-cultural anthropology, [w:] A. Posern-Zieliński, L. Mróz (red.) Middle Grounds, ambiguous frontiers and intercultural spaces, Instytut im. Oskara Kolberga, Poznań, s. 193–214.
Majbroda Katarzyna 2015, Wpływ zwrotu interpretatywnego na metody badań jakościowych, czyli remodelowanie antropologicznych praktyk badawczych pod wpływem kategorii literaturoznawczych, Zeszyty Etnologii Wrocławskiej, t. 22, nr 1, s. 45−68. http://www.zew.uni.wroc.pl/files/zew22_majbroda.pdf, dostęp 12.06.2017.
Majbroda Katarzyna 2016, Clifford Geertz’s interpretive anthropology: Between text, experience and theory, Peter Lang, Frankfurt am Main.
Majbroda Katarzyna 2016, Postmodernistyczne otwarcie w polskiej antropologii społeczno-kulturowej. Projekt urzeczywistniony?, Lud, t. 100, s. 161−184.
Manganaro Marc 1990, Textual play, power, and cultural critic: An orientation to modernist anthropology, [w:] M. Manganaro (red.), Modernist anthropology: From fieldwork to text, Princeton University Press, Princeton, s. 3–50.
Marcus George 1980, Rhetoric and the ethnographic genre in the anthropological research, Current Anthropology, vol. 21, nr 4, s. 507−510.
Marcus George 2015, The legacies of writing culture and the near future of the ethnographic form: A sketch, [w:] O. Starn (red.), Writing culture and the life of anthropology, Duke University Press, London, s. 35−51.
Marcus George (red.) 1999, Critical anthropology now: unexpected contexts, shifting constituencies, changing agendas, School of American Research Press, Santa Fe.
Marcus George, Clifford James 1985, The making of ethnographic texts: A preliminary report, Current Anthropology, vol. 26, nr 2, s. 267−271.
Marcus George, Fischer Michael 1999, Anthropology as cultural critique: An experimental moment in the human sciences, University of Chicago Press, Chicago.
Marcus George, Rabinow Paul, Rees Tobias, Faubion James (red.) 2008, Designs for an anthropology of the contemporary, Duke University Press, Durham–London.
Markowski Paweł M. 2013, Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Markowski Michał P., Nycz Ryszard (red.) 2012, Kulturowa teoria literatury Główne pojęcia i problemy, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Myerhoff Barbara 1978, Number our days, Dutton, New York.
Nycz Ryszard, Walas Teresa (red.) 2012, Kulturowa teoria literatury 2. Poetyki, problematyki, inspiracje, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Nycz Ryszard 2015, Wstęp, [w:] R. Nycz, A. Łebkowska, A. Dauksza (red.), Kultura afektu – afekty w kulturze. Humanistyka po zwrocie afektywnym, IBL PAN Wydawnictwo, Warszawa, s. 7–24.
Nycz Ryszard (red.) 2011, Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze, Universitas, Kraków.
Ortner Sherry 2016, Dark anthropology and its others, HAU: Journal of Ethnographic Theory, nr 6 (1), s. 47−73.
Poewe Karla 1996, Writing culture and writing fieldwork: The proliferation of experimental or experiential ethnographies, Ethnos. Journal of Anthropology, vol. 61, s. 177–206.
Pomieciński Adam, Sikora Sławomir (red.) 2009, Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów, Biblioteka Telgte, Poznań.
Pratt Mary Louis 1992, Imperial eyes: Travel writing and transculturation, Routledge, London.
Rabinow Paul 1999, Wydarzenia są faktami społecznymi, [w:] M. Buchowski (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Instytut Kultury, Warszawa, s. 88–122.
Rabinow Paul 2003, Anthropos today. Reflections on modern equipment, Princeton University Press, Princeton. Rakowski Tomasz 2009, Łowcy, zbieracze, praktycy niemocy, Wydawnictwo Słowo/Obraz terytoria, Gdańsk.
Rabinow Paul 2011, Teren, czas, doświadczenie. O specyfice wiedzy antropologicznej po zwrocie krytycznym, [w:] T. Buliński, M. Kairski (red.), Teren w antropologii. Praktyka badawcza we współczesnej antropologii kulturowej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 131–150.
Rakowski Tomasz (red.) 2013, Etnografia/Animacja/Sztuka: nierozpoznane wymiary poznania kulturowego, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa.
Said Edward 2009, Kultura i imperializm, tłum. M. Wyrwas-Wiśniewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Scholte Bob 1987, Literary turn in anthropology, Critique of Anthropology, nr 7, s. 33−47.
Sokolewicz Zofia 2011, „Moje życie naukowe można sprowadzić do próbowania kolejnego klucza z wielkiego pęku, który dała mi teoria poznania”. Odpowiedzi na pytania Zbigniewa Jasiewicza, Lud, t. 95, s. 303−354.
Starn Orin (red.) 2015, Writing culture and the life of anthropology, Duke University Press, London.
Tokarska-Bakir Joanna 2008, Legendy o krwi. Antropologia przesądu, W.A.B., Warszawa.
Tyler Steven 1987, The unspeakable. Discourse, dialogue, and rhetoric in the postmodern World, University of Wisconsin Press, Madison.
Verdery Katherine 2016, The Cold War is not a trope, HAU: Journal of Ethnographic Theory, vol. 6, nr 2, s. 447−451.
Yanow Dvora, Schwartz-Shea Peregrin 2006, Introduction, [w:] D. Yanow, P. Schwartz-Shea (eds.), Interpretation and Method: Empirical Research Methods and the Interpretive Turn, Routledge, New York.