Zasoby lokalne, odnowa wsi i koncepcje rozwoju obszarów wiejskich. Próba teoretycznego ujęcia zależności = Local resources, village renewal and rural development concepts. An attempt to theoretical view on relations

Wolski, Oskar; Sykała, Łukasz

doi:1642-4689

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Zasoby lokalne, odnowa wsi i koncepcje rozwoju obszarów wiejskich. Próba teoretycznego ujęcia zależności = Local resources, village renewal and rural development concepts. An attempt to theoretical view on relations Wolski, OskarSykała, Łukasz

Object structure

Studia Obszarów Wiejskich = Rural Studies, t. 44

Wolski, Oskar ; Sykała, Łukasz

Polityka rolna -- Polska -- 1990- -- czasopisma [KABA] ; Wsie -- czasopisma [KABA] ; Wsie -- Polska -- 1990- -- czasopisma [KABA] ; zasoby lokalne ; odnowa wsi ; rozwój obszarów wiejskich ; koncepcje rozwoju obszarów wiejskich

Odnowa wsi jest coraz silniej akcentowanym elementem przemian przestrzeni wiejskiej, zarówno w wymiarze praktycznym, jak i naukowym. To, jak zmieniała się odnowa wsi warunkowane było zmianą podejścia do koncepcji rozwoju obszarów wiejskich i różnej roli zasobów lokalnych w tych koncepcjach. Na powyższe zależności nakłada się wykorzystanie tych zasobów w działaniach z zakresu odnowy wsi. W związku z powyższym te trzy zagadnienia, tj. odnowa wsi, rozwój obszarów wiejskich i zasoby lokalne silnie ze sobą korespondują. Głównym celem pracy jest ukazanie zakorzenienia odnowy wsi w paradygmatach/koncepcjach rozwoju obszarów wiejskich, a częściowo także rozwoju regionalnego/lokalnego i w innych koncepcjach naukowych oraz ukazanie roli zasobów lokalnych w odnowie wsi na przestrzeni lat. Artykuł ma charakter teoretyczno-dyskusyjny i opiera się na studiach literatury przedmiotu. Zawarte w pracy rozważania wskazują, że odnowa wsi bazuje na zasobach lokalnych obszaru, które jednocześnie wzmacnia. Zasoby lokalne uznawane są także za kluczowe z perspektywy rozwoju regionalnego/lokalnego. Jednocześnie różne było ich postrzeganie w kontekście zmian koncepcji rozwoju obszarów wiejskich. W świetle współczesnych koncepcji naukowych o wykorzystaniu tych zasobów powinna decydować społeczność lokalna, w tym z wykorzystaniem instrumentów zewnętrznych.

1. Agenda 21, 1993, United Nations, United States.
2. Baldock D., Dwyer J., Lowe P., Petersen J.-E., Ward N., 2001, The Nature Of Rural Development: Towards A Sustainable Integrated Rural Policy In Europe. A Ten-Nation Scoping Study for WWF and the GB Countryside Agencies, Countryside Agency, Countryside Council for Wales, English Nature and Scottish Natural Heritage, IEEP.
3. Bański J., 2006, Geografia Polskiej Wsi, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
4. Borowska A., 2009, Lokalne grupy działania czynnikiem stymulującym rozwój obszarów wiejskich w Polsce, Acta Scientarium Polonorum, Oeconomica 8, 4, s. 13–22.
5. Bosworth G., Atterton J., 2012, Entrepreneurial In-migration and Neoendogenous Rural Development, Rural Sociology, 77, 2, s. 254–279.
https://doi.org/10.1111/j.1549-0831.2012.00079.x -
6. Brodziński Z., Brodzińska A., 2014, Sektor społeczny i jego rola w stymulowaniu rozwoju obszarów wiejskich, Roczniki Naukowe, Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 16, 4, s. 52–56.
7. Brundtland Commission, 1987, Report of the World Commission on Environment and Development (Our Common Future), United Nations.
8. Bukraba-Rylska I., 2011, Kapitał społeczny polskiej wsi w świetle badań na programem Leader, [w:] I. Bukraba-Rylska (red.), Między interwencją a interakcją. Lokalne grupy działania w społecznościach wiejskich, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 12–33.
9. Cabus P., VanHaverbeke W., 2003, The Economics of Rural Areas in the Proximity of Urban Networks: Evidence from Flanders, Tijdshrift voor Economische en Sociale Geographie, 94, 2, s. 230–245.
https://doi.org/10.1111/1467-9663.00251 -
10. CEC, 1988, The Future of Rural Society, Commission of the European Council, Bruksela.
11. Chądzyński J., 2012, Nowe koncepcje regionu – w kierunku rozwoju lokalnego, [w:] J. Chądzyński, A. Nowakowska, Z. Przygodzki (red.), Region i jego rozwój w warunkach globalizacji, CeDeWu.pl Wydawnictwa Fachowe, s. 63–104.
12. Chigbu U.E., 2012, Village renewal as an instrument of rural development: Evidence from Weyarn, Germany, Community Development, 43, 2, s. 209–224.
https://doi.org/10.1080/15575330.2011.575231 -
13. Chojnicki Z., 1999, Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
14. Damyanovic D., Reiwald F., 2014, The "Comprehensive Village Renewal Programme in Burgerland" as a Means of Strengthening the Social Capital in Rural Areas, European Countryside, 1, s. 18–35.
15. Dawkins C.J., 2003, Regional Development Theory: Conceptual Foundations, Classic Works, and Recent Developments, Journal of Planning Literature, 18, 2, s. 131–172.
https://doi.org/10.1177/0885412203254706 -
16. Domański B., 2004, Krytyka pojęcia rozwoju a studia regionalne, Studia Regionalne i Lokalne, 2, 16, s. 7–23.
17. Everett S., Aitchison C., 2008, The Role of Food Tourism in Sustaining Regional Identity: A Case Study of Cornwall, South West England, Journal of Sustainable Tourism, 16, 2, s. 150–167.
https://doi.org/10.2167/jost696.0 -
18. Fonseca F.P., Ramos R.A.R., 2012, Heritage Tourism in Peripheral Areas: Development Strategies and Constraints, Tourism Geographies, 14, 3, s. 467–493.
https://doi.org/10.1080/14616688.2011.610147 -
19. Gorlach K., 2004, Rozwój obszarów wiejskich, [w:] K. Gorlach (red.), Socjologia obszarów wiejskich. Problemy i perspektywy, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 121–160.
20. Goszczyński W., 2008, Kształtowanie synergicznych form kapitału społecznego jako warunek prawidłowej aktywizacji społeczności lokalnych na przykładzie pilotażowego programu LEADER+, [w:] H. Podedworna, P. Ruszkowski (red.), Społeczne aspekty zrównoważonego rozwoju wsi w Polsce, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, s. 102–122.
21. Grosse T.G., 2002, Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego, Studia Regionalne i Lokalne, 1, 8, s. 25–48.
22. Hashshimoto A., Telfer D., 2010, Developing sustainable partnerships in rural tourism: the case of Oita, Japan, Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events, 2, 2, s. 165–183.
https://doi.org/10.1080/19407963.2010.482276 -
23. Henkel G., 2000, Village renewal in German – Present and future of a successful program, Berichte Uber Landwirtschaft, supplement, s. 101–107.
24. Hong S.-G., Lee H.-M., 2015, Developing Gamcheon Cultural Village as a tourist destination through co-creation, Service Business, 9, s. 749–769.
https://doi.org/10.1007/s11628-014-0252-z -
25. Hudečková H., Ševčíková A., 2007, The renewal of the rural cultural heritage of the Czech Republic with the support of regional policy, Agricultural Economics, 53, 11, s. 505–512.
26. Huttner N., 2013, Entwicklung ländlicher Kommunen. Wenn Bürger Beteiligung ernst nehmen, Organisationsberat Superv Coach, 20, s. 23–34.
https://doi.org/10.1007/s11613-013-0309-1 -
27. Idziak W., 2008, Wymyślić wieś od nowa. Wioski tematyczne, Alta Press, Koszalin.
28. Internetowy Słownik Języka Polskiego PWN: http://www.sjp.pwn.pl [25.05.2016].
29. Iwańska M., 2009, Rola organizacji pozarządowych w rozwoju obszarów wiejskich, Zagadnienia Doradztwa Rolniczego, 2, s. 62–71.
30. Kaleta A., 2007, Odnowa wsi z perspektywy historycznej, [w:] M. Kłodziński, M. Błąd, R. Wilczyński (red.), Odnowa wsi w integrującej się Europie, Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa, IRWiR PAN, Warszawa, s. 77–86.
31. Kamiński R., 2007, Odnowa wsi i Leader: komplementarność metod rozwoju obszarów wiejskich, [w:] M. Kłodziński, M. Błąd, R. Wilczyński (red.), Odnowa wsi w integrującej się Europie, Problemy Rozwoju Wsi i Rolnictwa, IRWiR PAN, Warszawa, s. 165–180.
32. Knieć W., 2012, Wspólna Polityka Rolna a zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Polski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
33. Kostrowicki J., 1983, Polska geografia rolnictwa. Mechanizmu rozwoju, Przegląd Geograficzny, 55, 3–4, s. 597–631.
34. Lane B., Kastenholz E., 2015, Rural tourism: the evolution of practice and research approaches – towards a new generation concept?, Journal of Sustainable Tourism, 23, 8–9, s. 1133–1156.
35. Magel H., 1991, Europaische Aufgabe Dorf- und Landschaftsentwicklung. Aktuelle Anmerkungen zum Stellenwert und Weg der Landlichen Neuordnung in Bayern, Zeitschrift fur Vermessungswesen, 116, 8–9, s. 325–332.
36. Magel H., 2000, Village renewal – Model for self-initiative and future orientation, Zeitschrift fur Kulturtechnik und Landentwicklung, 41, 6, s. 274–278.
37. Marsden T.K., 2003, The Condition of Rural Sustainability, Van Gorcum, Assen.
38. Marsden T.K., 2006, The road towards sustainable rural development: issues of theory, policy and practice in a European context, [w:] P. Cloke, T.K. Marsden, P. Mooney (red.), Handbook of Rural Studies, SAGE Publications, London, Thousand Oaks, New Delhi, s. 201–212.
39. Mayer S., 1997, Citizen participation in village renewal – experiences from the preliminary phase, Munchener Geographische Hefte, 75, s. 103–126.
40. McArdle K., 2012, What makes a successful rural regeneration partnership? The views of successful partners and the importance of ethos for the community development professional, Community Development, 43, 3, s. 333–345.
https://doi.org/10.1080/15575330.2011.621211 -
41. McLachlan K., Arden C., 2009, Community Learning Projects: Transforming Post-Compulsory Education Provision in Rural Communities, Rural Society, 19, 2, s. 146–162.
https://doi.org/10.5172/rsj.19.2.146 -
42. Michalewska-Pawlak M., 2013, Priorytety i wyzwania polityki rozwoju obszarów wiejskich Unii Europejskiej, Oficyna Wydawnicza ASPRA, Warszawa.
43. Michalska S., Zajda K., 2011, Trajektorie wykorzystania zasobów lokalnych w procesie rozwoju partnerstw terytorialnych. Case study lokalnych grup działania "Dolina Karpia" oraz "Kraina Rawki", Wieś i Rolnictwo, 4, 153, s. 123–138.
44. Murray M., Dunn L., 1995, Capacity Building for Rural Development in the United States, Journal of Rural Studies, 1, 1, s. 89–97.
https://doi.org/10.1016/0743-0167(94)00056-F -
45. Ocena funkcjonowania lokalnych grup działania realizujących lokalną strategię rozwoju w ramach PROW 2007–2013. Raport końcowy, 2012, PSDB, Warszawa.
46. Oakley P., 1991, Projects with people: the practice of participation in rural development, International Labor Office, Geneva.
47. OECD, 1989, Agricultural and Environmental Policies. Opportunities for Integration, Paris.
48. Osborne S.P., Williamson A., Beattie R., 2004, Community involvement in rural regeneration partnerships: Exploring the rural dimension, Local Government Studies, 30, 2, s. 156–181.
https://doi.org/10.1080/0300393042000267218 -
49. Osborne S.P., Beattie R., Williamson A., 2006, The impact of local voluntary and community sector infrastructure on community involvement in rural regeneration partnerships, Public Money and Management, 26, 4, s. 235–242.
https://doi.org/10.1111/j.1467-9302.2006.00531.x -
50. Pacione M., 1984, Rural Geography, Harper and Row, London.
51. Pałka E., 2014, Rola lokalnych grup działania w rozwoju obszarów wiejskich. Przykład województwa świętokrzyskiego, Studia i Materiały, Miscellanea Oeconomicae 18, 3, s. 189–203.
52. Potter C., 1998, Against the Grain: Agri-environmental Reform in the United States and the European Union, CAB International, Wallingford.
53. Ray Ch., 2001, Culture Economies: a perspective on local rural development in Europe, Centre for Rural Economy, University of Newcastle upon Tyne.
54. Schopen W., 2001, German Policy for an Integrated Rural Development, [w:] D. Virchow, J. von Braun (red.), Villages in the Future. Crops, jobs and livelihood, Springer-Verlag, Berlin,Heidelberg,s. 85–89.
55. Silva T., 2012, Built heritage-making and socioeconomic renewal in declining rural areas: evidence from Portugal, Etnográfica, 16, 3, s. 487–510.
https://doi.org/10.4000/etnografica.2091 -
56. Stanny M., 2013, Zasoby lokalne jako czynniki rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, [w:] M. Stanny (red.), Przestrzenne zróżnicowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, IRWiR PAN,s. 213–262.
57. Stanny M., 2014, Wieś, obszar wiejski, ludność wiejska – o problemach z ich definiowaniem. Wielowymiarowe spojrzenie, Wieś i Rolnictwo, 1, 162, s. 1–16.
58. Stockdale A., 2005, Incomers: Offering economic potential in rural England, Journal of the Royal Agricultural Society of England, 166, s. 1–5.
59. Stockdale A., 2006, Migration: Pre-requisite for rural economic regeneration?, Journal of Rural Studies, 22, s. 354–366.
https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2005.11.001 -
60. Strzelecki Z., 2008, Polityka regionalna, [w:] Z. Strzelecki (red.), Gospodarka regionalna i lokalna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 78–120.
61. Su B., 2011, Rural Tourism in China, Tourism Management, 32, s. 1438–1441.
https://doi.org/10.1016/j.tourman.2010.12.005 -
62. Su B., 2013, Developing Rural Tourism: the PAT Program and Nong jia le" Tourism in China, International Journal of Tourism Research, 15, s. 611–619.
https://doi.org/10.1002/jtr.1903 -
63. Szewczuk A., 2011, Rozwój lokalny i regionalny – główne determinanty, [w:] A. Szewczuk, M. Kogut-Jaworska, M. Zioło (red.), Rozwój lokalny i regionalny. Teoria i praktyka, Wydawnictwo C.H. Beck, s. 13–88.
64. Thlon M. (red.), 2015, Budowa kapitału społecznego do wykorzystania w procesie zarządzania rozwojem kierowanym przez lokalną społeczność, Warszawa.
65. Ustawa z dnia 9 października 2015 roku o rewitalizacji, Warszawa. Dostępne na: http://isap.sejm.gov.pl [26.05.2016].
66. Ward N., Atterton J., Kim T.-Y., Lowe P., Phillipson J., Thompson N., 2005, Universities, the Knowledge Economy and 'Neo-Endogenous Rural Development', Centre for Rural Economy Discussion Paper Series, 1, s. 1–15.
67. White S., 2011, Depoliticizing development: the uses and abuses of participation [w:] A. Cornwall (red.), The Participation Reader, Zed Books, London, s. 57–69.
68. Wilczyński R., 2003, Odnowa wsi perspektywą rozwoju obszarów wiejskich w Polsce, Fundacja Fundusz Współpracy – Program Agro-Info, Krajowe Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich Oddział w Poznaniu, Poznań.
69. Wilczyński R., Idziak W., 2013, Odnowa wsi. Przestrzeń, ludzie, działania, Fundacja Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA, Warszawa.
70. Wilson O.J., 1999, Village renewal and rural development in the former German Democratic Republic, GeoJournal, 46, s. 247–255.
https://doi.org/10.1023/A:1007028409123 -
71. Wolski O., 2016, Odnowy wsi jako przedmiot badań w niemieckich pracach naukowych. Geneza i ewolucja znaczenia, [w:] Ł. Sykała (red.), Odnowa wsi jako narzędzie rozwoju lokalnego. Ujęcie teoretyczne i praktyczne, Instytut Rozwoju Miast, Kraków (w trakcie publikacji).
72. Woods M., 2005, Rural Geography, Sage, London.
73. Woods M., 2009, Rural Geography [w:] R. Kitchin, N. Thrift (red.), International Encyclopedia of Human Geography, 9, Elsevier, Amsterdam, s. 429–441.
74. Wójcik M., 2012, Geografia wsi w Polsce. Studium zmiany podstaw teoretyczno-metodologicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
75. Zajda K., 2011, Nowe formy kapitału społecznego wsi. Studium przypadku lokalnych grup działania z województwa łódzkiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
76. Zajda K., 2013, Innowacja w wiejskiej przedsiębiorczości. Studium przypadku działalności gospodarczej z obszaru doliny Pilicy, Studia Regionalne i Lokalne, 1, 51, s. 90–106.
77. Zgliński W., 1994, Kształtowanie się strefy żywicielskiej aglomeracji warszawskiej, Prace Geograficzne, 162, s. 15–161.