Aktywność spływów gruzowych w polskiej części Karkonoszy w świetle badań lichenometrycznych = The activity of debris flows in the Polish part of the Karkonosze Mountains in the light of lichenometric measurements

Kędzia, Stanisław; Parzóch, Krzysztof

doi:0033-2143 (print)

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Aktywność spływów gruzowych w polskiej części Karkonoszy w świetle badań lichenometrycznych = The activity of debris flows in the Polish part of the Karkonosze Mountains in the light of lichenometric measurements Kędzia, StanisławParzóch, Krzysztof

Object structure

Przegląd Geograficzny T. 88 z. 3 (2016)

Kędzia, Stanisław ; Parzóch, Krzysztof

cirques ; debris flows ; lichenometric dating ; Karkonosze Mountains

While 70 forms created by debris flows have been mapped for the Polish part of the Karkonosze Mountains, only 14 of these have a known time of origin and have been described in available literature. The oldest registered and described flows occurred in 1964, as followed by further events in 1994, 1997, 2001, 2002 and 2006. In 2011-2012 and 2014. Lichenometric measurements were carried out for the forms created by debris flows in the Karkonosze Mountains, i.e. the Great Snowy Cirque, the Black Cirque of Jagniątków, the Small Tarn Cirque, the Łomniczka Cirque and the White Jar nivation niche, in order to investigate levels of activity over the past 150 years. The lichenometric dating was based around lichens of the Rhizocarpon group. A major obstacle proved to be the limited amounts of lichens, or even their total absence in the case of the youngest forms created by debris flows. An exception was the Łomniczka Cirque. On the basis of the lichenometric dating it proved possible to identify three phases to the activity of Karkonosze debris flows. The first of these was characterised by a high intensity of the processes studied, and was associated with the Little Ice Age. As in the Tatra Mountains, this phase was seen to end in the 1920s, and was followed by a period of relative calm, interspersed with a small number of debris flows in the 1930s and 40s, and then in 1964. The next phase of increased activity as regards the transport of rock material within the forms created by flows (and including new debris flows), began in the 1980s, and has continued through to the present day. The debris flows in the Polish part of the Karkonosze Mountains are thus characterised by a course of activity similar to that noted in the Tatra Mountains.

1. Bieroński J., Chmal H., Czerwiński J., Klementowski J., Traczyk A., 1992, Współczesna denudacja w górskich zlewniach Karkonoszy, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 155.
2. Chmal H., Traczyk A., 1998, Postglacjalny rozwój rzeźby Karkonoszy i Gór Izerskich w świetle analizy osadów rzecznych, jeziornych i stokowych, [w:] J. Sarosiek, J. Štursa (red.), Geoekologiczne Problemy Karkonoszy. Materiały z sesji naukowej w Przesiece, 15-18.X.1997, t. 1, Wyd. Acarus, Poznań, s. 81-87.
3. Czerwiński J., 1967, Osuwisko w dolinie Łomniczki w Karkonoszach, Opera Corcontica, 4, s. 169-175.
4. Czerwiński J., 1985, Główne rysy rzeźby i rozwój geomorfologiczny, [w:] A. Jahn (red.), Karkonosze polskie, Ossolineum, Wrocław, s. 53-76.
5. Czerwiński J., 1991, Powodzie w rejonie Karkonoszy od XV w. do czasów współczesnych, Acta Universitatis Wratislaviensis, 1237, Prace Instytutu Geograficznego, A6, s. 85-104.
6. Dunajski A., 1998, Sukcesja roślinności na lawinisku potoku błotno-kamienistego w dolinie Łomniczki w Karkonoszach – stan zaawansowania procesu po trzech latach, Acta Universitatis Wratislaviensis, 2090, Prace Botaniczne, 77, 2.
7. Engel Z., Traczyk A., Braucher R., Woronko B., Křižek M., 2011, Use of 10Be exposure ages and Schmidt hammer data for correlation of moraines in the Krkonoše Mountains, Zeitschrift für Geomorphologie, 55, 2, s. 175-196.
8. Gądek B., Grabiec M., Kędzia S., Rączkowska Z., 2016, Reflection of climate changes in the structure and morphodynamics of talus slopes (the Tatra Mountains, Poland), Geomorphology, 263, s. 39-49.
9. Kędzia S., 2011, Krzywa Lichenomnetryczna porostu naskalnego Rhizocarpon geographicum dla Karkonoszy, Przyroda Sudetów, 14, s. 141-148.
10. Kędzia S., 2013, Nowa krzywa lichenometryczna dla polskiej części Tatr, Przegląd Geograficzny, 85, 1, s. 53-63.
http://dx.doi.org/10.7163/przg.2013.1.4 -
11. Kędzia S., 2013, Problems and possibilities of lichenometric dating in Polish mountains, Geographia Polonica, 86, 4, s. 363-374.
http://dx.doi.org/10.7163/gpol.2013.29 -
12. Kędzia S., 2015, Lichenometric curves for the Polish part of the Karkonosze and Tatra Mountains established with a new method, Zeitschrift für Geomorphologie, 59, 1, s. 103-118.
http://dx.doi.org/10.1127/0372-8854/2014/0141 -
13. Kędzia S., Parzóch K., 2013, The activity of debris flows in the Łomniczka Cirque in the light of lichenometric dating, Opera Corcontica, 50/S, s. 75-80.
14. Kossowska M., 2013, Porosty, [w:] R. Knapik, A. Raj (red.), Przyroda Karkonoskiego Parku Narodowego, Karkonoski Park Narodowy, Jelenia Góra, s. 319-338.
15. Kotarba A., 2004, Zdarzenia geomorfologiczne w Tatrach Wysokich podczas małej epoki lodowej, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 197, s. 9-55.
16. Malik I., Owczarek P., 2009, Dendrochronological records of debris flow and avalanche in a mid-mountain forest zone (Eastern Sudetes – Central Europe), Geochronometria, 34, s. 57-66.
17. Migoń P., 2005, Karkonosze – rozwój rzeźby, [w:] M. Mierzejewski (red.), Karkonosze. Przyroda nieożywiona i człowiek, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 323-349.
18. Migoń P., Hradek M., Parzóch K., 2002, Extreme geomorphic events in the Sudetes Mountaiuns and their long-term impact, Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 36, s. 29-49.
19. Migoń P., Kasprzak M., Knapik R., 2006, Spływ gruzowy w Wielkim Śnieżnym Kotle w sierpniu 2006 r., Przyroda Sudetów, 9, s. 157-168.
20. Migoń P., Parzóch K., 2008, Spływy gruzowe w Sudetach, Przegląd Geograficzny, 80, 3, s. 358-401.
21. Migoń P., Parzóch K., 2008, Geomorfologiczne uwarunkowania przebiegu górnej granicy lasu w Karkonoszach polskich, [w:] A. Mazur, A. Raj, R. Knapik (red.), Monitoring ekosystemów leśnych w Karkonoskim Parku Narodowym, Karkonoski Park Narodowy, Jelenia Góra, s. 29-38.
22. Migoń P., Parzóch K., 2010, Zdarzenia ekstremalne w systemie stokowym – grawitacyjne ruchy masowe i erozja gleb, [w:] P. Migoń (red.), Wyjątkowe zdarzenia przyrodnicze na Dolnym Śląsku i ich skutki, Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 14, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 205-239.
23. Parzóch K., Dunajski A., 2002, Katastrofalne ruchy masowe w Karkonoskim Parku Narodowym zawiązane z nadmiernymi opadami, [w:] Z. Denisiuk (red.), Strategia zachowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej obszarów przyrodniczo cennych dotkniętych klęską powodzi, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków, s. 155-165.
24. Parzóch K., Migoń P., Szymanowski R., Gąsiorek M., 2007, Spływy gruzowe w północnej części Karkonoszy, [w:] J. Štursa J., R. Knapik (red.), Geoekologické problémy Krkonoš, Sbornik Meziná rodni Vědecké Konferencje, říjen 2006, Svoboda n. Úpou, Opera Corcontica, 44, 1, s. 81-88.
25. Parzóch K., Knapik R., 2009, Debris flow on NW slope of Mt. Śnieżka, triggered by heavy rainfall on 2 july 2009, [w:] R. Knapik, J. Andrle (red.), 7th International Conference, Geoecological Problems of Karkonosze Mts., Szklarska Poręba, 21-23.09.2009, Book of Abstracts, Karkonoski Park Narodowy, Szklarska Poręba, s. 126.
26. Pilous V., 1973, Strukturní mury v Krkonoších – I. část, Opera Corcontica, 10, s. 15-69.
27. Pilous V., 1975, Strukturní mury v Krkonoších – II. část, Opera Corcontica, 12, s. 7-50.
28. Pilous V., 1977, Strukturní mury v Krkonoších – III. část, Opera Corcontica, 14, s. 7-94.
29. Schwarzak S., Otop I., Kryza M. (red.), 2014, Projekcje klimatu, zanieczyszczenia powietrza i ładunki krytyczne w regionie granicznym Polski i Saksonii, Sächsisches Landesamt für Umwelt, Landwirtschaft und Geologie, Dresden.
30. Sobik M., Błaś M., Migała K., Godek M., Nasiółkowski T., 2013, Klimat, [w:] R. Knapik, A. Raj (red.), Przyroda Karkonoskiego Parku Narodowego, Karkonoski Park Narodowy, Jelenia Góra, s. 147-186.
31. Szymanowski R., 2004, Spływy gruzowo-błotne w Kotle Łomniczki, Przyroda Sudetów Zachodnich, 7, s. 223-232.
32. Wicik B., 1986, Asynchroniczność procesów wietrzenia i sedymentacji w zbiornikach jeziornych Tatr i Karkonoszy w postglacjale, Przegląd Geograficzny, 58, 4, s. 809-822.