Title:

Dwa staropolskie zaklęcia z XV w.

Subtitle:

Studia Źródłoznawcze = Commentationes T. 55 (2017), Materiały

Creator:

Leńczuk, Mariusz (1973– )

Contributor:

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Publisher:

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Place of publishing:

Warszawa

Date issued/created:

2017

Description:

s. 217-228 ; Streszczenie w jęz. angielskim ; Dofinansowano ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Type of object:

Czasopismo/Artykuł

Subject and Keywords:

język staropolski ; rękopisy XV-wieczne ; modlitwa ; formuła magiczna ; zaklęcie

Abstract:

Artykuł przedstawia dwa staropolskie zaklęcia: przeciwko jadowitym robakom oraz przeciwko wściekliźnie, odnalezione w rękopisie z końca XV w. należącym do Archiwum Prowincji oo. Dominikanów w Krakowie (sygn. R.XV.3). Tego rodzaju teksty należą do rzadkości. Do tej pory odnaleziono i opublikowano zaledwie trzy fragmenty średniowiecznych magicznych formuł zapisanych w języku polskim, które odkryto jeszcze w XIX w. Dominikańskie inkantacje są wyjątkowe zarówno z uwagi na fakt, że zachowały się w całości, jak i na specyfikę użytego w nich języka. Celem artykułu jest edycja dwóch nieznanych średniowiecznych zabytków języka polskiego.

References:

Basaj M., Siatkowski J., Bohemizmy w języku polskim. Słownik, Warszawa 2006
Biegeleisen H., Lecznictwo ludu polskiego, Kraków 1929
Borowiec K., Średniowieczne teksty interferowane, w: Juwenalia historycznojęzykowe. 1, Poznań 2015, s. 9–24
Boryś W., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005
Bracha K., Pismo, słowa i symbole. Pomiędzy średniowieczną pobożnością a magią, w: Inskrypcje toruńskie, red. I. Sawicka, Toruń 1999, s. 7–24
Brückner A., Kazania średniowieczne, cz. 2, w: Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny, t. 24, Kraków 1895, s. 317–390
Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927
Czernik S., Trzy zorze dziewicze. Wśród zamawiań i zaklęć, Łódź 1968 (wyd. 2, 1985)
Derolez A., The Palaeography of Gothic Manuscript Books. From the Twelfth to the Early Sixteenth Century, Cambridge 2003
Engelking A., Rytuały słowne w kulturze ludowej. Próba klasyfikacji, w: Język a kultura, t. 4: [Funkcje języka i wypowiedzi], red. J. Bartmiński, R. Grzegorczykowa, Wrocław 1991, s. 75–85
Falimirz S., O ziołach i o mocy ich, Kraków 1534, [dostęp: 25.07.2017]
Jankowiak L.A., Słownictwo medyczne Stefana Falimirza, t. 1–2, Warszawa 2005–2006
Karolińscy pokutnicy i polskie średniowieczne czarownice. Konfrontacja doktryny chrześcijańskiej z życiem społeczeństwa średniowiecznego, red. M. Koczerska, Warszawa 2007
Kleszczowa K., Słowotwórstwo języka doby staropolskiej. Przegląd formacji rzeczownikowych, Katowice 1996
Kleszczowa K., Staropolskie derywaty przymiotnikowe i ich perspektywiczna ewolucja, Katowice 2003
Leśniewska-Sawicka M., Waśkow M., Medycyna ludowa, gusła i zabobony jako metody lecznicze praktykowane w XXI wieku, „Medycyna Rodzinna”, 15, 2012, nr 1, s. 10–14 Linde M.S.B., Słownik języka polskiego, t. 1–6, Lwów 1856–1860
„Lud. Organ Towarzystwa Ludoznawczego we Lwowie”, 8, 1902, <http://www.wbc.poznan.pl/Content/120639/ index.djvu> [dostęp 25.07.2017]
Nowak K., Jak dawniej leczono, czyli o akcie siedemnastowiecznej porady medycznej, w: Bogactwo polszczyzny w świetle jej historii, t. 2, red. K. Kleszczowa, A. Rejter, Katowice 2008, s. 119–130
Siekierka H.I., Notacje monodii chorałowej na Śląsku na podstawie kodeksów Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu. Studium paleograficzno-semiologiczne, Lublin 2011
Słownik polszczyzny XVI wieku, t. 1–36, red. M.R. Mayenowa, K. Mrowcewicz, Wrocław–Warszawa 1966–2012, [dostęp 25.07.2017]
Słownik staroczeski/Vokabulář webový, [dostęp 25.07.2017]
Słownik staropolski, t. 1–11, red. S. Urbańczyk, Warszawa–Kraków 1953–2002, [dostęp 25.07.2017]
Szostak J., Vademecum lecznictwa domowego z roku 1563, Brzezia Łąka 2016
Ulrich J., Volkssagen aus Pommern und Rügen, Stettin 1886
„Wisła. Miesięcznik Geograficzno-Etnograficzny”, 19, 1905
Włodarski M., Polska poezja świecka XV wieku, wyd. 4 zm., Wrocław 1997
Wörterbuchnetz, [dostęp 25.07.2017]
Zasady wydawania tekstów staropolskich. Projekt, oprac. K. Górski i in., Wrocław 1955

Relation:

Studia Źródłoznawcze

Volume:

55

Start page:

217

End page:

228

Resource type:

Tekst

Detailed Resource Type:

Artykuł - inny cytowalny

Format:

application/pdf

Resource Identifier:

p-ISSN 0081–7147 ; e-ISSN 2451–1331 ; 10.12775/SZ.2017.11

Source:

IH PAN, sygn. B.88/55 Podr. ; IH PAN, sygn. B.89/55 ; click here to follow the link

Language:

pol

Language of abstract:

eng

Rights:

Licencja Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 4.0

Terms of use:

Zasób chroniony prawem autorskim. [CC BY-ND 4.0 Międzynarodowe] Korzystanie dozwolone zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 4.0, której pełne postanowienia dostępne są pod adresem: ; -

Digitizing institution:

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Original in:

Biblioteka Instytutu Historii PAN

Projects co-financed by:

-

Access:

Otwarty