Między miastem kurczącym się a reurbanizacją. Zróżnicowanie rozwoju miast w Niemczech w latach 1995-2012 = Between the shrinking city and reurbanization. Differentiation of urban development in Germany in the years 1995-2012

Radzimski, Adam

doi:0033-2143

- ris
- BibTeX
- EndNote
- Csv

Między miastem kurczącym się a reurbanizacją. Zróżnicowanie rozwoju miast w Niemczech w latach 1995-2012 = Between the shrinking city and reurbanization. Differentiation of urban development in Germany in the years 1995-2012 Radzimski, Adam

Object structure

Przegląd Geograficzny T. 87 z. 4 (2015)

development of cities ; shrinking city ; reurbanization ; GIS ; Germany

Autor przedstawia zróżnicowanie rozwoju miast w Niemczech na podstawie przeglądu literatury i analizy danych empirycznych. Stawia tezę, że w niemieckim dyskursie dotyczącym rozwoju miast dokonała się w ostatnich latach istotna zmiana. Nadal wprawdzie używane są pojęcia związane z kryzysem miast, np. schrumpfende Stadt, czyli miasto kurczące się, coraz częściej jednak pojawiają się pojęcia takie jak reurbanizacja czy renesans miast. W artykule próbuje się odpowiedzieć na pytanie, na ile zmiana w warstwie dyskursu znajduje odzwierciedlenie w danych empirycznych. Wykorzystane zostały w tym celu trzy wskaźniki: saldo migracji, zmiana liczby zatrudnionych oraz aktywność budowlana. Zakres przestrzenny obejmuje 118 miast niemieckich dużej i średniej wielkości, natomiast zakres czasowy to lata 1995-2012. Wyniki sugerują, że można mówić o pewnej pozytywnej zmianie w rozwoju miast niemieckich w ostatnich latach. W niektórych miastach, zarówno z części wschodniej jak i zachodniej, widoczne są pewne symptomy reurbanizacji. Z drugiej strony część miast może być wciąż uznawana za kurczące się, inne zaś nie zaliczają się ani do kategorii kurczących się, ani też tych, w których zachodzi proces reurbanizacji. Zarysowuje się także konwergencja pomiędzy częścią wschodnią i zachodnią, której towarzyszy pewna dywergencja w obrębie obydwu części.

1. Banse J., Effenberger K.-H., 2002, Wohnungsmarkt unter Schrumpfungsbedingungen - Wohnungsleerstand in ostdeutschen Städten, Institut für Ökologische Raumentwicklung, Dresden (IÖR-Texte 138).
2. Bose M. (red.), 1997, Die unaufhaltsame Auflösung der Stadt in der Region, Hamburger Berichte zur Stadtplanung, t. 9, Hamburg.
3. Böling L., Sieverts T. (red.), 2004, Mitten am Rand. Auf dem Weg von der Vorstadt über die Zwischenstadt zur regionalen Stadtlandschaft, Verlag Müller Busmann, Wuppertal.
4. Brake K., Dangschat J., Herfert G. (red.), 2001, Suburbanisierung in Deutschland. Aktuelle Tendenzen, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
5. Brake K., Herfert G. (red.), 2011, Reurbanisierung. Materialität und Diskurs in Deutschland, VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden.
6. Brühl H., Echter C.-P, Frölich von Bodelschwingh F., Jekel G., 2005, Wohnen in der Innenstadt - eine Renaissance?, Deutsches Institut für Urbanistik (Difu-Beiträge zur Stadtforschung, 41), Berlin.
7. Buch T., Hamann S., Niebuhr A., Rossen A., 2013, What makes cities attractive? The determinants of urban labour migration in Germany, Urban Studies, 51, 9, s. 1960-1978.
8. Couch C., Cocks M., Bernt M., Grossmann K., Haase A., Rink, D., 2012, Shrinking cities in Europe, Town & Country Planning, 81, 6, s. 264-270.
9. Dangshat J., 2007, Reurbanisierung – eine Renaissance der (Innen-)Städte?, [w:] S. Frech, R. Reschl (red.), Urbanität neu planen. Stadtplanung, Stadtumbau, Stadtentwicklung, Wochenschau Verlag, Frankfurt nad Menem.
10. Dittrich-Wesbuer A., Knapp W., Osterhage F. (red.), 2010, Postsuburbanisierung und die Renaissance der (Innen-)Städte. Neue Entwicklungen in der Stadtregion. Institut für Landes- und Stadtentwicklungsforschung, Dortmund, seria Metropolis und Region", t. 6.
11. Dziomba M., 2009, Städtebauliche Großprojekte der urbanen Renaissance. Die Phase der Grundstückverkäufe und ihr Einfl uss auf den Projekterfolg, LIT Verlag, Berlin.
12. Grossmann K., 2007, Am Ende des Wachstumsparadigmas? Zum Wandel von Deutungsmustern in der Stadtentwicklung. Der Fall Chemnitz, Transcript Verlag, Bielefeld.
http://dx.doi.org/10.14361/9783839407189 -
13. Haase A., Kabisch S., Steinführer, A., 2005, Reurbanisierung — eine Chance für die dauerhafte Nutzung innerstädtischer Wohngebiete?, [w:] Arbeitskreis Stadterneuerung an deutschsprachigen Hochschulen (red.), Jahrbuch Stadterneuerung 2004/05, Institut für Stadt- und Regionalplanung, Berlin, s. 79-95.
14. Haase A., Herfert G., Kabisch S., Steinführer A., 2012, Reurbanizing Leipzig (Germany): Context conditions and residential actions, European Planning Studies, 20, 7, s. 1173-1197.
15. Häußermann H., Siebel W., 1988, Die schrumpfende Stadt und die Stadtsoziologie, Soziologische Stadtforschung, 29, s. 78-94.
16. Heineberg H., 2004, Städte in Deutschland - zwischen Wachstum und Umbau. Geographische Rundschau, 56, 9, s. 40-47.
17. Herfert G., 2004, Die Ostdeutsche Schrumpfungslandschaft. Schrumpfende und stabile Regionen, Städte und Wohnquartiere, Geographische Rundschau, 56, 2, s. 57-62.
18. Jahresbericht der Bundesregierung zur Stand der deutschen Einheit, 2013, Bundesministerium des Innern, Berlin.
19. Housing Statistics in the European Union, 2010, Ministry of the Interior and Kingdom Relations of the Netherlands, Haga.
20. Krämer-Badoni T., Petrowsky W., 1996, Das Verschwinden der Städte, Dokumentation des 16. Bremer Wissenschaftsforums der Universität, Brema.
21. Lang T., Tenz E., 2003, Von der schrumpfenden Stadt zur Lean City. Prozesse und Auswirkungen der Stadtschrumpfung in Ostdeutschland und deren Bewältigung, Dortmunder Vertrieb für Bau- und Planungsliteratur, Dortmund.
22. Nuissl H., Rink D., 2005, The 'production' of urban sprawl in eastern Germany as a phenomenon of post-socialist transformation, Cities, 22, 2, s. 123-134.
23. Renaissance der Großstädte – eine Zwischenbilanz, 2011, Bundesinstitut für Bau-, Raumund Stadtforschung, Berlin/Bonn (BBSR-Berichte Kompakt, 9/2011).
24. Sassen S., 1999, Telematik und Globalisierung: Neue Zentralität statt Neutralisierung des Raums, Das Magazin des Wissenschaftszentrums Nordrhein-Westfalen, 2/3, s. 10-13.
25. Sieverts T., 1997, Zwischenstadt zwischen Ort und Welt, Raum und Zeit, Stadt und Land, Birkhäuser Verlag, Bazylea oraz Bau Verlag, Berlin.
26. Stadtentwicklung und Städtebau in Deutschland. Ein Überblick, 2000, Bundesamt für Baumwesen und Raumordnung, Bonn.
27. Stryjakiewicz T., Jaroszewska E., Marcińczak S., Ogrodowczyk A., Rumpel P., Siwek T., Slach O., 2014, Współczesny kontekst i podstawy teoretyczno-metodologiczne analizy procesu kurczenia się miast, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 9-14.
28. Tölle A., 2005, Quartiersentwicklung an innerstädtischen Uferzonen. Die Beispiele Hamburg HafenCity, Lyon Confluence und Gdańsk Młode Miasto, Leue Verlag, Berlin.
29. Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, 2013, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa.
30. Van den Berg L., Drewett R., Klassen L.H., Rossi A., Vijvberg C.T.H., 1982, Urban Europe Vol. 1: A Study of Growth and Decline, Pergamon, Oxford.
31. Wiechmann T., Wolff M., 2014, Skala i przestrzenne zróżnicowanie procesu kurczenia się miast w Europie na przełomie XX i XXI wieku, [w:] T. Stryjakiewicz (red.), Kurczenie się miast w Europie Środkowo-Wschodniej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 15-27.
32. Wiegandt C., 2000, Urban development in Germany – perspectives for the future, GeoJournal, 50, s. 5-15.
33. Wiest K., Hill A., 2004, Sanfte Gentrifizierung, Studentifizierung und Inseln ethnischer Konzentration in ostdeutschen Innenstadtrandgebieten? Raumforschung und Raumordnung, 62, 6, s. 361-374.