Łódź Metropolitan Area: Delimitation, planning and development

Marszał, Tadeusz

doi:0016-7282

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Łódź Metropolitan Area: Delimitation, planning and development Marszał, Tadeusz

Object structure

Łódź Metropolitan Area: Delimitation, planning and development

Geographia Polonica Vol. 90 No. 3 (2017)

Polska -- geografia -- czasopisma [KABA] ; Geografia -- czasopisma [KABA] ; Łódź ; obszar metropolitalny ; funkcje metropolitalne

In the last 25 years, Łódź and the region surrounding the city have undergone significant transformations in respect of both the socio-economic structure and spatial development. In consequence of radical restructuring carried out after 1990, the traditional manufacturing branches disappeared and have been replaced by dynamically growing new types of business activity, especially in the services sector, which has enhanced the metropolitan character of Łódź and strengthened the functions belonging to IV sector of the economy. The purpose of this article is identification of the actual extent of Łódź Metropolitan Area in terms of the functions performed and its delimitation for management purposes, as well as analysis of conditions for further development of this area in the context of metropolisation processes. Future development largely depends on making good use of the favourable location in European space, European funds, cultural heritage and social potential. A serious challenge is coordination of activities of territorial self-government units and revision of the policies of the communes so as to create a consistent conception of the development of the metropolitan area. Łódź Metropolitan Area, despite certain barriers, has a potential strong enough to become an advanced, creative node in the sphere of culture, science and innovative economy, and a major element of the European settlement system.

1. Antikainen J., 2005. The concept of Functional Urban Area. Findings of the ESPON project 1.1.1. Informationen zur Raumentwicklung, Heft 7, pp. 447-454.
2. Bald K., 2005. Wybrane zagadnienia planowania Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego [in:] K. Bald, T. Markowski (eds.), Obszar Metropolitalny Łodzi – wyzwania i problemy, Biuletyn KPZK PAN, 215, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 150-168.
3. Bald K., Markowski T. (eds), 2005. Obszar Metropolitalny Łodzi – wyzwania i problemy. Biuletyn KPZK PAN, 215, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
4. Bartosiewicz B., 2012. Powiązania społeczne w Łódzkim Obszarze Metropolitalnym [in:] B. Bartosiewicz, T. Marszał, I. Pielesiak (eds.), Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Studia KPZK PAN, vol. 147, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 83-104.
5. BARTOSIEWICZ. B., 2012. Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego – pomiar zjawiska [in:] B. Bartosiewicz, T. Marszał, I. Pielesiak (eds.), Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Studia KPZK PAN, vol. 147, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp.155-168.
6. Bartosiewicz B., Marszał T., Pielesiak I. (eds.), 2012. Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego. Studia KPZK PAN, vol. 147, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
7. BARTOSIEWICZ B. PIELESIAK I., 2010. Spójność obszaru metropolitalnego – koncepcja badawcza [in:] S. Liszewski (ed.), Obszary metropolitalne we współczesnym środowisku geograficznym, Łódź: Nowa Era, pp. 69-77.
8. BARTOSIEWICZ B., PIELESIAK I., 2011. How to measure territorial cohesion of a metropolitan area – proposal of a research concept [in:] T. Marszał (ed.), Urban regions as engines of development, Studia Regionalia KPZK PAN, vol. 31, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 65-75.
9. BARTOSIEWICZ. B., PIELESIAK I., 2012. Powiązania transportowe w Łódzkim Obszarze Metropolitalnym [in:] B. Bartosiewicz, T. Marszał, I. Pielesiak (eds), Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Studia KPZK PAN, vol. 147, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 105-138.
10. Berry B.J.L., 1967. Functional economic areas and consolidated urban regions of the US. New York: Social Sciences Research Council.
11. Berry B.J.L., Gillard Q., 1977. The changing shape of metropolitan America, 1960-1970: Commuting patterns, urban fields and decentralization process. Cambridge: Ballinger Publishing Company .
12. BREZZI M., VENERI P., 2014. Assessing polycentric urban systems in the OECD: Country, regional and metropolitan perspectives. OECD Regional Development Working Papers, Paris: OECD.
13. BUDZYNOWSKA O., 2000. Obszary metropolitalne, ich struktura i funkcje w układach terytorialnych. Samorząd Terytorialny, no. 10, pp. 37-45.
14. CASTELLS M., 2002. Local and global: Cities in the network society. Journal of Economic and Social Geography, vol. 93, no. 5, pp. 548-558.
https://doi.org/10.1111/1467-9663.00225 -
15. Cheshire P., Hay D., 1989. Urban problems in Western Europe: An economic analysis. London: Unwin Hyman.
16. Czyż T., 2009. Koncepcja aglomeracji miejskiej i obszaru metropolitalnego w polskiej geografii miast [in:] W. Maik (ed.), Aglomeracje miejskie w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Problemy rozwoju, przekształceń strukturalnych i funkcjonowania, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Gospodarki, pp. 15-30.
17. DIAGNOZA STRATEGICZNA ŁÓDZKIEGO OBSZARU METROPOLITALNEGO, Łódź: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Oddział w Łodzi, styczeń 2014 [typescript].
18. Dickinson R.E., 1934. Metropolitan regions in the United States, Geographical Review, no. 23, pp. 278-286.
https://doi.org/10.2307/208793 -
19. Dijkstra L., Poelman H., 2012. European cities – the EU-OECD functional urban area definition. Redefining 'urban': A new way to measure metropolitan areas. OECD Publishing.
20. Domański B., 2008. Rozwój polskich metropolii a regiony peryferyjne. Bezpowrotna separacja czy współzależność rozwoju [in:] T. Marszał (ed.), Rola polskich aglomeracji wobec wyzwań strategii lizbońskiej, Studia KPZK, vol. 120, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 135-143.
21. Dziewoński K., 1973. W sprawie podstawowych pojęć i terminów używanych w analizie i planowaniu wielkich aglomeracji miejskich. Biuletyn KPZK PAN, 79, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
22. Dziewoński K., 1975. The place of urban agglomerations in the settlement system of Poland. Geographia Polonica, no. 30, pp. 9-20.
23. Eberhardt P., 2002. Studia nad problematyką delimitacji aglomeracji miejskich w Polsce [in:] G. Węcławowicz (ed.), Warszawa jako przedmiot badań w geografii społeczno-ekonomicznej, Prace Geograficzne, 184, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, pp. 55-64.
24. Feltynowski M., 2009. Łódzki Tramwaj Regionalny jako przykład projektu z zakresu zintegrowanego transportu w obszarze metropolitalnym [in:] M.E. Sokołowiecz (ed.), Miasta i regiony wobec współczesnych wyzwań, Łódź: Wydawnictwo Biblioteka, pp. 157-164.
https://doi.org/10.1080/01944366508978185 -
26. Gontarski Z., 1972. Delimitacja obszarów metropolitalnych w Polsce. Statystyka Terenowa, no. 8, Warszawa: GUS.
27. Gontarski Z., 1980. Obszary metropolitalne w Polsce. Biuletyn KPZK PAN, 109, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
28. Hall P., Hay D., 1980. Growth centers in the European urban system. London: Heinemann Educational Books.
29. HAY D., HALL P., 1977. Urban regionalization of Great Britain: 1971. European Urban Systems Working paper 1.1., IASA, Reading: Department of Geography of the University of Reading.
30. Iwanicka-Lyra E., 1969. Delimitacja aglomeracji wielkomiejskich w Polsce. Prace Geograficzne, 76, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
31. Jaeschke A., Obraniak W., 2005. Perspektywy demograficzne Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego [in:] K. Bald, T. Markowski (eds), Obszar Metropolitalny Łodzi – wyzwania i problemy, Biuletyn KPZK PAN, 15, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 73-92.
32. Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., 2011. Ewolucja procesów suburbanizacji w regionie miejskim Łodzi [in:] J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz (ed.), Regiony miejskie w Polsce. Dwadzieścia lat transformacji, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 89-116.
33. Jakóbczyk-Gryszkiewicz J., Marcińczak SZ., Siejkowska A., 2010. Dynamika i skutki procesów urbanizacji w regionach miejskich po 1990 roku na przykładzie regionu miejskiego Łodzi. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
34. Jewtuchowicz A., Wójcik M. (eds.), 2010. Łódzka metropolia: Problemy integracji gospodarczej. Łódź: Wydawnictwo Biblioteka.
35. Kaczmarek T., Mikuła Ł., 2007. Ustroje terytorialno--administracyjne obszarów metropolitalnych w Europie. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
36. Karski K., 2005. Uwarunkowania rozwoju obszaru metropolitalnego [in:] K. Bald, T. Markowski (eds.), Obszar Metropolitalny Łodzi – wyzwania i problemy, Biuletyn KPZK PAN, 15, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. pp. 93-108.
37. Klimczyk M., Mijakowski A., 1968. Próba delimitacji regionów metropolitalnych w Polsce. Wiadomości Statystyczne GUS, 3, pp. 27-30.
38. Korcelli P., 1976. Aglomeracje miejskie w systemach osadniczych. Przegląd Geograficzny, vol. 4, no. 48, pp. 589-598.
39. Korcelli P., 1981. Regiony miejskie w systemie osadniczym Polski [in:] K. Dziewoński, P. Korcelli (eds.), Studia nad migracjami i przemianami systemu osadniczego w Polsce, Prace Geograficzne, 140, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, pp. 189-212.
40. Korcelli-Olejniczak E., 2012. Region metropolitalny – pojęcie, struktura przestrzenna, dynamika. Prace Geograficzne, 235, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
41. KOZŁOWSKI S.J., MARSZAŁ T., 2010. Metropolitan areas in Poland – context of territorial cohesion and co-operation between communes [in:] M. Habrel, T. Marszał (eds.), Urban management and territorial organisation. The case of Polish and Ukrainian big cities at the beginning of 21st century, Łódź: Łódź University Press, pp. 79-88.
42. Kozłowski S.J., Marszał T., 2010. Obszary metropolitalne w Polsce – kontekst spójności terytorialnej i współpracy międzygminnej. Biblioteka Wiadomości Statystycznych, vol. 63, pp. 127-129.
43. KUNC J., TONEV P., SZCZYRBA Z., FRANTAL B., 2012. Commuting for retail shopping as a part of the daily urban systems (Brno, the Czech Republic). Geographia Technica, no. 1, pp. 36-45.
44. Lier K., 1965. Region metropolitalny Warszawy. Próba delimitacji. Biuletyn KPZK PAN, 35, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 50-87.
45. Liszewski S., 1999. Ewolucja funkcji regionotwórczych Łodzi [in:] A. Suliborski (ed.), Zasięg regionu łódzkiego w świetle badań społecznych preferencji administracyjnej i powiązań społeczno-gospodarczych, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-oeconomica, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 41-59.
46. Liszewski S., 2005. Delimitacja Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego [in:] K. Bald, T. Markowski (eds), Obszar Metropolitalny Łodzi – wyzwania i problemy, Biuletyn KPZK PAN, 15, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 25-47.
47. Liszewski S., Szafrańska E., Wolaniuk A, 2008. Szkolnictwo wyższe Łodzi i jego rola w funkcji metropolitalnej miasta. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
48. Mantley E., 2014. Identifying functional urban regions within traffic flow. Regional Studies, vol. 1, no. 1, pp. 40-42.
49. Mckenzie R.D., 1933. The metropolitan community. New York: Mc Grow-Hill.
50. MARKOWSKI T., 2005. Procesy integracji i dezintegracji obszarów zurbanizowanych – wyzwania dla polityki metropolitalnej [in:] P. Lorens (ed.), Integracja i dezintegracja obszarów metropolitalnych, Warszawa: Urbanista, pp. 10-20.
51. Markowski T., Marszał T., 2005. Funkcje i zarządzanie obszarami metropolitalnymi. Samorząd Terytorialny, 7-8, pp. 7-16.
52. Markowski T., Marszał T., 2006. Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja – Problemy i pojęcia podstawowe. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
53. MARKOWSKI T., MARSZAŁ T., 2006. Metropolitan area – functions and management (perspectives of the Polish spatial planning system) [in:] T. Markowski, M. Turała, New members – new challenges for the European Regional Development Policy, Studia Regionalia, 18, Warszawa: Commitee for Space Economy and Regional Planning, Polish Academy of Sciences, pp. 239-249.
54. MARSZAŁ T., 2004. Some remarks on metropolitan development – the case of the City of Lodz [in:] T. Gök, T. Marszał (eds.), Urban and regional development. Concepts and experiences, Studia Regionalia, 14, Warszawa: Commitee for Space Economy and Regional Planning, Polish Academy of Sciences, pp. 129-136.
55. Marszał T., 2005. Funkcje obszaru metropolitalnego Łodzi [in:] K. Bald (ed.), Obszar Metropolitalny Łodzi – wyzwania i problemy, Biuletyn KPZK PAN, 215, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 48-27.
56. Marszał T., 2005. Struktura funkcji gospodarczych w Łódzkim Obszarze Metropolitalnym [in:] T. Marszał (ed.) Gospodarka w przestrzeni polskich miasta, Biuletyn KPZK PAN, 216, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 200-211.
57. MARSZAŁ T., BARTOSIEWICZ B., LAMPRECHT M., PIELESIAK I., 2013. Uwarunkowania i kierunki rozwoju współpracy duopolitalnej Warszawa – Łódź. Expert report prepared for the city of Łódź Office [typescript].
58. MARSZAŁ T., PIELESIAK I., 2008. Spójność obszaru metropolitalnego w świetle powiązań infrastrukturalnych (przykład Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego) [in:] T. Marszał, (ed.), Rola polskich aglomeracji wobec wyzwań Strategii Lizbońskiej Studia KPZK PAN, vol. 120, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 180-196.
59. Ogrodowczyk A., 2012. Struktura społeczno-gospodarcza w Łódzkim Obszarze Metropolitalnym [in:] B. Bartosiewicz, T. Marszał, I. Pielesiak (eds.), Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Studia KPZK PAN, vol. 147, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 45-82.
60. PIELESIAK I., 2007. Metropolitan areas in Poland (the chosen aspects) [in:] T. Marszał, W. Zmitrowicz (eds.), Metropolises and metropolitan areas – Structures, functions and role: (based on Polish and Brazilian experience), Studia Regionalia, vol. 20, Warszawa: Committee for Spatial Economy and Regional Planning Polish Academy of Sciences, pp. 33-46.
61. Pielesiak I., 2012. Powiązania ekologiczne Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego [in:] B. Bartosiewicz, T. Marszał, I. Pielesiak (eds.), Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Studia KPZK PAN, vol. 147, Warszawa, pp. 139-154.
62. Pielesiak I., 2012, Delimitacja i instytucjonalizacja Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego [in:] B. Bartosiewicz, T. Marszał, I. Pielesiak, (eds.), Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Studia KPZK PAN, vol. 147, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 169-186.
63. PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO – AKTUALIZACJA, 2010. Act no. LX/1648/10 of the Regional Parlament of the Łódź Voivodship as of 21 September 2010.
64. Potrykowska A., 1989. Funkcjonalne regiony miejskie w krajowym systemie osadniczym [in:] P. Korcelli, A. Gawryszewski (eds.), Współczesne przemiany regionalnych systemów osadniczych w Polsce. Prace Geograficzne, 152, Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, pp. 55-75.
65. RAKOWSKA J., 2014. Codzienne dojazdy do pracy jako ekonomiczne kryterium rządowych klasyfikacji i delimitacji obszarów (na przykładzie USA i Kanady). Studia Regionalne i Lokalne, no. 3(57), pp. 46-59.
66. Śleszyński P., 2013. Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, vol. 85, no. 2, pp. 173-197.
https://doi.org/10.7163/PrzG.2013.2.2 -
67. Śleszyński P., 2014. Delimitation and typology of functional urban regions in Poland based on commuting. Geographia Polonica, vol. 87, no. 2, pp. 317-320.
https://doi.org/10.7163/GPol.2014.20 -
68. ŚLESZYŃSKI P., 2015. Problemy delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, no. 29, pp. 37-53.
69. Śleszyński P., Komornicki T., 2016. Klasyfikacja funkcjonalna gmin Polski na potrzeby monitoringu planowania przestrzennego. Przegląd Geograficzny, vol. 88, no. 4, pp. 469-488.
https://doi.org/10.7163/PrzG.2016.4.3 -
70. SMĘTKOWSKI M., 2007. Delimitacja obszarów metropolitalnych – nowe spojrzenie [in:] G. Gorzelak, A. Tucholska (eds.), Rozwój, region, przestrzeń, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, pp. 215-233.
71. Smętkowski M., Jałowiecki B., Gorzelak G., 2009. Obszary metropolitalne w Polsce: problemy rozwojowe i delimitacja. Raporty i Analizy EUROREG 1/2009, Warszawa: Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG.
72. Sokołowicz M.E., 2007. Działalność przedsiębiorstw międzynarodowych a rozwój aglomeracji Łódzkiej [in:] A. Jewtuchowicz (ed.), Region w gospodarce opartej na wiedzy, Łó dź : Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
73. Stawasz D., 2008. Ocena przekształceń gospodarki łódzkiej aglomeracji w kierunku budowania gospodarki opartej na wiedzy [in:] T. Marszał, (ed.) Rola polskich aglomeracji wobec wyzwań Strategii Lizbońskiej, Studia KPZK PAN, vol. 120, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 197-205.
74. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego DO 2020 r, 2013. Łódź: Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego.
75. STRATEGIA ROZWOJU ŁÓDZKIEGO OBSZARU METROPOLITALNEGO 2020+, 2014. Łódź: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Łodzi.
76. STUDIUM ROZWOJU ŁÓDZKIEGO OBSZARU METROPOLITALNEGO, 2013. Łódź: Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego.
77. Suliborski A., Przygodzki Z. (eds.), 2010. Łódzka metropolia. Problemy integracji społecznej i przestrzennej. Łódź: Katedra Gospodarki Regionalnej i Środowiska, Uniwersytet Łódzki.
78. Swianiewicz P., Klimska K., 2005. Społeczne i polityczne zróżnicowanie aglomeracji w Polsce – waniliowe centrum, mozaika przedmieść. Prace i Studia Geograficzne, no. 35, pp. 45-70.
79. TARKOWSKI M., 2005. Dzienny system miejski jako metropolitalny obszar statystyczny – propozycja delimitacji [in:] T. Markowski (ed.), Planowanie i zarządzanie w obszarach metropolitalnych, Biuletyn KPZK, no. 221, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 95-104.
80. Ułańska J., Borowska-Stefańska M., 2012. Użytkowanie ziemi i polityka przestrzenna w Łódzkim Obszarze Metropolitalnym [in:] B. Bartosiewicz, T. Marszał, I. Pielesiak (eds.), Spójność terytorialna Łódzkiego Obszaru Metropolitalnego, Studia KPZK PAN, vol. 147, Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, pp. 13-44.
81. Wolaniuk A., 1997. Funkcje metropolitalne Łodzi i ich rola w organizacji przestrzennej. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
82. Veneri P., 2010. Urban polycentricity and the costs of commuting: Evidence from Italian metropolitan areas. Growth and Change, vol. 41, no. 3, pp. 403-429.
https://doi.org/10.1111/j.1468-2257.2010.00531.x -
83. ZBOROWSKI A., 2004. Podejście funkcjonalno-strukturalne w badaniach delimitacji obszarów metropolitalnych w Polsce (przykład Krakowa) [in:] J. Słodczyk (ed.) Przemiany struktury przestrzennej miast w sferze funkcjonalnej i społecznej, Opole: Uniwersytet Opolski, pp. 25-39.