Funkcje szkolnictwa wyższego dla obszarów wiejskich – wybrane zagadnieniaz perspektywy socjologa = Functions of higher education for rural areas - selected issues from a sociological point of view

Wasielewski, Krzysztof

doi:1642-4689

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Funkcje szkolnictwa wyższego dla obszarów wiejskich – wybrane zagadnieniaz perspektywy socjologa = Functions of higher education for rural areas - selected issues from a sociological point of view Wasielewski, Krzysztof

Object structure

Studia Obszarów Wiejskich = Rural Studies, t. 40

Wasielewski, Krzysztof

functions of universities ; higher education ; popularization of education ; rural areas ; value of education

The aim of this article is to present the significance of higher education for changes in the Polish countryside. These transformation are – directly or indirectly – related to changes assigned to the value of education, as well as to structural changes in the entire system of higher education in Poland. Popularization and greater accessibility to higher education has undoubtedly affected rural youth and rural areas themselves. As a consequence, the areas that until recently had been marginalised were given an opportunity to 'catch up' in terms of educational and civilization progress. It was all possible certainly not only due to institutional changes in education system but also as a result of changes in the mentality of rural inhabitants, opening to new cultural trends and values – and last but not least – substantial aid from the European Union targeted at rural areas. The countryside has undoubtedly used this opportunity. Owing to a student-oriented broad opening of higher education institutions, youth has been given a chance to acquire their dream qualifications and higher education. The risk of unemployment has also been minimised. It is the young people of rural areas that became the most important beneficiaries as they were given an opportunity to develop, fulfil their ambitions and improve their qualifications. Although young people of rural areas still regard education as a means of social advancement, such dissemination brought them education in an unprecedented scale, while rural areas were given an opportunity to rebuild their elites. Among the negative consequences of these processes are more intense bonds with the town (through employment or residence), which are replacing the existing bonds with the countryside. The situation described may in fact be of dysfunctional nature for rural areas. It is true that an increasing number of people with higher education can be found in rural areas, yet most of them have a limited contact with rurality. Another negative function of higher education is that it shapes life and professional aspirations outside agriculture and encourages young people to leave rural areas. Higher education contributes indirectly to the unwillingness of rural youth to return to the countryside.

1. Borawska B., 2006, Ja siebie nie widziałam na wsi (O awansie edukacyjnym młodzieży wiejskiej w okresie zmiany systemowej), Wydawnictwo UwB, Białystok.
2. Borowicz R., 1983, Zakres i mechanizmy selekcji w szkolnictwie. Kształtowanie się zbiorowości studentów, PWN, Warszawa.
3. Borowicz R., 1989, Funkcje oświaty na obszarach wiejskich – szanse młodzieży, Wieś i Rolnictwo, 2, s. 77–89.
4. Bukraba-Rylska I., 2007, Społeczeństwo polskie wobec wartości rustykalnych, [w:] Głowacka-Grajper M., Nowicka E. (red), Jak się dzielimy i co nas łączy?, Nomos, Kraków, s. 237–256.
5. Bukraba-Rylska I., 2011, Dziedzictwo kulturowe jako czynnik rozwoju obszarów wiejskich, [w:] . I. Nurzyńska, M. Drygas (red.), Rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Diagnozy, strategie, koncepcje polityki, IRWiR PAN, Warszawa, s. 219–238.
6. CBOS, 2009, Aspiracje zawodowe Polaków, BS/92/2009, CBOS, Warszawa.
7. CBOS, 2013, Wykształcenie ma znaczenie, Komunikat z badań, BS/96/2013, CBOS, Warszawa.
8. CBOS, 2015, Polacy o życiu na wsi, Komunikat z badań, 15, CBOS, Warszawa.
9. Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków, 2011, J. Czapiński i T. Panek (red.), Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
10. Diagnoza społeczna, Warunki i jakość życia Polaków, 2014, J. Czapiński i T. Panek (red.), Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
11. Domalewski J., 2000, Społeczne i środowiskowe wyroki biografii edukacyjnych, Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr specjalny, s. 239–252.
12. Gorlach K., Drąg Z., Seręga Z., 2003, Młode pokolenie wsi III Rzeczypospolitej. Aspiracje życiowe w przeddzień integracji z Unią Europejską, ISP, Warszawa.
13. GUS, 2014, Monitoring rynku pracy. Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności, GUS, Warszawa.
14. Halamska M., 2013, Współczesne społeczności wiejskie: konfrontacja z modelem, [w:] D. Kasprzyk (red.), Nie tylko o wsi. Szkice humanistyczne dedykowane profesor Marii Wieruszewskiej-Adamczyk, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
15. Kłopot S., 2011, Niechciane miejsca – szanse stabilizacji życiowej młodzieży wiejskiej i małomiasteczkowej, AUC, Folia Sociologica, 37, s. 87–106.
16. Narodowy Spis Powszechny 2011, 2012, GUS, Warszawa.
17. Osiński J., 1977, Uwarunkowania społeczno-przestrzenne selekcji młodzieży do studiów wyższych, PWN, Warszawa.
18. Raport o stanie edukacji, 2013, Liczą się nauczyciele, IBE, Warszawa.
19. Rokicka M., Sztanderska U., 2013, Cechy społeczno-ekonomiczne rodziny a ponoszenie wydatków na prywatne dobra i usługi edukacyjne, Edukacja, 1, s. 7–23.
20. Sedlak, 2013, Ogólnopolskie badanie wynagrodzeń, Sedlak&Sedlak, Warszawa.
21. Szafraniec K., 2011, Młodzi 2011, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa.
22. Sztanderska U. (red.), 2013, Koszty edukacji od przedszkola do gimnazjum, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
23. Sztanderska U., Drogosz-Zabłocka E. (red.), 2013, Koszty edukacji ponadgimnazjalnej i policealnej. Raport, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
24. Szkoły wyższe i ich finanse w 2013 roku, 2014, GUS, Warszawa.
25. Świerzbowska-Kowalik E., 2000, Wykształcenie środowisk rodzinnych i miejsce zamieszkania jako wyznaczniki szans na podjęcie studiów, Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2/16, s. 108–135.
26. Wasielewski K., 2005, Droga młodzieży wiejskiej na studia. Na podstawie badań studentów UMK w Toruniu, Kultura i Edukacja, 3, s. 77–90.
27. Wasielewski K., 2006, Wiejscy inteligenci w identyfikacjach ze społecznością lokalną. Z perspektywy hipotezy pograniczności, [w:] K. Szafraniec (red.), Jednostkowe i społeczne zasoby wsi, IRWiR PAN, Warszawa, s. 197–215.
28. Wasielewski, K., 2012, Kształcenie w wyższych szkołach rolniczych. Funkcje społeczne i jednostkowe, [w:] A. Rosner (red.), Społeczne i kulturowe zagadnienia przemian na wsi polskiej, IRWIR PAN, Warszawa, s. 37–50.
29. Wasielewski K., 2013, Młodzież wiejska na uniwersytecie – droga na studia, mechanizmy alokacji, postawy wobec kształcenia, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.