Metadata language
Sprawozdania Archeologiczne 68 (2016)
Creator:Czerniak, Lech ; Pyzel, Joanna ; Wąs, Marcin
Contributor: Publisher:Instytut Archeolgoii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk
Place of publishing: Date issued/created: Description: Type of object: Subject and Keywords:Neolithisation ; LBK ; Pomerania ; southern Baltic
Abstract:The aim of this article is to report on the remains of the first permanent Linear Pottery culture (LBK) settlement to be recorded in Eastern Pomerania, at a site in Kościelna Jania. Exceptional aspects of this discovery include the presence of what had very probably been longhouses, the large number of artefacts, the site’s far-northern location in relation to large LBK enclaves and the relatively early date to which it has been attributed – namely, the onset of the Notenkopf phase. The authors discuss the implications of this discovery on interpretations of the Neolithisation process in the southern Baltic coastal region. One of the key issues to resolve is where contact between farming societies and hunter-gatherer communities occurred and whether these encounters were sporadic or reasonably regular resulting, for example, from these groups living in close proximity to one another
References:
Balcer B. 1983. Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem Polski. Wrocław: Ossolineum
Bednarczyk J. 2003. Ratownicze badania wykopaliskowe osady wielokulturowej w Juszkowie-Rusocinie, stanowisko 28, województwo pomorskie. In M. Fudziński and H. Paner (eds.), XIII Sesja Pomorzoznawcza 1. Od epoki kamienia do okresu rzymskiego. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 191–199
Bigos M. 2014. Północna granica zasięgu osadnictwa kultury późnej ceramiki wstęgowej. Folia Praehistorica Posnaniensia 19, 7-40
Bogucki P. 2001. Recent research on early farming in central Europe. Documenta Praehistorica 28, 85-97
Bogucki P. 2008. The Danubian-Baltic Borderland: Northern Poland in the Fifth Millennium BC. In H. Fokkens, B. J. Coles, A. L. van Gijn, J. P. Kleijne, H. H. Ponjee and C. G. Slappendel (eds), Between Foraging and Farming (= Analecta Praehistorica Leidensia 40). Leiden: Leiden University Press, 51-65
Coudart A. 1998. Architecutre et société néolithique. L`unité et la variance de la maison danubienne. Paris: Maison Des Sciences de L’Homme
Czekaj-Zastawny A., J. Kabaciński, T. Terberger and J. Ilkiewicz 2013. Relations of Mesolithic huntergathers of Pomerania (Poland) with Neolithic cultures of Central Europe. Journal of Field Archaeology 38(3), 195-209
Czerniak L. 1994. Wczesny i środkowy okres neolitu na Kujawach. 5400-3650 p.n.e. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Czerniak L. 2004. Kultury z cyklu ceramiki wstęgowej. In J. Bednarczyk and A. Kośko (eds.), Od długiego domu najstarszych rolników do dworu staropolskiego. Wyniki badań archeologicznych na trasach gazociągów Mogilno-Włocławek i Mogilno-Wydartowo. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 195-233
Czerniak L. 2007. The North-East frontier of the post-LBK culture. In J.K. Kozłowski and P. Raczky (eds.) The Lengyel, Polgar and related cultures in the Middle/Late Neolithic in Central Europe, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 231-248
Czerniak L. 2016. House and Household in the LBK. In D. Hofmann, L. Amkreutz, F. Haack and I. van Wijk (eds.), ‘Something out of the ordinary? Interpreting Diversity in the Early Neolithic Linearbandkeramik and Beyond’. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing, 33-64
Czerniak L. and J. Pyzel 2011. Neolithic farmers and the introduction of pottery in the south Baltic. Bericht Römisch-Germanischen Kommission 89, 347-360
Czerniak L., J. Pyzel and M. Wąs 2008. Osiedla kultury ceramiki wstęgowej rytej w Kościelnej Jani, gmina Smętowo Graniczne, stanowisko 13. Gdańsk (Typescript in Archive of Archaeological Museum at Gdańsk)
Felczak O. 1987. Stanowisko kultury ceramiki wstęgowej rytej w Brodach Pomorskich, woj. gdańskie. Wiadomości Archeologiczne 48(1), 112
Felczak O. 2005. Wczesny i środkowy neolit na Pomorzu Gdańskim w świetle odkryć na Kociewiu. In M. Fudziński and H. Paner (eds.), XIV Sesja Pomorzoznawcza 1. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 99-121
Felczak O. 2009. Wczesny i środkowy neolit na Pojezierzu Starogardzkim. In M. Fudziński and H. Paner (eds.), Aktualne problemy epoki kamienia na Pomorzu. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 121- 148
Grygiel R. 1978. Z problematyki oddziaływań zakarpackich we wczesnym neolicie. Pochodzenie i chronologia ornamentu wstęg wypełnianych nakłuciami w kulturze ceramiki wstęgowej rytej na Kujawach. Acta Archaeologica Carpathica 18, 75-99
Grygiel R. 2004. Neolit i początki epoki brązu w rejonie Brześcia Kujawskiego i Osłonek 1. Wczesny neolit. Kultura ceramiki wstęgowej rytej. Łódź: Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi
Hartz S. 2011. From Pointed Bottom to Round and Flat Bottom- Tracking Early Pottery from Schleswig- Holstein. Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 89, 241-276
Hartz S., D. Heinrich and H. Lübke. 2000. Frühe Bauern an der Küste. Neue 14C Daten und aktuelle Aspekte zum Neolithisierungsprozeβ in norddeutschen Ostseeküstengebiet. Prähistorische Zeitschrift 75, 129-152
Hartz S. and H. Lübke 2006. New Evidence for a Chronostratigraphic Division of the Ertebølle Culture and the Earliest Funnel Beaker Culture on the Southern Mecklemburgian Bay. In C. J. Kind (ed.), After the Ice Age Settlements, Subsistence and Social Development in the Mesolithic of Central Europe (= Materialhefte zur Archäologie in Baden-Württemberg 78), 61-77
Ilkiewicz J. 1997. From Studies on Ertebølle Type Cultures in the Koszalinian Coastal Area (Dąbki 9, Koszalin-Dzierzęcino 7). In D. Król (ed.), The Built Environment of Coast Areas During the Stone Age. Gdańsk: Ośrodek Dokumentacji Zabytków, 50-65
Ilkiewicz J. 2005. Wczesnoneolityczne narzędzia kamienne z pobrzeża koszalińskiego. Folia Praehistorica Posnaniensia 13/14, 91-115
Jarzęcka J. and M. Kochanowski 2005. Wstępne wyniki badań wykopaliskowych w Kościelnej Jani, gm. Smętowo Graniczne, stan. 13 – relikty osadnictwa ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej. In M. Fudziński and H. Paner (eds.). XIV Sesja Pomorzoznawcza 1, Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 85-98
Kabaciński J. 2010. Przemiany wytwórczości krzemieniarskiej społeczności kultur wstęgowych strefy wielkodolinnej Niżu Polskiego. Poznań: Instytut Archeologii i Etnologii PAN
Kabaciński J., D. Król and T. Terberger 2011. Early pottery from the coastal site Rzucewo, Gulf of Gdańsk (Poland). In S. Hartz, F. Luth and T. Terberger (eds.). Early Pottery in the Baltic. Dating, Origin and Social Context (= Bericht der Römisch – Germanischen Kommission 89), 393–407
Kabaciński J. and T. Terberger. 2009. From Late Hunter-fishers to Early Farmers on the Pomeranian Coast. New Research at Dąbki 9, Koszalin District. In J. M. Burdukiewicz, K. Cyrek, P. Dyczek and K. Szymczak (eds.), Understanding the Past. Papers offered to Stefan K. Kozłowski. Warszawa: University of Warsow, 165-18
Kirkowski R. 1993. Annowo, gmina Gruta, stanowisko 7. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej. In J. Grześkowiak (ed.), Archeologiczne badania weryfikacyjno- sondażowe stanowisk neolitycznych na terenie województwa toruńskiego w latach 1992 i 1993 1993 (= Materiały Państwowej Służby Ochrony Zabytków Oddziału Wojewódzkiego w Toruniu). Toruń: Państwowa Służba Ochrony Zabytków, 37-43
Kirkowski R. 1993. Ryńsk, gmina Wąbrzeźno, stanowisko 42. Osada kultury ceramiki wstęgowej rytej. In J. Grześkowiak (ed.), Archeologiczne badania weryfikacyjno – sondażowe stanowisk neolitycznych na terenie województwa toruńskiego w latach 1992 i 1993 (= Materiały Państwowej Służby Ochrony Zabytków Oddziału Wojewódzkiego w Toruniu). Toruń: Państwowa Służba Ochrony Zabytków, 47-53
Kirkowski R. 1994. Kultura ceramiki wstęgowej rytej na ziemi chełmińskiej. Zarys systematyki chronologiczno-genetycznej. In L. Czerniak (ed.), Neolit i początki epoki brązu na ziemi chełmińskiej. Grudziądz: Muzeum w Grudziądzu, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, 57-99
Kochanowski M. 2005. Pierwsi rolnicy na ziemi kociewskiej – refleksja z najnowszych odkryć archeologicznych. Folia Praehistorica Posnaniensia. 13-14, 147-159
Kozłowska D. 2004. Szczecin-Płonia, stanowisko 2. Osada ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej. Materiały Zachodniopomorskie. Nowa Seria 1(1), 101-122
Król D. and R. Schild 2009. Elementy stratygrafii zespołu osadniczego z epoki kamienia w Rzucewie, gmina Puck, stanowisko 1. In M. Fudziński, H. Paner (eds.), Aktualne problemy epoki kamienia na Pomorzu. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 261-268
Kulczycka-Leciejewiczowa A. 1983. O zofipolskim stylu ceramiki wstęgowej rytej w Polsce. Archeologia Polski 28 (1), 67-97
Małecka-Kukawka J. 1992. Krzemieniarstwo społeczności wczesnorolniczych ziemi chełmińskiej (2 połowa VI-IV tysiąclecia p.n.e.). Toruń: Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu
Merstens E. M. and Schirren C.M. 2000. Bandkeramik und Stichbandkeramik an der Küste Vorpommerns. In F. Lüth and U. Schoknecht (eds.), Schutz des Kulturerbes unter Wasser. Verände rungen europäischer Lebenskultur durch Fluß- und Seehandel. Beiträge zum Internationalen Kongreß für Unterwasserarchäologie (= Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mecklenburg-Vorpommerns 3), 451-456
Paner H., Fudziński M. and Godon K. 2003. Ratownicze badania archeologiczne w obrębie autostrady A-1 na terenie województwa pomorskiego w latach 2001-2002. Pomorania Antiqua 19, 37- 62
Paner H., Fudziński M. and Godon K. 2006. Ratownicze badania archeologiczne w obrębie autostrady A-1 na terenie województwa pomorskiego. Pomorania Antiqua 21, 37-104
Przybył A. 2011. Kultura ceramiki wstęgowej rytej. In J. Bednarczyk and A. Romańska (eds.), Wielokulturowa osada w Juszkowie-Rusocinie gm. Pruszcz Gdański woj. pomorskie, stan. 28 (= Via Archaeologica Posnaniensis 3). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 129–131
Pyzel J. 2010. Historia osadnictwa społeczności kultury ceramiki wstęgowej rytej na Kujawach (= Gdańskie Studia Archeologiczne. Seria Monografie 1). Gdańsk: Instytut Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego
Ratajczyk Z. 2007. Osada ludności kultury późnej ceramiki wstęgowej odkryta na wielokulturowym stanowisku 15 w Barłożnie gm. Skórcz, woj. pomorskie (wstępne wyniki badań). In G. Nawrolska (ed.), XV Sesja Pomorzoznawcza. Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, 11–26
Szkudlarek P. 1996. Osadnictwo ludności kultury ceramiki wstęgowej rytej i kultury pucharów lejkowatych na stanowisku Żuławka Mała 1, woj. pilskie, Poznań (typescript in Archive of Adam Mickiewicz University)
Terberger T., Hartz S. and Kabaciński J. 2009. Late Hunter- Gatherer and Early Farmer Contacts in the Southern Baltic— A Discussion. In H. Glřrstad and C. Prescott (eds.), Neolithization as if History Mattered. Uddevalla: Bricoleur Press, 257–298
Terberger T. and Kabaciński J. 2010. The Neolithization of Pomerania – A Critical Review. In D. Gronenborn and J. Petrasch (eds.), The Spread of the Neolithic to Central Europe, Mainz: Verlag des Römisch-Germanischen Zentralmuseums, 375–405
Wąs M. 2007. Materiały krzemienne ze stanowiska Bielawki 6, gm. Pelplin, woj. pomorskie. Gdańsk (typescript in Archive of Archaeological Museum at Gdańsk)
Wąs M. 2007. Materiały krzemienne ze stanowiska Barłożno 121, gm. Skórcz, woj.pomorskie. Manuscript in Archive of Archaeological Museum at Gdańsk
Wąs M. 2016 (in print). Krzemień pomorski w pradziejach Pomorza Gdańskiego. In B. Matraszek and S. Sałaciński (eds), Krzemień narzutowy w pradziejach (= Studia nad gospodarką surowcami krzemiennymi w pradziejach 8). Warszawa
Wiślański T. 1959. Wyniki prac wykopaliskowych w Strzelcach, w pow. mogileńskim, w latach 1952 i 1954. Fontes Archaeologici Posnanienses 10, 1-95
Wiślański T. 1975. Stan i potrzeby badawcze epoki kamienia i początków epoki brązu na Pomorzu Wschodnim. Pomorania Antiqua 6, 9-53
0081-3834 ; 10.23858/SA68.2016.011
Source:IAiE PAN, call no. P 244 ; IAiE PAN, call no. P 245 ; IAiE PAN, call no. P 243 ; click here to follow the link
Language: Rights: Terms of use:Copyright-protected material. May be used within the limits of statutory user freedoms
Digitizing institution:Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences
Original in:Library of the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences
Projects co-financed by:Ministry of Science and Higher Education ; Activities popularizing science (DUN)
Access: