The seals from Czermno (Cherven Towns, eastern Poland) – chemical analysis andmetallurgical examination

Wołoszyn, Marcin; Nosek, Elżbieta M.; Stępiński, Janusz; Rafalska-Łasocha, Alicja; Łasocha, Wiesław; Bielańska, Elżbieta

doi:0003-8180

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

The seals from Czermno (Cherven Towns, eastern Poland) – chemical analysis andmetallurgical examination Wołoszyn, MarcinNosek, Elżbieta M.Stępiński, JanuszRafalska-Łasocha, AlicjaŁasocha, WiesławBielańska, Elżbieta

Object structure

The seals from Czermno (Cherven Towns, eastern Poland) – chemical analysis andmetallurgical examination

Archeologia Polski T. 60 (2015) Z. 1-2

Wołoszyn, Marcin ; Nosek, Elżbieta M. ; Stępiński, Janusz ; Rafalska-Łasocha, Alicja ; Łasocha, Wiesław ; Bielańska, Elżbieta

Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk

medieval Rus ; Byzantium ; Polish-Rus border land ; lead seals ; SEM ; chemical analysis EDS ; chemical analysis EDXRF ; structural diffractometry XRPD ; conservation

The paper reports on the results of chemical analysis and metallography examination of four lead seals from Czermno (Cherven towns region). The seals were issued by Rus dukes and have been dated to 12th–13th centuries. Selected specimens were subjected to detailed observations under SEM (Scanning Electron Microscope). Chemical analysis included EDS (Energy Dispersive X-Ray Spectroscopy) and EDXRF (Energy Dispersive X-Ray Fluorescence). The red layer found on the surface of the lead seals was identified by XRPD (X-ray Powder Diffractometry) as a typical corrosion product: lead oxide. Lead content in the tested seals ranges from 98.9% to 99.4%. The content of silver, copper, chromium, iron was interpreted as impurities.

Abramowicz A., 1959 Ceramika z Czermna nad Huczwą, „APolski”, vol. 4, fasc. 1, pp. 149–185
Androshchuk F., 2014 What does it mean to be Greek in Rus’? On identity and cultural transfer, [in:] Wanted: Byzantium. The Desire for a Lost Empire, I. Nilsson, P. Stephenson eds, Acta Universitatis Upsaliensis: Studia Byzantina Upsaliensia, vol. 15, Uppsala, pp. 57–76
Bulgakova V., 2004 Byzantinische Bleisiegel in Osteuropa: die Funde auf dem Territorium Altrußlands, Mainzer Veröffentlichungen zur Byzantinistik, vol. 6, Wiesbaden
Bulgakova V., 2011 Der Siegelfund von Seraskerat’ in Konstantinopel. Ein historiographischer Mythos?, [in:] Epeironde. Proceedings of the 10th International Symposium of Byzantine Sigillography, Ch. Stavrakos, B. Papadopoulou eds, Wiesbaden, pp. 47–65
Byzantine and Rus’ seals...2015 Byzantine and Rus’ seals. Proceedings of the international colloqium on Rus’-Byzantine sigillography. Kyiv, Ukraine, 13–16 September 2013, H. Ivakin, N. Khrapunov, W. Seibt eds, Kyiv
Červen’…2012 Červen’ – eine Burg zwischen Ost und West. Ausstellungskatalog, J. Bagińska, M. Piotrowski, M. Wołoszyn eds, Tomaszów Lubelski–Leipzig–Lublin–Rzeszów
Corbeil M.-C., 2004 Applications of X-ray diffraction in conservation science and archaeometry, „Advances in X-ray Analysis”, vol. 47, pp. 18–29
Dawne pieczęcie...2015 Dawne pieczęcie. Typologia – metody badań – interpretacje, Z. Piech ed., Warszawa
Florek M., 2012 Archäologische Forschungen zum frühmittelalterlichen Siedlungskomplex in Czermno an der Huczwa (bis 2008), [in:] Červen’..., pp. 117–149
Gaidukov P. G., Janin V. L., 2006 Die Erforschung der altrussischen Urkundensiegel im 20. Jahrhundert: Forschungsstand und Besonderheiten der Zusammenstellung russischer Siegelsammlungen im letzten Jahrzehnt, „SBS”, vol. 9, pp. 201–206
Gurba J., Urbański A., 1998 Nowe materiały do datowania drewnianych konstrukcji zespołu grodowego ‘Czerwień’ w Czermnie nad Huczwą, „Archeologia Polski Środkowo-Wschodniej”, vol. 3, pp. 159–165
Hertel J., 1980 Imiennictwo dynastii piastowskiej we wcześniejszym średniowieczu, Rocznik Towarzystwa Naukowego w Toruniu, vol. 79:2, Warszawa–Poznań–Toruń
Ivanišević V., Krsmanović B., 2013 Byzantine seals from the Ras fortress, „Recueil des travaux de l’Institut d’études byzantines”, vol. 50, pp. 449–460
Jażdżewski K., 1959 Ogólne wiadomości o Czermnie – Czerwieniu, „APolski”, vol. 4, fasc. 1, pp. 67–91
Jordanov I., 2011 Byzantine Sigillography in Bulgaria (1900–2010), [in:] Proceedings of the 22nd International Congress of Byzantine Studies. Sofia, 22–27 August 2011, I. Iliev, E. Kostova, V. Angelov eds, vol. II, Abstracts of round table. Communications, Sofia, pp. 101–102
Jurek T., 2015 Początki dokumentu polskiego, [in:] Dyplomatyka staropolska, T. Jurek ed., Warszawa, pp. 64–87
Jurek T., 2015 Rozwój dokumentu polskiego w XIII wieku, [in:] Dyplomatyka staropolska, T. Jurek ed., Warszawa, pp. 88–144
Kara M., Krąpiec M., 2000 Możliwość datowania metodą dendrochronologiczną oraz stan badań dendrochronologicznych wczesnośredniowiecznych grodzisk z terenu Wielkopolski, Dolnego Śląska i Małopolski, [in:] Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, H. Samsonowicz ed., Kraków, pp. 303–327
Koj L. and J., 1983 Wyniki badań wału grodziska wczesnośredniowiecznego w Czermnie-Czerwieniu, „Archeologiczne Listy”, vol. 6, pp. 1–4
Konovalov A. A., Eniosova N. V., Mitoyan P. A., Saracheva T. G., 2008 Cvetnye i dragotsennye metally i ikh splavy na territorii vostochnoy Evropy v èpokhu srednevekov’ya, Moskva
Kowalczyk E., 2000 Momenty geograficzne państwa Bolesława Chrobrego. Na styku historii i archeologii, „Kwartalnik Historyczny”, vol. 57, pp. 41–76
Kuczyński S. M., 1965 O wyprawie Włodzimierza I ku Lachom na podstawie wzmianki z r. 981 w Opowieści lat doczesnych, [in:] S.M. Kuczyński, Studia z dziejów Europy wschodniej X–XVII w., Warszawa, pp. 33–118
Kuśnierz J., 2003 Historia i stan badań latopisowych grodów Czerwień i Wołyń oraz ich okolic, „Zamojsko-Wołyńskie Zeszyty Muzealne”, vol. 1, pp. 6–22
Kuśnierz J., 2011 Średniowiecze cmentarzysko szkieletowe na majdanie grodziska w Gródku (stan. 1A), pow. hrubieszowski, woj. lubelskie w świetle zachowanej dokumentacji badań archeologicznych Komisji Grodów Czerwieńskich (1952–1955), [in:] „In silvis, campis... et urbe”. Średniowieczny obrządek pogrzebowy na pograniczu polsko-ruskim, S. Cygan, M. Glinianowicz, P.N. Kotowicz eds, Collectio Archaeologica Ressoviensis, vol. 14, Rzeszów–Sanok, pp. 247–266
Kuśnierz J., 2012 Das mittelalterliche Körpergräberfeld auf dem Burgwall von Gródek (altrussischer Volyn’) in Anbetracht der erhaltenen Grabungsdokumentation des Vorstandes zur Erforschung der Červenischen Burgen (1952–1955), [in:] Rome, Constantinople..., vol. I, pp. 579–601
Litvina A. F., Uspenskij F. B., 2006 Vybor imeni u russkikh knyazej v X–XVI vv. Dinasticheskaya istoriya skvoz’ prizmu antroponimiki, Moskva
Maksimović L., Popović M., 1990 Les sceaux byzantins de la région danubienne en Serbie, „SBS”, vol. 2, pp. 213–234
Kuśnierz J., 1993 Les sceaux byzantins de la région danubienne en Serbie, „SBS”, vol. 3, pp. 113–142
Morrisson C., Barrandon J.-N., Guer M., 1993 Premières analyses de plombs byzantins, „SBS”, vol. 3, pp. 1–17
Morrisson C., Blet-Lemarquand M., 2008 Le métal des chrysobulles (XIe–XIIe siècle), „Revue numismatique”, 6e série, vol. 164, pp. 151–167
Nadolski A., 1959 Prace wykopaliskowe w Czermnie nad Huczwą, pow. Tomaszów Lubelski, w 1952 r., „APolski”, vol. 4, fasc. 1, pp. 93–103
Nesbitt J., 2008 Sigilliography, [in:] The Oxford Handbook of Byzantine Studies, E. Jeffreys, J. Haldon, R. Cormack eds, Oxford, pp. 150–156
Nosek E. M., 1985 The investigation and conservation of a lead paten from the eleventh century, „Studies in Conservation”, vol. 30, pp. 19–22
Piech Z., 1993 Ikonografia pieczęci Piastów, Kraków
Piotrowski M., Wołoszyn M., 2012 Czermno/Cherven – archaeological investigation of an early Rus’ medieval town in Eastern Poland in 2010–2011. A preliminary report, [in:] Rome, Constantinople..., vol. II, pp. 359–389
Poleski J., 2013 Małopolska w VI–X wieku. Studium archeologiczne, Kraków
Poppe A., 1958 Gród Wołyń. Z zagadnień osadnictwa wczesnośredniowiecznego na pograniczu polsko--ruskim, „Studia Wczesnośredniowieczne”, vol. 4, pp. 227–300
Poppe A., 1979 Pieczęć ruska z Kruszwicy, „Slavia Antiqua”, vol. 26, pp. 121–126
Poznański M., 2011 Aerial Surveys of the Eartwork Castle in Czermno. Preliminary Interpretations and Reconstructions of the Early Medieval Elements of the Settlement Complex, „Analecta Archaeologica Ressoviensia”, vol. 5, pp. 439–456
Rafalska-Łasocha A., Łasocha W., Grzesiak-Nowak M., Pawlak A., Nosek E. M., 2013 Application of Crystallographic Methods to the Study of Paintings and Archaeological Objects, 28th European Crystallographic Meeting, ECM 28, UK, 2013, „Acta Crystallographica” Section A, vol. 69, p. 245
Rhode G., 1955 Die Ostgrenze Polens. Politische Entwicklung, kulturelle Bedeutung und geistige Auswirkung, vol. I, Im Mittelalter bis zum Jahre 1401, Köln–Graz
Schreiner M., Frühmann B., Jembrih-Simbürger D., Linke R., 2004 X-rays in art and archaeology: An overview, „Powder Diffraction. Journal of Materials Characterization”, vol. 19, issue 1, pp. 3–11
Sikora P., Wołoszyn M., 2011 981 – Volodímer zog zu den Ljachen und nahm ihre Städte: Peremyšl’, Červen und die anderen Städte. Forschungsgeschichte und neuere Untersuchungen zu den Červenischen Burgen, [in:] Der Wandel um 1000. 18. Jahrestagung des Mittel- und Ostdeutschen Verbandes für Altertumsforschung in Greifswald 2009, 23. bis 27. März 2009, F. Biermann, T. Kersting, A. Klammt eds, Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas, vol. 60, Langenweißbach, pp. 233–248
Skulina T., 1974 Staroruskie imiennictwo osobowe, część II, Prace Onomastyczne, vol. 21, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk
Suchodolski S., 2009 Nowa bulla Bolesława Krzywoustego i problem ołowianych pieczęci w Polsce wczesnośredniowiecznej, „Przegląd Historyczny”, vol. 100, pp. 207–236
Suchodolski S., 2011 Bulles de plomb et les monnaies en Pologne au XIIe siècle, [in:] Proceedings of the XIVth International Numismatic Congress, N. Holmes ed., Glasgow, pp. 1640–1645
Sutiejsk...2013 Sutiejsk. Gród pogranicza polsko-ruskiego w X–XIII w. Studium interdyscyplinarne, J. Kalaga ed., Warszawa–Pękowice
Švarcová S., Kotulanová E., Hadril D., Bezdička P., 2008 Laboratory powder X-ray microdiffraction – the use for pigments and secondary salts identification in frescoes, [in:] 9th International Conference on NDT of Art, 25–30 May 2008; see http://www.ndt.net/article/art2008/papers/055Svarcova.pdf
Tyszkiewicz J., 2004 The Oldest Eastern Border of the Piast State – an attempted summary, „Quaestiones Medii Aevi Novae”, vol. 9, pp. 183–204
Urbański A., 2000 Nowe datowanie grodziska w Czermnie nad Huczwą, [in:] Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie Zjazdu Gnieźnieńskiego, A. Buko, Z. Świechowski eds, Warszawa, pp. 239–243
Wassiliou A. K., Zarnitz M. L., 1999 Fünf unedierte byzantinische Bleisiegel mit metrischen Legenden, „Byzantinische Zeitschrift”, vol. 92, fasc. 1, pp. 80–88
Werner A. E., 1966 Two problems in the consolidation of antiquities: corroded lead and brittle silver, [in:] Application of science in examination of works of art, W. Young ed., Boston, pp. 96–104
Wołoszyn M., 2003 Archeologiczne zabytki ruchome pochodzenia bizantyńskiego i ruskiego z okresu od połowy X do połowy XIII w. z obszaru Polski południowej, Kraków, vol. I–VII (unpublished Ph. D. thesis; Archive of Institute of Archaeology, Jagiellonian University)
Wołoszyn M., 2004 Zabytki pochodzenia wschodniego we wczesnośredniowiecznej Polsce – wędrówka ludzi, rzeczy, czy idei?, [in:] Wędrówka rzeczy i idei w średniowieczu, S. Moździoch ed., Spotkania Bytomskie, vol. 5, Wrocław, pp. 225–242
Wołoszyn M., 2009 Vor Vladislaw von Varna. Polen und die Kreuzfahrerstaaten. Ein archäologischer Beitrag, [in:] EURIKA. In honorem Ludmilae Donchevae-Petkovae, V. Grigorov, M. Daskalov, E. Komatarova-Balinkova eds, Sofia, pp. 157–169
Wołoszyn M., 2012 Die frühmittelalterlichen orthodoxen Devotionalien in Polen und die Entstehung der ältesten Ostgrenze Polens. Forschungsgeschichte und Forschungsperspektiven, [in:] Rome, Constantinople..., vol. II, pp. 225–289
Wołoszyn M., 2013 Die Červenischen Burgen und die Frage der Herausbildung der polnisch-altrussische Grenze im 10.–11. Jahrhundert. Ein archäologisch-historischer Beitrag, „Siedlungsforschung. Archäologie-Geschichte-Geographie”, vol. 29, pp. 75–105
Wołoszyn M., 2013 Grody Czerwieńskie i problem wschodniej granicy monarchii pierwszych Piastów. Stan i perspektywy badań, „Studia nad Dawną Polską”, vol. 3, pp. 87–118
Wołoszyn M., Florkiewicz I., Garbacz-Klempka A., in print The Sphinx of Slav sigillography – Dorogichin seals from Czermno in their East European context. A preliminary report, [in:] Die frühen Slawen – von der Expansion zu den gentes und nationes, F. Biermann, T. Kersting, A. Klammt eds, Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas, Langenweißbach
Wołoszyn M., Piotrowski M., Nosek E.M., 2012/2013 Seals at the border; Seals in the context; Seals and dorogichin seals from Czermno, http://www.doaks.org/research/byzantine/project-grants/reports/2012-13/woloszyn-piotrowski-nosek