„Poena sine lege” — czyny chuligańskie w orzecznictwie Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (1951–1954)

Zaćmiński, Andrzej

doi:0419-8824

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

„Poena sine lege” — czyny chuligańskie w orzecznictwie Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (1951–1954) Zaćmiński, Andrzej

Object structure

„Poena sine lege” — czyny chuligańskie w orzecznictwie Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (1951–1954)

Dzieje Najnowsze : [kwartalnik poświęcony historii XX wieku] R. 48 z. 1 (2016)

Zaćmiński, Andrzej

Institute of History of the Polish Academy of Sciences

Wydawnictwo DiG

Warszawa

2016

Summary in English. ; p. 83-112 : ill. ; Contains tables.

Journal/Article

Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (Poland) ; justice - administration of - Poland - 1945- 1970 ; breach of the peace - Poland - history ; Poland - 1944-1956 (Stalinism) ; law and legislation

At the turn of the 1940s daily life in Stalinist Poland disclosed a growing phenomenon known as hooliganism, reflected in the press propaganda and statements made by politicians and lawyers. In November 1951 this topic became omnipresent in public discourse and the activity of the administration of justice. The article intends to present the adjudication of the Special Commission to Combat Embezzlement and Economic Sabotage, pertaining to misdeeds regarded as hooliganism. In view of the fact that in the 1949–1955 period both propaganda and the adjudication of the administration of justice applied the term: ”hooliganism” in a wholly arbitrary manner by using general criteria, it became necessary to depict its interdisciplinary systemic dimension as well as the propaganda, political, and legal struggle waged against it. The above–mentioned methodological and factual operation was indispensable since without its analysis it would be difficult to describe the mechanisms of the penalisation of hooliganism by the Special Commission, which in 1951–1954 sentenced for this “crime” 10 684 persons to labour camps, and fined 1 580 perpetrators. The Special Commission adjudication concerning hooliganism encompassed an extensive gamut of conduct (misdemeanours) treated not only in legal categories but also in social and political ones. Their classification was determined by the context of the committed ”crime” or misdemeanour. The adjudication praxis of the Special Commission demonstrates that incriminated hooliganism could be divided according to an adjective criterion into: “political”, “social” and “class”, i.e. crimes against life, health and property.

Chuligaństwo. Studia, red. J. Sawicki, Warszawa 1956.
Cyprian T., Chuligaństwo wśród młodzieży. Problem społeczny i prawny, Poznań 1956.
Czapów Cz., Młodzież a przestępstwo. Zarys resocjalizacji metodą indywidualnych przypadków, cz. 1, Warszawa 1962.
Fiedorczyk P., Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym 1945–1954. Studium historycznoprawne, Białystok 2002.
Jarosz D., Wolsza T., Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym (1945–1954), „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu Instytutu Pamięci Narodowej” 1993, nr XXXVI.
Kładoczny P., Prawo jako narzędzie represji w Polsce Ludowej (1944–1956). Prawna analiza kategorii przestępstw przeciw państwu, Warszawa 2004.
Komisja Specjalna do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym 1945–1954. Wybór dokumentów, wstęp i opracowanie D. Jarosz, T. Wolsza, Warszawa 1995.
Kosiński K., Historia pijaństwa w czasach PRL. Polityka — obyczaje — szara strefa — patologie, Warszawa 2008.
Łysko M., Problem chuligaństwa w orzecznictwie karno–administracyjnym w Polsce Ludowej (1952–1989), „Czasopismo Prawno–Historyczne” 2008, nr 2.
Nastałek–Żygadło G., Filmowe portrety problemów społecznych w „czarnej serii” (1956–1958),Warszawa 2013.
Nowiński J., Chuligański charakter czynu ze stanowiska polityki kryminalnej, Wrocław 1989.
Przestępstwa sędziów i prokuratorów w Polsce lat 1944–1956, red. W. Kulesza, A. Rzepliński, wyd. II, Warszawa 2001.
Sekściński B., Ogniwo terroru. Delegatura Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym w Lublinie, Warszawa 2012.
„Studia Iuridica” 1999, nr 35 (Prawo karne w okresie stalinizmu, red. nauk. G. Rejman).
Świda–Ziemba H., Człowiek wewnętrznie zniewolony. Mechanizmy i konsekwencje minionejformacji — analiza psychospołeczna, Warszawa 1997.
Wądołowska A., Istota chuligańskiego charakteru czynu, „Prokuratura i Prawo” 2010, nr 12.
Zaćmiński A., Przestępstwa polityczne w orzecznictwie Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym 1950–1954, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2008, nr 1.