Sowiecka grupa dywersyjno–wywiadowcza „Arsenał” i jej działalność na ziemiach polskich (październik 1944–styczeń 1945)

Bednarek, Jerzy (1971– )

doi:0419-8824

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Sowiecka grupa dywersyjno–wywiadowcza „Arsenał” i jej działalność na ziemiach polskich (październik 1944–styczeń 1945) Bednarek, Jerzy (1971– )

Object structure

Sowiecka grupa dywersyjno–wywiadowcza „Arsenał” i jej działalność na ziemiach polskich (październik 1944–styczeń 1945)

Dzieje Najnowsze : [kwartalnik poświęcony historii XX wieku] R. 48 z. 2 (2016)

Bednarek, Jerzy (1971– )

Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk

Wydawnictwo DiG

Warszawa

2016

s. 75-92 ; Streszcz. ang.

Czasopismo/Artykuł

Szpiegostwo sowieckie -- Polska -- 1900-1945 [KABA] ; Wojna światowa (1939-1945) -- służby wywiadowcze -- Związek Radziecki [KABA] ; Związek Radziecki. Narodnyj Komissariat Vnutrennyh Del -- i Polska [KABA] ; agentura ; dywersja

The article deals with the activity of a special sabotage–Intelligence group of the Soviet NKGB, working under the cryptonym „Arsenal” and dropped in Central Poland in the autumn of 1944. The group’s fundamental task consisted of destroying „means of communication deployed by the opponent for transporting equipment, people, and ammunition” along the Łódź– Końskie rail line and the Piotrków Trybunalski–Radom arterial road. The realization of this task was considered strategic for an offensive of the 1st Belorussian Front. The article is based on 14 volumes of the „Arsenal” group documentation in the archive of the SBU State Archives in Kyiv. The documents in question include, i.a. personal files of agents working for the Ukrainian NKGB, who formed the group in question, and detailed operation material pertaining to its activity, including plans, dispatches, cryptograms, accounts, and reports by group members. These vast and unique sources make it possible to reconstruct the sabotage and Intelligence work performed by the concrete special group, including the disclosure of the personal data of its agents. In addition — and this is of particular importance — they facilitate following the specificity of the arrangement and organization of Soviet sabotage groups during the end stage of the war, when responsibility for their activity lay with the 4th Department of the NKGB. It is specifically interesting that the preserved material shows also the actual attitude of the Soviet authorities towards the Polish military Underground (both communist and pro–independence). Such documents unquestionably allow us to confront and supplement our state of knowledge about the scale of the sabotage and the methods deployed by the Soviet special services in occupied Poland during the Second World War.

15 lat współpracy archiwalno–historycznej. Polska i Ukraina w latach trzydziestych–czterdziestych XX wieku, oprac. M. Majewski, Warszawa 2011.
Arkuszyński A., Przeciw dwóm wrogom, Łódź 1995.
Burza–Karliński S., W burzy dziejowej. Wspomnienia 1939–1945, Wrocław 2005.
Furmańczyk H., Szumiały knieje lotnikom, Częstochowa 1990 (mps).
Garas J. B., Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942–1945, Warszawa 1971.
Gołębiowski „Krak” D., „Burza” nad Czarną. Z dziejów 25 Pułku Piechoty Ziemi Piotrkowskiej, Warszawa 1972.
Grupa desantowa „Nitra”, „Z Pola Walki” 1966, nr 23 (284).
Instytut Pamięci Narodowej — Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Informacja o działalności 1 stycznia 2014 r.–31 grudnia 2014 r., Warszawa 2015.
Kałmucki Korpus Kawalerii. Zbrodnie popełnione na ziemiach polskich w 1944 r. w dokumentach SB, oprac. R. Sodel, Lublin 2011.
Kołakowski P., NKWD i GRU na ziemiach polskich 1939–1945, Warszawa 2002.
Kołakowski P., Pretorianie Stalina. Sowieckie służby bezpieczeństwa i wywiadu na ziemiach polskich 1939–1945, Warszawa 2010.
Kopa M., Inspektorat Piotrkowski Armii Krajowej w dokumentach i komentarzach, Łódź 2013.
Kopa M., Arkuszyński A., Kępińska–Bazylewicz H., Dzieje 25 pp Armii Krajowej, Piotrków Trybunalski 2009.
Nazarewicz R., Nad Górną Wartą i Pilicą. PPR, GL i AL. w Okręgu Częstochowsko–Piotrkowskim w walce z hitlerowskim okupantem, Warszawa 1964.
Partizanskoje dwiżenije w gody Wielikoj Otieczestwiennoj wojny 1941–1945 gg. Dokumienty i materiały, red. A. Kniazkow, Moskwa 1999.
Pietrow N., Kto rukowodił organami gosbiezopasnosti 1941–1954. Sprawocznik, Moskwa 2010.
Popow A., Diwiersanti Stalina. NKWD w tiłu wraga. Siły osobogo naznaczenija, Moskwa 2008.
Szapował J., Spilna polśko–ukrajinśka robocza hrupa: 16 rokiw isnuwannja i 5 rokiw z Januszem Kurtykoju, w: idem, Torknutys istoriji, Kyjiw 2013.
Tochman K. A., Słownik biograficzny cichociemnych, t. I, Oleśnica 1994.