Spójność i regionalizacja miejskiej sieci osadniczej w Polsce w świetle teorii grafów = Connectivity and regionalisation of urban settlement in Poland in the light of graph theory

Jażdżewska, Iwona; Jażdżewska, Iwona

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Spójność i regionalizacja miejskiej sieci osadniczej w Polsce w świetle teorii grafów = Connectivity and regionalisation of urban settlement in Poland in the light of graph theory Jażdżewska, Iwona

Object structure

Spójność i regionalizacja miejskiej sieci osadniczej w Polsce w świetle teorii grafów = Connectivity and regionalisation of urban settlement in Poland in the light of graph theory

Przegląd Geograficzny T. 89 z. 2 (2017)

miejska sieć osadnicza ; teoria grafów ; Polska ; GIS (System Informacji Geograficznej)

W artykule zastosowano teorię gafów do analizy spójności i regionalizacji miejskiej sieci osadniczej w Polsce w latach 1931, 1950 i 2002. Jako wierzchołki grafu przedstawiono miasta (w postaci punktów), a jako krawędzie grafu – odcinki łączące te miasta, które położone były w odległości do 25 km od siebie. Wykorzystano grafy proste, a wśród nich: pełne, regularne, spójne i niespójne. Sieć miast tworzy regularną i podwójnie spójną sieć połączeń na obszarach, na których jest ona trwale ukształtowana. Połączenia te rozrywają się w miarę spadku gęstości sieci. Ich kształt może wiele powiedzieć o własnościach regionalnych sieci osadniczej oraz historycznych etapach i stopniu rozwoju danej sieci. Analizę przeprowadzono za pomocą narzędzi GIS.

1. Cheung A.K.L., O'Sullivan D., Brierley G., 2015, Graph-assisted landscape monitoring, International Journal of Geographical Information Science, 29, 4, s. 580-605.
https://doi.org/10.1080/13658816.2014.989856 -
2. Curtin K.M., 2007, Network Analysis in Geographic Information Science: Review, Assessment, and Projections, Cartography and Geographic Information Science, 34, 2, s. 103-111.
https://doi.org/10.1559/152304007781002163 -7.
3. Erath A., Löchl M., Axhausen K.W., 2009, Graph-theoretical analysis of the Swiss road and railway networks over time, Networks and Spatial Economics, 9, 3, s. 379-400.
https://doi.org/10.1007/s11067-008-9074-7 -
4. Gautama S., D'Haeyer J., Philips W., 2006, Graph-based change detection in geographic information using VHR satellite images, International Journal of Remote Sensing, 27, 9, s. 1809-1824; DOI: 10.1080/01431160612331392545
https://doi.org/10.1080/01431160612331392545 -
5. Gęstość zaludnienia w diecezji krakowskiej w drugiej ćwierci XIV w. na podstawie rejestrów Świętopietrza, 1961, Mapa 5 [w:] Historia Polski – tom 1 do roku 1764, mapy, PWN, Warszawa, opr. T. Ładogórski.
6. Gil J., 2011, Analysing the configuration of integrated multi-modal urban networks, Continuity, 100(2), 1.
7. Jażdżewska I., 2006, Kształtowanie się miejskiej sieci osadniczej Polski do roku 1918 na tle zmian terytorium kraju, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Economica, 7, s. 96-121.
8. Jażdżewska I., 2008, Przemiany miejskiej sieci osadniczej w Polsce w świetle metod matematycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
9. Jażdżewska I., 2008, Dlaczego warto stosować teorię grafów w badaniach geografii historycznej? Przykłady zastosowania, [w:] M. Kulesza (red.), Czas i przestrzeń w naukach geograficznych. Wybrane problemy geografii historycznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 243-256.
10. Kansky K., 1963, Structure of Transportation Networks: Relationships Between Network Geometry and Regional Characteristics, Research Paper, 84, Department of Geography, University of Michigan, Michigan.
11. Królestwo Polskie i kraje ościenne ok. 1860 r., 1960, Mapa 15 [w:] Historia Polski – tom 2 do roku 1864, mapy, PWN, Warszawa, opr. J. Hulanicki, H. Rutkowski.
12. Królestwo Polskie Kazimierza Wielkiego i współczesne mu księstwa Piastów, 1961, Mapa 6 [w:] Historia Polski – tom 1 do roku 1764, mapy, PWN, Warszawa, opr. B. Kaczmarski.
13. Kulesza M., Koter M., 1998, Kształtowanie się sieci miast na obszarze Polski Środkowej, [w:] A. Werwicki (red.), Transformacja społeczno-ekonomiczna Polski Środkowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 17-38.
14. Lin J., Chongcheng C., Wu J., 2013, CD-graph: planar graph representation for spatial adjacency and neighbourhood relation with constraints, International Journal of Geographical Information Science, 27, 10, s. 1902-1923; DOI: 10.1080/13658816.2013.769136
https://doi.org/10.1080/13658816.2013.769136 -
15. Maik W., 1979, Zastosowanie metod grafowych do hierarchizacji elementów systemu osadniczego, [w:] Z. Chojnicki (red.), Struktura i funkcje układów przestrzenno-ekonomicznych, UAM, Seria Geografia, 18, s. 37-43.
16. Moriconi-Ebrard F., 1993, L'urbanisation du Monde, depuis 1950, Anthripos, Paryż.
17. Morgado P., Costa N., 2011, Graph-based model to transport networks analysis through GIS, [w:] Proceedings of European Colloquium on Quantitative and Theoretical Geography, 2-5 September, Athens, Greece, s. 2-5.
18. Natapov A., Czamanski D., Fisher-Gewirtzman D., 2013, Can visibility predict location? Visibility graph of food and drink facilities in the city, Survey Review, 45, 333, s. 462-471.
https://doi.org/10.1179/1752270613Y.0000000057 -
19. Patarasuk R., 2013, Road network connectivity and land-cover dynamics in Lop Buri province, Thailand, Journal of Transport Geography, 28, s. 111-123.
https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2012.11.011 -
20. Payne K.C., Dror M., 2015, Construction of a topographical road graph for bicycle tour routes, Sports Technology, 8, 1-2, s. 1-11.
21. Polska w okresie rozdrobnienia feudalnego. Podział polityczny ziem polskich ok. r. 1250, 1961, Mapa 4 [w:] Historia Polski – tom 1 do roku 1764, mapy, PWN, Warszawa, opr. R. Cieśla.
22. Potrykowski M., Taylor Z., 1982, Geografia transportu, PWN, Warszawa.
23. Ratajczak W., 1977, Metody grafowe w geografii ekonomicznej, [w:] Z. Chojnicki (red.), Metody ilościowe i modele w geografii, PWN, Warszawa, s. 143-157.
24. Ratajczak W., 1992, Dostępność komunikacyjna miast wojewódzkich Polski w latach 1948-1988, Współczesne problemy geografii społeczno-ekonomicznej Polski, Seria Geografi a, 55, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
25. Rozenblat C., Pumain D., 2007, Firm linkages, innovation and the evolution of urban systems, [w:] P. Taylor B. Derudder, P. Saey, F. Witlox (red.), Cities in Globalization: Practices, Policies and Theories, Routledge, London – New York, s. 130-156.
26. Rozenblat C., Tissandier P., 2007, Commuter graphs and cities' polycentric cohesion, [w:] Proceedings of the 15th European Colloquium on Theoretical and Quantitative Geography (ECTQG), Montreux, Switzerland, s. 7-11.
27. Rozwój komunikacji na ziemiach polskich w latach 1864-1914, 1963, Mapa 10 [w:] Historia Polski tom 3 do roku 1864-1900, mapy, PWN, Warszawa, opr. J. Humnicki.
28. Runge J., 2006, Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej: elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Sosnowiec.
29. Rydzewski T., 2001, Dostępność topologiczna na przykładzie sieci kolejowej województwa zachodniopomorskiego w 1999 r. [w:] H. Rogacki (red.), Koncepcje teoretyczne i metody badań geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej, Bogucki Wydawnictwo naukowe, Poznań, s.159-167.
30. Sööt S., 1975, National airline networks: A graph theoretic analysis, Cahiers de géographie du Québec, 19, 48, s. 461-474.
https://doi.org/10.7202/021290ar -
31. Staropolskie Zagłębie Przemysłowe w latach 1815-1843, 1960, Mapa 13 [w:] Historia Polski tom 2 do roku 1864, mapy, PWN, Warszawa, opr. A. Borkiewicz.
32. Taylor Z., 1979, Przestrzenna dostępność miejskiego systemu transportowego na przykładzie Poznania, Studia KPZK PAN, 67, Warszawa.
33. Thomson R.C., Richardson D.E., 1995, A graph theory approach to road network generalisation, [w:] Proceeding of the 17th International Cartographic Conference, Barcelona, Spain, s. 1871-1880.
34. Weltrowska J., 2003, Rozwój systemu bankowego w Polsce w latach 1989-2002, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
35. Wilson R.J., 2000, Wprowadzenie do teorii grafów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
36. Zagożdżon A., 1970, Metody grafowe w badaniach osadnictwa, ze szczególnym uwzględnieniem morfologii siedlisk, Przegląd Geograficzny, 42, 2, s. 335-348.
37. Ziemie polskie. Podział administracyjny ok. 1820 r., 1960, Mapa 9 [w:] Historia Polski tom 2 do roku 1864, mapy, PWN, Warszawa, opr. J. Humaniecki.